nieuw-nederland-onderwerp-van-ontwerp-2-deel

I
I
I
I
I
I
railverbinding: internationaal, nationaal en recreatief karakter
recreatieve nederzettingen en kleinschalige vestigingen
Y'
recreatieve - grootschalige - vestigingen
'-v'
bos- en natuurgebied
grootschalige landbouw
zeeteeltgebieden, drijvers
zoutwater 10 - 20 m diepte, vaargeul > 20 n
zoutwater 5 - 10 m, 0 - 5 m, bij eb droogvallend
zoet water
ONTSPANNEN
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
EROPOLIS
prof.ir Carel Weeber
N e d e r l a n d a u t o m a t i s e e r t en er zal sprake zijn van een
ï n o r m e t o e n a m e van t r a n s p o r t . De automatisering zal
tot gevolg hebben dat er bijna geen w o o n - w e r k v e r k e e r
meer is en dat de mensen elkaar op het w e r k en in de
/vinkei niet meer o n t m o e t e n .
Wat w o r d t er dan eigenlijk getransporteerd? N i e t alleen
goederen; er is o o k sprake van massale s t r o m e n mensen
riaar bepaalde plekken. Eén van die plekken w o r d t Hoek
/an Holland.
Vóór H o e k van H o l l a n d , op 2,5 k i l o m e t e r u i t de kust
komt op een eiland een zeer g r o t e publiekstrekker. O o k
al zullen mensen elkaar niet meer o n t m o e t e n , de behoef-
te aan o n t m o e t i n g e n zal blijven bestaan. Organisaties
zullen h i e r v o o r iets gaan organiseren, zoals o o k de afgelopen veertig jaar organisaties het massatoerisme hebben
vormgegeven. Tenminste eenmaal in zijn of haar leven
gaat iedere w e r e l d b e w o n e r op z o e k naar een p a r t n e r .
Dat gebeurt in 2050 op internationaal niveau; H o e k van
Holland lijkt daartoe een uitgelezen lokatie. Een eenvoudige rekensom leert dat 50 miljoen mensen per jaar zullen
t o e s t r o m e n . Hun verblijf d u u r t gemiddeld een w e e k : dus
omstreeks I miljoen mensen zijn continu aanwezig. D a t
is de achtergrond van Eropolis, 'het ontspannen Mekka
van verlangen'.
Maquette van Eropolis, het hotel in zee met op de achtergrond een aantal strandhotels.
083
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Globaal is v o o r I miljoen mensen 40 miljoen m ! v l o e r o p pervlak nodig. W a t v o o r architectuur is in 2050 te verwachten ?
In zekere zin is Eropolis een replica, op één lijn met
verschijnselen als de Efteling en Disneyland. O p het t h e ma van de replica's is het o n t w e r p u i t g e w e r k t .
H e t h o t e l g e b o u w zelf is c i r k e l v o r m i g en I 00 meter d i k ;
het kent buitengewoon veel inpandigheid: 700.000 hotelkamers. H e t probleem van inpandigheid bestaat echter
niet meer omdat elektronische wanden ofwel licht geven
ofwel beelden t o n e n , w a a r d o o r men een eigen u i t z i c h t
kan kiezen.
O p de bodem ervan bevindt zich in de open lucht een
replica van het Central Park, I 5 meter onder de zeespiegel: de diepste polder t e r w e r e l d . De tunnel waarlangs
men het eiland bereikt m o n d t u i t in d i t Central Park. H e t
park bevat een honderdtal replica's van voormalige r i t u ele centra u i t de hele w e r e l d , in rijen neergezet. Enkele
Hagia Sofia's, enkele Sint Pieters.
O p het dak van het gebouw staat een andere replica: de
I
I
I
I
I
I
I
I
I
testbaan van Fiat in T u r i j n . De t r i b u n e hierlangs kijkt niet
uit op de racebaan maar op zee. O p de baan rijden
historische autos uit 1987, gereden d o o r de gasten zelf.
V o o r de buitengevel, 5 km lang en I 00 m h o o g , is een
o n t w e r p v o o r z i e n van Peter Struyken: een dynamische
gevel die v o o r t d u r e n d beweegt en waar in versneld t e m p o
w o l k e n f o r m a t i e s passeren.
A a n d e kust staan I 2 enorme hotels. H e t zijn o o k r e p l i ca's, van A l d o Rossi die in 1983 zelf replica's heeft gemaakt van Italiaanse strandcabines. Ze w o r d e n I 60 m e t e r
hoog, met I 7.000 hotelkamers. Deze reusachtige s t r a n d cabines krijgen elk de naam van een figuur u i t de d i e r e n riem. H e t zijn de onderkomens van hen die hun reis slecht
hebben v o o r b e r e i d en die spontaan w o r d e n ingedeeld
naar hun sterrenbeeld.
De kamers zijn gelijk aan die in het zeehotel. Ze hebben
aantrekkelijke voorzieningen in de punt van de cabine,
zoals een fitness-centrum en een zwembad. Daar t r e k k e n
beroepszwemmers hun baantjes, waarbij de bezoekers
alleen mogen t o e k i j k e n .
"""«
Doorsnede en buitenaanzicht van hetzeehotel. De gevel is een ontwerpvan
Peter Struycken.
Replica's van gebedshuizen in een replica van Central Park.
Eropolis voor de kust van Hoek van Holland.
ONTSPANNEN
l
l
I
l
l
Twaalf strandhotels
085
•
Hoogstad Weeber Van Tilburg
architekten bna brts Rotterdam
FrAifl>: •-*?", ff. , o - ,
2835/723/1
ontspannen
scenario
uitwerking van de bespreking op 13 augustus jl. met Ir. H. de Boer en
Ir, A. Hosper over het te' kiezen onderwerp in het kader van het
"Ontspannen scenario".
len. ontwerp zal geleverd worden voors
Eropolis, het ontspannen Mekka van verlangen.
fen huwelijksmarkt, permanente verzamelplaats voor 1 miljoen potentiële
partners aan de Waterweg bij Hoek van Holland.
Korte achtergrond?
In de samenvatting van het NNAO-scenario dd. 2 november 1985 lezen wij s
"Sederland als contactcentrum in het sociale (cultureel-economische)
.systeem. ,
Als -.gevolg van de automatisering zijn concentraties mensen ten behoeve
van werken, onderwijs, sport, inkopen doen, enz. weggevallen en daardoor
daarmee 'gepaard gaande directe sociale contacten, 0e huwelijksmarkt zou
gevaar zijn gelopen ware het niet dat andere vormen van ontmoetingsplaatsen
ontstaan'zijn. -Het verplaatsen en verzamelen heeft een andere dimensie gekrtfen*'Nieuwe;infrastructuren zijn aangelegd waaronder Eropoliss een
-Internationale;Huwelijksmarkt.
.-'Beknopt programmas
üek-ka in Saoedi-Arabii is wellicht een referentie. Het jaarlijkse grote
.offerfeest., hoogtepunt van de Haj, de reis naar Mekka trok op 15 augustus
1986 -2 'miljoen pelgrims (NRC Handelsblad);
.Sropolis' krijgt een capaciteit voor 1 miljoen bezoekers die er gedurende
•gemiddeld 1 week kunnen verblijven. De dagelijkse reizigerstroom bedraagt
in beide richtingen dus ca. 200.000 personen. Jaarlijks bezoeken 50 miljoen
'menfen uit de hele wereld deze markt. Hoogtepunt van Eropolis vormt het
centrale plein waar verzameld wordt met als inzet het tonen van en gezien
worden door 1 miljoen mensen. Voorts voorziet het ontwerp in alle voorzieningen om de gasten van mogelijke ongemakken te vrijwaren, sterker nog,
•het ".verblijf te veraangenamen.
vaivmé
***- «te
Rotterdam, 18 augustus 1986
C. Weeber
\*ei vn& °^
tê
o«*« cot'
9pO'rtidew*
«ttSft**
KM F 0 :
Va»*0?'
15 » * ,
d.
&**»&yMet
o f
H1
p&ag*
no&66 pleiten #* Z. ï&nt f"
v,«oateP
u0t
»6 i .
,MeV^*
"' S f f J ^ & S
na, * 6 «ai. ^ Ó0Ï ^« v«» » 6 "
4
DE SNELLE
KWEEKVIJVERS
ir Peter Terreehorst
H e t accent van de p r o d u k t i e in de m a r i c u l t u u r v o o r
snelle kweekvijvers zal komen te liggen op snel groeiende
s o o r t e n ; dieren en planten, met een hoge n e t t o p r o d u k t i e en een m i n i m u m aan arbeid. H e t produktieproces
k e n m e r k t zich d o o r een g r o t e mate van automatisering.
In fasen w o r d t aangegeven welke potentiële mogelijkheden de Zeeuwse en Zuid-Hollandse delta en de nieuwe
zandbanken van de V o o r d e l t a b e z i t t e n . Fasering m o e t in
d i t verband opgevat w o r d e n als een stapsgewijs verlopend
schaalvergrotingsproces, waarbij verschillende projecten
onafhankelijk dan wel in onderlinge samenhang kunnen
worden ontwikkeld.
In een e e r s t e fase zal het accent liggen op het realiseren
van m a r i c u l t u u r c e n t r a op het vaste land, met het o o g op
de in latere fasen te realiseren v o r m e n van m a r i c u l t u u r
in open zee.
De lokatie van de eerste snelle kweekvijvers zal w o r d e n
g e k e n m e r k t d o o r optimale vestigingsfactoren zoals een
goede bereikbaarheid via de D e l t a r o u t e en de aanwezigheid van havens en bedrijfsterreinen. Deze centra zijn er
op gericht o m uitgangsmateriaal te produceren.
In een t w e e d e fase v i n d t de aanzet t o t schaalvergroting
plaats. Als aanzet t o t schaalvergroting w o r d t gedacht aan
het u i t z e t t e n van kweekvis, oester- en mosselbroed. D i t
proces speelt zich af in enkele tientallen jaren waarbij het
accent in de p r o d u k t i e m e t h o d e verschuift van intensieve
naar extensieve t e e l t t e c h n i e k e n .
De opgekweekte vis kan uitgezet w o r d e n in g r o t e afgesloten waterbekkens, de Brouwerszee, het Veerse meer,
waarbij gebruik w o r d t gemaakt van een nieuwe vangstmethode. Deze bestaat u i t het c o n d i t i o n e r e n van de
uitgezette vis d o o r middel van geluidsgolven tijdens het
voederen.
In een d e r d e fase t r e e d t een schaalvergroting o p , waarbij
o o k de g r o t e r e afgesloten bekkens een rol kunnen gaan
spelen. Een voorbeeld is de Grevelingen.
In een v i e r d e fase zal de m a r i c u l t u u r zich u i t b r e i d e n naar
de V o o r d e l t a . Vanuit de bestaande m a r i c u l t u u r c e n t r a op
het vasteland w o r d t uitgangsmateriaal zoals kweekvis,
zaaioesters en -mosselen en kweekplantjes aangeleverd.
H e t accent zal liggen op de grootschalige t e e l t van verschillende s o o r t e n w i e r e n , gecombineerd met hangcultures v o o r de t e e l t van vis in viskooien en de t e e l t van
mosselen en oesters.
O p de nieuw gevormde e i l a n d e n en z a n d b a n k e n v o o r
de kust is het mogelijk o m steunpunten v o o r opslag en
o n d e r h o u d van de zeeakkers te realiseren. O p de w a d vlakten rond deze eilanden en zandbanken bestaan m o gelijkheden om de m a r i c u l t u u r van w o r m e n en hogere
planten te realiseren.
087
vangst methode
oocjstmethoden
Deonqakwookte v u wordt v a r t u i t d a v i s k o c i e n uitgezet m q r o t o a f g e s l o t e n
bekkeni l V e e r se m e o r i . w a a r b i j g*bruik gemaakt wordt van een nieuwe
vanystmethoda
Deïe nieuwe v a n g s t m e t h o d e b e s t a a t u i t het c o n d i t i o n e r e n
v r n d» u i t g * i » H » vis «Joor middel van g e l u i d s g o l v e n Op oen vast h j d s h p
worden ü» v s s e r , gevoerd nadat een g e l u i d s s i g n a a l do vissen g e a c t i v e e r d had
f)e v i s s e n 'onthouden' d e r e t r u c t w e e maanden en tornen aanzwemmen als
het s i g n a a l weer wordt u i t g e ï o n d e n
Op dnae manier dunnen de v i s s e n
men de p r o d u c t i e k o s t e n
eenvoudig
.
gevangen worden
i \
•^
*",
•;
J
OOGST VAN K0KKEL5 EN MOSSELEN
EEN
sssw
MEÏ
ONDERWATERROBOr
v
en r e d u c e e r t
•
I
LOKALE R E L A T I E S
MARICULTUUR
NEDERLAND NU ALS ONTWERP
IN 2 0 5 0
s
FRAGMENT
SNELLE KW
OVERSLAG UITVCERHAVEN VÖGRDEl ?'A i
OOST-WEST
\ \
ƒ
KWEEKCENTRüM
ORGANISATIESCHEMA
JZEEAKKERS
MARICULTUURCENTRUM
NEUTJE JANS
HAN6C
0ES T ER5
.MOSSELEN
Wl E RE N
A
COMBINATIEMOGELIJKHEDEN
- U t E S T * JR AHT|
"']
""
:
PRODUCTIESYSTEEM
jKWEEKGEBIED
MARICULTUUR
>
AANVCËRHAVEN M A R K Ü I T U U R PRODUCTEN • V3QS0ELTA
^ j i c h t - ^ ^ ^
|
ESTERNURSE
~ ,'
VISKOOSEN ! QOSTERSCHELOE
OESTERNURSERV
,
Ü
OP ZIFTEN
[ZALM-EN FORELLEN KWI'KCF: '•
/
afval
ioES-jRNlJBSÊB^-föËSTEBHATC-HER.El
OOSTEBSÖÜIÖÊ1
'SNELLE
OU! NE WC C M P L E 5*
N?'
r,i
HZEEWIEBEKTEELTK
F0L:£
NDSE. hAF*5KU«ST
VCOROE ; .TA|
^OOUKTIEGEBIED
DOORSNEDE
i
VEERSE MJ_£R.
3ESCHR JVINE5
Het snelle k w c e k v i j v e r g e d e e l t e is o v e r s p a n n e n Ret een k l i m a a t s beïnvloedende l o i
Voor hst koudwaterkweekgetJeeite f o r t l t een d r i j v e n d i i c h t / w a r m t s weerkaatsende
foi-E Toegepast Het warmwafer-gEdeEÜa wordt tfccr awerdruH e ö n s t r u t t i c v r i ] o v e r - "
spsnr.an met 3e n l i c h t / w a r m t e absorberende f o l i e , v e r s t e r k t net super'.-ezels
3 e permeabtïiteit van hef f o l i e bepaal f de v et hl-hu is houding en l u t h t s a m e n s r e U m g .
RECREATIEVE
ASPECTtK
N a a s t het p r c t n o T i e t e n t r j m voor marien!tur-35 wordt de c e n t r a l e a* beëindigd
door een r e c r e a t e v e Eenheid 3eze eeheid b e s t a a t u i ! een ze«ö(diari urn. w a t e r i g r ,
P'jler van de s t o r m v l o e d k e r i n g en eert * / a n d e i s i u r f naar net Topshuis
Bêwatertift
biedt d e . b e z o e k e r s een r e a l i s t i s c h e d u i k e r v a r i n g , daarna w o r d t rJe o n d e r z e e s e
w e r e l d van hef z e e a a u a r i t i m en p i j l e r d a m Qstreden De iiooqta wan de n u l r u h w e h kende p i j i e r w o r d t e r v a r e n als de bezoeker z i j n .weg z c e * t tussen ce r c m b i ' s W t M
door n a a r net z e e c a u o n u m Zo k.in men beoidenu de r e l a t i e e r v a r e n t u s s e n de
v e i l i g h e i d van da k e r i n g en ae b e t e k e n i s v a r tiet oecosysteem als v o e d s e l b r o n
.-oor de mens
MARICULTUURCENTRUM
NEELTJE JANS
N E D E R L A N D NU
ALS
ONTWERP
IN ' 2 0 5 0
FRAGMENT
SNELLE
KWEEKVIJVERS
PETER
TERREEHORST
EEN B A D L A N D S C H A P
Mecanoo
Francine Houben
Eric van Egeraat
m.m.v. Gracielle Torre
Holger Wirthwein
Sjoerd Cusveller
Clemens Nuyens
I n een d o o r o n t w e r p e r s v o l k o m e n uitgetekende wereld
zijn nog slechts enkele o n b e r o e r d e p l e k k e n te vinden.
Eén van die plekken ligt v o o r de kust van Zeeland. Dankzij
de dynamiek van getijden en s t r o m i n g e n , w a t e r , w i n d en
zand verheffen zich in d i t gebied steeds o p n i e u w zandbanken u i t de zee. Dezelfde elementen waartegen het
Deltagebied zich eeuwig moet w e r e n , v o r m e n in een
tijdloos spel van afkalven en aanslibben een dynamisch en
ongrijpbaar getijdenlandschap.
Soms bestaat er enige tientallen jaren de illusie van een
e i l a n d , een zandbank hoger en g r o t e r dan de andere,
waar de w i n d duinen blaast. Een illusie die stevig genoeg
is o m een uitvalsbasis te v o r m e n v o o r de verkenning van
het landschap van geulen en banken, van w a t e r en zand.
De R e f e r e n t i e l i j n , een transportbaan die zich d o o r het
kustgebied slingert, maakt de dynamiek van het landschap
zichtbaar. Deze geluidloze tube is onbeweeglijk, als het
ware vastgeklonken aan de aarde. Soms met eb op het
droge en met vloed onder w a t e r ; het ene m o m e n t met
de poten op een eiland en een jaar later staan de poten
w e e r in zee; soms o n d e r een duin gestoven en dan w e e r
boven een eindeloze zandplaat.
De passagiers wentelen en draaien, versnellen en v e r t r a gen, zoomen in en v e r g r o t e n hun zichthoek in een perfecte regie van het blikveld. De Referentielijn slingert
tussen t w e e p u n t e n , t w e e e x t r e m e n : van de nederzetting
tussen de zandheuvels van het g r o o t s t e eiland naar het
aquarium in de diepte van het w a t e r . Hij d u i k t tegen het
eindpunt definitief o n d e r de zeespiegel. H e t blikveld van
de passagier w o r d t dan gericht op het o n d e r - N o o r d z e e landschap.
De w a n d ^ B h j i i a ^ y a q u a r i u m Zzeezo zijn v o o r een g r o o t
deel transparant, zodat de N o o r d z e e een permanent dec o r v o r m t v o o r de diverse bassins.
Zzeezo heeft juist boven de zeespiegel een paviljoen dat
met de getijden stijgt en daalt. D i t paviljoen geeft de
bezoeker een ongestoorde blik op de h o r i z o n en biedt
spectaculaire u i t z i c h t e n op de befaamde Hollandse luchten.
De N e d e r z e t t i n g d i e n t als referentiepunt v o o r het Eiland, zoals de Referentielijn het getijdenlandschap definieert. De N e d e r z e t t i n g d o o r s n i j d t de verschillende t y pen landschap op het Eiland: strand — duin — bos — w e i land, en maakt zo de o p b o u w van het Eiland kenbaar. De
logische differentiatie binnen de N e d e r z e t t i n g v e r s t e r k t
d i t . Aan de zeezijde van Badzoo ligt de nadruk op de
individuele lichaamscultuur. De vergeten therapeutische
waarde van het baden en de zeelucht is geactualiseerd t o t
een op de persoon toegesneden w o r k - i t - o u t lichaamscult u u r . Minstens zo belangrijk is het t o n e n van het lijf en
het bekijken van andere lijven: de wandelpromenade en
de atletiekbaan zijn met elkaar samengevallen.
In 2050 bereik je vanaf het vasteland van Schouwen met
een zeilwagen tegen de w i n d in het badlandschap. O p de
Pier van Badzoo kun je, t e r w i j l je t e r u g k i j k t op het panorama van Badzoo, overstappen op de lijn naar Z z e e z o . Z o
w o r d t het badlandschap v o o r de kust van Zeeland een van
de weinige stukjes gecultiveerde maar maagdelijke natuur
dat kan rekenen op een constante s t r o o m van bezoekers,
ontsnapt aan hun stedelijke beslommeringen op zoek naar
hun eigen o o r s p r o n g .
090
ONTSPANNEN
De verlichte boulevard of sports gezien vanaf de wandelpromenade, bovenop het dak van een slingerend appartementsgebouw. Op de achtergrond de laserstralen van de v u u r t o r e n .
In de duinen ligt een kolonie vrijstaande eenpersoonshuisjes, waar de afzondering van de enkeling gecombineerd w o r d t m e t de mogelijkheid te
communiceren m e t de verste uithoeken van de bekende w e r e l d .
Zo w o r d t het bad landschap voor de kust van Zeeland een van de weinige stukjes gecultiveerde maar maagdelijke natuur dat kan rekenen op een constante
s t r o o m van bezoekers, ontsnapt aan hun stedelijke b e s l o m m e r i n g e n .
•
•A\\
^^m,m
v-k
• ^
V .11
X' "\
091
—
:
.
:
•
s**.. :t
mMËWêkb/l
VI
.
VERVOER D O O R HET WATERWEGGEBIED
Hollandsche Beton Groep
prof. ir Ch.J. Vos
ir D.G. Hamer
Koninklijke Nedlloyd Groep
J. de Vos
Havenbedrijf der Gemeente Rotterdam
drs J. van der Zande
I n t e r c o n t i n e n t a a l vervoer over land zal plaats vinden
via tunnels m e t verminderde l u c h t d r u k , t e r v e r m i n d e r i n g
van w r i j v i n g en hinder. H e t lokale vervoer gaat eveneens
ondergronds o m planologische redenen. D e v o o r t s t u w i n g van beide systemen is magnetisch.
Vervoer van energie, geproduceerd d o o r kernfusiecentrales, v i n d t plaats d o o r ondergrondse supergeleiders in
tunnels. D i t c i r c u i t van supergeleidende circuits d o e t
tevens dienst als accumulatiemedium v o o r n a c h t s t r o o m
van de fusiecentrales. V e r v o e r o v e r z e e van neobulk,
bijvoorbeeld plaatmateriaal v o o r de b o u w , en van c o n t a i ners v i n d t plaats op snelle schepen, zoals het Surface
Effect Ship [SES] met topsnelheden van 100 knopen. In
draagvleugels onder w a t e r w o r d t de v o o r t s t u w i n g opgew e k t en de s t u r i n g v e r z o r g d ; het vrachtgedeelte en de
energiebron zijn boven w a t e r . H e t laadruim van d i t schip
bestaat u i t vier lading-platforms, elk met eigen v o o r t s t u w i n g o m in en u i t het schip t e hooveren naar de los- en
laadplaats.
V o o r snelheden boven de 4 0 / h r zal een e n o r m vermogen
nodig z i j n ; kernfusie is h i e r v o o r de enige passende energ i e b r o n . De v o o r s t u w i n g van de schepen geschiedt elekt r o - m a g n e t i s c h , d o o r het o p w e k k e n van magnetische velden in het onderwaterschip.
Schepen m e t lagere snelheden, geschikt v o o r goederen die in g r o t e r e hoeveelheden vervoerd zullen w o r d e n ,
zullen de v o r m hebben van een o n d e r z e e b o o t .
Deze schepen zijn onderverdeeld in drie s e c t o r e n : de
boeg, het middenstuk en het achterschip. De boeg dient
als c o n t r o l unit en als s t r o o m l i j n e r . H e t middenstuk bestaat u i t een flexibel aantal secties, afhankelijk van het
aanbod, ledere sectie heeft een capaciteit van 5 t o t
I 0.000 t o n . De secties w o r d e n na aankomst losgekoppeld
van de boeg en achterschip en een hulpschip v o e r t de
secties naar de laad- en lostorens. H e t achterschip d i e n t
als energiebron en v o o r t s t u w e r .
R o t t e r d a m w o r d t s t a r t p u n t v o o r de snelle o n d e r g r o n d se magneetbaan. H i e r v o o r is invoegaccommodatie benodigd. H e t w o r d t o o k een k n o o p p u n t v o o r de o n d e r g r o n d se e l e k t r i c i t e i t s d i s t r i b u t i e met supergeleiders en het
m o e t een opslagplaats bieden v o o r vloeibare w a t e r s t o f
afkomstig van de fusiecentrales.
Verder zijn a f m e e r p l a a t s e n v o o r containerschepen en
schepen v o o r t r a n s p o r t van bulkgoederen nodig. H e t
overslagsysteem is gebaseerd op directe d o o r v o e r . In
principe is er dus geen opslag. D i t zal mogelijk w o r d e n
gemaakt d o o r u i t b r e i d i n g van de overslagcapaciteit, de
onafhankelijke lading-platforms die de transportschepen
verlaten als hoovercrafts, en een perfecte v o o r b e r e i d i n g
tijdens het laden in de haven[s] van inscheping. Behalve
een gering nat havenoppervlak is o o k het benodigde d r o ge haventerrein een fractie van het huidige.
T e n s l o t t e m o e t rekening w o r d e n gehouden met een g r o te offshore luchthaven v o o r vliegtuigen met een s t a r t baan van zeker 5 k i l o m e t e r .
'' Snel schip voor vervoer van neobulk.
2)
Schip met lagere snelheid, dat gebruikt wordt voor het vervoer van
grote hoeveelheden.
092
ONTSPANNEN
I
I
I
r"=::3>»«
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
•*a8öBfjÉfcn"j®tfc*
•
&
i>.
LeS^/™t™
Ldcun-
OVEPS! A C E I A T I O N
,'.; . ; , a [ . i ' . ;
MF'T
: r i v, ï ••
..WOU
i E .
fN . i
HATER
\
,
o tSDb^ .o-t^J-,.
u
ra^i:
T
r
* f y W ' * *»' WSjfï 1 t'.'fwyjUJl' i .y w ^ ^ i j y wppjiijnii ^ M j ^ y y g j 9fll'' ^ T ' J ^ y ^ " * ? V M 'i?ypp/ij^'jijiPiiyiji^j' »4yijpijywiuwBypJJJj t » MMJUW'IJw«yX/' l . ^ y ^ " ! ! . ? W f f W . ' i .^^WIIJ 1 !»
093
I
I
I
I
EEN
GOLFBREKER-ENERGIEDRIJVER
Aveco
Wouter Hagen
Herbert Dekker
Karel Braat
D e golfbreker-energiedrijver is als c o n s t r u c t i e met een
d u b b e l e functie een voorbeeld van de mogelijkheden die
wetenschap en techniek in het jaar 2050 bieden: het
breken van de golven en het produceren van energie.
D o o r de w e r k i n g als g o l f b r e k e r w o r d t de hoogte en
o p l o o p van stormgolven verlaagd w a a r d o o r de golfaanval
op de w a t e r k e r e n d e constructies langs de Nederlandse
kust v e r m i n d e r t . D a a r d o o r daalt het waterniveau waarop
de kustverdedigingswerken o n t w o r p e n zijn. Er ontstaat
een reserve in de kustverdediging die de effecten van de
relatieve zeespiegelstijging kan o p n e m e n , zodat in feite
een verlenging w o r d t b e r e i k t van de levensduur van de
huidige waterkerende constructies.
D e e n e r g i e d r i j v e r bestaat u i t t w e e evenwijdige s t r o k e n .
Deze bevinden zich tussen H o e k van Holland en Texel op
een afstand van gemiddeld 20 k i l o m e t e r uit de kust.
Evenwijdig aan deze stroken ontstaat een golfenergieklimaat dat in drie zones verdeeld kan w o r d e n : een h o o g energetische zone aan de zeezijde van de eerste s t r o o k ,
een midden-energetische zone tussen de t w e e s t r o k e n en
een laag-energetische zone aan de landzijde van de t w e e de s t r o o k . H e t plaatsen van functies in de energiedrijver
is gerelateerd aan deze zonering.
De ligging en richting van de s t r o k e n houden verband met
de energie-inhoud per richting van het w i n d - en golfaanb o d , zodanig dat altijd optimaal o p het energie-aanbod
ingesteld kan w o r d e n .
D o o r onderbrekingen op regelmatige afstanden ontstaan
vier secties waaraan specifieke grootschalige functies
kunnen w o r d e n gekoppeld, zoals een w i n d m o l e n p a r k ,
biomassa, een info-eiland. Elke sectie is w e e r onderverdeeld in 3 t o t 4 fragmenten die afzonderlijk of gekoppeld
energie produceren of t e r plekke energie gebruiken in
industriële processen.
De energie w o r d t op t w e e manieren g e b r u i k t . Rechtstreeks in 'fabrieken' die in de v o o r golfbreking noodzakelijke c o n s t r u c t i e zijn geplaatst en die energiedragers als
w a t e r s t o f , alcohol en methaan produceren. Indirect d o o r
het surplus aan energie d o o r te schakelen naar de kust.
Een golfbreker-energiedrijver is opgebouwd uit d r i e e l e menten:
een staande monopaal, een drijvende golfbreker en een
zwevende leidinggoot.
De monopalen vormen een regelmatige p a t r o o n in het
systeem en staan op vaste afstanden van elkaar in de
zeebodem. De leidinggoten v o r m e n overspanningen van
monopaal t o t monopaal en vervoeren en verdelen de
energie en de energiedragers van en naar caissons en
schakelstations. De leiddinggoot die het info-eiland aand o e t is uitgerust met een shuttlebaan die belangstellende
bezoekers in pijlsnelle vaart zicht biedt o p het f u n c t i o n e ren van de constructie.
De caissons, die naar en van de wal vervoerd kunnen
w o r d e n , bieden perspectief als containers van chemische
processen waarmee energiedragers als w a t e r s t o f , methaan en ethanol geproduceerd w o r d e n . Bovendien k u n nen de containers g e b r u i k t w o r d e n v o o r opslag van deze
energiedragers.
\
/
X.
-v.
094
•
ONTSPANNEN
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
/l\
nul
~ . "—~"
••
I
!
-< - » •
fï
m^tuixmn
095
I
096
I
ONTSPANNEN
I
I
8
B O U W E N MET BAGGERSPECIE
Gemeentewerken Rotterdam
ir R.M.S. Prop
Rond 20 I 5 was de k w a l i t e i t van het bij L o b i t h en Eijsden
ons land binnenkomend slib dermate schoon, dat overgegaan w e r d t o t een algehele sanering van de o n d e r w a t e r b o d e m . De v e r o n t r e i n i g d e specie uit het Zeeuwse
Deltabekken is gebaggerd en g e s t o r t in een kunstmatig
eiland v o o r de kust m e t een recreatieve functie.
D e specie u i t het Rotterdamse gebied en die u i t het
Ketelmeer is geborgen met de zogenaamde Cappingmethode. V o o r de specie uit het Rotterdamse gebied is
een put in de N o o r d z e e gegraven. H i e r i n is het gebaggerde slib g e s t o r t en afgedekt met een laag schone specie.
H e t zand dat was vrijgekomen tijdens het graven van de
put kon goed g e b r u i k t w o r d e n in diverse b o u w p r o j e c t e n .
D e specie u i t het Ketelmeer w e r d op identieke wijze
geborgen in een lokaal aangelegde put.
Rivierenslib is eenvoudiger te volgen en te beheersen
dan het slib in de kustwateren o m d a t er slechts sprake is
van één s t r o o m r i c h t i n g . O m s t r e e k s 2015 is daarom de
Slibvang L o b i t h aangelegd. Naast de Rijn w e r d een g r o t e
put gegraven met een breedte en diepte circa tweemaal
zo g r o o t als die van de Rijn zelf. Deze bezinkput is zowel
via een inlaat als via een uitlaat met de Rijn verbonden.
Bij voldoende behoefte aan slib w o r d t de t o t a l e s t r o o m
via deze put geleid. D o o r de o p p e r v l a k t e - v e r g r o t i n g
neemt de stroomsnelheid af en bezinkt het slib in de put.
H e t slib w o r d t met behulp van slibschermen op de plaats
gehouden en v e r h i n d e r t de put w e e r u i t te s t r o m e n .
H e t in de slibvang gesedimenteerde slib w o r d t c o n t i n u
verwijderd d o o r een s t a t i o n a i r zuigsysteem en via cent r i f u g e - en hydrocyclonagetechnieken op de gewenste
dichtheid gebracht. N a een geforceerde droging is het t o t
klei geworden en geschikt v o o r verdere v e r w e r k i n g .
Naast de p r o d u k t i e van bakstenen is deze klei o o k geschikt v o o r de fabricage van allerhande s o o r t e n k e r a m i sche p r o d u k t e n zoals p o t t e n , vazen, kunstgrind.
O o k v o o r het m a r i e n e slib is een r u i m toepassingsgebied gevonden in de aanleg van de zogenaamde baggert e r p e n . Gezien het stijgen van de zeespiegel d o o r veranderde klimatologische omstandigheden en het v o o r t d u rend zakken van de Nederlandse bodem in met name het
westen van'het land, is er een behoefte aan hoger gelegen
woongebieden ontstaan. G r o t e hoeveelheden van het
kustsediment zijn h i e r v o o r g e b r u i k t . Als alternatief is
hierbij echter gekozen v o o r het plaatsen van de w o o n g e bieden binnenin deze kunstmatig aangelegde heuvels.
Als g r o t e voordelen van deze t e r p e n beschouwde men de
hoge mate van w a r m t e - i s o l a t i e , ongevoeligheid v o o r het
klimaat, de scheiding van w o o n - en vervoersgebieden in
verschillende niveaus, b e k o r t i n g van de afstand t o t de
erboven gelegen natuur- en recreatiegebieden en herstel
van het natuurlijk landschap. H o e w e l de hoeveelheid slib
en klei onvoldoende is o m g r o t e delen van de Randstad
op te hogen, heeft men t o c h in een periode van 40 jaar
een totaal oppervlak van 10.000 ha van 0 — 25 m e t e r
opgehoogd.
\ >.-
SU
"'Ö&V&StL
Slibopvang bij Lobith
097
9
HET MOBIELE W O N E N
Technische Universiteit Delft
Guido Bennebroek
ir Kees Jongeli
Wilma Kingma
Rop van Loenhout
Marja Straver-Nevalainen
ir Jan Westra
prof.ir Moshé Zwarts
D e o n t w i k k e l i n g e n op het t e r r e i n van techniek en materiaal hebben het p r o d u k t w o n i n g bevrijd uit de teugels
van de s e r i e p r o d u k t i e , de modulaire c o ö r d i n a t i e en het
folkloristisch bouwbedrijf.
H e t zelfregulerende vatenstelsel van het N Y L O C m a t e r i aal maakt de i n f r a s t r u c t u u r indifferent en fijnmazig, zodat
instant performance mogelijk w o r d t . De aansluitingen
van huisapparatuur kunnen w i l l e k e u r i g ' i n g e p r i k t ' w o r den in het N Y L O C m a t e r i a a l . De adjust-tijd van het reladerme materiaal bedraagt 45 seconden. Pijpen en draden
bestaan niet meer.
Rond de eeuwwisseling is de G r o t e O n t k n o p i n g begonnen. De i n f r a s t r u c t u u r die de o n t w i k k e l i n g van het land
t o t diep in de w o r t e l s hinderde w e r d o n t w a r d . N i e u w e
tracé's w e r d e n uitgezet o m in de Randstad geconcent r e e r d w o n e n mogelijk te maken. Z e v o r m e n de basis
v o o r t r a n s p o r t , energie en communicatie. De b o u w t e c h n i e k w a s o v e r w o n n e n , de verkramping die eerdere zogenaamde megastructuren k e n m e r k t e was afwezig, k o r t o m
de v o o r d e l e n van de LIFELINES en later de CITRACKS
werden algemeen erkend. N u , in 2050, is de Nederlandse
CITRACK haast v o l t o o i d . Hij biedt bewoners en g e b r u i kers het s u m m u m .
De basis van de G I T R A G K is een m a n t e l b u i s van 20
meter hoog en 60 m e t e r breed. H i e r i n zijn voorzieningen
opgenomen v o o r t r a n s p o r t [ t r e i n e n , auto's, MU's en supplies], huishouding [energie, w a t e r , afvoer, regeneratie
en H o m e Line] en communicatie [laser vision, S t r a t o woningsysteem, W C C e n z o v o o r t ] .
De buis ligt soms als een slang op het maaiveld, dan w e e r
als een tunnel onder de grond of het w a t e r . H e t is de
m i n i m u m v o o r z i e n i n g : op sommige plaatsen is de C I T R A C K smal en leeg, op andere plaatsen juist breed en
v o l g e b o u w d . Rondom de CITRACK kunnen natuurgebieden f l o r e r e n en g e b r u i k t w o r d e n v o o r v o r m e n van recreiatie die in de vorige eeuw ondenkbaar w a r e n .
De m e e s t n o o r d e l i j k e l o k a t i e ligt tegenover de oude
city van D e l f t , een high-level-bebouwing waarheen dè
meeste Delftenaren zijn verhuisd. Vanaf 2021 is D e l f t
o n t m a n t e l d . In 2042 w o r d e n directe verbindingen me%
CITRACK gerealiseerd, tentakels die vanuit de CITRACK
t o t op de m a r k t van D e l f t - c i t y reiken.
D i r e c t onder D e l f t - C I T R A C K ligt een enclave v o o r
V I S P ' s [very inspired selfconscious people]. Z e l f b o u w ,
knutselschuren, moestuinen, d i r e c t - c o n t r o l - r o b o t s , arti;
prikkels v o o r een kleurrijk bestaan.
De d e r d e l o k a t i e is het oude Maassluisgebied. Super»
high-level-bebouwing op de kruising van de snelle t r a n s !
p o r t b a n e n . H e t is een van de nijvere plekken in dé
CITRACK. K a n t o r e n , bedrijven, w o n e n , wisselstations,
CT-stops, r e c r e a t i e - o u t l e t s . K o r t o m een plek w a a r v o o r
men vroeger het begrip k n o o p p u n t hanteerde, een t e r m
die sinds de G r o t e O n t k n o p i n g niet meer w o r d t gebe>
zigd.
De v i e r d e l o k a t i e laat zich beschrijven als de nieuwe
Hangende T u i n e n . N e t v o o r b i j Maassluis-CITRACK hangjf
een o p e n g e w e r k t p l a t f o r m dat op een hoogte van 50
meter de W a t e r w e g kruist. De mantelbuis van de C l |
T R A C K passeert onder w a t e r . Naast w o n e n , w e r k e n en
ontspannen is er r u i m t e v o o r s p o r t , amusement en gecultiveerd g r o e n , steeds in samenhang met een daverende
omgeving.
De vijfde l o k a t i e is het eindpunt van de CITRACK. H e t
is een zogenaamd W H E E L [Wall Housing Entire Eclips
Line], een s t r u c t u u r die in 23 uur volledig o m zijn as
draait. V r i j b u i t e r s w o o n s t e e op de grens tussen CITRACK
en platteland.
098
LEEG PERRON
TREIN MET BOUWELEMENTEN
KOMT A A N VANUIT DE WONINGFABRIEK
BOUWELEMENTEN WORDEN
AUTOMATISCH V I A T R A N S PORTBANDEN NAAR HET PERRON GEBRACHT
EEN BOUWELEMENT WORDT
V I A EEN HYDRAULISCHE LIFT
NAAR HET GROTE PLATFORM
GETRANSPORTEERD
DE MONTAGEROBOT KOMT A A N RIJDEN
6. DE MONTAGEROBOT PAKT EEN
BOUWELEMENT
7 EEN BOUWELEMENT WORDT
OVER HET PLATFORM GEREDEN
8. DE MONTAGEROBOT TREKT
Z'N ROLLEN OP EN 'LOOPT''
OVER EEN TRAP
9 DE ROBOT ARRIVEERT B I J DE
BOUWPLAATS EN GAAT EEN
ELEMENT NAAR DE EERSTE
VERDIEPING BRENGEN
o
PQ
o
CC
PC
o
EL.
en
cc
w
w
CD
CC
CC
o
e
Eo
HET KLIMMEN NAAR DE EERSTE
V E R D I E P I N 6 A A T VERDER
HET BOUWELEMENT BEREIKT DE
VERDIEPINGSVLOER
DE ROBOT PAKT MET ZIJN "HAND
DE HOOGSTE BALK
DE ARMEN TREKKEN HET GEHEEL j
OP DE VLOER
DE ROLLEN NEMEN HET WERK V A N
DE ARMEN WEER OVER
EEN ANDER BOUWELEMENT A R R I VEERT OP DE BEGANE-6R0NDVLOER
DE ROBOT SCHUIFT HET ELEMENi
OP DE JUISTE PLAATS
HET ELEMENT IS GEPLAATST EN
EEN HULPROBOT WERKT AAN DE
EINDMONTAGE
TWEE KOLOMMEN WORDEN NAAR
DE (TOT DAN TOE) HOOGSTE VER I
DIEPING GEBRACHT
ca
o
cc
cc
o
CL
Uï
CC
cc
cc
cc
w
I
u
CD
CC
E-i
CC
o
E
19
20
21
2?
23
24
27
25
"
19. HET LUKT DE MONTAGEROBOT ZICH
ZODANIG OP DE LAGERE VERDIEI
PINGEN AF TE ZETTEN DAT H I J DE 1
H I J DE HOOGSTE VLOER BEREIKT
2 0 . DE ROBOT STEEKT BOVEN DE
HOOGSTE VLOER UIT.
2 1 DE HOOGSTE VLOER IS BEREIKT
2 2 . DE MONTAGEROBOT BEWEEGT Z I C H ' '
NAAR DE HOEK WAAR EEN KOLOM
GEPLAATST MOET WORDEN.
2 3 . EEN HULPROBOT PAKT DE KOLOM
2 4 . DE KOLOM WORDT IN POSITIE GE- %
BRACHT MET BEHULP VAN EEN
TWEEDE HULPROBOT
2 5 . DE KOLOM IS GEPLAATST
2 6 . DE MONTAGEROBOT TREKT ZICH
TERUG.
2 7 . HET GEBOUW GROEIT. GEDURENDE
2 4 UUR PER ETMAAL EN 7 DAGEN
PER WEEK WORDT ER A A N "GEWERKT".
o
m
o
CC
cc
o
CU
en
cc
cc
cc
b*
cc
w
I
w
CS
CC
b*
CC
o
Super Teletransport System
< UA I Jt DAbAbc D.V. AL IN Jb HUTEL STAAT VOORDAT JE ER ZELF BENT.
TELEFONISCH WINKELEN IS ZEER EENVOUDIG
POSTBODES ZIJN OVERBODIG GEWORDEN.
HET VRACHTVERVOER BEPERKT ZICH TOT
60EDEREN DIE NIET IN D£ CONTAINERS
PASSEN
VUILNISDIENSTEN BESTAAN NIET MEER;
DAT WAT WEGGEGOOID WORDT GAAT
MET DE CONTAINERS NAAR SORTEERCENTRALES £N WORDT DAAR VERWERKT
IN WONINGEN HOEVEN NAUWELIJKS KASTEN AANWEZIG TE ZIJN; DAT6ENE DAT
WE ANNO 1987 IN EEN KAST BEWAREN
LATEN WE IN 2050 OPSLAAN IN COMPACTE CENTRALE MAGAZIJNEN. ALS WE
IETS NODIG HEBBEN ROEPEN WE HET EENVOUDIGWEG OP.
i
100
•
ONTSPANNEN
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Maassluisgebied
Enclave voor VISP's: Escape landschap
101
I
I
I
I
TENTOONSTELLINGSONTWERP
Ben Loerakker
projectleider
Herman Kossmann
Ben Loerakker. Ontwerp tentoonstelling 'Nieuw Nederland', oktober 1986
^/M'
...liii..
..^:p>^
:^'/5fi:-'* , *'^ r
, J'
f" ( * i f ' sl '; I 1 • ft.'
> t'. '
I
;' - 1 !
(,>
I:"
104
H(i\l
\\,
prof. ir moshé z w a r t s
gein 10,1108 A D amsterdam. telefoon 0 2 9 4 0 - 1 3 2 0 7
Bestuur NNAO
betreft: bestuursvergadering
I7-I-l987
Beste bestuursleden,
Het volgende onderwerp is (vrees ik) nagenoeg onbespreekbaar op onze
gadering. Ik heb er vrede m e e als hel t e r zijde gelegd wordt, maar
het niet er over te schrijven.
verlaat
Vanmiddag moest ik even op ons kantoor zijn. Ik liep over de 2de galerij
langs de g r o t e Beurs-zaal, Beneden me was men bezig een tentoonstelling
over Berlage op t e bouwen. Wat stond er zoal? Een aantal strekkende m e t e r
schot (heel dik, opdat ze zelfstandig bleven staan t e n einde de vioer niet
te beschadigen?), een paar schaalmodellen van torens met een grondoppervlak van ca. 0,8x0,8 m. en verder niets. Men was bezig ingelijste tekeningen
op de s c h o t t e n te m o n t e r e n ; misschien 50 stuks. Met dit alles was de g r o t e
zaal van de Beurs van Berlage echt VOL!
M.a.w.: waar zijn we mee bezig? We werken ons re ., met ons werken er
Mug eens ± 200 mensen. We hebben een begroting /an ±J 4.000.000,- We
zijn al enkele jaren bezig. We denken (weten het in feite zeker) echt iels
belangrijks te brengen. De apotheose van dit alles is een tentoonstelling
in die Beurs van Berlage. Dat gebouw is veel en veel te klein om alles
wat we willen laten zien ook echt te laten zien. Er moet een dak en een
brug gebouwd worden om nog iets mogelijk te maken. Een groot deel van
hei b u i t e n t e r r e i n m o e t e n we op één of andere wijze bebouwen omdat binnen
de plaats o n t b r e e k t . De Beurs is een monument; we moeten er uiterst voorzichtig m e e zijn, hetgeen het maken van een tentoonstelling e x t r a b e m o e i lijkt.
De
ik
ligt
wel
bij
Ben Loerakker. Ontwerp tentoonstelling 'Nieuw Nederland', oktober 1986.
Beurs ligt aan de drukste v o e t g a n g e r s r o u t e van Nederland. Dat hoor
sieeds als uiierst positief a r g u m e n t . Maar wat zegt. dii? De Bijenkorf
ook aan die drukste r o u t e en was bijna failliet. Komen die voetgangers
bij ons en niei in de Bijenkorf? Komen er überhaupt wel voetgangers
ons? Mijn twijfels zijn g r o o i .
!n Liempde (een gehuchi in Brabant) worden jaarlijks z.g. "land-bouwda^en"
gehouden. Er is daar voldoende weiland (en niets meer) ter beschikking om
de landbouwmachines tentoon t e stellen en parkeergelegenheid ie bidden.
Er komen enige lOO.nnn-den b e z o e k e r s in 2 o-J 3 dagen! M.a.w. als je iets
goeds te bieden hebt doet hel er niet zo heel veel toe waar de locatie
is; enige fasciliteiien zijn wel nodig; die fasciliteiten biedt de Beurs m.i.
niet.
Nog s t e r k e r : er komen miljoenen mensen per jaar naar Lourden omdai men
zegt dal Maria daar iets gedaan heeft. Er komen nog veel meer mensen
naar Mekka om in feite alleen een steen te kussen. Waarom zouden er dan
geen 50.000 mensen naar "Pjjetjerksieradeel komen om al het moois dat
wij t e bieden hebben te aanschouwen? Waarom zouden er geen 100.000 mensen komen naar de tent op de Dam of 150.000 naar die, als tentoonstellingsruimte omgebouwde, s u p e r t a n k e r op de Nieuwe Waterweg?
Dus: laten we een andere ris plek zoeken. Het hoefi geen luxe plek te zijn.
We m o e t e n er wel de r u i m t e nebben om een tentoonstelling t e maken. Bijna
elke plek is, voor ons doel, b e t e r dan de Beurs van Berlage (Sorry Kees).
105
* L
architektenj
Ben Loerakker, Herman Kossmann. Concept indeling tentoonstelling 'Nieuw Nederland', april 1987.
Definitieve indeling tentoonstelling 'Nieuw Nederland', augustus 1987.
106
V
CL.

Download Report