“OJ Index” Q3 2014 Update over markt- & tariefontwikkeling voor zelfstandige juridisch professionals A. De Markt I. Licht positieve ontwikkeling Voor de 2e helft van 2014 vertoont de OJ Index een positief beeld. Maar 32% van de zelfstandige juristen heeft ruimte voor extra werk cq. nieuwe klanten. Dat is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de eerste helft van het jaar toen dat getal nog op 38% lag. Nader bekeken is de positieve beweging overigens iets minder groot dan op het eerste gezicht gedacht zou kunnen worden. 58% van de mensen is helemaal volgeboekt ten opzichte van 55% eerder dit jaar. Het verschil zit ‘m in een toename van het aantal professionals wat aangeeft weliswaar niet vol met werk te zitten, maar toch ook niet naar nieuwe klanten op zoek te zijn. Waarschijnlijk speelt de zomerperiode hierbij een rol. En een licht positief sentiment 54% van de respondenten in ons onderzoek verwacht een verbetering van de marktomstandigheden de komende periode. Slechts 3% gaat uit van verslechtering en 43% verwacht dat er al met al weinig tot niets zal veranderen de komende periode. II. “Full time” opdrachten lijken op hun retour Wat opvalt in het 2e helft van 2014 is dat steeds meer mensen uitbreiding van de opdrachtenportefeuille zoeken voor 1 a 2 dagen per week. Hun aantal is maar liefst 64% van iedereen die wel extra werk kan gebruiken. Als je dat afzet tegen de hoeveelheid tijd men gemiddeld aan de praktijk besteedt, dan dringt de indruk zich op dat steeds minder mensen full time voor 1 klant werken. Dit versterkt het beeld wat op dit punt ontstond in de vorige editie van de OJ Index: De fulltime interim opdracht op z’n retour? III. Langer “op de bank”. Bij aanvang van de 2e helft van 2014 tekent zich af dat zelfstandige juristen op dit moment iets langer nodig hebben om hun opdrachtenportefeuille helemaal gevuld te krijgen. Was het in januari nog zo dat 64% van de mensen daar minder dan 3 maanden voor nodig had. Nu lukt dat nog maar 55% binnen die periode. Het aantal mensen wat langdurig >6 maanden te weinig werk heeft neemt wat toe. Er is waarschijnlijk een groep die (nog) niet profiteert van het herstel IV. Rol interim-bureaus neemt verder af 67% van de zelfstandige juridische professionals haalt zijn of haar omzet uit het persoonlijke netwerk. Een lichte stijging van 3% ten opzichte van begin van het jaar. De rol van de bekende interim-bureaus blijft aanzienlijk maar neemt af naar slechts 24% van alle opdrachten. V. Minder vaak “nee verkocht” In de afgelopen periode werd weer minder “nee” verkocht. Slechts 25% van de collega’s moest een of meerdere keren “nee verkopen” (vergelijk 30% 1e helft 2014 en 46% in 2013). In de meerderheid van de gevallen (67%) werd het veroorzaakt door tijdgebrek. Wij bij OJ zien elke keer dat jij “nee verkoopt” als een in meerdere opzichten gemiste kans. Een gemiste kans om je omzet te laten groeien, een gemiste kans om rendement op je marketing en branding inspanningen te realisren, maar vooral ook een gemiste kans om de relatie met je klant te versterken door service te verlenen. B. Financiële benchmark Q2 2014 VI Tarief ontwikkelingen? Uit de reacties die we in ons onderzoek kregen over de tariefontwikkeling valt op dat behalve bij Ambtenarenrecht en Corporate/M&A die beiden een stijgend tarief laten zien, er geen duidelijke relatie aan valt te wijzen tussen specialisme en tarief ontwikkeling. Zo zijn er bijvoorbeeld veel omgevingsrecht juristen die hun tarief zagen dalen, maar er waren er ook bij wie het steeg. Idem voor ICT en commerciële contracten. Je inhoudelijke specialisatie is dus waarschijnlijk niet doorslaggevend voor wat betreft je tarief ontwikkeling. VII. dagomzet als vergelijkingscriterium: grote verschillen Tot voor kort werd in het kader van de OJ Index altijd gevraagd naar uurtarief als basis voor onderlinge financiële benchmark. We zagen dan enorm grote verschillen. Voor de Q1 2014 editie hebben we voor het eerst naar gemiddelde dagomzet gevraagd in plaats van naar uurtarief. Dat geeft een compleet ander beeld. Ook voor de Q3 editie kijken we vooral naar dagomzet als benchmark. De gemiddelde dagomzet van zelfstandige juristen en advocaten ligt nu omstreeks € 715. Aan het begin van het jaar liet de OJ Index nog € 763,25 zien. Het hoogste gemiddelde dagomzet die uit het onderzoek naar voren komt ligt op € 1750 en wordt gerealiseerd in de M&A praktijk door een zelfstandige collega die een interim en adviespraktijk combineert. De laagste gemiddelde dagomzetten liggen rond € 400 per dag. Daarbij moet je denken aan algemeen publiek- en omgevingsrecht en enkele collega’s die werkzaam zijn ten behoeve van de vastgoedsector en moeite hebben om voldoende werk binnen te krijgen. Hierbij is geen wezenlijk verschil te markeren tussen degenen die alleen effectieve uren in rekening brengen en degenen die als “interimmer” alle aanwezige tijd declareren. Interimmers zetten gemiddeld meer om. Anders dan je op grond van uurtarieven zou verwachten blijken traditioneel werkende advocaten en adviseurs gemiddeld per dag minder om te zetten dan professionals die overwegend langdurige opdrachten uitvoeren waarbij aanwezige uren aan de klant in rekening gebracht worden. De gemiddelde dagomzet voor advocaten ligt op euro 617,85 tegenover een gemiddelde dagomzet voor pure interim-juristen van euro 753,67. NB. voor de cijfers hierboven zijn we uitgegaan van het zogenaamd ‘getrimd gemiddelden’ wat inhoudt dat extreme uitschieters naar zowel boven als beneden het gemiddelde niet verstoren. Ook zijn vergissingen bij het invullen zoveel mogelijk opgespoord. De indruk is dat sommige mensen per abuis hun uurtarief in plaats van dagomzet hebben ingevuld. We hebben alle ingevoerde dagomzetten onder 300,00 als zodanig beschouwd. VIII. Uurtje factuurtje nog steeds de norm. Op een uitzondering na werken vrijwel alle zelfstandige juristen nog of uur- of dagtarief basis. Een enkeling laat optekenen dat ook met succesfees gewerkt wordt, maar zogenoemde “alternatieve fee arrangementen” zijn nog lang geen gemeengoed in onze markt. Het is maar de vraag of dit aan ons juristen ligt. Bij OJ hebben we de ervaring dat vooral klanten huiverig zijn om iets nieuws te proberen. Dank je wel voor je input, tot de volgende editie van de OJ Index. In de tussentijd: Kunnen we je ergens mee helpen, al is het alleen maar evenals klankbord? Aarzel nooit om contact op te nemen. En wil je met ons van gedachten wisselen over vragen of de punten die je ingebracht hebt, mail of bel dan even want je input voor de OJ Index wordt anoniem verwerkt. Amsterdam, 11 augustus 2014 Netwerk van OndernemendeJuristen Marijn Rooymans Over de “OJ Index” (voor de statistici onder ons) De “OJ Index” is in feite geen echte index en heeft dan ook geen enkele wetenschappelijke pretentie. Aan de hand van een gestandaardiseerd onderzoek verzamelen we actuele marktinformatie onder juristen in het Netwerk van OndernemendeJuristen. Hoewel we zeker denken dat we hiermee een indruk kunnen geven over de stand van de markt, pretenderen we niet hiermee op wetenschappelijke wijze een beeld van de complete markt te geven. De ca. 450 juristen in het OJ netwerk die uitgenodigd zijn om voor deze enquête hun input te leveren opereren relatief hoog in de markt. Met een gemiddelde respons tussen 25 en 50% denken we wel een vrij representatief beeld te kunnen geven. Het blijft echter een momentopname en bovendien zullen zij die het netwerkconcept achter OndernemendeJuristen een warm hart toedragen eerder geneigd zijn om input te leveren evenals het gegeven dat mensen die op zoek zijn naar extra werk wellicht ook net iets meer de neiging hebben om aan het onderzoek mee te doen. Dat alles gezegd hebbend, voor zover ons bekend is er vooralsnog geen betere indicator voor onze markt voor handen dan de input van onze eigen netwerkcollega’s. We blijven dus voorlopig meten en rapporteren.