Download de volledige publicatie

27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Conflicterende interpreta.es of onzorgvuldige regelgeving Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. Cees de Jong Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Privaatrechtelijk ¢  Van handelsagent naar opdrachtnemer Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 2 1 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Publiekrechtelijk ¢  Van bedrijfsregeling naar toezichtregime - 
- 
- 
- 
Wet AssuranFebemiddeling (1954) Wet assuranFebemiddelingsbedrijf (1991) Wet financiële dienstverlening (2006) Wet op het financieel toezicht (2007) Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 3 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Europese regelgeving ¢  Van voorwaardenscheppend naar consumentenbescherming - 
- 
- 
- 
- 
Richtlijn inzake het recht van vesFging en het vrij verrichten van diensten voor de werkzaamheden van verzekeringsagent en assuranFemakelaar (1976) Aanbeveling inzake verzekeringstussenpersonen (1992) Richtlijn verzekeringsbemiddeling (2002) RegulaFon on PRIIPs (2014) IMD2 (2016?) Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 4 2 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Wet op het financieel toezicht ¢ 
Adviseren het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke verzekeringen aan een bepaalde cliënt ¢ 
Bemiddelen alle werkzaamheden in de uitoefening van een beroep of bedrijf gericht op het als tussenpersoon tot stand brengen van een verzekering tussen een cliënt en een verzekeraar of op het assisteren bij het beheer en de uitvoering van een verzekering voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 5 Vereniging mr. dr. C.J. de Jong Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verschillende rechtsverhoudingen ¢  Rechtsverhouding ex art. 7:400 BW (ovk van opdracht) ¢ 
¢ 
¢ 
¢ 
- 
Verzekeringstussenpersoon/Klant - 
Recht op beloning Rechtsverhouding ex art. 4:102 WY (portefeuillerecht) - 
Verzekeringstussenpersoon/Verzekeraar - 
Recht op beheer, incl. recht op incasso Portefeuillerecht past niet in het zuiver marktmodel Voorstel Wijzigingswet financiële markten 2015 Voorlopige dekkings-­‐ en schaderegelingsbevoegdheid? Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 6 3 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verschillende bedieningsconcepten ¢  Adviesopdracht ¢  Bemiddelingsopdracht ¢  Nazorgopdracht (abonnement) ¢  CombinaFe Verschillende beloningsmodellen ¢  Vergoeding per uur resp. verrichFng ¢  Periodieke vergoeding (abonnement) Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 7 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Provisieverbod (art. 86c BGfo) ¢  Directe beloning voor adviseren van resp. bemiddelen in - 
- 
- 
- 
- 
Betalingsbeschermers Complexe producten Individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen Overlijdensrisicoverzekeringen Uitvaartverzekeringen Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 8 4 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Provisieverbod (art. 86c BGfo) ¢  Voorwaarde: niet kennelijk onredelijk gelet op aard en reikwijdte van de dienstverlening ¢  AantasEng van de parEjautonomie/contractsvrijheid ¢  IntroducEe van een bestuursrechtelijke iustum preEum ¢  AFM kan niet ingrijpen in privaatrechtelijke verhouding Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 9 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Bonusverbod (art. 86d BGfo) ¢  Enkel directe beloning, afsluitprovisie, doorlopende provisie, noodzakelijke provisie, relaFegeschenken < € 100 toegestaan als beloning voor adviseren van resp. bemiddelen in: - 
Schadeverzekeringen, niet zijnde § 
§ 
§ 
¢ 
Betalingsbeschermers Individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen Overlijdensrisicoverzekeringen Waarom twee verschillende beloningssystemen? Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 10 5 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Dubbel zorgplichtstelsel ¢ 
Privaatrechtelijk: - 
¢ 
Jegens zijn opdrachtgever Publiekrechtelijk: - 
- 
Jegens zijn cliënt Generieke zorgplicht: jegens consument, begunsFgde ¢ 
Waarom in het ene geval cliënt en in het andere consument? ¢ 
Wat te doen bij tegengesteld belang consument/begunsEgde? Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 11 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verplichte precontractuele informa.e (art. 4:20 lid 1 WO) ¢ 
InformaFe die redelijkerwijs relevant is voor een adequate beoordeling van het product resp. de dienst - 
- 
- 
Nader uitgewerkt in art. 57 BGfo Niet van toepassing bij grote risico’s (art. 4:18 lid 1 onder b WY) Te verstrekken door de laatste in de keten (art. 4:21 WY) Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 12 6 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verplichte informa.e .jdens loop.jd (art. 4:20 lid 3 WO) ¢ 
Wezenlijke wijzigingen in de gegeven precontractuele informaFe, voor zover redelijkerwijs relevant - 
- 
¢ 
¢ 
Niet van toepassing bij grote risico’s (art. 4:18 lid 1 onderdeel b) Te verstrekken door de laatste in de keten (art. 4:21 WY) Past niet alEjd binnen het overeengekomen bedieningsconcept Een adviseur weet niet alEjd of de geadviseerde verzekering tot stand is gekomen Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 13 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verplichte precontractuele informa.e (art. 4:25b WO) ¢ 
InformaFe d.m.v. het dienstverleningsdocument - 
- 
- 
- 
- 
¢ 
Aard en reikwijdte van de dienstverlening Wijze van beloning Door de cliënt te betalen kosten Belangen, die van invloed kunnen zijn op de dienstverlening Nader uitgewerkt in art. 86f BGfo EssenEalia van het overeengekomen dienstverleningsconcept vastleggen in overeenkomst van opdracht Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 14 7 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij verzekeringstussenpersonen Verplichte precontractuele informa.e (Regula.on on PRIIPs) ‘It is necessary to establish uniform rules at the level of the Union applying across all parFcipants of the PRIIPs market on transparency so as to prevent divergences. A RegulaFon is necessary to ensure that a common standard for key informaFon documents is established in such a uniform fashion so as to be able to harmonise the format and the content of these documents. The directly applicable rules of a RegulaFon should ensure that all those advising on or selling PRIIPs are subject to uniform requirements in relaFon to the provision of the key informaFon document to retail investors.’ Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 15 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Privaatrechtelijk ¢  Van handelsagent met volmacht naar opdrachtnemer - 
Uitvoerder van aan hem uitbestede werkzaamheden Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 16 8 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Verschillende verschijningsvormen ¢  Assuradeur (beurs) ¢  GevolmachFgd agent (provinciaal) - 
Huisvolmacht - 
Serviceprovider - 
Quasi-­‐verzekeraar Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 17 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Richtlijn inzake het recht van ves.ging en het vrij verrichten van diensten voor de werkzaamheden van verzekeringsagent en assuran.emakelaar ¢  Was van toepassing op: - 
de beroepswerkzaamheden van de personen die uit hoofde van een of meer overeenkomsten of volmachten belast zijn met het aanbieden, het voorstellen en het uitwerken of het sluiten van verzekeringsovereenkomsten, of met de medewerking bij het beheer en de uitvoering daarvan, met name in geval van schade, op naam en voor rekening van, of alleen voor rekening van, een of meer verzekeringsondernemingen Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 18 9 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Richtlijn verzekeringsbemiddeling ¢  Verzekeringsbemiddeling - 
- 
de werkzaamheden die bestaan in het aanbieden, voorstellen, voorbereidend werk realiseren tot het sluiten van of sluiten van verzekeringsovereenkomsten, dan wel in het assisteren bij het beheer en de uitvoering van verzekeringsovereenkomsten, in het bijzonder in het geval van een schadegeval. Het sluiten van verzekeringen op naam en voor rekening van een verzekeraar vormt geen onderdeel van deze definiEe Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 19 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Wet op het financieel toezicht ¢  ToelichFng bij ‘optreden als gevolmachFgde agent’ - 
De definiFe brengt tot uitdrukking dat de gevolmachFgde agent weliswaar een posiFe inneemt tussen de verzekeraar en de cliënt, maar niet gelijk gesteld kan worden met een bemiddelaar. Een gevolmachFgde agent is immers anders dan een bemiddelaar bevoegd om namens de verzekeraar verzekeringen te sluiten. Bovendien vinden de contacten tussen een gevolmach.gde agent en een cliënt in de regel indirect plaats door tussenkomst van een bemiddelaar. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 20 10 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Regeling uitbesteding verzekeraars ¢  ToelichFng - 
- 
Uitbesteding is bij verzekeraars een reeds lang voorkomend verschijnsel. Van oudsher komt uitbesteding bijvoorbeeld voor de vorm van het verlenen van volmachten (…). Hierbij blijY de verzekeraar volledig verantwoordelijk voor de beheersing van het door hem gevoerde beleid (…). Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 21 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Wet op het financieel toezicht ¢  Uitbesteden - 
het door een financiële onderneming verlenen van een opdracht aan een derde tot het ten behoeve van die financiële onderneming verrichten van werkzaamheden: a.  die deel uitmaken van of voortvloeien uit het uitoefenen van haar bedrijf of het verlenen van financiële diensten; of b.  die deel uitmaken van de wezenlijke bedrijfsprocessen ter ondersteuning daarvan. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 22 11 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Richtlijn solvency II ¢  Uitbesteding - 
een overeenkomst van om het even welke vorm tussen een verzekerings-­‐ of herverzekeringsonderneming en een al dan niet onder toezicht staande dienstverlener op grond waarvan deze dienstverlener hetzij rechtstreeks hetzij door middel van onderuitbesteding een proces, een dienst of een acFviteit uitvoert die anders door de verzekerings-­‐ of herverzekeringsonderneming zelf zou worden uitgevoerd. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 23 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Protocol volmacht ¢  ArFkel 3 (1/2) - 
De gevolmachFgde agent die (al dan niet gedeeltelijk) onderdeel is van dezelfde onderneming of enFteit als een bemiddelaar (een zogenaamde huisvolmacht) zorgt voor en werkt volgens een procedure hoe wordt omgegaan met mogelijk conflicterende belangen tussen bemiddelaar en gevolmachFgde agent, en neemt deze procedure op de website van de gevolmachFgde agent op. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 24 12 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Protocol volmacht ¢  ArFkel 3 (2/2) - 
De gevolmachFgde agent zal het volmachtbedrijf uitoefenen binnen een juridische enFteit waarin niet ook acFviteiten met betrekking tot bemiddeling en advies zijn ondergebracht, met een eigen jaarrekening. Bovendien zijn afdoende organisatorische maatregelen getroffen om de bedrijfsprocessen van de bemiddelaar en de gevolmachFgde agent gescheiden te houden. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 25 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten Wet assuran.ebemiddelingsbedrijf ¢  Kamerstukken II 1990/91, 20 925, nr. 16, p. 2. - 
De regeling heeY daarentegen veel gemeen met die voor de assuranFetussenpersonen (…). Indien daarbij in aanmerking wordt genomen dat het beroep van gevolmachFgde agent in toenemende mate gecombineerd wordt met het beroep van assuranFetussenpersoon, leidt dit tot de conclusie dat de Wet assuranFebemiddelingsbedrijf het meest geëigende kader voor deze regelgeving moet worden geacht. Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 26 13 27-­‐04-­‐14 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen bij gevolmach.gd agenten ¢ 
¢ 
¢ 
¢ 
¢ 
Een gevolmachEgd agent is uitvoerder van de door een verzekeraar aan hem uitbestede werkzaamheden Ingevolge art. 3:18 lid 1 WR is de uitbestedende verzekeraar verantwoordelijk voor de naleving van de prudenEële regels Ingevolge art. 4:17 lid 1 WR is de uitbestedende verzekeraar verantwoordelijk voor de naleving van de gedragsregels Anders dan voor andere uitvoerders geldt het gedragstoezicht wel voor gevolmachEgd agenten Voor gevolmachEgd agenten zou de WR niet moeten gelden Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 27 Amsterdam Centre for Insurance Studies
Stellingen ¢ 
¢ 
Door de AFM geboden guidance belemmert een eigen invulling van open gedragsnormen Gelegenheidswetgeving creëert verdergaande verplichEngen dan wat ‘Europa’ verlangt Vereniging voor Verzekeringswetenschap 25.04.2014 mr. dr. C.J. de Jong 28 14