Zorgprogramma Longtransplantatie UZ Leuven Prof. dr G. Verleden

Zorgprogramma Longtransplantatie UZ Leuven
Prof. dr G. Verleden (dienst pneumologie) – prof. dr. D. Van Raemdonck (dienst thoraxheelkunde)
Project: Ex-vivo perfusie voor bewaring, beoordeling en verbetering van donorlongen
Longtransplantatie is de ultieme behandeling voor strikt geselecteerde patiënten met een vergevorderde
respiratoire aandoening waarvoor geen enkele andere medische of chirurgische behandeling alsnog een
verbetering kan bewerkstelligen in de levenskwaliteit en -verwachting. Sinds juli 1991 tot einde 2013
werden in de UZ Leuven 771 patiënten getransplanteerd met een nieuwe long (159 enkelzijdige; 574
dubbelzijdige; 47 hart-long transplantaties). Hiermede heeft UZ Leuven de grootste ervaring opgedaan
met deze behandeling in België. In het jaar 2012 werden 67% van alle Belgische longtransplantaties
uitgevoerd in UZ Leuven. Het aantal van deze transplantaties per jaar en de verdeling van onze patiënten
volgens de onderliggende longziekte voor de periode 1991-2012 ziet U weergegeven in Figuren 1 en 2.
De overleving van onze patiënten na longtransplantatie is weergegeven in Figuur 3 en dit in vergelijking
met resultaten zoals opgetekend in het internationaal register bijgehouden door de ‘International Society for
Heart and Lung Transplantation’. Hierbij valt op te merken dat de globale overleving beduidend hoger ligt in
UZ Leuven.
Deze behandelingsmethode is echter gelimiteerd door het beperkte aantal donoren die nog in aanmerking
komen voor longdonatie (± 25% van ± 300 overleden donoren per jaar in België). Omwille van een daling
in het aantal jonge donoren dienen we meer gebruik te maken van steeds ouder wordende donoren
(Figuur 4). In het Laboratorium Experimentele Thoraxheelkunde aan de KU Leuven wordt daarom reeds
jarenlang onderzoek verricht naar de mogelijkheden om het aantal bruikbare longen te vergroten door bv
organen te gebruiken van donoren die overlijden een circulatiestilstand (non-heart-beating donoren). Hierbij
heeft onze onderzoeksgroep ruime ervaring opgedaan met de zogenaamde ex-vivo longperfusie techniek
waardoor humane longen buiten het lichaam bewaard kunnen worden dankzij continue bevloeiing en
beademing (Figuur 5). Sinds kort beschikt de UZ Leuven over een longmachine (OCS™ Lung,
Transmedics, Andover, MA, USA) waardoor deze nieuwe techniek beschikbaar wordt voor klinische
toepassing in ons longtransplantatieprogramma (Figuur 6). Dankzij deelname aan een internationale trial
(Inspire) heeft onze groep reeds een ruime ervaring opgebouwd met deze nieuwe warme bewaartechniek
(preservation). Daarnaast kan de techniek ook gebruikt worden om longen, waarvan de kwaliteit nog
onzeker is, te evalueren (assessment) vooraleer deze te transplanteren. Tot slot hopen we met deze
nieuwe methode ook longen die werden afgewezen omwille van mindere kwaliteit door ontsteking, te
kunnen verbeteren (reconditionering) tijdens de bewaring op deze machine. Deze techniek werd reeds
succesvol toegepast bij twee patiënten.
Met deze nieuwe bewaarmethode verwachten we niet alleen het aantal, maar ook de kwaliteit van onze
donorlongen te verbeteren waardoor we meer patiënten op onze wachtlijst met een kortere
wachtperiode kunnen transplanteren. Daarnaast hopen we dat de resultaten na longtransplantatie
hierdoor op korte en lange termijn nog verder zullen verbeteren.
1. Van Raemdonck DEM, Verleden GM, Coosemans W, et al. Increasing the donor pool. Eur Respir
Mon 2009; 45: 104.
2. Van Raemdonck D. Thoracic organs : current preservation technology and future prospects ; part
1 : lung. Curr Opin Organ Transplant 2010; 15 :150.
3. Van Raemdonck, Rega F, Neyrinck A. Ex vivo management of lungs. In: WT Vigneswaran, ER
Garrity, eds. Lung Transplantation. New York, Informa Health Care, 2010:160-167.
Figuur 1 : Aantal longtransplantaties jaarlijks uitgevoerd in UZ Leuven 1991 – 2012
Figuur 2 : Aantal longtransplantaties in UZ Leuven 1991-2012
opgedeeld volgens de onderliggende longziekte
(bron UZ Leuven Jaarrapport Raad voor Transplantatie)
Figuur 3 : Overleving na longtransplantatie in UZ Leuven 1991-2012
in vergelijking met resultaten wereldwijd (bron: Registry ISHLT)
Figuur 4 : Gemiddelde leeftijd longdonoren 2000-2012
(bron: UZ Leuven Jaarrapport Raad voor Transplantatie)
Figuur 5 : Proefopstelling met ex-vivo perfusie van humane longen
op het laboratorium thoraxheelkunde KU Leuven
Figuur 6 : Humane longen aangesloten op het OCS™ Lung toestel
(Transmedics, Andover, MA, USA)