Kopzorgen voor lokale energiecoöperaties Overal in het land schieten kleinschalige duurzame energie-initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Steeds vaker gebeurt dit via het bundelen van de krachten in een energiecoöperatie. De nieuwe ‘postcoderoosregeling’ uit het Energie-akkoord moet de oprichting hiervan een extra impuls geven. Helaas staan enkele cruciale belemmeringen een verdere uitrol in de weg. met energieleveringsvergunning en al. Daar stond energieproductie dus voorop. Velen hebben dat nu laten varen. Want het vergt nogal wat om een leveringsvergunning voor elkaar te krijgen. Daarvoor moet je echt veel in je mars hebben en heel veel zaken regelen. Je krijgt bijvoorbeeld te maken met de Autoriteit Consument en Markt. Daar wagen nog maar weinig coöperaties zich aan. Er is meer realiteitszin in de beweging gekomen.” Belastingkorting Bij HIER Opgewekt, het kennisplatform voor Goed nieuws is dat op 1 januari de nieuwe lokale duurzame energie, zijn inmiddels ‘postcoderoosregeling2’ uit het Energie- meer dan 500 aanmeldingen binnen van akkoord van kracht is geworden. Hiermee lokale energiecoöperaties. Het is een bonte heeft het starten van een lokale energie- verzameling van initiatieven, groot en coöperatie in principe een ﬁkse stimulans klein, rijp en groen, met sterk uiteenlopende gekregen. De regeling houdt in dat per ambities, energiethema’s, rechtsvormen en 1 januari 2014 leden van coöperaties en ﬁnancieringsconstructies. “De beweging is Verenigingen van Eigenaren in aanmerking enorm veelkleurig”, zegt Marieke Wagener, komen voor een belastingkorting van 7,5 1 projectleider bij HIER Opgewekt . “Je hebt cent/kWh op hun gezamenlijk opgewekte ten eerste wat we noemen de ‘warmlopers’: hernieuwbare energie. De korting wordt Op de website van HIER Opgewekt brengt een digitale kaart alle lokale energieinitiatieven in beeld toegepast op de persoonlijke energiereke- zonne-energie op het dak van een gemeen- recent onderzoek van het Planbureau voor hebben hierdoor lagere kosten en de coöpe- tehuis of een school. Dan heb je het ‘peloton’, de Leefomgeving (PBL) dat het handelings- ratie heeft inkomsten van de verkochte een heel grote groep van initiatieven. Daar perspectief van de nieuwe lichting ener- stroom. Het kabinet wil met deze regeling zit ook rijp en groen door elkaar, maar ze giecoöperaties momenteel relatief beperkt de lokale duurzame opwekking van elek- zijn wel al met hun business bezig. De derde is. Het gaat voornamelijk om collectieve triciteit stimuleren. Achterliggend idee is groep bestaat uit de ‘voorlopers’: dat zijn inkoopacties voor zonnepanelen, klein- dat daarmee niet alleen een bijdrage wordt gevestigde organisaties, met veel ervaring schalige energiebesparingsacties voor geleverd aan de doelstelling voor duurzame en succes.” particuliere woningeigenaren, het beheren energie, maar ook aan een groter draagvlak van een informatie- en adviesloket en het voor duurzame energie. Burgers worden Meer realiteitszin doorleveren van energie. Wagener herkent immers zelf producent. Bovendien zorgt de Maar het gaat de meeste nieuwe coöpe- dit. “Coöperaties hebben de afgelopen jaren regeling voor energiebewustzijn, waardoor raties nog niet voor de wind. Zo blijkt uit hun ambities bijgesteld. Tot een jaar of twee, dat zijn groepen mensen die zich nog vooral aan het oriënteren zijn. Bijvoorbeeld een collectief dat een coöperatie wil starten voor drie geleden waren veel initiatieven van 1 Informatie over HIER Opgewekt is te vinden op www.hieropgewekt.nl 26 Tijdschrift Milieu, juni 2014 plan om een echt energiebedrijf te worden, ning van de leden, tot het eigen verbruik (maximaal 10.000 kWh per jaar). Leden 2 De ofﬁciële naam is: Verlaagd tarief Energiebelasting voor leden van een coöperatie of vereniging van eigenaren Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 4-2014, www.vvm.info Foto: Saskia Frederik Op de voorgrond het dak van een tennishal in een woonwijk in Haarlem-West dat bewoners willen gaan bedekken met 1700 zonnepanelen; hiermee is deze coöperatie meteen de grootste in zijn soort Hugo Strikker ([email protected]) is VVM-bestuurslid, fondsenmanager bij Hivos en actief binnen de energiecoöperatie in Haarlem West E-Decentraal, de landelijke lobbyorga- voor staatssteun te voorkomen. Maar de nisatie voor lokale energie-initiatieven, regel leidt tot veel onzekerheid. Coöperaties verwacht dat het erg lastig wordt om daar krijgen feitelijk een administratieve verant- burgers ook meer gaan letten op energie- nog beweging in te krijgen. Bestuurslid woordelijkheid opgelegd, die ze niet kunnen besparing. In de toekomst leidt de regeling Thijs de la Court ziet meer perspectief in uitvoeren. Zo kunnen ze het klein zakelijk mogelijk tot minder netgebruik, omdat aanpassingen in de regelgeving ten gunste verbruik in hun postcoderoos helemaal niet minder transport van elektriciteit nodig is. van de lokale coöperaties. Het heetste controleren, zeker als het gaat om deelne- hangijzer is volgens hem het probleem van mers die zzp’er zijn of kleine winkeltjes Mitsen en maren de zogenaamde tweede aansluiting. “De hebben. Het is volstrekt onduidelijk welke Dat alles klinkt geweldig, maar de praktijk huidige stroomwetgeving verplicht coöpe- sancties van de Belastingdienst er boven blijkt weerbarstig. Zo stelt het PBL-onderzoek raties een aparte, eigen aansluiting op het hun hoofd hangen als de drempel wordt dat ‘nog maar moet worden afgewacht of de stroomnet te maken. Dit kost veel geld, er overschreden.” postcoderoosregeling aantrekkelijk zal zijn.’ wordt gesproken over tienduizenden euro’s, PBL doelt daarmee vooral op de nadelige terwijl het puur een kwestie van aanpas- Gelukkig laat niet iedereen zich door deze gevolgen voor de zogenaamde ‘ontzorgcon- sing van technische voorschriften betreft.” regel ontmoedigen. In mei werd bekend structies’, waarbij ﬁnanciering en beheer Hij dringt aan op spoedige aanpassing. “We dat Coöperatie Morgen Groene Energie van zonne-energiecentrales op bijvoorbeeld willen per se dat een wetswijziging per uit Eindhoven als eerste coöperatie een scholen via uitbesteding aan Energy Service 2015 kan ingaan. Zo niet, dan riskeren we zonnepark onder de regeling heeft gere- Companies (ESCo’s) wordt overgelaten. De opnieuw een jaar vertraging en dat er al die aliseerd, die ook is goedgekeurd door de nieuwe regeling vereist dat de energie ‘voor tijd nauwelijks een coöperatie van de grond Belastingdienst. Ook zijn de ministeries van rekening en risico van de verbruiker’ moet komt.” Economische Zaken en Financiën inmiddels gestart met nader onderzoek naar het risico zijn opgewekt om voor de belastingkorting in aanmerking te komen. ESCo’s voldoen niet Klein zakelijk verbruik op mogelijke Europese belemmeringen. aan die eis, met als gevolg dat investerings- Een tweede punt is de kwestie over Wellicht zal daaruit blijken dat de drempel plannen worden uitgesteld – het tegendeel vermeende staatssteun aan kleine onderne- niet nodig is en dus uit de regeling kan dus van wat de regeling beoogt. Gemeenten mers. In de huidige regeling mogen zakelijke worden gehaald. De la Court”: “Als ook dat verwijten minister Kamp van Economische kleinverbruikers die deelnemen aan een lukt, dan is wat ons betreft de postcoderoos- Zaken dat hij hiermee de afspraken uit het postcoderoos, gezamenlijk niet meer dan regeling voldoende verbeterd en versim- Energie-akkoord frustreert. Ook in de Tweede 5 procent belang in de coöperatie hebben. peld om er wat meer succes van te kunnen Kamer is de minister onlangs per motie De la Court: “Economische Zaken heeft verwachten. onder druk gezet om concessies te doen. die drempel meer uit voorzorg gelegd, om Vergeefs, want Kamp houdt voet bij stuk. mogelijke problemen met Europese regels Dit artikel is verschenen in Tijdschrift Milieu 4-2014, www.vvm.info Hugo Strikker Tijdschrift Milieu, juni 2014 27