Dieter van Delft - VCA jaarcongres

Welkom
Veiligheidsladder ProRail®
9e VCA Jaarcongres 2014
Eigenaar: Dieter van Delft
20 oktober 2014
Agenda
• Aanleiding en totstandkoming
• Inhoud en gebruik
• Resultaten en vervolg
Veiligheidsladder ProRail
2
Vooraf
12-8-2013 VeiligheidNL / CBS
In 2012 liepen in totaal 478 duizend werknemers lichamelijk
letsel of geestelijke schade op door een ongeval tijdens het
werk. Dit is 7 procent van alle werknemers. Voor de
bedrijfstakken horeca en de bouw liggen deze percentages
hoger, namelijk respectievelijk 11 en 9 procent. Daarnaast is
van alle sectoren de bouw de sector met het hoogste aandeel
ongevallen met één dag of langer verzuim.
Veiligheidsladder ProRail
3
Vooraf
18-10-2014 de Volkskrant
Veiligheidsladder ProRail
4
Strategisch doel ProRail
Veiligheidsladder ProRail
5
Beleidsverklaring veiligheid ProRail
Uitgangspunten
Domeinen:
Veilig reizen, veilig leven, veilig werken
Principes:
Veiligheidsladder ProRail
6
Kern veiligheidsladder
•Betreft integrale veiligheid
•Afgesproken veiligheidskaders als basis
•Gericht op houding en gedrag
•Met behulp van Interviews en observaties
•Ketengedachte centraal
Veiligheidsladder ProRail
7
Veiligheidskaders ProRail
Wet en regelgeving
Beheerconsessie 2015
•Veiligheidsrichtlijn EU
•Spoorwegwet
•3e Kadernota Railveiligheid
•Normenkader Veilig Werken (NVW)
•Voorschrift Veilig Werken (VVW)
•Brancherichtlijn (BR)
•Best Practices
•Arbocatalogus Railinfra (AHS)
•Branche RI&E
•Spoor is betrouwbaar en veilig
•Sociale veiligheid, security, externe
veiligheid en spoorwegveiligheid
programma’s of maatregelen gericht
op de veiligheidscultuur
•Aantal arbeidsveiligheidsincidenten
•STS verbeterprogramma, landelijk
verbeterprogramma overwegen
•Gekwalificeerd personeel, eigen
personeel en in te huren personeel
van derden
Veiligheidsladder ProRail
8
Kerngedachte treden
Veiligheid is volledig geïntegreerd in de bedrijfsprocessen. Het is een vast onderdeel bij reflectie en evaluatie binnen de eigen organisatie én met branchegenoten. Veiligheid zit ingebakken in het denken en doen van alle medewerkers; ze zijn niet anders gewend.
Veiligheid heeft een hoge prioriteit, zit in alle vezels van het bedrijf. Er wordt continu geïnvesteerd in verhoging van het veiligheidsbewustzijn. Medewerkers worden aangespoord elkaar aan te spreken op onveilig gedrag. Verbeteringen worden stelselmatig ingevoerd en geëvalueerd. Er wordt vooruitgedacht en initiatief genomen. Bewust veilig werken wordt ervaren als een eigen verantwoordelijkheid; ‘welke bijdrage kan ik leveren?’
Het bedrijf heeft bepaald welke veiligheidsregels belangrijk worden gevonden. Het stelt zich kwetsbaar op, neemt verantwoordelijkheid, maar vaak wel uit eigenbelang. ‘Wat levert het mij op?’ De betrokkenheid bij veiligheid en naleving van regels en wetten ligt voornamelijk bij het (hogere) management.
Het bedrijf heeft de gewoonte om te veranderen nadat er dingen mis zijn gegaan. Er wordt gereageerd op basis van ingesleten patronen. In het bedrijf voelt men zich eerder slachtoffer, dan zelf verantwoordelijk. ‘Maar dat is toch niet mijn schuld?’ Verandergedrag is vaak ad hoc en van korte duur. Binnen het bedrijf heerst de houding: ‘bij ons gaat niets fout, wij leveren goede kwaliteit, dus waarom je tijd verdoen met preventieve veiligheidsactiviteiten’ en ‘wat niet weet, wat niet deert’. In het bedrijf wordt weinig tot niets geïnvesteerd in verbeteringen van het veiligheidsgedrag. Veiligheidsladder ProRail
9
Certificatieschema
(1/5)
Basis: Hearts & Minds, CO2-prestatieladder
5 Treden:
5
4
3
2
1
6 Bedrijfsaspecten:
 Leiderschap en betrokkenheid
 Beleid en strategie
 Organisatie en opdrachtnemers,
 Werkplek en procedures
 Afwijkingen en communicatie
 Audits en statistieken
Deze zes bedrijfsaspecten zijn weer onverdeeld naar een 18-tal
bedrijfskarakteristieken.
Veiligheidsladder ProRail
10
Certificatieschema
(2/5)
Bedrijfskarakteristieken per bedrijfsaspect
Bedrijfsaspect:
1.Leiderschap en betrokkenheid
2.Beleid en strategie
3.Organisatie en opdrachtnemers
Bedrijfskarakteristieken:
1.1 Managementinteresse
1.2 Medewerkerbetrokkenheid
1.3 Prestatiebeloningen
2.1 Veroorzakers ongevallen
2.2 Winstgevendheid en continuïteit
3.1 Opdrachtnemers
3.2 Competentie en training
3.3 Afdeling V&G
Veiligheidsladder ProRail
11
Certificatieschema
(3/5)
Bedrijfskarakteristieken per bedrijfsaspect
Bedrijfsaspect:
4.Werkplek en procedures
5.Afwijkingen en communicatie
6.Audit en statistieken
Bedrijfskarakteristieken:
4.1 Werkplanning
4.2 Werkplekveiligheid
4.3 Procedures
5.1 Melding van incidenten
5.2 Onderzoek van incidenten
5.3 Opvolging van incidenten
5.4 Dagelijkse controle
5.5 Bijeenkomsten
6.1 Audits en reviews
6.2 Trends en statistieken
Veiligheidsladder ProRail
12
Certificatieschema
(4/5)
Onderwerp
Toelichting
Eisen
Waar moet een bedrijf aan voldoen; per
bedrijfsaspect en per trede.
Criteria
Tegen welke norm(en) wordt getoetst;
wanneer is voldaan aan de eis.
Scores
Welke waardering (punten) ontvangt een
bedrijf als voldaan wordt aan de norm.
Auditor richtlijn
Toelichting / checklist
(waar moet een auditor op letten)
Weging
Welke bedrijfsaspecten /
bedrijfskarakteristieken wegen zwaarder
Veiligheidsladder ProRail
13
Certificatieschema
Onderwerp
(5/5)
Toelichting
Scores
 Per criterium
• Ja/Nee [0-100]
• Volledig [100], Grotendeels [80], Deels [40], Niet [0]
 Per trede (van de ladder);
volgens een progressieve
benadering
• Trede1: min. gemiddeld [75]; min. per aspect [60]
• Trede2: min. gemiddeld [75]; min. per aspect [70]
• Trede3: min. gemiddeld [80]; min. per aspect [70]
• Trede4: min. gemiddeld [80]; min. per aspect [75]
• Trede5: min. gemiddeld [85]; min. per aspect [75]
 Weging per bedrijfsaspect
Accent op leiderschap en betrokkenheid, Afwijkingen
en communicatie
Veiligheidsladder ProRail
14
Gebruik als inkoopinstrument
(1/2)
Vorm
Oordeel
Selectiecriterium
Welke partijen mogen (niet) inschrijven
Opgenomen als minimumeis in erkenningsregeling
Bedrijven die ProRail wel erkent, maar niet
contracteert
Gunningscriterium
Welke inschrijvers scoren inhoudelijk
het beste (emvi-aspect)
Opgenomen in contract
Gunningscriterium:
Selectiecriterium :
per 1 jan 2013
per 1 jan 2014
Veiligheidsladder ProRail
15
Gebruik als inkoopinstrument
(2/2)
Gunningscriterium
Niveau
Gunningvoordeel
Trede 5
Trede 4
Trede 3
Trede 2
10 %
8%
5%
2%
Trede 1
0%
Veiligheidsladder ProRail
16
Gebruik certificaat bij aanbestedingen
(1/3)
Reikwijdte
Welke bedrijven komen in aanmerking en welke werken.
•Voorlopig kunnen alleen erkende partijen van ProRail
toetreden tot de veiligheidsladder. Niet erkende partijen
kunnen/mogen (nog) niet gecertificeerd worden.
•Voorlopig zal de veiligheidsladder alleen van toepassing
zijn op aanbestedingen uitgevraagd onder erkenning.
Veiligheidsladder ProRail
17
Gebruik certificaat bij aanbestedingen
(2/3)
Door ProRail erkende partijen
1.Spooraannemers
2.Ingenieursbureaus
3.Kabelaannemers- en Boorbedrijven
4.Werkplekbeveiligingsbedrijven en Personeelstellers
Veiligheidsladder ProRail
18
Gebruik certificaat bij aanbestedingen
(3/3)
Reikwijdte
Alle werken en diensten uitgevraagd onder de
erkenningsregeling(en) van ProRail:
•Baan- en spoorbouw;
•Treinbeveiliging;
•Bovenleiding en draagconstructies;
•Tractievoeding en energievoorziening;
•Kabel en leidingwerk.
Veiligheidsladder ProRail
19
Resultaten
(1/5)
Communicatie & informatie
 Certificeerbare norm, handboek, vraag&antwoordenlijst
 Overzicht gecertificeerde ondernemers
 Definitielijst
 Factsheet
 Model certificaat
Trainingsdagen auditoren
Veiligheidsladder ProRail
20
Resultaten
(2/5)
Beoordelingen op de veiligheidsladder
12 spooraannemers (100%)
4 onderhoudsaannemers (100%)
10 ingenieursbureaus (30%)
11 kabel– en boorbedrijven (30%)
5 werkplekbeveiligingsbedrijf (25%)
1 personeelstellingsbedrijf
1 opdrachtgever (ProRail)
Veiligheidsladder ProRail
21
Resultaten
(3/5)
Bevindingen
•Certificatieschema is goed te hanteren, bij elk type bedrijf
•Veiligheidsladder heeft veel energie vrijgemaakt, het certificaat is
een stimulans om verder te bewegen
•Bedrijven moeten (meer) zelf aantonen dat zij voldoen aan de norm;
bij twijfel of geen duidelijk verhaal kent een beoordelaar geen scores
toe
•Bedrijven ervaren de beoordeling anders. Het is geen
systeembeoordeling (mag het ook niet zijn)
•Auditorkwalificaties een voorwaarde (vaardigheden), maar niet
vanzelfsprekend
Veiligheidsladder ProRail
22
Resultaten
(4/5)
Geluiden uit het veld
•Auditees moeten wennen aan de nieuwe manier van auditen. De overgang
van systeemaudit naar gedragsaudit maakt hen onzeker. Op te lossen door
in de voorbereiding (fase 1) en de beoordeling (fase 2) bij aanvang van elk
gesprek en/of observatie de essentie van de audit uit te leggen.
•De nieuwe werkwijze heeft een positieve uitwerking op de geïnterviewden.
Door het interview ‘persoonlijk’ te maken, raakt het hen, komen zij los en
praten vervolgens vrijuit. Dat levert veel waardevolle informatie op.
•Voor veel ingenieursbureaus is de ladder een eyeopener. Zij staan dichter
tot veiligheid dan zij dachten. Bij ingenieursbureaus geldt veiligheid zowel
binnen als buiten in projecten.
Veiligheidsladder ProRail
23
Resultaten
(5/5)
Geluiden uit het veld
•Verrassend te ervaren hoe diep je in de organisatie kunt kijken middels
interviews, observatie e.d. Er ontstaat vrij snel een helder beeld van de
zwakke plekken.
•Bedrijven kennen zichzelf in het algemeen een hogere trede toe dan
auditoren vaststellen.
•De inzet van en wisselwerking tussen 2 auditoren bevalt goed. Twee
auditoren van verschillende LCI’s is mogelijk.
Veiligheidsladder ProRail
24
Planning
Vervolgstappen
•Onderzoeken of de BTR in de huidige vorm nog nodig is
•Evaluatie - nieuwe release
•Veiligheidsladder bij aanbesteding
(gunning- of uitsluitcriterium in erkenningsregelingen)
•Gebruik veiligheidsladder in samenhang met andere ladders
(CO2, Social Return) en Prestatiemeten
•Toepassing veiligheidsladder buiten ProRail
•Beheer en ontwikkeling veiligheidsladder buiten ProRail
•Historisch onderzoek – effectmeting
Veiligheidsladder ProRail
25
Einde
Veiligheidsladder ProRail
26
Certificerende instellingen
Geselecteerde bureaus:
Bevoegde Organisatie
Potentiele Organisatie
DNV Business Assurance
ABOMA Certificering
NCI
Kiwa
Lloyd’s Register Nederland
DEKRA Certification
TUV Nederland
Bureau Veritas
Veiligheidsladder ProRail
27