Basis Tabloid - de St.Bonifatiuskerk

22
DE VOLKSKRANT
MAANDAG 3 NOVEMBER 2014
Opinie & Debat
Versimpelde
Bijbel mist
diepere lagen
Anne-Marie
Wegh is auteur
van Ecce Homo,
over de beeldtaal in de Bijbel.
Bijbelvertalingen
De Bijbel bevat veel inspirerende lagen, die zich alleen prijsgeven als je bij de
oorspronkelijke tekst blijft.
A
ls Jezus van Nazaret
nog op deze aarde
zou rondlopen zou
hij waarschijnlijk
enorm verheugd
zijn over het aantal
varianten op de klassieke Bijbelvertalingen die de laatste tijd het licht hebben gezien, en over het succes dat
deze boeken hebben: De Bijbel in de
Gewone Taal, De Bijbel voor Ongelovigen, en volgend jaar mogen we zelfs
een aparte Bijbel voor mannen en
voor vrouwen verwachten (uitgeverij
Jongbloed).
Maar hij zou zich ook grote zorgen
maken. Jezus’ grote kracht was dat hij
soms lastige goddelijke boodschappen naar de belevingswereld van de
gewone man kon brengen. Geen ingewikkelde theologische uiteenzettingen uit zijn mond, maar aansprekende verhalen over zaadjes die op de
juiste grond moesten vallen, en bomen die gesnoeid moesten worden
Jezus bracht lastige goddelijke
boodschappen
naar belevingswereld van de
gewone man
om vrucht te kunnen dragen. Onze
taal is nog steeds doorspekt met uitdrukkingen die hun oorsprong vinden in het Nieuwe Testament: parels
voor de zwijnen, door het oog van de
naald gaan, oude wijn in nieuwe zakken, het kaf van het koren scheiden,
et cetera et cetera.
Maar soms gebruikte Jezus parabels en gelijkenissen juist om een
boodschap te versluieren. Hij had namelijk ook hogere spirituele lessen
die niet iedereen al in staat was om te
ontvangen. Als zijn leerlingen aan
hem vragen: ‘Waarom gebruikt u gelijkenissen als u de mensen toespreekt?’, antwoordt hij hun: ‘Omdat
God jullie heeft willen inwijden in de
geheimen van het hemelse konink-
rijk, maar hen niet... Want zij kijken,
maar zien niets; zij horen, maar verstaan en begrijpen niets.’ (Mattheüs
13: 10-13). Deze geheime lessen gaan
over de innerlijke weg naar het Koninkrijk van God, dat zich volgens Jezus niet op een bepaalde plek – hier of
daar – maar ín de mens bevond (Lucas
17: 20,21).
De voor ingewijden bedoelde boodschap zit vaak verborgen in een subtiele woordkeuze of in geraffineerde
zinsconstructies. Een eenvoudig
voorbeeld. In het evangelie van Marcus (12:41-44) gooit een doodarme weduwe haar laatste penningen in de offerkist van de tempel en oogst hiermee grote bewondering van Jezus.
Vreemd, want een paar regels daarvoor maakt hij zich nog druk over de
schriftgeleerden die zich volgens
hem verrijken ten koste van weduwen.
De arme weduwe is echter een metafoor voor de spirituele aspirant die
‘arm’ is van geest; die zich heeft ontledigd (geofferd) voor God (de tempel).
Een weduwe is in de beeldtaal iemand die het contact met God (nog)
niet ervaart. Dat we dit zo mogen interpreteren, zit verborgen in de woorden: ‘…een arme weduwe, die er twee
kleine munten in wierp, dat is een kwadrant.’ Dit is een verwijzing naar een
spiritueel proces waarbij de aspirant
groeit van leven in de dualiteit (twee)
naar eenheidsbesef (een).
In de modernere vertalingen heeft
echter ‘een kwadrant’ plaats gemaakt
voor het meer eigentijdse ‘een paar
centen’ (Groot Nieuws Bijbel) of ‘Die
waren bijna niets waard’ (Bijbel in Gewone Taal). De diepere symboliek is
hiermee volledig verdwenen!
Jezus leefde vanuit een eenheid
met God, die hij liefkozend zijn Vader
noemde. Wat hij ons wilde leren – degenen die er aan toe waren – is hoe
ook wij de dualiteit kunnen overstijgen en een vereniging met God tot
stand kunnen brengen. Niet na de
dood ergens in een andere dimensie,
maar hier en nu op aarde.
In de boeddhistische terminologie
noemt men dit: het nirwana realiseren. En ook het hindoeïsme leert over
deze weg van de geestelijke verlichting.
Wat nu dus dreigt te verdwijnen in
alle versimpelingen en varianten van
de Bijbel, zijn niet alleen zeer waardevolle lessen voor innerlijke groei,
maar ook een centrale boodschap die
religies zou kunnen verbroederen.
De Bijbel bevat prachtige verhalen
die in een moderner jasje een groter
publiek kunnen bereiken. De buitenkerkelijke en literaire belangstelling
van de laatste jaren is een ontwikkeling die Jezus zou toejuichen. Maar laten we ook blijven beseffen, en doorgeven aan de volgende generaties, dat
de Bijbel nog veel meer inspirerende
lagen bevat, die zich prijsgeven naarmate je dichter bij de oorspronkelijke
tekst blijft.
Dan blijft dit boek zoals het is bedoeld: een bron van diepe wijsheden
en lessen voor iedere levensfase en behoefte, met teksten die steeds weer
nieuwe betekenissen krijgen.
Bas van der Schot
Gaan we de kinderen weer
horen zingen in de klas?
Henkjan Honing
is hoogleraar
muziekcognitie
UvA en auteur
van Iedereen is
muzikaal.
Muziekonderwijs
Minister Bussemaker wil
muziekles op de basisschool mogelijk maken. De
Kamer beslist vandaag
A
fgelopen decennia is muziek
op school een curiositeit geworden. Kregen leerlingen
voorheen minstens een uur
per week muziekles, in de afgelopen
twintig jaar lag de focus voornamelijk op taal en rekenen.
Het werd een buitenschoolse activiteit die ouders zelf maar moesten regelen. Zo kreeg slechts een beperkte
groep kinderen de mogelijkheid om
een muziekinstrument te leren bespelen. Muziek werd een uitzondering, een luxe die maar voor sommigen was weggelegd.
Maar muziek is geen luxe. Uit recent wetenschappelijk onderzoek
naar de relatie tussen muziek en ons
brein blijkt dat onze muzikale vaardigheden, waaronder luisteren naar
en meezingen met muziek, nauw verstrengeld zijn met een scala aan sociale, emotionele, cognitieve en motorische vaardigheden.
De een denkt bij muziek aan dat
ene liedje dat in zijn hoofd blijft hangen, een ander raakt niet uitgepraat
over de complexe structuur van een
briljante compositie, een derde raakt
ontroerd als een zo goed als sprakeloze demente man onverwacht meezingt met een liedje uit zijn jeugd.
Muziek raakt ons. Muziek ontwapent,
verbindt, maakt slimmer, ontroert en
troost.
Het lijkt misschien triviaal om het
massaal in tranen meezingen met
een speciaal daarvoor ontworpen
liedje een muzikale vaardigheid te
noemen. Maar voor een grote meerderheid van de mensen is muziek een
stemmingsregulator. Voel je je blij –
bepaalde muziek versterkt je stemming. Voel je je down – dat ene liedje
maakt het draagbaar. Iedereen die
weleens een uitvaart bijwoont, ervaart de betekenis en de werking van
muziek. Vooral pubers weten er alles
van. In de fase waarin zij verkeren en
waarin zoveel verandert is muziek
niet weg te denken. Muziek is meer
met ons menszijn verweven dan we
meestal denken.
Veel mensen en organisaties hebben afgelopen tien jaar initiatieven
ontplooid om muziek terug te brengen in het primair onderwijs. Denk
bijvoorbeeld aan ‘Kinderen maken
muziek’, ‘Muziek in ieder kind’ van
het Fonds voor Cultuurparticipatie
en de campagne ‘Muziek telt!’.
Die initiatieven zijn niet alleen belangrijk geweest voor wat ze ontplooiden, maar ook om de bewustwording die ze teweeg hebben gebracht. Ambassadeurs en prominenten zijn belangrijk. Gelukkig heeft
koningin Máxima zich de afgelopen
jaren met veel enthousiasme voor
muziekonderwijs ingezet; ik heb
goede hoop dat ze dit zal blijven
doen.
Inmiddels zijn we er in dit land
meer dan ooit van overtuigd dat muzieklessen goed zijn voor de ontwikkeling van alle kinderen. Uit peilingen blijkt dat zowel de meeste kinderen als een overgrote meerderheid
van de ouders muziekles op school
belangrijk vinden. Dat is een heuse
omwenteling.
Als de Tweede Kamer vandaag akkoord gaat, horen we binnenkort
weer kinderen samen zingen in de
klas. Laat ze naast het zingen ook een
bandje beginnen en op feestjes,
schoolavonden en talentenjachten
spelen. Geef ze een ud, synthesizer of
drumstel, faciliteer een blokfluittrio,
ukelelekwartet en dj-draaitafel. Laat
kinderen bedenken welke muziek ze
leuk vinden om te spelen, naar te luisteren of op te dansen. Stimuleer en
ondersteun kinderen bij het maken
van muziek. Dat is goed voor de ontwikkeling van muziek, ons onderwijs
en onze cultuur in het algemeen.
Muziekles brugklas op het Montessorilyceum in Zeist. Foto Mike Harris

Download Report