Beschikbaar als pdf

strategische agenda en
activiteiten
De verbeelding
en de macht
Inleiding: dwarsverbanden tussen kunst en wetenschap
Verwondering, fascinatie, nieuwsgierigheid, passie – voor zowel de
wetenschapper als de kunstenaar zijn het onmisbare eigenschappen.
Het zijn de motoren van creativiteit, drijfveren die leiden tot excellentie. Zowel voor de wetenschapper als voor de kunstenaar is praktisch nut niet per se noodzakelijk, oorspronkelijkheid wel. Kunsten en
wetenschappen vertegenwoordigen beide in onze samenleving typisch
democratische waarden als openheid, experiment en confrontatie. Beide
disciplines worden gevoed door de wil om zich tot het onbekende te
verhouden en doen daarbij een beroep op de creativiteit die nodig is om
tot nieuwe inzichten te komen. Beide zijn een bron van innovatie, die
alleen mogelijk is in een klimaat dat alle ruimte geeft aan onderzoek en
aan de ontplooiing van creatieve vermogens. Beide, tenslotte, komen alleen tot bloei als er voldoende rust en tijd beschikbaar is. In 1808 bracht
koning Lodewijk Napoleon beide samen in een Koninklijk Instituut van
Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten, waaruit later de kunsten
weer verdwenen. Het is bijzonder toe te juichen dat de band tussen
wetenschap en kunsten nu weer wordt hersteld en dat er recht wordt
gedaan aan de dynamische interactie tussen de twee.
Dialoog, samenwerking en onderzoek
Wij leven in een maatschappij waarin groei en economisch nut een
onaantastbare positie hebben. Sinds enige tijd leggen beleidsmakers de
nadruk op de kunsten als ‘middel tot’, als instrument, waarbij cultureel
ondernemerschap het toverwoord is. Wij leven ook in een tijd waaruit de
grote verhalen verdwenen zijn en de zoektocht naar identiteit – de persoonlijke, de nationale, de Europese – steeds actueel blijft. De kunsten
bieden ons een manier om de chaos van het leven te bedwingen door het
vertellen van verhalen. Wie verhalen vertelt, stelt vragen, brengt een lijn
aan, verwoordt beproevingen, uitdagingen en verleidingen waarmee we
geconfronteerd worden. Wie over kunst spreekt, stelt tegelijkertijd de
vraag ‘wie ben ik?’, maar hij denkt ook na over de vraag ‘wie is die ander?’. Wie over kunst spreekt, begrijpt stap voor stap meer van zichzelf
en van de wereld waarin wij leven. Een kritische blik is inherent aan de
kunst en geldt evenzeer de kunsten als de kunstenaar zelf.
Menselijkheid, schoonheid, inzicht, begrip – die culturele en intellectuele waarden zijn voor de mens nog net zo cruciaal als eeuwen geleden.
Zoals de Amerikaanse schrijver Henry Miller zei: kunst leert ons niets,
behalve de betekenis van het leven. In de huidige samenleving is het
2
moeilijker maar noodzakelijker dan ooit om te beargumenteren waarom
die waarden effectief en cruciaal zijn. Waartoe dienen de kunsten?
Waarom worden ze zo vaak als een luxe gezien? En vooral: hoe kunnen
ze overleven in een maatschappij die door economische factoren wordt
geregeerd, in een samenleving die door de digitalisering in korte tijd
fundamenteel is veranderd? Hoe kan de kunstenaar het verschil maken?
Is hij in staat niet alleen een weergave van de werkelijkheid te geven,
maar die ook te veranderen? De samenleving heeft baat bij debat, bij
het wisselen van argumenten. Daarbij zal de Akademie van Kunsten de
rol van vliegwiel vervullen.
Kunsten houden zich net zo min als de wetenschap aan grenzen van
welke aard dan ook. Ze gedijen bij globalisering, leven van internationale contacten, voeden zich met het vreemde en het onaangepaste. Zij
ontregelen, stellen ongemakkelijke vragen en houden ons zo scherp en
wakker. Het is kortom een fundamenteel gesprek dat de Akademie van
Kunsten wil aangaan. Met u. Met het publiek. Met de wereld. En met
elkaar.
Daarom zijn de sleutelwoorden voor de Akademie van Kunsten
dialoog, samenwerking en onderzoek. De Akademie richt zich niet alleen
op kunstenaars en wetenschappers, maar ook op het algemene publiek.
Haar activiteiten zullen interdisciplinair zijn, verkennend, soms ingaan
op de actualiteit en dan weer fundamentele vragen stellen die van alle
tijden zijn.
Missie
Volgens haar statuut heeft de Akademie tot doel ‘de stem te vertolken
van de kunsten in de Nederlandse samenleving (inclusief de politiek) en
de interactie tussen de kunsten onderling, de kunst en de maatschappij
en tussen wetenschap en kunst te bevorderen.’
Zij is dus een forum voor debat, reflectie en het wisselen van ideeën,
zij neemt stelling, agendeert en initieert. Zij geeft de kunstenaar als
individu een stem, zet zich in voor diens positie, geeft aan goede en
zinvolle initiatieven een podium en draagt zo bij aan een optimale rol
van de kunsten in de culturele en sociale ontwikkeling van de samenleving. De Akademieleden tonen wat hen bezighoudt, laten de ontwikkeling van hun werk zien, entameren de dialoog met collega’s van over de
hele wereld en reflecteren ook kritisch op de rol van de kunsten in de
samenleving.
3
Ambitie
In de komende twee jaar, 2015 en 2016, heeft de Akademie van Kunsten
de ambitie om:
1. de stem van de kunsten te laten horen in het maatschappelijk debat;
de politiek te informeren, daar waar het relevante onderwerpen op
het gebied van de kunsten en de samenleving betreft; en zo een belangrijke en inspirerende gesprekspartner te worden voor politici, de
media en maatschappelijke organisaties van uiteenlopende aard.
2.dwarsverbanden tussen de wetenschap en de kunsten; en samenwerking tussen de kunsten onderling te bevorderen.
3.het belang van kunst in het onderwijs over het voetlicht te brengen,
breed te agenderen en het belang van dit thema in de vorm van velerlei activiteiten te illustreren.
4.een actief en betrokken netwerk van Akademieleden te creëren die
onderling intensief samenwerken en daarbij ook wetenschappers,
politici en het bredere publiek betrekken.
Activiteiten
Daartoe ontwikkelt de Akademie een aantal specifieke activiteiten.
1. Zij stelt de Akademie van Kunstenlezing in, waarbij zij een gast vraagt
te reflecteren op de stand van de kunsten. De lezing wordt gehouden
in het najaar en zal worden ingebed in een grotere activiteit.
2. Projecten
Onderzoek en experiment zijn basis ingrediënten voor ontwikkeling
in de kunsten. Leden van de Akademie van Kunsten kunnen bij het
bestuur een aanvraag indienen voor een financiële bijdrage voor een
specifiek project. Het gaat daarbij om projecten waarin zij verbindingen leggen vanuit de eigen praktijk met andere personen of organisaties uit de kunsten, de wetenschap, het onderwijs, maar ook met
andere ambachten, middenstand of een maatschappelijke partij.
Show and tell – hoe werkt onderzoek in de kunsten?
Aan deze projecten is een openbare reeks gekoppeld, waarin de
Akademieleden inzicht geven in de dynamiek en verloop van deze
projecten. Hoe verloopt die samenwerking? Welke route wordt er
afgelegd?
4
3.Uit de kunst
In een maandelijkse reeks presenteren de leden van de Akademie
van Kunsten zichzelf en hun werk. Wat houdt hen bezig? Hoe zag hun
parcours eruit? Wat waren sleutelmomenten in hun professionele leven? Met welke wetenschapper zouden ze graag samenwerken? Welke
vaardigheden zijn onontbeerlijk en wat geven ze door aan de nieuwe
generatie?
4.Wunderkammers
De Akademie zet een project op onder de naam Wunderkammers,
waarbij honours-studenten van universiteiten en kunstacademies
samen presentaties maken en essays schrijven over wat zij zelf in hun
vakgebied van een verpletterende schoonheid vinden.
5. Datingwebsite – kunstenaar zoekt wetenschapper en vice versa
De Akademie van Kunsten ontwikkelt in samenwerking met De Jonge
Akademie een virtuele ontmoetingsplaats die kruisbestuiving in
wetenschappelijk en artistiek onderzoek vergemakkelijkt. Een schatkamer voor wetenschappers en kunstenaars die op zoek zijn naar
samenwerking.
6.Opinievorming en debat
De Akademie zal, gevraagd en ongevraagd, in samenwerking met partners, reageren op actuele ontwikkelingen, in de vorm van schriftelijke
statements en/of activiteiten. Doel daarbij is steeds verder te komen
dan de simpele constatering, maar daadwerkelijk partners samen te
brengen en hun standpunten uit te diepen. Het gaat uiteindelijk om
het verkrijgen van beter inzicht in kwesties van uiteenlopende aard.
Daar waar mogelijk en wenselijk zal de Akademie een standpunt
innemen.
7. Residenties
Het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and
Social Sciences (NIAS-KNAW) en de Akademie van Kunsten stellen
een fellowship in, waarbij een lid van de Akademie vijf maanden in
het NIAS kan verblijven, of om een talent van buiten de Akademie
voor te dragen om een project te realiseren dat concreet bijdraagt aan
het bevorderen van de kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap.
Akademieleden kunnen ook andere kunstenaars voordragen voor dit
fellowship.
5
Akademieleden kunnen een studieverblijf aanvragen in het Koninklijke
Nederlandse Instituut te Rome. Voor beide residenties kan een lid een
aanvraag doen bij het bestuur.
8. Communicatie
Om de missie en de activiteiten van de Akademie van Kunsten goed
over het voetlicht te brengen en een breed draagvlak te vormen voor
de kunsten, is een actief communicatiebeleid nodig. Daarbij spelen
ook de Akademieleden een actieve en persoonlijke rol.
6
De Akademie van Kunsten wordt mede mogelijk gemaakt door een
bijdrage van het ministerie van OCW en de cultuurfondsen
7
Op de hoogte blijven van de activiteiten van de Akademie van Kunsten?
Volg ons op Twitter: @de_AvK
Of meld u aan voor onze mailings.
Meer informatie: knaw.nl/blijfopdehoogte
Zie voor het overzicht van de activiteiten van de Akademie van Kunsten
de rubriek ‘beeld en geluid’ op akademievankunsten.nl.
Contact:
Akademie van Kunsten
Annelies ten Have, ambtelijk secretaris
[email protected]
020 551 0746
akademievankunsten.nl
April 2015

Download Report