Op reis - KU Leuven

MEDISCH CENTRUM
Op reis
Op reis
1. ALGEMENE HYGIËNISCHE MAATREGELEN
1
2. NUTTIGE RAADGEVINGEN
2
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
De zon
Reisziekte
Hoogteziekte
Tijdsverschillen bij verre reizen
Verkeersveiligheid
Trombose
2
2
2
2
3
3
3. AIDS
3
4. VACCINATIES
4
4.1. Verplichte inentingen
4.2. Niet verplichte inentingen (maar zeker te overwegen)
4.3. Speciale vaccinaties voor uitzonderlijke gevallen
4
5
8
5. CHEMOPROFYLAXE
5.1. Malaria
5.2. Diarree
5.3. Algemeen overzicht
9
9
10
11
6. REISAPOTHEEK
12
7. ZIEKTEVERZEKERING
12
8. NUTTIGE LITERATUUR VOOR ECHTE WERELDREIZIGERS
13
Verre reizen vragen op het gebied van gezondheid een aantal voorbereidingen.
Deze brochure bevat een algemene leidraad over de te nemen voorzorgen
vóór en tijdens je verblijf in het buitenland. Meer inlichtingen kan je bekomen
bij je arts. Vaccinatie en preventieve medicatie volstaan zeker niet om
een zorgeloze reis te beleven. De maatregelen ter plaatse zijn minstens
even belangrijk.
1. Algemene hygiënische maatregelen
Het niet opvolgen van een strikte hygiëne ligt vaak aan de basis van een aantal
onschuldige (maar dikwijls vervelende) en gevaarlijke ziekten. Volgende maatregelen
dienen altijd gerespecteerd te worden om reizigersdiarree te voorkomen:
• Was regelmatig je handen, in elk geval vóór de maaltijden.
• Eet geen rauwe groenten of ongeschild fruit. Fruit dient met drinkwater
gewassen te worden voor het geschild of doorgesneden wordt.
• Eet geen voedingswaren die op straat worden aangeboden.
• Drink enkel gebottelde dranken (fabrieksmerken) of gekookte dranken
(thee, koffie, gekookt en afgekoeld water). Leidingwater is niet drinkbaar (ook
niet in 1ste rangshotels). Water kan je drinkbaar maken door chloor- of micropurtabletten toe te voegen of door het gedurende 10 minuten te laten koken.
• Eet geen ijsblokjes of ijsroom van straatventers.
Zwemmen in zoet water in Afrika, een deel van Zuidoost-Azië en het noordoostelijk
kwadrant van Zuid-Amerika is af te raden wegens het risico op bilharziose. Dit is
een ernstige wormziekte waarbij de zwemmende larven (onzichtbaar in het water)
door de huid dringen.
Loop nooit op je blote voeten, zeker niet op vochtige grond (plassen, beekjes),
want ook hierdoor kan je worminfecties oplopen. Sommige tropische wormen
hechten zich vast aan de huid en kruipen hierdoor het lichaam binnen.
Anti-malariamedicatie biedt nooit 100 % bescherming tegen malaria.
Fysische bescherming blijft een noodzaak in risicogebieden. Hierover meer verder
in de brochure.
11
2. Nuttige raadgevingen
2.1. De zon
Aangepaste zonnecrèmes zijn geen overbodige luxeproducten, ook voor
niet-zonnekloppers. Ze beschermen je tegen zonnebrand en op lange termijn
ook tegen huidkanker. Bovendien vermijd je best langdurige blootstelling aan
de zon en drink je best voldoende, teneinde niet gedeshydrateerd te raken.
Hoofdpijn, na een dag in de zon, is hier vaak een symptoom van en wordt
bijgevolg het best behandeld met een grote fles water. Bij het gebruik van
sommige medicijnen kan de gevoeligheid voor zonlicht nog groter zijn.
2.2. Reisziekte
Je arts zal je de nodige medicatie voorschrijven.
2.3. Hoogteziekte
Snel stijgen tot boven de 3000m kan de ‘acute bergziekte’ veroorzaken, waardoor
je slap, duizelig en misselijk wordt. Je kan dit voorkomen door dagelijks maximum
300m te stijgen. Soms is medicatie aangewezen: tweemaal daags 250 mg Diamox®,
vanaf de dag voor vertrek naar grote hoogte, gedurende 3 dagen (op voorschrift).
2.4. Tijdsverschillen bij verre reizen
2.4.1. Jetlag
Het tijdsverschil tussen vertrek- en aankomstplaats kan door discordantie tussen
het eigen bioritme (waak-slaap) en het nieuwe dagritme, voor enkele vervelende
dagen zorgen. Dit kan sterk gereduceerd worden op volgende manier:
• Geen koffie of thee, behalve de dag vóór vertrek ’s morgens bij Westwaarts
vliegen, ’s avonds bij Oostwaarts.
• De dag vóór het vertrek voldoende slapen.
• Gebruik geen alcohol in het vliegtuig, wel veel water.
• Bij aankomst zo snel mogelijk het nieuwe dag- en nachtritme volgen (dus niet
onmiddellijk gaan slapen bij aankomst overdag). Een slaapprobleem eventueel
met een kortwerkend slaapmiddel trachten op te lossen.
22
2.4.2. Medicatiegebruik en chronische ziekten
Pilgebruikers nemen best een extra pil halfweg de reis en gaan dan verder op het
gebruikelijke uur lokale tijd, wanneer er een tijdsverschil van meer dan 8 uren is en
ze naar het westen gaan. Wanneer ze naar het oosten gaan is er geen probleem,
evenals bij een tijdsverschil van enkel uren. Hetzelfde geldt voor de terugreis.
Tijdsverschillen kunnen invloed hebben op bepaalde ziekten zoals bv. suikerziekte.
2.5. Verkeersveiligheid
De kwaliteit van het wegennet, de voertuigen en het rijgedrag van de lokale bevolking,
is heel anders dan wat we in West-Europa gewoon zijn. Er overlijden meer reizigers
ten gevolge van verkeersongevallen dan door infectieziekten. Wees dus bijzonder
voorzichtig indien je in de tropen zelf een voertuig wenst te besturen.
2.6. Trombose
Ter preventie van bloedklonters in de onderbenen tijdens een vlucht van meer dan
8 uur wordt aanbevolen om knellende kleding te mijden, om veel water te drinken
en regelmatig de benen te bewegen. Rokers, zware personen en pilgebruiksters
kunnen best elastische steunkousen dragen.
3. AIDS
Het nemen van voorzorgsmaatregelen tegen Aidsbesmetting is een must,
waar ook ter wereld. We drukken hier toch nog eens op het grote besmettingsgevaar in Afrika, Brazilië en de Caraïben, alsook Zuidoost-Azië.
Voorzorgsmaatregelen in een notendop:
• Vermijd seksueel contact zonder gebruik te maken van een condoom.
Deze koop je best in België, gezien de kwaliteitsverschillen.
• Bij langere reizen, neem je best enkele steriele spuiten en naalden mee.
• Bloedtransfusie vermijden! Indien mogelijk transfusie van je medereizigers
trachten te bekomen (neem je bloedgroepkaart mee). Het aannemen van
vervangproducten of een zakje transfusiebloed is af te raden. In uiterste nood
kan een beroep worden gedaan op een Westerse ambassade of consulaat of
op een Westerse vliegtuigmaatschappij.
33
4. Vaccinaties
Niet alleen het land van bestemming, maar ook de manier van reizen en de verblijfsduur zijn bepalend voor wat aanbevolen wordt. Binnen een bepaald land kunnen
er verschillen zijn van streek tot streek.
Bepaalde vaccinaties mogen niet worden gecombineerd, je moet dus tijdig aan
de inentingen beginnen. Bij zwangerschap zijn de meeste vaccinaties af te raden
(o.a. tyfus, gele koorts, …). Spreek hierover met je dokter.
De meeste mutualiteiten betalen nu een deel van de kosten voor bepaalde vaccins
terug. Meestal gaat het om 25 euro per jaar indien je jonger dan 25 jaar bent.
Je vraagt dan aan de apotheker een BVAC-attest.
Laat alle vaccinaties inschrijven in de nationale centrale databank (vaccinnet),
die elke arts online kan raadplegen, eventueel ook in het internationaal
vaccinatieboekje (het ‘Gele Boekje’) dat je ontvangt bij de inenting tegen gele
koorts (zie verder).
4.1. Verplichte inentingen
4.1.1. Gele koorts
Gele koorts is een dodelijke virusziekte die overgebracht wordt via muggensteken.
Vaccinatie is vereist in de meeste landen van Zuid-Amerika en in Afrika ten zuiden
van de Sahara. Sommige landen vereisen dit niet o.m. Uruguay, Cuba, Argentinië,
Chili, Costa Rica, Panama, Santo Domingo, Puerto Rico en Botswana.
Meer informatie bij de respectievelijke ambassades.
Het betreft hier één enkele inspuiting, enkel te verkrijgen in referentiecentra.
Je arts beschikt over de adressenlijst van deze erkende centra. Deze vaccinatie
heeft een geldigheidsduur van 10 jaar.
Let wel! Sommige landen vereisen het certificaat van vaccinatie voor reizigers die recent
in Afrika of Latijns-Amerika verbeleven. Deze landen zijn Mexico, Algerije, Tunesië, Malta,
Libië, Egypte, Libanon, Syrië, Saoedi-Arabië, Arabische Emiraten, Irak, Iran, India,
Afghanistan, Pakistan, Bangladesh, Nepal, Sri Lanka, Birma, Laos, Thailand, Vietnam,
Maleisië, Indonesië, Filippijnen, Fiji, China, Griekenland, Albanië, Portugal, …
44
4.1.2. Cholera
Cholera is een zware diarree, overgebracht via besmet voedsel of water,
die voornamelijk in kleine epidemieën voorkomt. Beter dan door vaccinatie,
kan je de ziekte voorkomen door strikte was-, eet- en toilethygiëne.
Wanneer cholera snel en correct behandeld wordt, is het volkomen geneesbaar.
De behandeling vereist geen medicatie (hoewel antibiotica en antidiarreemiddelen
soms nuttig zijn), maar wel een strikte suiker-, zout- en vochttoediening onder
doktersbegeleiding.
Voor wie?
Choleravaccinatie is niet langer meer verplicht. Nochtans blijven sommige landen
zoals Angola, Burundi, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Madagaskar, Mali, Niger,
Nigeria, Oeganda, Pakistan, Rwanda, Soedan, Somalië, Tanzania, Tsjaad, Zaïre en
Zambia de vaccinatie eisen.
Om louter administratieve redenen, kan je best in die gevallen een ‘papieren
spuitje’ laten zetten (bijhorend certificaat te vragen). Aldus vermijd je problemen
met lokale ambtenaren die niet op de hoogte zijn.
Wat?
De eigenlijke vaccinatie bestaat uit 2 inspuitingen met ongeveer 10 dagen interval
en heeft een geldigheidsduur van 6 maanden. Gezien de beperkte bescherming
(± 50%) die de vaccinatie biedt en de mogelijke nevenwerkingen, kan deze
vaccinatie niet meer worden aangeraden.
4.2. Niet verplichte inentingen (maar zeker te overwegen)
4.2.1. Tyfus
Tyfus is een dodelijke ziekte die overgezet wordt via besmet voedsel en water.
De kans op tyfus is veel groter dan de kans op cholera. Tyfus vereist een zeer
adequate behandeling met zware antibiotica, maar is met vaccinatie in 70% van
de gevallen te voorkomen. Ondanks vaccinatie blijft strikte voedselhygiëne vereist.
Voor wie?
Iedereen die naar een warm land met beperkte hygiëne trekt.
55
Wat?
Eén inspuiting (Typherix®, Typhim®) minimum 2 weken vóór vertrek toe te dienen.
De geldigheidsduur is 3 jaar. De inspuiting kan gecombineerd worden met andere
vaccins en geeft geen nevenwerkingen.
4.2.2. Hepatitis (geelzucht)
Hepatitis A
Dit is een overwegend goedaardige geelzucht die meestal geneest na een
ziekteverloop van enkele weken tot maanden. Hepatitis A wordt heel gemakkelijk
overgebracht via besmet voedsel of drank of door seksueel contact.
Voor wie?
Hepatitis A komt overal voor, maar het besmettingsgevaar is veel hoger in landen
met een beperkte hygiëne. De besmettingskans ligt tussen de 1/300 tot 1/600 per
maand verblijf. Dit loopt op tot 1/50 in zeer onhygiënische omstandigheden.
Wat?
2 inspuitingen (Havrix®, Epaxal®) met een interval van minstens 6 maanden,
maar liefst meer dan één jaar, waarvan de 1ste inspuiting minstens 2 weken vóór
het vertrek. De bescherming is minstens 20 jaar na 2 inspuitingen en wellicht
levenslang.
Hepatitis B
Dit is een gevaarlijke vorm van geelzucht, overgedragen door bloedtransfusie,
al gebruikte injectienaalden of seksueel contact. Na een soms langdurige ziekte
kan hepatitis B uiteindelijk leiden tot levercirrose en –kanker.
Voor wie?
Hepatitis B komt overal voor. Voor avontuurlijke reizigers (grote kans op ongeval
met hospitalisatie en / of bloedtransfusie), personen die lang verblijven of die
seksueel contact hebben met inwoners van het gastland, is hepatitis B vaccinatie
aangeraden. Het vaccin is geen alternatief voor condoomgebruik.
66
Wat?
2 inspuitingen (Engerix®, Hbvaxpro®) met een maand interval en daarna een 3de
6 maanden na de eerste. De vaccinatie biedt 100% bescherming na de derde
spuit, indien men voldoende gereageerd heeft door voldoende antistoffen aan te
maken. Dit kan men 4 à 6 weken na de derde spuit laten controleren door een
bloedafname. Voor snellere immuniteit, moet men 4 vaccins toedienen: de eerste
3 met telkens 2 à 4 weken interval, het 4de 1 jaar na het eerste.
Werknemers of studenten in risicoberoepen, kunnen mits vooraf schriftelijke
toestemming, een terugbetaling bekomen van het Fonds voor de Beroepsziekten.
Combinatievaccin tegen Hepatitis A en B (Twinrix®)
Bij jonge avontuurlijke reizigers kan overwogen worden om het gecombineerd
vaccin tegen hepatitis A en B toe te dienen. Het schema is hetzelfde als dat voor
hepatitis B en de vaccinatie biedt minstens 20 jaar bescherming tegen hepatitis A
en een levenslange bescherming tegen hepatitis B (indien je voldoende antistoffen
aanmaakt (cfr. supra).
4.2.3. Poliomyelitis (kinderverlamming)
Elke Belg, geboren na 1950, zou normaal moeten gevaccineerd zijn. Bij ons komt
polio niet meer voor. Enkel bij reizen naar gebieden waar polio nog endemisch is,
is een herhaling aangewezen. Dit gebeurt best met het inspuitbare poliovaccin
(Imovax®).
4.2.4. Tetanus (klem), difterie (kroep) en pertussis (kinkhoest)
Elke Belg zou tegen tetanus, difterie en pertussis moeten ingeënt zijn. Als je ooit
volledig gevaccineerd werd en je laatste inspuiting is al meer dan 10 jaar geleden
toegediend, dan is een herhaling nodig. Voor wie niet of slechts gedeeltelijk
gevaccineerd werd, is volledige vaccinatie vereist. Dit zijn 2 inspuitingen met
een interval van 1 maand en een derde inspuiting een jaar na de eerste.
77
4.3. Speciale vaccinaties voor uitzonderlijke gevallen
4.3.1. Meningokokken-meningitis
Voor wie?
Reizigers die naar de Sahellanden (van eind december tot eind juni) en naar
Mekka (verplicht) gaan.
Wat?
Eén inspuiting. Het vaccin biedt een goede bescherming gedurende 3 jaar.
(Mencevax®, niet terugbetaald).
4.3.2. Janpanse B-encefalitis
Zeldzame hersenontsteking die voorkomt in Zuidoost-Azië. Het vaccin is moeilijk te
verkrijgen en wordt enkel toegediend in uitzonderlijke omstandigheden.
4.3.3. Centraal-Europese tekenencephalitis (Frühsommer Encefalitis)
Een hersenontsteking die verspreid wordt door teken in bosrijke gebieden in
Centraal-Europa.
Vaccinatie gebeurt door 3 inspuitingen: de tweede inspuiting 1 à 3 maanden na
de eerste en de derde 9 à 12 maanden na de eerste. De geldigheidsduur is 3 jaar.
(FSME Immuun®, niet terugbetaald)
4.3.4. Tuberculose
Vaccinatie wordt afgeraden, daar het geen volledige bescherming biedt tegen
longtuberculose en het de diagnose van TBC bemoeilijkt. Enkel bij verblijven van
langer dan 6 maanden of voor gezondheidswerkers in TBC-centra, kan vaccinatie
worden overwogen. Het betreft dan één inspuiting.
4.3.5. Rabiës (hondsdolheid)
Uitzonderlijk te verkrijgen en toegediend aan avontuurlijke reizigers in afgelegen
gebieden.
88
5. Chemoprofylaxe
Hiermee bedoelt men het innemen van medicatie tijdens een reis met als doel
een ziekte te voorkomen of te onderdrukken.
5.1. Malaria
Malaria wordt overgebracht via muggensteken en dit alleen tussen zonsondergang
en zonsopgang. Het is een gevaarlijke ziekte die dodelijke gevolgen kan hebben.
De enige manier om malaria echt te voorkomen, is het vermijden van het contact
met de muggen. Handig hiervoor zijn het gebruik van insectrepellents (DEET 50%
geeft een bescherming van 6 uur) en muskietennetten. Deze bezorgen je niet
alleen een rustige nacht (jeuk en krabben), maar vormen ook een bescherming
tegen een aantal ziekten zoals filariasis en leishmaniase. Draag na zonsondergang
bij voorkeur lichtgekleurde, lange kleding.
Antimalariapillen voorkomen niet dat je besmet wordt, maar zorgen er meestal
voor dat je de malariakoorts en de verwikkelingen ervan niet ondergaat. Je moet
dus pillen blijven nemen, zolang je koorts kan ontwikkelen (dit is tot 4 weken na
de besmetting, dus ook tot 4 weken na je thuiskomst). Meestal raadt men aan de
malariaprofylaxe te starten ongeveer 1 week vóór je vertrekt (Lariam zelfs 3 weken).
Zo weet je, vóór je vertrekt, of je de medicatie verdraagt.
Zone A: Centraal-Amerika, Noord-Afrika, Turkije
Vaak is malaria in deze streken seizoensgebonden en geografisch beperkt.
In vele gevallen is chemoprofylaxe niet nodig. Daarvoor moet je informatie
winnen bij lokale autoriteiten.
Medicatie:
Nivaquine®, 3 tabletten van 100 mg, samen in te nemen eens per
week, van 1 week vóór tot 4 weken na verblijf in malaria gebied.
99
Zone B en C: Amazonegebied, Azië, Afrika en Papoea-Nieuw-Guinea
Dit zijn streken met veel malaria waar problemen van resistentie zijn.
Medicatie: 1) Lariam® 250 mg, 1 tablet per week, van 2 tot 3 weken vóór tot
4 weken na de reis. Deze medicatie wordt liefst maximaal 3
maanden gebruikt. Niet aangewezen bij zwangere vrouwen of
vrouwen met onmiddellijke zwangerschapswens, of bij reizigers
gevoelig voor depressie, psychose of angststoornissen.
2) Malarone®: 1 tablet/dag, van 1 dag vóór vertrek tot 7 dg na verlaten
van malariagebied. (Malarone® kan in noodgevallen bij een malariaaanval als curatieve behandeling worden gebruikt: 3 dagen na elkaar
dagelijks 4 tabletten gelijktijdig innemen.)
3) Doxycycline 100 mg, 1 tablet per dag, ’s avonds, van avond voor
vertrek tot 4 weken na verlaten van malariagebied.
Opmerkingen:
In sommige landen bestaat er een malariasoort die pas jaren na je thuiskomst
doorbreekt. Denk eraan, indien je later onverklaarbare koorts krijgt, je arts in te
lichten over je vroegere reis. Bij een langer verblijf in streken met resistentie,
kan je best ook aangepaste medicatie meenemen, om jezelf te behandelen
tegen aanvallen.
5.2. Diarree
Reizigersdiarree is niet te voorkomen met pillen. Het vooraf nemen van antibiotica
is af te raden. Hygiënische maatregelen (zie verder) zijn hier absoluut noodzakelijk.
Wat te doen bij diarree?
De oorzaak is meestal bacterieel in 80 à 90% van de gevallen, maar geneest
praktisch altijd spontaan na verloop van enkele dagen.
• Bij milde tot matig uitgesproken diarree is er geen specifieke behandeling nodig.
In de eerste plaats moeten maatregelen tegen vochtverlies worden getroffen.
Daarnaast kunnen symptomatische middelen gegeven worden zoals
koortswerende en antidiarreemiddelen. Dit laatste mag niet bij hoge koorts en/
of bloederige stoelgang gegeven worden.
1010
• Bij bloederige en/of etterige diarree, koorts hoger dan 38,5°C gedurende
24 uren, kan een antibioticum gestart worden:
- Ofloxacine 400 mg per dag gedurende 5 dagen voor Afrika en Amerika.
- Azithromycine 500 mg per dag gedurende 1 tot 3 dagen in Azië.
- Voldoende drinken geldt ook hier, bij voorkeur vocht rijk aan zout en suiker.
5.3. Algemeen overzicht
Vaccinaties en profylaxe
Reis met goede hygiëne
Georganiseerde reis van 2 tot 3 weken, zonder verandering van leefgewoonten
(goede hotels en voeding).
8 weken vóór vertrek:
• inenting tegen hepatitis A & B
4
•
•
•
•
weken vóór vertrek:
inenting gele koorts
polio herhalingsinenting
tetanus herhalingsinenting
tweede injectie hepatitis A + B
3 tot 1week vóór vertrek:
• start met malariaprofylaxe
4 maanden later
• derde injectie hepatitis A + B
Reis met minder goede hygiëne
Verblijf van langere periodes in minder hygiënische levensvoorwaarden (hotels van
lagere kwaliteit, logies, …)
7 en 6 maanden vóór vertrek:
• hepatitis A & B
• eventueel basisvaccin tetanus-polio
4
•
•
•
weken vóór vertrek:
gele koorts inenting
derde injectie hepatitis A & B
tyfus vaccinatie (injectie)
1111
3 tot 1 week vóór vertrek:
• start met malariaprofylaxe
Let op! Gezien je voor Gele koorts niet bij je huisarts terecht kan, maar enkel
op afspraak in bepaalde centra, begin je best aan je informatieronde 2 tot
3 maanden vóór het geplande vertrek.
6. Reisapotheek
Wat je in je reisapotheek meeneemt, bespreek je met je arts. Algemeen genomen,
ziet de reisapotheek eruit als volgt:
•
•
•
•
•
•
•
•
koortswerend en pijnstillend middel (paracetamol), maximum 4 x 1 g/dag
middel tegen misselijkheid en braken (domperidon), maximum 4 x 10 mg/dag
middel tegen diarree (loperamide), maximum 4 co/dag (opletten voor constipatie!)
middel tegen buikkrampen (spasmolyticum), maximum 4 co/dag
jeukwerend product voor insectenbeten
ontsmettingsmiddel (Iso-Betadine®)
verbandmateriaal en pleisters
1 antibioticum tegen langdurige diarree of andere ernstige infecties
(ofloxacine of azithromycine, afhankelijk van bestemming, op voorschrift)
• eventueel orale rehydratatie (Gastrolyte®), om te drinken bij diarree
• insecticidencrème op basis van DEET 50%.
• Thermometer
7. Ziekteverzekering
Bedenk dat je in vele landen niet verzekerd bent tegen ziekteonkosten.
Deze kunnen enorm hoog oplopen, zeker wanneer je gehospitaliseerd wordt.
Indien je onaangename verrassingen hier rond wil vermijden, kan je best vóór
je vertrek eens langs gaan bij de mutualiteit om te informeren in hoeverre zij
tussenkomen bij eventuele onkosten ter plaatse en repatriëring. Eventueel kan
je dan een aanvullende privéverzekering afsluiten.
1212
8. Nuttige literatuur voor echte wereldreizigers
• Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen: www.itg.be
• Wereld gezondheidsorganisatie (WHO): www.who.int/ith
• Centers for disease Control and Prevention: www.cdc.gov/travel
Januari 2014
© Copyright Studentenvoorzieningen KU Leuven
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze ook
zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.
1313
Studeer je als KU Leuven-student
op een andere campus in Vlaanderen,
dan kun je enkel daar terecht voor
medische en psychotherapeutische
dienstverlening.
Deze folder is gedrukt op CyclusPrint, papier van 100%
gerecycleerde vezels.
Studentenvoorzieningen KU Leuven werkt voor het Medisch
en Psychotherapeutisch Centrum samen met de sociale
voorzieningen voor studenten Groep T (inter S), LUCA –
Campus Lemmens Instituut en Vlerick Leuven Gent
Management School.
v.u.: Jan De Vriendt, Naamsestraat 80, 3000 Leuven
STUDENTENVOORZIENINGEN
Medisch Centrum
Van Dalecollege
Naamsestraat 80 bus 5415, 3000 LEUVEN
tel + 32 16 32 44 20 • fax + 32 16 32 44 14
[email protected]
www.kuleuven.be/gezondheid

Download Report