De COBRA-studie: Veranderingen in lichaamssamenstelling tijdens

De COBRA-studie: Veranderingen in
lichaamssamenstelling tijdens chemotherapie voor
vrouwen met borstkanker.
Oncologiedagen voor verpleegkundigen, Ede 18-11-2014
Maaike van den Berg, MSc, Anja de Kruif, MSc, Yfke de Vries, MSC
Toename in lichaamsgewicht tijdens behandeling
met chemotherapie bij borstkanker
Median weight change in KG
Weight change of patients treated
with chemotherapy
8
6
4
2,3 *
2
0
0,5 *
0,5
-2
-4
Anthracyclines based
(n=289)
Anthracyclines +
taxanes (n=170)
CMF (n=10)
Type of chemotherapy
Kruskal-wallis test performed p=0.012 (*) significant difference
Winkels et al. e-SPEN Journal 2013
Veranderingen in lichaamssamenstelling bij
vrouwen met borstkanker
Lokale behandeling
Chemotherapie
Demark-Wahnefried et al.
J Clin Onc 2001.
“Nou wat ik uh, het meest vervelend vind is toch dat ik ben aangekomen.
Dat had niemand me verteld”
“Nu zit je met de gebakken peren en nu moet het er allemaal af.
Ze blijven in het begin zeggen: Ah joh, wees blij dat het goed gaat en dat
je gezond bent...
Maar, als je te dik bent, dat heeft ook de nodige gevolgen.”
“Dan zak je echt in. Ik had af en toe echt dat ik zo moe was, nou laat ik
maar niet douchen ik ga in bad, dat is makkelijker. En ja, dan zat je in bad
en dan denk je, ja nou moet ik me nog aankleden. En droogmaken en
mijn kleren aan en tussen al die fases heb ik gewoon een half uur op een
matje gelegen totdat ik echt dacht, dit wil ik echt niet.”
Citaten van patiënten
Anja de Kruif
Promovenda COBRAstudie
Waarom zijn veranderingen in
lichaamssamenstelling zo belangrijk?
 Kwaliteit van leven:
● Zorgen over lichaam
● Lager zelfvertrouwen
● Vermoeidheid
 Gezondheid:
● Hoger risico hart-vaatziekten
● diabetes
 Prognose:
● Mogelijk hogere kans op terugkeer van ziekte en overlijden
Chlebowski et al, J Clin Onc, 2002,
Patterson et al, Maturitas, 2010
Vance et al, Obes Rev, 2010
Na de COBRA-studie hopen we:
 Nagaan welk percentage borstkanker patiënten een versnelde toename
in vetmassa, afname in spiermassa en spierkracht doormaakt tijdens
chemotherapie
 Nagaan of veranderingen in de voeding of in lichamelijk
activiteitenpatroon samenhangen met veranderingen in
lichaamssamenstelling
 Identificeren van subgroepen die vatbaar
zijn voor veranderingen in
lichaamssamenstelling
 Een duidelijk beeld te hebben van een effectieve interventie om deze
veranderingen tegen te gaan.
Drie invalshoeken, één studie
Design van de studie
Chemo
therapie
Interviews en
focusgroepen met
patiënten, vrouwen
zonder borstkanker,
professionals
Voeding
Beweging
Geur/smaak
Persoonlijkheid
Depressie
Menopauze
Hormonen
Voor
Tijdens/kort na
1/2 jaar na
Studie populatie
Vrouwen met borstkanker
(N=300)
-
Vrouwen, 18 jaar of ouder
Nieuw gediagnosticeerde
borstkanker
Stadium 1-3a
Gepland voor chemotherapie
Vergelijkingsgroep (N=300)
-
Vrouwen, 18 jaar of ouder
Geen geschiedenis met kanker
Gematched op:
Leeftijd (± 2 jaar)
Exclusie criteria
- Niet Nederlands sprekend
- Eerdere diagnose van kanker
- Eerdere behandeling met chemotherapie
- Dementie of andere aandoening waardoor het niet
mogelijk is vragenlijsten in te vullen of 24uurs recalls
te beantwoorden.
Werving
 Vrouwen met
borstkanker via de
deelnemende
ziekenhuizen
 Vrouwen in de
vergelijkingsgroep via
de vrouwen met
borstkanker
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Bloedafname
X
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
X
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
X
X
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Bloedafname
X
Lichaamsmetingen
Dexa, Spierkracht
X
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
X
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
X
X
X
X
Lichaamsmetingen
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Bloedafname
X
Lichaamsmetingen
Dexa, Spierkracht
24uurs recall & korte
vragenlijst
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
X
X
XX
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
X
X
X
X
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Bloedafname
X
Lichaamsmetingen
Dexa, Spierkracht
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
X
X
24uurs recall & korte
vragenlijst
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
X
X
X
X
X
X
Alle Deelnemers
XX
Niet alle deelnemers
Interviews
Focusgroepen
X
X
Na de Interviews
Metingen COBRA-studie
Alle deelnemers
Voor chemo
(Start)
Vragenlijsten
(uitgebreid)
X
Bloedafname
X
Lichaamsmetingen
Dexa, Spierkracht
Tijdens chemo
(na 3 mnd)
X
X
24uurs recall & korte
vragenlijst
Na chemo
(na 6 mnd)
½ jaar na chemo
(na 1 jaar)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
XX
Niet alle deelnemers
Interviews
X
Focusgroepen
Geur en smaaktesten
X
Na de Interviews
X
X
Mevrouw X
Voor
chemotherapie
Leeftijd inclusie
Gewicht (kg)
Vetmassa (%)
Vetvrije massa (%)
Handknijpkracht Rechts
Handknijpkracht Links
Sit to stand test
Na
½ jaar na
chemotherapie chemotherapie
54.0
70.4
+ 4.1
-3.5
37.1
+ 5.0
-1.0
60.5
- 4.7
+ 0.9
24.0
+ 1.7
+ 5.3
22.3
+ 2.7
+ 3.3
19.5
- 3.5
+ 1.5
Eerste resultaten
Patiëntengroep (n=57)
gemiddelde
Min
Max
Leeftijd tijdens inclusie
Lengte (cm)
Gewicht (kg)
BMI
Vetmassa (%)
Vetvrije massa(%)
Menopauzale status(n)
Premenopauzaal
Menopauzaal
Postmenopauzaal
Missing
Vergelijkingsgroep (n=37)
gemiddelde Min Max
52.6
25
70
48.2
36
62
167.5
154.6
180
169.4
158
180
71.9
52.7
126.2
72.1
51.7
112.5
25.6
17.4
42.2
25.1
19.5
38.5
36.5
25.6
54.9
34
20.7
55.4
60.8
43.7
70.8
62.9
43.1
75.4
24 (42%)
24 (67%)
8 (14%)
5 (19%)
25 (44%)
7 (14%)
1
Met dank aan
Cobra team
Prof. dr. ir. Ellen Kampman, WUR/VU
Dr. ir. Renate Winkels, WUR
Maaike van den Berg, MSc, WUR
Monique Derks, BSc, WUR
Lisette Kamps, MSc, WUR
Anja de Kruif, MSc, VU
Yfke de Vries, MSc, WUR
Projectleden
Prof. dr. ir. Kees de Graaf, WUR
Prof dr. Hanneke van Laarhoven, AMC
Prof. dr. ir. Marjolein Visser, VU
Dr. Jeanne de Vries, WUR
Dr. Marjan Westerman, VU
www.cobra-studie.nl
[email protected]
Deelnemende ziekenhuizen
Deelnemers
Interesse in deelname? Mail: [email protected]

Download Report