12 BINNENLAND DE STANDAARD DONDERDAG 28 AUGUSTUS 2014 BINNENLAND 13 DE STANDAARD DONDERDAG 28 AUGUSTUS 2014 REPORTAGE U doet het niet bewust, maar wanneer u tegen een senior praat, doet u dat vaak zoals tegen een kleuter. Secondary baby talk komt nog het meest voor in de zorgsector. ‘Allez, we gaan nog eens een liedje zingen, hé’. Of waarom we onze ouderen anno 2014 als kinderen behandelen. ‘Leuk is het niet, Verzorgster Roshnidebie: ‘Ik gebruik nooit verkleinwoorden.’ maar mijn vrouw is tien keer erger’ VAN ONZE REDACTRICE SARAH VANKERSSCHAEVER GENT | ‘We gaan ons ne keer voorstellen, hé. En daarna gaan we samen een liedje zingen. Want zin gen, dat doen we veel, hé?’ Een ovale tafel in het Gentse dag verzorgingscentrum De Blai sant. De veertien senioren errond stellen zich keurig met naam, leef tijd en het precieze aantal nakome lingen aan ons voor. Twee jonge verzorgsters leiden alles in goede banen: tanken koffie bij, zoeken nieuwe batterijen voor het hape rende hoorapparaat en knijpen een oog dicht wanneer Georgette drie biscuits hamstert. En toch kruipt er ondanks alle war me bedoelingen (een zoen wanneer er een traan rolt, een geheugen steuntje wanneer het verleden iets te ver verleden is) ook een lichte be tutteling in de stem van de verzorg sters. Van allez en hé en zo. Van hurken op rolstoelhoogte en een hogere intonatie. Hadden we de masterproef van Evelien Verstraeten (KU Leuven) niet gelezen, we hadden het waar schijnlijk allemaal niet opge merkt. Verstraeten deed namelijk onderzoek naar kinderlijke com municatie in Vlaamse woonzorg centra, meteen goed voor de short list van de Vlaamse Scriptieprijs. Het eerste onderzoek tot dusver in Vlaanderen, want in tegenstelling tot het buitenland is er bij ons bij zonder weinig aandacht voor el derspeak. ‘We noemen dit taalge bruik van jongeren naar ouderen ook secondary baby talk’, zegt Eve lien. ‘Je herkent het aan een simpel taalregister met overdreven toon hoogte en intonatie, een heel een voudige woordenschat en gram matica, en een traag spreektempo. Elderspeak komt het vaakst voor in woonzorgcentra, maar ook in an dere contexten waarbij jongeren met ouderen in contact komen.’ ‘Elderspeak herken je aan een overdreven toon hoogte en into natie, eenvoudige woordenschat en grammatica, en een traag spreektempo’ Kinderlijk taalgebruik maakt ouderen opstandiger, blijkt uit onderzoek: Verstraeten speldde vijf verzorg sters uit een woonzorgcentrum op nameapparatuur op om na te gaan hoe ze met de senioren communi ceerden. Enkele conclusies: 69 pro cent van alle vragen waren ‘janee vragen’. Niet echt uitdagend, dus. En ook paternalistische accen ten zoals hé, allez, voilà en de aan spreekvorm ‘we’ ontbraken niet. Om nog maar te zwijgen van de troetelwoorden. ‘Goedbedoeld allemaal maar ver zorgers zijn er zich te weinig van bewust dat ze met hun kinderlijk taalgebruik de waardigheid van de oudere aantasten’, zegt Eve lien. ‘Een verzorgster uit het onder zoek zong op een bepaald moment zelfs een sinterklaasliedje. Het is tekenend voor hoe we naar senio ren kijken: hulpbehoevend, als wa ren het kleine kinderen.’ Uit buitenlands onderzoek blijkt dat kinderlijk taalgebruik oude ren zelfs opstandiger maakt. ‘Se nioren vinden het beledigend. Bo vendien insinueert het een machtsverschil, wat ook niet altijd in dank wordt afgenomen. Nie mand vraagt er namelijk om hulp behoevend te zijn.’ Naar de cafetaria Roshnidebie Boelens (24) werkt nog niet zo lang in het dagverzor gingscentrum in Gent. Ze studeer de verzorging, specialisatie kind verzorging. ‘In het begin is het zoe ken’, vertelt ze. ‘Je wil dat alle oude ren je begrijpen, dus ga je traag en luid praten. En die ‘allez’ en ‘hé’ ko men er dan spontaan bij. Ik geef toe dat ik me daar niet altijd bewust PROEFPROJECT SAMENWONEN EUTHANASIE BOMALARM ONDERWIJS Studenten en senioren lusten elkaar niet 1.807 Verdachte koffer was lege doos Geen school voor 233 Brusselse kinderen BRUSSEL | In april kondigde de stad Gent aan dat het senioren en studenten wilde laten samenwo nen. Een winwinsituatie, zo klonk het: de stad wint erbij om dat lege kamers toch worden be zet, de senior wint erbij omdat de student een handje helpt in het huishouden en de student wint omdat hij in ruil voor enkele taken kan huren tegen een lagere prijs. ‘Een proefproject op beperkte schaal’, klonk het. Alleen ziet het ernaar uit dat het eerste academiejaar waarin het project van kracht is, zonder voor werp start. ‘Er meldden zich de af gelopen zomer tien geïnteresseer de studenten aan’, zegt Gents schepen en OCMWvoorzitter Ru dy Coddens. ‘Zes haakten af om dat ze liever in juni uitsluitsel hadden over hun woonplek en vier haakten af omdat ze de aange boden kamers te ver van het stads centrum vonden liggen.’ Daar tegenover staat dat er zich zes senioren aanmeldden voor het samenwoonproject. ‘Vijf onder hen hadden helaas te hoge ver wachtingen’, vertelt Coddens. ‘Ze gingen ervan uit dat de studenten ook verplegende taken op zich zouden nemen, maar die zijn be doeld voor het verplegend perso neel van onze dienstencentra. Eén oudere dame uit Mariakerke is nog steeds kandidaat, maar we merken dat de locatie moeilijk ligt bij studenten.’ De stad Gent gaat voorlopig ver der met het project en hoopt dat het alsnog tot positieve resultaten leidt. (vsa) Het aantal aangiftes van eu thanasie is in 2013 bijna verdub beld in vergelijking met 2012. Zo blijkt uit het verslag van de Federale Controle en Evaluatie commissie Euthanasie. In 2013 waren er 1.807, 375 meer dan het jaar voordien en bijna dub bel zoveel als de 953 registraties van 2010. De commissie zegt dat deze evolutie waarschijnlijk te verklaren is doordat er steeds meer informatie over euthanasie wordt verspreid. Vier vijfde van de aangiften is in het Nederlands, een vijfde in het Frans opgesteld. In 2012 en 2013 waren er geen aangiften van mensen onder de dertig jaar. De euthanasiecommissie aanvaard de 86 procent van de aangiften onmiddellijk. (belga) BRUSSEL | Een verdacht pakket dat aangetroffen was aan het Sheratonhotel op het Brus selse Rogierplein, was een lege kartonnen doos met Arabische opschriften. Drie vrouwen trof fen omstreeks halfzeven de doos aan op het trottoir. Ze verwittig den de politie. Die nam het ze kere voor het onzekere en stelde een veiligheidszone in terwijl de ontmijningsdienst van het leger, de Dovo, werd opgeroepen. Het hele Rogierplein werd ontruimd, wat veel verkeersproblemen ver oorzaakte. Ook het metrostation Rogier werd tijdelijk gesloten. De Dovo onderzocht de doos. Die bleek volledig leeg, zodat iets na acht uur alle veiligheids maatregelen werden opgehe ven. (belga) 233 leerlingen kregen overal nul op het rekest in hun zoektocht naar een plek in het eerste leerjaar van een Nederlandstalige school in Brussel. Dat heeft het Lokaal Overlegplatform (LOP) gemeld. Het plaatstekort dat al jaren be staat in het kleuteronderwijs be reikt nu het eerste leerjaar, de leerplicht komt daarmee in het ge drang. Tien ouderparen kwamen bij bemiddelaars van het LOP te recht: zij hadden hun kind ner gens in een eerste leerjaar kunnen inschrijven. Dat leidt tot schrij nende toestanden: leerlingen die de derde kleuterklas overdoen, ou ders die geen werk zoeken om de kinderen te kunnen opvangen... Voor 3.133 beschikbare plaatsen in het basisonderwijs kwamen er dit jaar 5.086 aanvragen binnen. (ty) ‘Senioren vinden het beledigend. Niemand vraagt erom hulpbehoevend te zijn.’ van ben. Maar waar ik wel op let, is dat ik nooit verkleinwoorden ge bruik.’ Hilde Lambert (51) verzorgt er vooral de groep senioren met men tale problemen zoals dementie. ‘In mijn opleiding was er destijds bij zonder weinig aandacht voor com municatie’, geeft ze toe. ‘Maar ik be grijp wel hoe zoiets in je taal sluipt: je wil zo goed mogelijk voor de mensen zorgen en vanuit die zor gende rol gebeurt het dat je soms betuttelender overkomt dan je be doelt. Vooral omdat ik merk dat lange en iets moeilijkere vragen voor mensen met dementie heel confronterend kunnen zijn. Je wijst hen namelijk op wat ze niet meer kunnen of weten, bijvoor beeld alle namen van hun kleinkin deren.’ We volgen de gezwinde zeventiger Hugo naar de cafetaria van het ver zorgingscentrum. Hij komt nog maar sinds enkele weken naar De Blaisant, ‘om zijn echtgenote even van de dagelijkse zorg te verlos sen’. We polsen naar de elder speak. ‘Ach, bijna iedereen doet ‘In de tijd van de Grieken en de Romeinen had men respect voor iemand met grijze haren. Vandaag kijken mensen je nog amper aan’ © Lisa Van Damme het’, zegt hij. ‘Je wordt aangespro ken alsof je een kind bent. Maar ik neem het niemand kwalijk. Zodra je zorg nodig hebt, is het voor veel mensen een reflex. Zelfs mijn vrouw doet het. Maar dan tien keer erger.’ Hij wordt er allemaal niet zo vrolijk door. ‘In de tijd van de Grieken en de Romeinen was een zeventiger iemand met veel ervaring. Men had respect voor je grijze haren. Van daag kijken mensen je nog amper aan. En zodra je zorg nodig hebt, ben je helemaal passé. Erg veel goed aan je zelfbeeld doet dat niet.’ Hugo spoelt het besef door met een godendrank waarvan ik beloof dat ik ze niet bij naam noem. Maar ze doet hem zichtbaar deugd. Zijn glas heeft tenminste met hem ge meen dat het een witte kol heeft. Een spelletje breinmassage. © © lvd lvd REACTIE ‘Je hebt jezelf goed gecorri geerd.’ We bellen met Jean Pierre Baeyens, secretarisge neraal van de beroepsvereniging voor geriaters, en bijna vragen we naar ‘bejaarden’ maar we slikken het woord in en vragen naar ‘senioren’. ‘Je verspreking is tekenend voor de samenleving’, zegt hij. ‘We hebben namelijk een negatief beeld over onze ouderen. Geen wonder dus dat ook veel verzorgers zich pater nalistisch durven op te stellen tegenover senioren: ze zien hen als mensen die weinig kunnen.’ In de opleidingen is er vandaag volgens Baeyens al meer aan dacht voor communicatie. ‘Maar we stellen vast dat er op het terrein nog veel moet gebeuren. Via bijscholingen proberen we verzorgers er bewust van te ma ken hoe ze senioren best bena deren.’ Waarom protesteren seni oren niet vaker zelf? ‘De meeste ouderen zullen er nooit iets over zeggen tegen hun verzorgers, simpelweg omdat ze in een af hankelijke en kwetsbare positie zitten. Ze zijn bang dat ze zich zelf onsympathiek maken.’ (vsa)
© Copyright 2024 ExpyDoc
