Pensioen en jongeren VSO 250214 def

Verslag conferentie pensioenbewustzijn jongeren
De jongste VSO-conferentie over pensioenbewustzijn brak met alle statistieken die
zeggen dat jongeren niet geïnteresseerd zijn in het onderwerp pensioenen. Jongere
medewerkers bij overheden en in het onderwijs blijken juist een enorme betrokkenheid
aan de dag te leggen. En niet zonder gevolg: VSO neemt de uitkomst van de middag mee
in de komende pensioenonderhandelingen. Lees mee. Over pech en geluk. Geld en een
mooie oude dag. Wat je daarvoor nodig hebt. En over zuster Pensioenia.
Jan de Jong, pensioenwoordvoerder voor VSO en eerste onderhandelaar namens alle
sectorwerkgevers bij de overheid, was heel benieuwd wat het initiatief zou opleveren.
Jongeren uitnodigen voor een middag over pensioen? Is dat niet hetzelfde als zestig bejaarden
uitnodigen voor de negen maanden-beurs?
Toch hadden de zestig jongeren, afkomstig uit alle mogelijke overheidsorganisaties, wel
degelijk vragen en zorgen toen ze 25 februari naar de pensioenconferentie in Ede kwamen:
is er straks nog wel pensioen?
heb ik het nodig?
gaan anderen er niet met mijn geld vandoor?
Grote vraagstukken
Jan de Jong signaleert vijf grote vraagstukken in het pensioendebat:
de vergrijzing
het feit dat we allemaal langer leven
we werken nu al 1 dag per week voor ons pensioen
we komen niet op het beoogde bedrag als we niet indexeren
de economische crisis en de lage rentestand raakt ook de pensioenfondsen
Tegelijk, aldus Jan de Jong, is het de vraag of dat collectieve, solidaire stelsel dat we al
tientallen jaren kennen, zo’n gek idee is: “Want wat we eigenlijk doen is pech en geluk op een
nette manier met elkaar delen.”
Lang leve de schildpad
Gemiddeld genieten mensen op dit moment 15,7 jaar van hun oude dag. De langstlevende
schildpad wordt binnenkort 240 jaar oud. Zouden we deze schildpad op z’n 67ste een levenslang ouderdomspensioen hebben gegund?
Als een huis
Wat er financieel gebeurt als iemand met pensioen gaat is het beste te vergelijken met een
huis. De begane grond hiervan bestaat uit de sociale verzekeringsuitkeringen, zoals de AOW.
Daarbovenop komt het pensioen, in dit geval van het ABP. Pensioen vult de basisvoorziening
aan. Het is een spaarsysteem voor later. Als je er lang genoeg voor hebt betaald zul je
voldoende inkomen moeten hebben.
Viereneenhalve ton
Welk bedrag moet het ABP klaar hebben staan als om ervoor te zorgen dat een deelnemer
vanaf zijn 67ste levenslang elke maand 2.000 euro pensioen krijgt? 450.000 euro minimaal.
Dat geld komt voor een deel uit ingelegde premies. Het grootste deel komt uit beleggingen.
Wist je dat…
20 procent van het pensioen uit betaalde premies komt?
het percentage dat je als werknemer uit jouw inkomen aan pensioenpremie betaalt 7,5
procent bedraagt?
de verdeling van pensioenlasten een derde werknemer en tweederde werkgever is?
jij en jouw werkgever bij een fulltime baan circa 20 procent in de pensioenpot storten?
dat dus elke week één werkdag voor de oude dag is?
Tijd voor de tafelrondes! Het volgende is een selectie uit de vele antwoorden op de vragen die
tijdens het interactieve tafelwerk aan de jongeren werden voorgelegd.
Ik weet het nu een beetje
“Ik weet nu een beetje hoe het systeem in elkaar zit”, was één van de reacties nadat de jongeren een kort overzicht van het pensioenstelsel was voorgeschoteld. Wat valt hen op
en wat hebben zij zelf toe te voegen?
Wat valt op?
Dat het bij pensioen om grote bedragen gaat
Dat je maar 20 procent zelf spaart
Ik wist niet dat het aandeel van de werkgever zo hoog ligt
Dat het best ingewikkeld is, met zoveel mitsen en maren
Veel mensen weten er maar weinig vanaf
Pensioen lijkt iets wat over je heenkomt
Het is nog ver weg en het verandert vast nog tien keer
Er ligt al veel vast
Het systeem lijkt onnodig technisch en ingewikkeld
Wat is een gemiddeld pensioen per maand?
Die bedragen zeggen mij niets over hoe mijn situatie er later uitziet
Je hebt geen vrije keuze in pensioenfonds, waarom is dat niet mogelijk?
Waarover kan je onderhandelen met werkgevers als het om je pensioen gaat?
Het is niet van de overheid maar de overheid reguleert het wel
Hebben de pensioenfondsen het niet heel slecht gedaan?
ABP sluit niet aan bij de leefwereld van jongeren
Wat zou je willen aanvullen?
Dat ze de spelregels meer inzichtelijk maken
De communicatie moet meer aansluiten bij de leefwereld van jongeren
Ik wil zelf een pensioenfonds kiezen
Net als bij een zorgverzekering wil ik zelf uitmaken hoe goed je verzekerd bent van
pensioen
Ik wil zelf bepalen hoeveel ik inleg en wanneer ik inleg
Welke invloed kan ik zelf uitoefenen?
Als je meer invloed kunt uitoefenen zullen mensen er ook meer interesse voor krijgen
Ideale oude dag
Pensioen lijkt vaak alleen over geld te gaan. Maar wat ga je eigenlijk doen als je de
pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt? Wat zien jongeren als hun ideale oude dag?
Vrijheid
Niet meer gebonden zijn
Gewoon kunnen doen wat je leuk vindt
Niet meer met werk bezig hoeven te zijn, dus heel relaxed
Reizen, vakantie, overwinteren, verhuizen naar een ander land
Financieel
Doen waar je zin in hebt zonder dat geld daar een grote rol in speelt
Geen financiële zorgen
Financieel onafhankelijk
Er niet op achteruitgaan
Eigen vermogen kunnen hebben én behouden
Levensstandaard gelijk houden
Nog steeds goed rond kunnen komen
Pensioen ontvangen
Minder lasten, geen hypotheek meer
Je kunt met minder toe
Maatschappelijk
Je nuttig voelen, steentje bijdragen
Vrijwilligerswerk doen, sport, muziek, omgeving
Opgebouwde kennis overdragen
Blijven participeren, bezig blijven
Familie aandacht geven (kleinkinderen)
Actief en maatschappelijk betrokken blijven, maar wel iets relaxter dan nu
Gezondheid en zorg
Goede gezondheid
Onafhankelijk, zelfvoorzienend en zelfredzaam
Niet te afhankelijk van mantelzorg, etc.
Voldoende middelen om zorg te kunnen bekostigen
Minder of geen uitkering van geld, maar voorzieningen zoals zorg
Integratie van zorg, pensioen en wonen
Niet met 5 bejaarden op 1 kamer
Leuke verzorgingshuizen, gezelligheid
Wonen
Kleiner wonen op een mooiere plek
Oude boerderij opknappen
Goedkoper wonen in het buitenland
Werken
Kunnen blijven werken, maar zelf indelen
Actief blijven maar niet (meer) afhankelijk van dit inkomen
1 à 2 dagen per week werken (hoeft niet betaald)
En verder
Goed sociaal vangnet van de overheid
Goed voorbereid zijn op pensioen
Ik ben er nog niet echt mee bezig, het duurt voor mij nog 40 jaar
Geen idee, we moeten op ons 60ste maar eens kijken hoe de vlag er dan voorstaat
Wat heb je nodig voor de toekomst?
Een betrouwbaar, veilig en stabiel systeem
Garanties op ingelegde pensioengelden
Duidelijkheid over mijn pensioen
De uitvoeringskosten moeten beheersbaar blijven
Keuzevrijheid
Meer ruimte om zelf (aanvullend) dingen te bepalen
Flexibilisering van pensioenopbouw
De pensioenuitkering beter afstemmen op mijn persoonlijke situatie
Kort na de pensionering meer geld, daarna steeds minder
Afstemming voor partners die op verschillende leeftijd met pensioen gaan
Deeltijdpensioen en flexibiliteit om minder te gaan werken
Mogelijkheid van vervroegde opname voor andere doeleinden
Ik wil mijn pensioengeld gebruiken voor het afbetalen van mijn huis
Tijdelijk kunnen stoppen met premie betalen als je onbetaald met verlof gaat
Pensioen in natura
Net als bij de zorgverzekering een basisverzekering met aanvullende mogelijkheden
Keuzemodules zoals bij zorgverzekeraars
Een basisstelsel voor alle werkenden (incl. zzp-ers) en een aanvullende persoonlijke
toeslag van de werkgever voor de werknemers
Differentiatie van premiebetaling naar gelang de levensfase
Integratie tussen wonen, zorg en ‘zakgeld’ Kunnen switchen naar een ander pensioenfonds
Concurrentie tussen pensioenfondsen
Toezicht op de spelers die de crisis veroorzaakten
Ruimte voor inspraak, ook over waar in belegd wordt
Invloed van de leden op het pensioenbeleid
Laagdrempelige inspraak via digitale media
Hoe representatief zijn de huidige besturen eigenlijk?
Wat is het belangrijkste?
“De uitkomsten van vandaag vormen belangrijke informatie voor de mensen die op
korte of langere termijn bezig zijn met beleid op het gebied van pensioen. Die willen
weten hoe jullie als toekomstige gepensioneerden erover denken”, hield dagvoorzitter Jan de Kramer de tientallen jongeren voor.
Het volgende programmaonderdeel kwam letterlijk voort uit al het voorgaande. Elke
deelnemer kon een thema kiezen om nog een stap concreter over door te praten en daarna
aangeven welk onderwerp met stip (en sticker) het belangrijkste voor hem/haar is.
Zo kwam zelfs ‘zuster Pensioenia’ om de hoek kijken, wat voor ABP zou kunnen betekenen
dat het pensioenfonds zich niet alleen richt op haar huidige kerntaak van de pensioenen maar
zich ook op de markt van zorg en wonen begeeft. Oftewel: ABP-verpleging en verzorging
waarvoor dan een stukje pensioen wordt ingeleverd. Tegelijk werd duidelijk dat het heel lastig
wordt om verplicht sparen voor wonen en zorg in te brengen aan de onderhandelingstafel.
Pensioen blijft wel uitgesteld loon.
De Top 3
Wat vinden jongeren het allerbelangrijkste voor het pensioen van de toekomst?
1. vrije keuze van pensioenfonds en beleggingspakketten (24 keer gekozen)
2. keuzepakketten zoals in de zorg, met uitruil van arbeidsvoorwaarden (22)
3. verplicht basispensioen, om daar bovenop aanvullend vrij in te vullen (20)
Tegelijk werd een opvallend groot aantal (12) min of meer waarschuwende stickertjes
geplaatst bij de constatering dat niet iedere burger kan omgaan met de vrijheid en
verantwoordelijkheid om zelf voor pensioenaanvulling te zorgen.
Slot en verder
Pensioenwoordvoerder Jan de Jong van VSO vond het fascinerend om te zien hoeveel
creativiteit er in één middag over tafel kan gaan. Hij beloofde de behoefte aan
keuzemogelijkheden, ook in de opbouwfase, bij de komende onderhandelingen zeker aan de
orde te zullen stellen. Tegelijkertijd constateerde hij verheugd dat bij een verplicht
basispensioen de solidariteit er bij de jongeren in blijft.
Ten slotte wierp hij de vraag op of de gevestigde belangen rond het pensioenstelsel dat
tientallen jaren geleden bedacht is, zelf niet aan verandering toe zijn: “Wat maakt dat vakbonden, of werkgevers, de gewenste vernieuwing tegenhouden?”
Jongerenzetel
Gelezen op een ‘parkeerbord’ aan de zijlijn:
Creëer een zetel voor jongeren in de Pensioenkamer
Houd deze site in de gaten voor het laatste nieuws over de conferenties en het dossier
pensioenbewustzijn. Reageren? Mail dan naar: [email protected]
Deze conferentie is financieel mede mogelijk gemaakt door APG.
www.apg.nl

Download Report