ECONOMIE Banken kosten meer dan ze opbrengen WOENSDAG 4 JUNI 2014 • DE MORGEN Nieuw rapport van internationale academici is snoeihard voor Europese banksector LIEVEN DESMET BRUSSEL De Europese banken lijden aan morbide obesitas. Daardoor zijn ze niet alleen een gevaar voor zichzelf, maar bedreigen ze de hele economie, zegt een ploeg van vijftig wetenschappers. De bijdrage van de Europese banken aan de economie is nul of zelfs negatief. Het huidige financiële beleid van de banken leidt tot zeepbellen, zoals in de vastgoedsector. Banken trekken ook talenten weg uit andere sectoren, die een grotere meerwaarde kunnen bieden aan de economie. Deze kritische analyse is te lezen in hetvijftigbladzijdentellenderapport ‘Is Europe Overbanked’, van vijftig internationale academici. Voor ons land werkte ULB-economieprofessor André Sapir (gisteren onbereikbaar) mee aan het adviesrapport, dat is gericht aan de European Systemic Risk Board (ESRB).Datorgaanisverbondenaan de Europese Centrale Bank (ECB) en heeft tot doel vroegtijdig een mogelijke vertrouwenscrisis in de financiële sector op te snorren. De ESRB werd opgericht na de financiële crisis en met die wetenschap leest het adviesrapport als een heuse financiële thriller. Veel is er immers nog vandaag de prijs voor die expansiedrift cash in de vorm van meer overheidstekort, hogere belastingen, geen economische groei en een hoge werkloosheid”, zegt Geert Janssens. Europese banken nog steeds ‘too big to fail’ Bankactiva ten opzichte van het bbp: Op dieet G EUROPA 334% G JAPAN 194% G VERENIGDE STATEN 83% niet veranderd. “Het Europese bankwezen is opgezwollen tot een patiënt die net zo veel vergt van de economie als hij eraan bijdraagt”, schrijven de academici. De omvang van het bankwezen in Europa mag dan wel sinds 2008 met 10 procent zijn gekrompen, de activa van de Europese bankensector bedragen nog altijd 42 The City in hartje Londen, het financiële zakencentrum van Europa. © HOLLANDSE HOOGTE duizend miljard euro (42 biljoen euro). Dat is goed voor liefst 334 procent van het bbp van alle Europese landen. Om dat gigantische getal te duiden: de activa van de Japanse banken bedragen 194 procent van het bbp en de activa van banken in de VS ‘slechts’ 83 procent. Ziedaar het nog steeds aanwezige systeemrisico van ‘too big to fail’. Dat is niet altijd zo geweest. De omvang van het bankwezen tussen 1900 en 1980 was altijd redelijk stabiel. De kredietportefeuille van de banken bedroeg in die periode nooit meer dan 40 procent van het bbp. Maar daarna ging het heel snel crescendo en ook heel snel verkeerd. “Een gevolg van de komst Exclusief bij De Morgen TRUE DETECTIVE BESTEL NU IN VOORVERKOOP gt Geert Janssens van de euro”,, zegt van denktank VKW Metena, die het rapport “uiterst pertinent” noemt. Smeerolie “Grootbanken werden almaar groter, via fusies en overnames. Europa liet betijen en stelde zich nooit streng op tegenover die ongebreidelde groei”, hekelt Janssens. Een bank kon ook moeilijk een monopolie claimen. Bovendien was de sector de smeerolie van de economie en dat vergt een andere benadering van het concurrentiebeleid dan pakweg de staalsector. “Maar die analyse gaat niet meer op als je de banksector in zijn totaliteit neemt. Dan vormt hij als systeem wel een risico”, duidt Janssens. Banken wilden groeien, omdat ze als grote bank onder meer aanspraak konden maken op steun van de ECB, of het depositogarantiesysteem. Ze zochten dus naar manieren om hun balansen op te pompen. De makkelijkste manier was de residentiële vastgoedmarkt: een veilige markt met een risicokrediet dat makkelijkinteschattenwas.Diekredieten werden verpakt in afgeleide producten en doorverkocht, “pure instrumenten waarmee banken speelden”. Datleiddetoteenoverfinanciering van de vastgoedmarkt en een explosieve groei van de banken, die niet meer in relatie stond tot de effectieve economische waarde. Bovendien deden Europese bedrijven voor hun financieringveelmeereenberoepop de banken dan bedrijven in andere contreien, waardoor de economie ook afhankelijker was van dat bancairesysteem.Ookwerdhandelsbankieren–hetgewonebetalingsverkeer en kredietverlening – in dezelfde organisaties gecombineerd met zakenbankieren, wat extra risico’s met zich meebrengt. Toen het kaartenhuisje instortte, was de schade enorm. “We betalen “Indien de geldhoeveelheid en schuldgraad op hetzelfde niveau waren gebleven als de normale economische groei, was het nooit tot een dergelijke ontsporing kunnen komen. Nu hebben we veel verloren. Dat brengt ons tot de conclusie dat de bankensector de samenleving zelfs netto geld kost. Misschien een beetje boude stelling, want banken hebben uiteraard wel een rol en een meerwaarde, maar ik begrijp de stelling wel als je ze zo formuleert.” De ECB legt het werk van de European Systemic Risk Board niet naast zich neer en heeft een aantal aanbevelingen al in gang gezet. Zo neemt de centrale bank vanaf dit najaar de supervisie op de sector voor haar rekening. Geen versnipperd beleid meer. Daarvoor zal ook nog een stresstest (de ‘Asset Quality Review’) van de banken plaatsvinden om hun gezondheid te meten. En ook de strenge Bazel III-normen komen eraan: daarbij moeten de banken meer eigen vermogen hebben in verhouding tot hun krediet. Kortom, de banken worden op dieet gestuurd en moeten hun activa verder afbouwen. Maar Europa zou ook een agressiever mededingingsbeleid moeten voeren waarbij te grote banken worden opgesplitst, besluit het rapport. Bankiers krijgen 10 procent loonopslag De verloning van CEO’s van grote internationale banken is vorig jaar met gemiddeld 10 procent gestegen. Dat schrijft zakenkrant Financial Times op basis van een studie door onderzoeksbureau Equilar. Het onderzoek werd gedaan bij de gedelegeerde bestuurders van vijftien grote banken, onder wie Goldman Sachs-topman Lloyd Blankfein. Hij was vorig jaar de best betaalde topbankier met een loon van bijna 20 miljoen dollar. Het gemiddelde loon over 2013 bedroeg 13 miljoen dollar (9,5 miljoen euro). Amerikaanse banken blijken opnieuw veel guller dan hun Europese collega’s. Daardoor is de kloof met Europa alleen maar groter geworden. “Zij spelen nu in een compleet andere divisie”, schrijft de krant. (LID)
© Copyright 2024 ExpyDoc
