Stedelijke vernieuwing op uitnodiging Historische achtergrond: Lelystad is één van de gemeenten met een groot aantal 70‘er jaren woningen in grootschalige, eenzijdig gebouwde wijken. In Lelystad zijn de meeste van deze woningen oorspronkelijk in de sociale huursector gerealiseerd voor de lagere inkomensgroepen. In 1997 zijn de toenmalige corporaties gedwongen te fuseren en tegelijkertijd te saneren door middel van grootschalige verkoop. Vanaf 1996 zijn circa 5000 woningen verkocht aan toenmalige huurders. De woningen waren veelal in een slechte staat van onderhoud; de eigenaren werden in deze periode vaak ‘verleid’ tot een te hoge hypotheek. Ook opvolgende eigenaren kregen in veel gevallen een te hoge hypotheek. Vaak werd deze financiering niet besteed aan onderhoud of verbetering van het casco van de woning maar inrichting, vernieuwing van badkamer of keuken of aan zaken niet gerelateerd aan de woning. Gevolg van deze grootschalige verkoop is een versnipperd bezit in deze 70’er jaren wijken, bewoond door particuliere eigenaren met veelal een laag inkomen (en veel problemen achter de voordeur), een hoge hypotheek. De woningen worden slecht onderhouden en bieden een verloederde aanblik in de wijk. De gemeente heeft afgelopen jaren de openbare ruimte in de Zuiderzee- en Atolwijk aangepakt. Centrada heeft de sociale huurwoningen opgeknapt. Er is veel geïnvesteerd op buurt- en individueel niveau op sociaal-economisch gebied. Er zijn mede door de crisis van de afgelopen jaren nog steeds veel problemen in de wijken. Daarom is de gemeente met Centrada in maart 2013 begonnen met ‘Ronde tafelconferenties stedelijke vernieuwing op uitnodiging’. Tal van organisaties op sociaal maatschappelijk gebied en uit de fysieke sector en bewoners zijn uitgenodigd om met voorstellen te komen om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Inmiddels hebben drie Ronde tafelconferenties plaatsgevonden. Dit is de opmaat voor het startdocument ‘Stedelijke vernieuwing op uitnodiging’. Welke besluitvorming heeft hierover plaatsgevonden? Het raadsvoorstel ’Stedelijke vernieuwing op uitnodiging’ (13107690) is op 7 januari 2014 door het college behandeld, op 11 februari in een BOB-sessie behandeld en op 18 februari door de gemeenteraad vastgesteld. Het raadsvoorstel behelst een startnotitie stedelijke vernieuwing op uitnodiging ter vaststelling en een voorstel om de externe kosten in 2014 van maximaal € 50.000 t.b.v. procesondersteuning en communicatie Ronde Tafelconferentie te dekken uit de reserve ROS (beklemde deel t.b.v. Centrada/stedelijke vernieuwing). Daarnaast wordt de raad geïnformeerd over de eerste resultaten van de Ronde tafelconferenties. Stand van zaken In 2013 hebben drie Ronde Tafelconferenties plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in drie concrete proposities; de wijkonderneming van bewoners in de Zuiderzeewijk, het buurt banenproject getrokken door gemeente en Centrada en de propositie verduurzaming woningen, getrokken door bouwondernemingen. De eerste 2 proposities zijn in de startfase, de derde propositie wordt nader uitgewerkt. . Wat valt er te verwachten voor de toekomst? e Uitwerking startnotitie in een uitwerkingsagenda ’Stedelijke vernieuwing op uitnodiging’ ( 3 kwartaal 2014) In 2014 zullen de proposities nader uitgewerkt en gestart worden. Er zullen nieuwe proposities toegevoegd worden. Bewoners en partijen hebben het voortouw, de gemeente stimuleert, verbindt, ondersteunt waar gewenst en nodig. Bewoners en partijen bepalen op welke wijze en op welk gebied ze actief willen zijn in de wijk; bv zorg, energie, voedsel, woningverbetering, groen, moestuinen. Wat zijn de handelingsperspectieven voor de raad? - Luisteren en communiceren met bewoners en bedrijven; de buurt in gaan en zicht krijgen wat er in de stad gebeurt. - Ruimte bieden voor initiatieven uit de samenleving - Beheersbare risico’s aangaan - Als de burger erom vraagt ondersteuning bieden. - Visie ontwikkelen en kaders voor het proces stellen. Aan welke uitdagingen voor de toekomst raakt dit onderwerp? Stedelijke vernieuwing op uitnodiging sluit goed aan op de slimme stad: een andere rol van de overheid, verbindend, netwerkend en faciliterend, en ook op de levendige stad; bottom up initiatieven, kleinschalig, maatwerk en vraaggericht waar wenselijk, grootschalig waar nodig. Gebruikmakend van deskundigheid in de wijk en gebruikmakend van nieuwe technologieën. Inspelend op de behoefte en noodzaak om te werken aan een duurzame stad, zowel op sociaal als op fysiek gebied. Stedelijke vernieuwing heeft tot doel verbetering van de leefbaarheid in de wijken, niet alleen op fysiek gebied maar ook op sociaal gebied Wat zijn de verschillen met een traditionele aanpak? De gemeente krijgt een andere rol: van sturend, initiërend en projecten trekkend naar verbindend, faciliterend, ruimte biedend. Niet de alleen de gemeente draagt de verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid in de stad, maar zeker ook de bewoners en andere betrokken partijen. Alle partijen hebben een eigen belang bij een leefbare stad; uitgaande van dat belang kunnen deze partijen ook bijdragen aan de leefbaarheid van de stad. Dit kan op velerlei gebieden, zorg, welzijn, groen, vastgoed enz. voor de gemeente ligt de uitdaging om over de sectorale grenzen in de organisatie in te spelen op initiatieven van andere partijen; een en ander vanuit een visie en een afwegingskader. Wat zijn de baten en lasten? De baten: verbetering van de leefbaarheid / ( maatschappelijke en economische ) waardecreatie. Voor de lasten is in het raadsvoorstel paragraaf financiën een voorstel gedaan. Voor 2014 bedragen de lasten voor externe ondersteuning € 50.000, te dekken uit de ROS. Welke risico’s zijn aanwezig? Omdat het initiatief meer bij bewoners andere partners ligt, zijn de baten en de lasten niet altijd tevoren te bepalen. Door middel van verantwoording in de P&C cyclus kunnen de risico’s goed in beeld worden gebracht en kunnen ze beheersbaar worden gehouden. Een integrale aanpak van initiatieven in de stad door andere partijen vraagt ook een andere cultuur van werken van de gemeentelijke organisatie; vraag gericht en ontschot.