Zoeken naar literatuur in Hebreeuws schrift Aanwijzingen voor het

Universiteitsbibliotheek
Zoeken naar literatuur in Hebreeuws schrift
In de Catalogus komen verschillende transcriptiesystemen voor Hebreeuws schrift voor.
De onderstaande systemen zijn het meest gebruikt.
•
Het eerste systeem is tot en met 2011 gebruikt voor het invoeren van Hebreeuwse
titels in de catalogus van de Universiteitsbibliotheek. Dit systeem was een mengvorm van
internationale standaarden en nationale richtlijnen.
•
Het tweede systeem is tot en met 2011 gebruikt voor het invoeren van Jiddische
titels in de catalogus van de Universiteitsbibliotheek. Dit systeem was naar het voorbeeld
van het YIVO instituut in New York opgesteld.
•
Het derde systeem is na 2011 in gebruik genomen en wordt gebruikt voor het
invoeren van zowel Hebreeuwse als Jiddische titels in de catalogus van de
Universiteitsbibliotheek. Dit is het ALA/LC Romanization transcriptiesysteem van de
American Library Association – Library of Congress dat internationaal en op internet veel
gebruikt wordt.
Doordat er verschillende transcripties voor het Hebreeuws en het Jiddisch gebruikt zijn, is
het soms nodig om de zoekactie met een ander transcriptiesysteem te herhalen!
CatalogusPlus bevat alle beschrijvingen uit de Catalogus (van fysiek aanwezige werken),
plus een deel van de content waar de UvA digitaal toegang toe heeft. Daardoor geldt ook
hier dat verschillende systemen voorkomen en dat een zoekactie soms herhaald moet
worden aan de hand van een ander systeem. Daarnaast is het mogelijk om in
CatalogusPlus op oorspronkelijk schrift te zoeken. Plak of typ daarvoor een Hebreeuwse
of Jiddische zoekterm in het zoekscherm. Bedenk wel dat nog veel beschrijvingen geen
Hebreeuws schrift bevatten.
Aanwijzingen voor het invoeren van zoektermen in
getranscribeerd Hebreeuws
-
-
Voer de letters in zonder de diakritische tekens (streepjes en puntjes).
Bij de weergave van de sjwa wordt rekening gehouden met de zowel de klassieke
regels als de moderne uitspraak. Aan het begin van een woord wordt de sjwa in
ieder geval weergegeven, dus teshuvah (en niet tshuvah). Na een gesloten
lettergreep wordt de ‘e’ meestal niet weergegeven, dus toldot (en niet toledot),
behalve als dit consequenties heeft voor de uitspraak: mitpalelim (en niet mitpallim).
Er zijn ook uitzonderingen dus is het verstandig om met en zonder een ‘e’ te
zoeken.
Er worden geen verdubbelingen van medeklinkers (dagesh) gebruikt, ‫ ַרבִּי‬wordt
geschreven als rabi.
Het lidwoord ‫ ה‬wordt met een verbindingsstreepje geschreven: ‫ = הבית‬ha-bayit.
Hetzelfde geldt voor ‫ב‬, ‫ו‬, ‫כ‬, ‫ל‬, ‫ ש‬en ‫מ‬: ‫ בבית‬wordt be–vayit of ba-bayit of be-vet.
Het verbindingstreepje wordt voor het hoofdwoord geplaatst: ‫ מהמחזור‬: mehamahazor.
Transcriptie van het Hebreeuws (tot en met 2011)
Hebreeuws
‫א‬
‫בּ‬
‫ב‬
‫ג‬
‫ד‬
‫ה‬
‫ו‬
‫ז‬
‫ח‬
‫ט‬
‫י‬
‫כּ‬
‫כ‬/‫ך‬
‫ל‬
‫מ‬/‫ם‬
‫נ‬/‫ן‬
‫ס‬
‫ע‬
‫פּ‬
‫פ‬/‫ף‬
‫צ‬/‫ץ‬
‫ק‬
‫ר‬
‫שׁ‬
‫שׂ‬
‫ת‬
Zoeken in de Catalogus
a, e, i, o of u (=oe)
b
v
g
d
h
w of als klinker o of u (=oe)
z
h
t
y of als klinker i of e
k
k
l
m
n
s
a, e, i
p
f
z
q
r
s
s
t
Weergave in de Catalogus
` en de klinker
b
v
g
d
h
w of als klinker o of u (=oe)
z
.h
.t
y of als klinker i of e
k
_k
l
m
n
s
´ (en de klinker)
p
f
_z
q
r
ˇs
΄s
t
Voorbeelden
‫דרך‬
‫שמים‬
‫צפרדע‬
‫משלי שועלים‬
‫חדש‬
‫מורה נבוכים‬
‫יונה נביא בארבעה לשונות‬
‫שאלות ותשובות‬
‫שכח‬
‫מהלכות‬
‫בלשון‬
‫בדפוס‬
‫שנת‬
‫בניו‬
‫עשוי‬
‫חי‬
Pagina 2
derek
samayim
zefardea
misle sualim
hadas
moreh nevukim
Yonah navi be-arbaah lesonot
Seelot u-tesuvot
sakah
me-halakot
bi-leson
bi-defus
senat
banaw
asuy
hay
Transcriptie van het Jiddisch (tot en met 2011)
Jiddisch
‫א‬
(begin woord en tussen
drie keer waw: niets)
a
o
b
v
g
d
dzh
h
u en heel soms v
u
v
oy
z
zh
kh
t
tsh
i / y en soms e
i
ey
ay
k
kh
l
m
n
s
e of heel soms niets
p
f
ts
k
r
sh
s
t
s
ַ‫א‬
ָ‫א‬
‫ב‬
‫ֿב‬
‫ג‬
‫ד‬
‫דש‬
‫ה‬
‫ו‬
‫וּ‬
‫װ‬
‫ױ‬
‫ז‬
‫זש‬
‫ח‬
‫ט‬
‫טש‬
‫י‬
ִ‫י‬
‫ײ‬
‫ַײ‬
‫כּ‬
‫כ‬/‫ך‬
‫ל‬
‫מ‬/‫ם‬
‫נ‬/‫ן‬
‫ס‬
‫ע‬
‫פּ‬
ֿ‫ פ‬/ ‫ף‬
‫צ‬/‫ץ‬
‫ק‬
‫ר‬
‫שׁ‬
‫שׂ‬
‫תּ‬
‫ת‬
Voorbeelden
‫פרקים‬
‫יאָר‬
‫יי ִדיש‬
‫אויוון‬
‫אױסגאַבע‬
Pagina 3
prokim
yor
yidish
oyvn
oysgabe
‫וויזיע‬
‫אינטערפרעטאַטסיע‬
‫געשיכטע‬
‫מעשיות‬
‫זכרונות‬
vizye
interpretatsye
geshikhte
mayses
zikhroynes
The ALA/LC Hebraica Romanization Tables
Hebrew or Yiddish
‫א‬
‫בּ‬
‫ב‬
‫ג‬
‫ד‬
‫ה‬
‫ו‬
‫וו‬
‫ז‬
‫ח‬
‫ט‬
‫י‬
‫ךּ‬,‫כּ‬
‫ך‬,‫כ‬
‫ל‬
‫ ם‬,‫מ‬
‫ ן‬,‫נ‬
‫ס‬
‫ע‬
‫ףּ‬,‫פּ‬
‫ ף‬,‫פ‬
‫ ץ‬,‫צ‬
‫ק‬
‫ר‬
‫שׁ‬
‫שׂ‬
‫תּ‬
‫ת‬
’ or disregarded
b
v
g
d
h
ṿ (only if a consonant)
ṿ (only if a consonant)
z
ḥ
ṭ
y (only if a consonant)
k
kh
l
m
n
s
’
p
f
ts
ḳ
r
sh
s̀
t
t (in Yiddish, s̀ )
Vowels used in
Hebrew
ַ◌
pataḥ
ָ◌
ḳamats
ֶ◌
segol
ֵ◌
tsere
ִ◌
ḥiriḳ
ׂ◌
ḥolam
ֻ◌
ḳubuts
‫◌ֶ י‬
segol+yud
‫◌ַ י‬
pataḥ+yud
a
a
e
e
i
o
u
e
ai
‫◌ֵ י‬
‫◌ִ י‬
‫וֹ‬
‫וּ‬
ְ◌
ֲ◌
ֱ◌
ֳ◌
Vowels used in
Yiddish
ַ‫א‬
ָ‫א‬
‫או‬
‫ו‬
a
o
u
u
‫י‬
‫ע‬
ַ ‫איי‬
ַ ‫יי‬
Pagina 4
tsere+yud
ḥiriḳ+yod
ḥolam male
shuruḳ
shva
ḥaṭaf pataḥ
ḥaṭaf segol
ḥaṭaf ḳamats
e
i
o
u
e or disregarded
a
e
o
i
e
ay
ay
‫אוי‬
oy
‫איי‬
‫וי‬
oy
‫יי‬
‫אי‬
i
Voorbeelden
‫דרך‬
‫שמים‬
‫צפרדע‬
‫משלי שועלים‬
‫חדש‬
‫מורה נבוכים‬
‫יונה נביא בארבעה לשונות‬
‫שאלות ותשובות‬
‫שכח‬
‫מהלכות‬
‫בלשון‬
‫בדפוס‬
‫שנת‬
‫בניו‬
‫עשוי‬
‫חי‬
‫מצוי‬
‫חברי‬
‫ספרי‬
Pagina 5
derekh
shamayim
tsefardea
mishle shualim
hadash
moreh nevukhim
Yonah navi be-arbaah leshonot
Sheelot u-teshuvot
shakhah
me-halakhot
bi-leshon
bi-defus
shenat
banav
asui
hai
matsui
haverai
sifre
ey: if pronounced
as ai in aisle
ey: if pronounced
as ai in aisle