Notitie - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

Agendapunt 9 AV 26-6-2014
Notitie kwaliteit en patiëntenveiligheidthema’s radiologie
(NVvR, 03-06-2014)
De ontwikkelingen in en rond de gezondheidszorg en binnen het vakgebied radiologie maken het van
groot belang dat de NVvR een actueel, gedragen en integraal kwaliteitsbeleid voert. Naar aanleiding
van recent overleg met IGZ wil het bestuur meer aandacht vragen voor de volgende thema’s binnen
haar kwaliteitsbeleid:
- onverwachte nevenbevindingen: voor de IGZ is duidelijk geworden dat niet alle vakgroepen
radiologie beleid hebben voor de procedures en communicatie bij nevenbevindingen. De
patiëntenveiligheid is hierdoor onvoldoende geborgd.
- kwaliteitsregistratie: IGZ stelt dat radiologen weliswaar diagnosen kunnen missen maar
radiologen nemen dit probleem naar de mening van de IGZ onvoldoende serieus. Er wordt van
de radioloog verwacht dat onderzoek wordt gedaan naar de mogelijke oorzaken van elke
gemiste diagnose en de uitkomsten van dit onderzoek gebruikt worden om het diagnostisch
proces te verbeteren.
- time-out procedure: IGZ suggereert dat een time-out procedure ook buiten het operatieve
proces van waarde kan zijn om onbedoelde schade te voorkomen.
- richtlijnen: op basis van de website denkt de inspecteur dat de NVvR nauwelijks richtlijnen heeft.
Onverwachte nevenbevindingen
Vastgesteld is dat het de verantwoordelijkheid is van de aanvrager om kennis te nemen van het
verslag van het onderzoek. Om dit te faciliteren wordt van de radioloog verwacht dat er aantoonbaar
beleid is op de volgende punten:
-
Het verslag tijdig en toegankelijk is. Binnen het ziekenhuis dienen er afspraken te zijn binnen
welk tijdsbestek onderzoeken verslagen en toegankelijk dienen te zijn. Dit kan bv per
specialisme, onderzoeksmodaliteit of klinisch of poliklinisch verschillen.
-
Afspraken zijn vastgelegd hoe binnen het werkterrein een onverwachte nevenbevinding wordt
gecommuniceerd met de aanvrager en geverifieerd is of deze melding werkelijk is ontvangen.
-
Toetsing hiervan vindt plaats tijdens de kwaliteitsvisitatie.
Kwaliteitsregistratie
De laatste jaren is veel aandacht geweest voor verschillende kwaliteits- en veiligheidsthema’s in de
gezondheidszorg. Opvallend weinig gestructureerd onderzoek is gedaan naar zogenaamde
diagnostische fouten.
Bij een literatuursearch naar dit onderwerp blijkt relatief weinig gepubliceerd over diagnostische fouten
in brede zin.
De beeldvormende diagnostiek speelt een belangrijke rol in het diagnostisch proces. Ook in de
radiologische literatuur blijkt dit een onderbelicht onderwerp. De omvang van het probleem is
onvoldoende bekend. Daarnaast blijkt uit de literatuur dat het lastig is om de werkelijke incidentie van
Agendapunt 9 AV 26-6-2014
het probleem vast te stellen. Gemiste diagnosen zijn over het algemeen niet gemakkelijk actief op te
sporen. Dat impliceert dat het probleem niet eenvoudig op te lossen is.
De NVvR wil het voeren van een structurele registratie en bespreking van diagnostische complicaties
en gemiste of foutieve interpretatie van afwijkingen binnen elke vakgroep of maatschap radiologie
stimuleren. Vooralsnog is er geen gestandaardiseerde methode om gemiste diagnosen te registreren.
Hieraan wordt wel gewerkt.
Totdat dit geïmplementeerd kan worden dient de radioloog beleid te hebben t.a.v.
1. afspraken hoe gemiste diagnosen worden gedocumenteerd
2. reguliere besprekingen waarbij gemiste diagnosen binnen de afdeling worden besproken
-
Onderzoek wordt gedaan naar de oorzaak van gemiste diagnosen en uitkomsten van dit
onderzoek worden gebruikt om het diagnostisch proces te verbeteren.
-
Gemiste diagnosen kunnen als complicatie worden beschouwd. Een NVvR begrippenkader
voor radiologische complicaties, momenteel in ontwikkeling, biedt hiervoor handvatten.
-
Gemiste diagnosen dienen als calamiteit gemeld te worden wanneer deze bijdraagt aan
overlijden van of ernstige schade aan patiënt.
-
Toetsing hiervan vindt plaats tijdens de kwaliteitsvisitatie.
Het volgende kan hierbij worden aangetekend. Bij deze procedure wordt vooralsnog voorbij gegaan
aan het feit dat een calamiteit een onverwachte gebeurtenis betreft. Om de relatie te leggen met
calamiteiten zoals deze in de kliniek beschouwd worden, is het realistisch om de gemiste diagnose die
tot de dood van of ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt heeft geleid af te zetten tegen de
verwachting dat de diagnose al dan niet wordt gesteld en/of bevinding goed wordt geïnterpreteerd.
Vergelijk bijvoorbeeld een complicatie die tot de dood leidt bij een bepaalde operatie waarbij de kans
op een dodelijke complicatie bekend en noemenswaardig is, met een ingreep met dodelijke afloop
waarvoor in de literatuur geen mortaliteit is beschreven.
Zo zal bijvoorbeeld een longtumor die door vakgenoten ook in een noemenswaardig aantal van de
gevallen gemist zou worden op een thoraxfoto in een ander licht gesteld moeten worden dan een
longtumor die redelijkerwijs niet gemist kan worden.
Gegevens over de diagnostische performance van beeldvormend onderzoek in bepaalde
patiëntenpopulaties onder specifieke omstandigheden zijn in geringe mate beschikbaar maar in een
specifiek geval niet eenvoudig te achterhalen.
Indicatoren in IGZ Basisset Kwaliteitsindicatoren Ziekenhuizen
Om aan te sluiten bij de landelijke ontwikkelingen van de kwaliteitszorg door medisch specialisten
heeft het NVvR bestuur besloten om vanaf 2016 een tweetal radiologische indicatoren op te laten
nemen in de Basisset Kwaliteitsindicatoren Ziekenhuizen:
- Time-out procedure bij vasculaire radiologische interventies.
- Stralingsbelasting
Agendapunt 9 AV 26-6-2014
De commissie kwaliteit heeft deze indicatoren uitgewerkt en zal deze binnen de vereniging
communiceren.
Richtlijnen
De NVvR heeft weinig eigen richtlijnen, maar is betrokken bij de ontwikkeling van zeer vele
multidisciplinaire richtlijnen. Deze multidisciplinaire richtlijnen zijn openbaar toegankelijk op de NVvR
site via links naar openbaar toegankelijk websites, zoals oncoline, kwaliteitskoepel en
richtlijnendatabase i.o.

Download Report