Hoofdpijn WA - Afspraken huisarts en specialist

Neurologie
N
HOOFDPIJN
1e druk 1996
4e druk 2014 (ws)
Deze werkafspraak is samengesteld door de Huisartsen regio Zwolle en de Neurologen van de Isala en is
mede-geaccordeerd door de Apothekers van de Isala en de Openbare Apothekers regio Zwolle.
Het is voor de begeleiding van de hoofdpijnpatiënt noodzakelijk de hoofdpijn te classificeren, waarbij het zeer wel mogelijk is dat bij één patiënt meerdere soorten hoofdpijnen
voorkomen. Deze kaart is vooral bedoeld als hulp bij de classificatie van de diverse
soorten hoofdpijn, waardoor de zeldzame ernstige vormen relatief vaak genoemd worden. Er worden diverse kenmerken genoemd, met daarnaast onder ‘commentaar’ bij
welk soort hoofdpijn dat kenmerk past. De genoemde relatie geeft geen zekerheid aan.
Deze werkafspraak sluit aan op de NHG standaard Hoofdpijn M19 (2014).
ICP
Verwijzing kinderen
Intra Craniële Pathologie (tumor, haematoom,
meningitis)
Na opsturen van de fax/verwijsbrief wordt een
afspraak gemaakt bij een hierin gespecialiseerde
neuroloog.
Braken
Hormonale anticonceptie
Knik in functioneren
Koorts
Leeftijd
Maligniteit in anamnese
’s Nachts hoofdpijn
Nieuw, in korte tijd ontstaan
Progressief
Trauma
Zwangerschap
TIJDSVERLOOP
Kenmerken
Nieuw, in korte tijd ontstaan
Progressief
Suspect voor ICP.
Migraine. astma/COPD (door >CO2). ICP.
Spanningshoofdpijn. Middelen geïnduceerde
hoofdpijn.
Aanvallen
Uren - 2 dagen: migraine. 15 minuten - 3 uur:
cluster-headache. Seconden: neuralgie.
Toenemend in de loop van de dag Spanningshoofdpijn. Visusprobleem.
Weekend
Migraine. Caffeïne-onttrekkingshoofdpijn
(verbetert na koffie!). Spanningshoofdpijn.
Opmerking
Berucht voor ICP is met name de voor het eerst optredende hevige hoofdpijn: ‘first or worst’.
SOORT HOOFDPIJN
Kenmerken
Dof, drukkend, diffuus
Knellend, knijpend, klemmend
Bonzend, kloppend
Borend
Kan passen bij
Middelen geïnduceerde hoofdpijn. ICP.
Spanningshoofdpijn.
Migraine. Middelen geïnduceerde hoofdpijn.
Cluster-headache.
Opmerking
Denk bij verandering van de soort hoofdpijn of van het gedrag van de patiënt
(‘knik in het functioneren’) aan ICP!
SAMENVATTING ‘ALARMBELLEN’
Afwijking bij neurologisch
onderzoek
Antistolling
Atypische aura
’s Nachts, met wakker worden
Vooral ’s morgens
Chronisch
LOKALISATIE
Kenmerken
Meer dan een uur, doorlopend in aanval,
altijd eenzijdig (mogelijk focale epilepsie,
bijvoorbeeld tgv arterio-veneuze malformatie).
Met name indien hoofdpijn met aura bij het begin
van het gebruik in verband met verhoogde kans
beroerte.
Indien ook andere alarmbellen aanwezig.
Hoofdpijn beneden de 6 jaar. Eerste ‘migraine’
boven de 40 jaar.
Kans op metastasen.
Bij wakker worden van de hoofdpijn.
Met name recent trauma.
Cave eclampsie.
Commentaar
Suspect voor ICP.
Suspect voor ICP.
Zwolse Werkafspraken
Eénzijdig
Rond het oog
Temporaal
Nek
Sinussen
Commentaar
Kan behalve bij migraine ook bij spanningshoofdpijn voorkomen. Migraine kan ook bilateraal
voorkomen!
Cluster-headache.
Arteriïtis temporalis. Occlusieproblematiek.
Spanningshoofdpijn. Cave dissectie, ICP, SAB en
meningitits, met name indien acuut en heftig.
Sinusitis.
BEGELEIDENDE VERSCHIJNSELEN
Kenmerken
Commentaar
Stemmingsverandering
(lusteloosheid, depressie)
1 - 2 dagen vóór hoofdpijn: ‘premonitory sign’
bij migraine. Spanningshoofdpijn.
Flikkeringen, paraesthesieën,
krachtsverlies, etc.
Kort vóór de hoofdpijn, minder dan één uur durend:
aura bij migraine.
Idem, langer dan een uur durend, Zgn. atypische aura, verdacht voor ICP.
of doorlopend in aanval
of altijd eenzijdig
Misselijkheid, braken
Migraine. ICP.
Fotofobie, fonofobie
Migraine.
Buikklachten, wagenziekte bij
kinderen
Migraine.
Neurologie
N
HOOFDPIJN
1e druk 1996
4e druk 2014 (ws)
Deze werkafspraak is samengesteld door de Huisartsen regio Zwolle en de Neurologen van de Isala en is
mede-geaccordeerd door de Apothekers van de Isala en de Openbare Apothekers regio Zwolle.
Het is voor de begeleiding van de hoofdpijnpatiënt noodzakelijk de hoofdpijn te classificeren, waarbij het zeer wel mogelijk is dat bij één patiënt meerdere soorten hoofdpijnen
voorkomen. Deze kaart is vooral bedoeld als hulp bij de classificatie van de diverse
soorten hoofdpijn, waardoor de zeldzame ernstige vormen relatief vaak genoemd worden. Er worden diverse kenmerken genoemd, met daarnaast onder ‘commentaar’ bij
welk soort hoofdpijn dat kenmerk past. De genoemde relatie geeft geen zekerheid aan.
Deze werkafspraak sluit aan op de NHG standaard Hoofdpijn M19 (2014).
ICP
Verwijzing kinderen
Intra Craniële Pathologie (tumor, haematoom,
meningitis)
Na opsturen van de fax/verwijsbrief wordt een
afspraak gemaakt bij een hierin gespecialiseerde
neuroloog.
Braken
Hormonale anticonceptie
Knik in functioneren
Koorts
Leeftijd
Maligniteit in anamnese
’s Nachts hoofdpijn
Nieuw, in korte tijd ontstaan
Progressief
Trauma
Zwangerschap
TIJDSVERLOOP
Kenmerken
Nieuw, in korte tijd ontstaan
Progressief
Suspect voor ICP.
Migraine. astma/COPD (door >CO2). ICP.
Spanningshoofdpijn. Middelen geïnduceerde
hoofdpijn.
Aanvallen
Uren - 2 dagen: migraine. 15 minuten - 3 uur:
cluster-headache. Seconden: neuralgie.
Toenemend in de loop van de dag Spanningshoofdpijn. Visusprobleem.
Weekend
Migraine. Caffeïne-onttrekkingshoofdpijn
(verbetert na koffie!). Spanningshoofdpijn.
Opmerking
Berucht voor ICP is met name de voor het eerst optredende hevige hoofdpijn: ‘first or worst’.
SOORT HOOFDPIJN
Kenmerken
Dof, drukkend, diffuus
Knellend, knijpend, klemmend
Bonzend, kloppend
Borend
Kan passen bij
Middelen geïnduceerde hoofdpijn. ICP.
Spanningshoofdpijn.
Migraine. Middelen geïnduceerde hoofdpijn.
Cluster-headache.
Opmerking
Denk bij verandering van de soort hoofdpijn of van het gedrag van de patiënt
(‘knik in het functioneren’) aan ICP!
SAMENVATTING ‘ALARMBELLEN’
Afwijking bij neurologisch
onderzoek
Antistolling
Atypische aura
’s Nachts, met wakker worden
Vooral ’s morgens
Chronisch
LOKALISATIE
Kenmerken
Meer dan een uur, doorlopend in aanval,
altijd eenzijdig (mogelijk focale epilepsie,
bijvoorbeeld tgv arterio-veneuze malformatie).
Met name indien hoofdpijn met aura bij het begin
van het gebruik in verband met verhoogde kans
beroerte.
Indien ook andere alarmbellen aanwezig.
Hoofdpijn beneden de 6 jaar. Eerste ‘migraine’
boven de 40 jaar.
Kans op metastasen.
Bij wakker worden van de hoofdpijn.
Met name recent trauma.
Cave eclampsie.
Commentaar
Suspect voor ICP.
Suspect voor ICP.
Zwolse Werkafspraken
Eénzijdig
Rond het oog
Temporaal
Nek
Sinussen
Commentaar
Kan behalve bij migraine ook bij spanningshoofdpijn voorkomen. Migraine kan ook bilateraal
voorkomen!
Cluster-headache.
Arteriïtis temporalis. Occlusieproblematiek.
Spanningshoofdpijn. Cave dissectie, ICP, SAB en
meningitits, met name indien acuut en heftig.
Sinusitis.
BEGELEIDENDE VERSCHIJNSELEN
Kenmerken
Commentaar
Stemmingsverandering
(lusteloosheid, depressie)
1 - 2 dagen vóór hoofdpijn: ‘premonitory sign’
bij migraine. Spanningshoofdpijn.
Flikkeringen, paraesthesieën,
krachtsverlies, etc.
Kort vóór de hoofdpijn, minder dan één uur durend:
aura bij migraine.
Idem, langer dan een uur durend, Zgn. atypische aura, verdacht voor ICP.
of doorlopend in aanval
of altijd eenzijdig
Misselijkheid, braken
Migraine. ICP.
Fotofobie, fonofobie
Migraine.
Buikklachten, wagenziekte bij
kinderen
Migraine.
Kan niet blijven functioneren
Wil stil liggen
Met name bij migraine, clusterheadache, ICP.
Aanvullend onderzoek
Migraine. ICP.
BSE
Bewegingsdrang
Cluster-headache.
Rood oog
Cluster-headache (ook tranend en loopneus).
Glaucoom. Migraine.
Haarpijn, druk op hoofdhuid
RELATIES
Kenmerken
Arteriïtis temporalis.
BELEID
Verschijnselen/hypothese
Sinusitis. ICP.
Voeding, intoxicatie
Met name koffie, alcohol, roken, cola, snoep,
chocolade, melk, (ijs)thee, wijn, oude kaas.
Migraine en middelen geïnduceerde hoofdpijn.
Medicatie, m.n. analgetica
Het gebruik van een eenvoudig analgeticum
3 dagen per week of een triptaan 2 dagen per
week kan al leiden tot chronische hoofdpijn!
Menstruatie-cyclus, oac
Migraine.
Stress, slaapstoornis
Migraine. Spanningshoofdpijn.
Familiair
Migraine.
Na veel gebruik van de ogen
Refractie probleem.
Kaakbewegingen, eten
Dentogeen, Craniomandibulair, Arteriïtis temporalis.
Opmerkingen
In principe verwijzen, telefonisch overleg
neuroloog.
Uitleg en voorlichting
Zie NHG standaard. Denk ook aan de NHG
patiëntenbrieven.
Migraine aanval
Domperidon als suppositorium, gevolgd door carbasalaatcalcium, paracetamol of NSAID.
Als alternatief of bij onvoldoende effect: triptaan.
Gebruiken als de hoofdpijn begint (uit veiligheid
niet eerder, niet in de aura-fase), eventueel
herhalen. Niet bij coronair insufficiëntie.
Migraine profylaxe
Stop nicotine, beperk caffeïne en alcohol, ga
sporten! Effect medicatie pas na 2-3 maanden.
Indien werkzaam 6 maanden continueren, dan
afbouwen. NHG advies: bij kinderen overleg of
verwijzing neuroloog.
Bijvoorbeeld metoprolol of propranolol. Dosering:
go low en slow.
Start 2 dd 500 mg (grens 300 – 1500 mg). Cave
gewichttoename, teratogeen, haaruitval.
1. β-blokker
2. Na-valproaat
Menstruele migraine
Eventueel oestrogeen. NSAID, met name
naproxen, of langwerkend triptaan van dag -2 tot
dag 3. Zie NHG standaard. Voorhet kort gebruik
van een b-blokker is geen bewijzende literatuur
bekend.
Spanningshoofdpijn
Uitleg, hoofdpijndagboek, gesprekken. Eventueel
medicamenteus: kort analgetica, amitryptiline
25-75 mg. Eventueel fysiotherapie.
Clusterheadache
Zuurstof, 7 liter per minuut gedurende 15
minuten via kapje. Eventueel voor patiënt thuis
aan te vragen via zorgverzekeraar.
Sumatriptan 6 mg sc.
Met name goed doorvragen naar analgetica gebruik!
ONDERZOEK
Met name bij alarmbellen.
Lichamelijk onderzoek
Commentaar
Bewustzijnsdaling
Nekstijfheid
(Latente) parese
Test het uitzakken van de armen staand, met de
handen vooruitgestrekt in supinatie.
Pathologische voetzoolreflex
Bewijst neurologische pathologie, b.v. ICP.
Afwijkingen aan ogen/fundus
Met name stand, pupilwijdte, papiloedeem.
(Hoge bloeddruk
Vrijwel geen relatie met ICP. Zeer hoge waarden
kunnen wel leiden tot hoofdpijn.)
Gericht lichamelijk onderzoek
Beleid/therapie
Alarmbellen
(anamnese / onderzoek)
Commentaar
Erger bij vooroverbukken
Bij verdenking arteriïtis temporalis.
Zie Werkafspraak Arteriitis temporalis.
Op geleide van anamnese.
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt worden, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van MCC Klik.
Kan niet blijven functioneren
Wil stil liggen
Met name bij migraine, clusterheadache, ICP.
Aanvullend onderzoek
Migraine. ICP.
BSE
Bewegingsdrang
Cluster-headache.
Rood oog
Cluster-headache (ook tranend en loopneus).
Glaucoom. Migraine.
Haarpijn, druk op hoofdhuid
RELATIES
Kenmerken
Arteriïtis temporalis.
BELEID
Verschijnselen/hypothese
Sinusitis. ICP.
Voeding, intoxicatie
Met name koffie, alcohol, roken, cola, snoep,
chocolade, melk, (ijs)thee, wijn, oude kaas.
Migraine en middelen geïnduceerde hoofdpijn.
Medicatie, m.n. analgetica
Het gebruik van een eenvoudig analgeticum
3 dagen per week of een triptaan 2 dagen per
week kan al leiden tot chronische hoofdpijn!
Menstruatie-cyclus, oac
Migraine.
Stress, slaapstoornis
Migraine. Spanningshoofdpijn.
Familiair
Migraine.
Na veel gebruik van de ogen
Refractie probleem.
Kaakbewegingen, eten
Dentogeen, Craniomandibulair, Arteriïtis temporalis.
Opmerkingen
In principe verwijzen, telefonisch overleg
neuroloog.
Uitleg en voorlichting
Zie NHG standaard. Denk ook aan de NHG
patiëntenbrieven.
Migraine aanval
Domperidon als suppositorium, gevolgd door carbasalaatcalcium, paracetamol of NSAID.
Als alternatief of bij onvoldoende effect: triptaan.
Gebruiken als de hoofdpijn begint (uit veiligheid
niet eerder, niet in de aura-fase), eventueel
herhalen. Niet bij coronair insufficiëntie.
Migraine profylaxe
Stop nicotine, beperk caffeïne en alcohol, ga
sporten! Effect medicatie pas na 2-3 maanden.
Indien werkzaam 6 maanden continueren, dan
afbouwen. NHG advies: bij kinderen overleg of
verwijzing neuroloog.
Bijvoorbeeld metoprolol of propranolol. Dosering:
go low en slow.
Start 2 dd 500 mg (grens 300 – 1500 mg). Cave
gewichttoename, teratogeen, haaruitval.
1. β-blokker
2. Na-valproaat
Menstruele migraine
Eventueel oestrogeen. NSAID, met name
naproxen, of langwerkend triptaan van dag -2 tot
dag 3. Zie NHG standaard. Voorhet kort gebruik
van een b-blokker is geen bewijzende literatuur
bekend.
Spanningshoofdpijn
Uitleg, hoofdpijndagboek, gesprekken. Eventueel
medicamenteus: kort analgetica, amitryptiline
25-75 mg. Eventueel fysiotherapie.
Clusterheadache
Zuurstof, 7 liter per minuut gedurende 15
minuten via kapje. Eventueel voor patiënt thuis
aan te vragen via zorgverzekeraar.
Sumatriptan 6 mg sc.
Met name goed doorvragen naar analgetica gebruik!
ONDERZOEK
Met name bij alarmbellen.
Lichamelijk onderzoek
Commentaar
Bewustzijnsdaling
Nekstijfheid
(Latente) parese
Test het uitzakken van de armen staand, met de
handen vooruitgestrekt in supinatie.
Pathologische voetzoolreflex
Bewijst neurologische pathologie, b.v. ICP.
Afwijkingen aan ogen/fundus
Met name stand, pupilwijdte, papiloedeem.
(Hoge bloeddruk
Vrijwel geen relatie met ICP. Zeer hoge waarden
kunnen wel leiden tot hoofdpijn.)
Gericht lichamelijk onderzoek
Beleid/therapie
Alarmbellen
(anamnese / onderzoek)
Commentaar
Erger bij vooroverbukken
Bij verdenking arteriïtis temporalis.
Zie Werkafspraak Arteriitis temporalis.
Op geleide van anamnese.
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt worden, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van MCC Klik.

Download Report