Lactosevrije voeding Lactose (=melksuiker) is voornamelijk aanwezig in zoogdierenmelk: koemelk, geitenmelk, schapenmelk, paardenmelk,… Kerutab®, Lactose-OK,… zijn tabletten die het enzyme lactase bevatten. Indien men dit inneemt vlak voor of tijdens de maaltijd zorgt dit voor een betere vertering van de lactose (zie verdere uitleg achteraan). Deze worden vrij verkocht in de apotheek. Lactose kan als vulmiddel aanwezig zijn in poeders, tabletten en medicijnen. Als volgende termen op de verpakking (ingrediëntenlijst) staan, duidt dit op de aanwezigheid van lactose: o magere melkbestanddelen, droge melkbestanddelen o melkpoeder, magere melkpoeder, volle melkpoeder o wei, weipoeder, melkzout o lactose, melksuiker Lees daarom altijd goed wat er op een verpakking staat. Melk en melkproducten zijn een goede bron van calcium, als men deze producten beperkt, gaat men op korte termijn tekorten hebben van calcium. Daarom is het aan te raden om gebruik te maken lactosevrije melkproducten en/of sojaproducten of melk zelf lactosebeperkt te maken door middel van Kerulac® druppels. Water / dranken Te mijden Rivella (= frisdrank gemaakt uit wei) Soep uit blik (tenzij de samenstelling volledig gekend is en duidelijk geen melk of room bevat) Bouillonpoeder Goede keuze Frisdrank, groentesap, koffie, limonade, mineraalwater, vruchtensap, spuitwater Soep zelf bereid zonder melk of room Bouillonblokjes 1 Graanproducten / aardappelen Te mijden Maïzena roux, plus, express. Instant puddingpoeders Cakemeel, pannenkoekenmeel Luxebrood, melkbrood, krentenbrood sandwiches, croissants Puree bereid met melk van dierlijke afkomst Kroketten, gegratineerde aardappelen Goede keuze Alle zuivere graan-en meelsoorten Rijst en deegwaren Bruin, wit, volkoren en rogge brood Beschuit en toast Gekookte, gestoomde, gebakken aardappelen, frieten Puree bereid met lactosevrije melk of sojamelk Groenten Te mijden Groenten bereid met melksaus of roomsaus Zuurkool indien aangezuurd met karnemelk Soep uit blik (tenzij de samenstelling volledig gekend is en duidelijk geen room of melk bevat) Bouillonpoeder Goede keuze Alle verse groenten Blik en diepvriesgroenten, behalve de bereidingen die bij te mijden vermeld zijn. Soep zelf bereid zonder melk of room Bouillonblokjes Fruit Te mijden Goede keuze Alle soorten 2 Melkproducten en calciumverrijkte sojadranken Te mijden Goede keuze Alle melk- en melkproducten. Room en bereidingen met room. Yoghurt Kefir Sojamelk en sojaproducten (pudding). Sojaroom Melk die lactosebeperkt gemaakt is door druppels Kerulac toe te voegen (bevat het lactase om de lactose om te zetten) Kokosmelk, amandelmelk, hazelnotenmelk, rijstedrank of havermelk (deze soorten hebben een heel andere voedingswaarde dan melk en kunnen dus nooit als volledige vervanging voor melk worden gebruikt). Magere kaas. Buitenlandse kazen (behalve Hollandse). Cottage cheese, kwark, smeltkaas, smeerkaas, roomkazen, platte kaas, rookkaas Vette Hollandse kaas. Kaas 3 Vlees, vis, eieren en vervangproducten Te mijden Alle bereide vlees en vissoorten waarvan men de samenstelling niet kent. Goede keuze Alle soorten zuiver vlees, vis en ei. Smeer- en bereidingsvet en sauzen Te mijden Roomboter. Goede keuze Olie, reuzel, rundvet. Alle margarines zijn lactosearm. Bak- en braadvet. Sauzen Mayonaise, ketchup, slasaus, sandwichspread Sauzen op basis van melk of kaas Alle andere soorten Restgroep Te mijden Amandelkoeken, cake, eierkoeken, gebak met crème au beurre, gevulde koeken, koeken bereid met melk, koeken waarvan de samenstelling niet bekend is. Biscuit (tenzij bereid met lactosevrije melk of Goede keuze Zelf gebakken koekjes en taart met de toegelaten ingrediënten 4 sojamelk). Zoute koeken Roomijs en consumptie-ijs Chocopasta, chocolade, hagelslag Bereide instant cacaopoeder Drop, pepermunt en alle soorten snoep waarvan de samenstelling niet bekend is. Advocaat Waterijs, soja-ijs Honing, jam, vruchtenhagelslag, pindakaas, speculaaspasta Puur cacaopoeder Suiker, alle soorten stroop, snoepjes van suiker en smaakstof. Alcoholhoudende dranken. Specerijen en smaakstoffen Te mijden Alle gemengde soorten kruiden waarvan de samenstelling niet bekend is. Kunsthoning Goede keuze Alle ongemengde soorten kruiden, gedroogd of vers, bouillonblokjes, gember op stroop Agar- agar, gist, gelatine Opmerkingen Bij een lactosearme voeding kunnen de meeste mensen nog wel een kleine hoeveelheid lactose verdragen. Dit verschilt van persoon tot persoon. Hollandse kaas, platte kaas en boter bevatten slechts weinig lactose en mogen daarom beperkt gebruikt worden. De lactose in yoghurt, platte kaas en gefermenteerde melkproducten wordt doorgaans ook beter verdragen dan deze uit gewone melk. Melk van dierlijke oorsprong die lactosebeperkt gemaakt is door druppels Kerulac® (bevat het enzyme lactase om te lactose om te zetten) toe te voegen is ook toegelaten. 5 KeruTabs®, lactose-OK,… zijn tabletten die het enzym lactase bevatten. Om de ongemakken ten gevolge van lactose-intolerantie te voorkomen dient vlak voor of tijdens het gebruik van melk of melkproducten één of meerdere tabletten ingenomen te worden. Het enzym (in tabletvorm) komt dan samen met de lactose in de dunne darm terecht en zorgt voor een goede vertering van de lactose. Zoals eerder aangegeven verschilt de mate van het tekort aan het enzym per persoon en is het van belang om zelf de dosering vast te stellen. Op grond van persoonlijke ervaring kan het aantal tabletten vastgesteld worden dat klachtenvrij maakt. Dit kan variëren van 1 tot hooguit 3 tabletten per lactosebevattende maaltijd. KeruTabs®, lactose-OK,… zijn met name bedoeld voor lactosehoudende producten zoals yoghurt, kant-en-klare toetjes, room, ijs, drinkyoghurt enz. Sommige medicijnen, vitaminetabletten en zoetjes bevatten lactose. In deze gevallen kan, indien nodig, de inname worden gecombineerd met KeruTabs®, lactose-OK,... KeruTabs®, lactose-OK,… zijn vooral handig onderweg en in restaurants, maar ook thuis of bij vrienden. Mensen kunnen zo toch genieten van lekker eten. Voor kinderen is het ideaal als ze een verjaardagspartijtje hebben, ze kunnen gewoon 'meedoen' met de pannenkoeken en het ijsje! Contact Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de diëtisten: campus Sint-Elisabeth: 014 40 60 31 campus Sint-Jozef: 014 44 45 09 6 AZ Turnhout vzw www.azturnhout.be [email protected] Campus Sint-Jozef Steenweg op Merksplas 44 2300 Turnhout 014 44 41 11 Campus Sint-Elisabeth Rubensstraat 166 2300 Turnhout 014 40 60 11 V.U. : Jo Leysen  gedelegeerd bestuurder AZ Turnhout vzw  Steenweg op Merksplas 44  2300 Turnhout Versie: april 2014