Varkenshouder test drijfmestbehandelingsmethode “AgriMestMix realiseert een gezonder klimaat voor dier en mens”, aldus varkenshouder Jan van de Beek. ‘Laat deze bedrijven uitbloeien’ Gezondheid | Tekst en foto’s: Durkje Hietkamp Het ministerie heeft toegezegd AgriMestMix als ammoniakreducerende toepassing op te nemen in de Regeling ammoniak en veehouderij. Maar de officiële erkenning laat lang op zich wachten. Voor de kleine varkenshouder Jan van de Beek een kwalijke zaak. “AgriMestMix is tientallen malen beter en goedkoper dan luchtwassers en gezonder voor dier en mens.” V arkenshouder Jan van de Beek loopt door de gang van de stal om het effect van AgriMestMix aan te tonen. AgriMestMix is een vloeibaar toevoegmiddel aan mest. Het zorgt ervoor dat de ammoniak in de mest wordt gebonden, waardoor de ammoniakemissie verlaagt. Het product is afgelopen jaar op zijn bedrijf getest. Het verschil in geurbelasting tussen de beide afdelingen blijkt duidelijk merkbaar. De varkens veren op als hij de deur van de afdeling opent. “Ruik je het verschil?”, vraagt hij, terwijl hij een van de varkens die tegen de wand springt over de kop aait. “Bij deze afdeling zie je meer beweging. De varkens zijn actiever en levendiger.” Keuze De AgriMestMix wordt elke dat automatisch over de mest verneveld. 24-25_agrimest.indd 20 De familie Van de Beek heeft al generaties lang een boerenbedrijf in Putten. Het bedrijf is door de familie zelf opgebouwd tot wat het nu is. Hij kocht de kavel in 1976. Hij bouwde een stal voor 120 vleesvarkens en combineerde zijn varkenshouderij met een baan buitenshuis. In 1985 werden er twee stallen bijgebouwd voor 400 vleesvarkens en 90 fokzeugen. In de jaren die volgden breidde Van de Beek de veestapel uit tot 600 vleesvarkens en werd de zeugentak van de hand gedaan in verband met rugproblemen. Het 12-02-13 16:40 was een echt familiebedrijf waar ook zijn vrouw Reini en hun drie zonen meewerkten. De kinderen delen de passie van hun ouders voor de varkenshouderij, maar willen het bedrijf niet overnemen. “We hebben onze oudste zoon voor de keuze gezet. Maar vanwege de strenge, nauwelijks op te brengen welzijns- en milieumaatregelen, de langdurige lage varkensprijzen en steeds hogere kosten, en omdat het bedrijf geen uitbreidingsmogelijkheden heeft, koos hij toch voor een andere toekomst. Bovendien hebben we vijf kinderen en dan is het maken van een eerlijke verdeling lastig.” Hoofdbrekens De aangescherpte regelgeving voor emissiearme huisvesting van varkens bezorgt de ondernemer hoofdbrekens. De kleinere familiebedrijven in de varkenssector, met weinig financiële armslag, worden de dupe van de strengere eisen, vindt Van de Beek. “Ik ben 61 jaar, dus moet nog wel een poosje door.” Varkenshouders moeten maatregelen nemen om verdere milieuverontreiniging te voorkomen en het dierenwelzijn te verbeteren. Per 1 april moeten varkenshouderijen aan de milieueisen voor ammoniak voldoen. “We moeten naar 45 gram ammoniakemissie per dierplaats. Maar een luchtwasser is duur. Dat geld verdienen we nooit terug”, zegt Van de Beek. “Ze pakken ons levenswerk in feite af”, vult Reini aan. De familie pleit ervoor om 55-plussers zonder opvolger vrij te stellen. “Laat deze bedrijven gewoon rustig uitbloeien.” Proef Van de Beek laat weten dat het idee om AgriMestMix te proberen door zijn voerververtegenwoordiger van Arkervaart Twente (nu ABZ Diervoeding) is aangedragen. Het zou een alternatieve, goedkopere maatregel kunnen zijn voor het verlagen van de ammoniakemissie. Vorig jaar besloot de varkenshouder de proef op de som te nemen. Het bedrijf werd een van de twee proefbedrijven van Rinagro voor de uitvoering van het meetplan voor de toelating van AgriMestMix op de Rav-lijst (Regeling ammoniak en veehouderij). In de ene afdeling – bestaande uit 80 vleesvarkens – is AgriMestMix toegediend, de andere stal diende als referentiestal. In totaal zijn twee proeven uitgevoerd door Wageningen Universiteit waarbij acht monsters per groep zijn genomen. In de afdeling met AgriMestMix werd dagelijks automatisch 18 milliliter AgriMestMix verneveld. Volgens Van de Beek zijn de kosten van deze maatregel te overzien. De grootste investering is het leidingsysteem, bestaande uit roestvrijstalen leidingen die naar de put onder de roosters zijn aangelegd. Een compressor zorgt voor luchtdruk om de vloeistof om te zetten in een nevel die vervolgens over de mest wordt gesproeid. “Het systeem kost 8500 euro bij 400 vleesvarkens. De kosten voor AgriMestMix bedragen een kleine 1000 euro per jaar voor 400 vleesvarkens”, vertelt Van de Beek. Overtuigd Volgens Van de Beek kan AgriMestMix een goed stalklimaat realiseren. Op het bedrijf is een aanmerkelijke verbetering van de situatie gemeten. De Wageningse universiteit realiseerde met AgriMestMix op het bedrijf een ammoniakreductie van maar liefst 35 procent. De varkenshouder ziet in de praktijk dat het werkt. “De lucht is frisser en dat zie je aan de dieren.” De varkenshouder is overtuigd van de voordelen. “Een luchtwasser trekt de ammoniak eerst nog langs de neuzen van de dieren, voordat de lucht wordt gezuiverd. Agimest werkt direct in de mestkelder. Het product is tientallen malen beter en goedkoper dan luchtwassers en gezonder voor dier en mens.” Van de Beek pakt zijn papieren met de slachtgegevens van een aflevering varkens erbij. “Bij de proefafdeling was 88,9 procent van de geleverde varkens gezond en kampte 11,1 procent met longproblemen. Bij de afdeling waar AgriMestMix is toegepast was 100 procent gezond en vertoonde geen enkel dier longafwijkingen”, laat de varkenshouder zien. Rav-lijst Uit bronnen is naar voren gekomen dat in oktober toezegging is gedaan voor het plaatsen van AgriMestMix op de Rav-lijst met een reductie van 26 procent. Maar ondanks deze goedkeuring staat het er nog niet op. Voor Van de Beek is het zaak dat de maatregel zo Voor een afdeling met 80 vleesvarkens is slechts 18 milliliter AgriMestMix per dag nodig. snel mogelijk op de lijst komt. “Vooral voor kleine gezinsbedrijven biedt dit een uitkomst. Dit betekent dat we aan de eisen tegemoet kunnen komen zonder grote investeringen te doen.” De totale reductie-eis van 45 procent, haalt hij door extra maatregelen te treffen, door bijvoorbeeld het voer aan te passen. “Als we met AgriMestMix de emissielimiet niet halen, moeten we inleveren op dieraantallen en dan is het nog maar de vraag of we nog een boterham kunnen verdienen.” Mestkwaliteit Naast de ammoniakreductie heeft de toepassing van AgriMestMix nog een ander belangrijk voordeel. Het toevoegmiddel zorgt ervoor dat in de mestopslag het omzetten en rijpen versterkt plaatsvindt, waardoor een kwalitatief betere mest ontstaat. Door de omzetting van de organische stof in de mest blijft de mest vloeibaar. “Je ziet het zijn werk doen. De mest begint te bubbelen. Na de tweede toepassing was de koek al weg. Sindsdien zit er geen schuim meer op de mest”, zegt Van de Beek. Volgens hem levert het een hoger stikstofgehalte, circa 1,5 procent, in de mest op. “De stikstof blijft in de mest waardoor we kunnen besparen op de mestafzetkosten van vijftien euro per kuub.” Van de Beek vermoedt dat AgriMestMix zichzelf terugverdient. “We hebben gezondere dieren en leveren betere mest af.” ◆ De familie Van de Beek heeft al generaties lang een boerenbedrijf in Putten. PlattelandsPost | februari | nr.2 24-25_agrimest.indd 21 24 25 12-02-13 16:41