VOORMIDDAGSESSIES

VOORMIDDAGSESSIES
10:15 – 11:25
Sessie 1: Erik Schrooten, Competent in artistieke competenties
Competent in artistieke competenties is een pilootproject binnen het Deeltijds Kunstonderwijs
waarin de KHLim en vier kunstacademies (Tongeren, Neerpelt, Hasselt en Lanaken) onderzochten
wat artistieke competenties zijn, hoe je een competentiegericht, artistieke leeromgeving creëert en
hoe je artistieke competenties evalueert. Het project zocht naar antwoorden die mensen in het
werkveld raken en die het beste uit beide werelden (onderwijs en de kunsten) samenbrengt. Het
project krijgt zeer veel weerklank in het DKO en wordt door het werkveld (leraars en directeurs DKO)
en het Ministerie van Onderwijs als essentieel, conceptueel sterk én praktisch ervaren. De workshop
zet o.a. in op volgende themata:
1.
Hoe verhouden het competentie-denken en kunstonderwijs zich tegenover elkaar?
2.
Kennismaken met de zes rollen/archetypes: de kunstenaar, de vakman, de
performer, de (onder)zoeker, de samenspeler en het unieke ik.
3.
Presentatie van een evaluatieconcept dat aangepast is aan de ontwikkelde
concepten.
Sessie 2: Liesbet Verschueren, Filip De Roeck, en Nancy Van Sieleghem, Vakdidactiek, meer dan
expertise
Hoe ziet een vakdidactiek eruit die het onvoorspelbare en persoonlijke karakter van een artistiek
proces kan 'dragen' en uitlokken? Wat houdt een vakdidactiek in die een leerling stuurt naar
proberen en nadenken, analyseren, mislukken en herbeginnen, toeval toelaten en integreren, positie
nemen, afstand nemen ...? Met andere woorden, hoe hanteren we de balans tussen vakdidactische
en persoonlijkheidsvormende componenten in educatie?
We pakken deze workshop aan met een actieve participatie van het publiek. De deelnemers
zullen zowel handelen als denken in een mini-leersetting met snelle materialen en gereedschappen.
Er is geen ervaring met beeldende kunsten vereist om te participeren aan deze workshop. We zien
het als een meerwaarde om samen met vakdidactici muziek, theater, dans, … te denken aan
mogelijke vertalingen/nuanceringen van deze didactiek.
Sessie 3: Joke Den Haese en Tamara Ingels, Bachelors en masters in interactie in hun lerarenopleiding
.. een uitdaging ?!
Hoe kunnen studenten bachelor kleuteronderwijs en masters, die studeren voor leerkracht
secundair onderwijs, beiden binnen het veld van kunst en cultuur, van elkaar leren? De combinatie
van een open blik vol verwondering (Bachelorstudent, kleuteronderwijzer) met een vat vol kennis
(Masterstudent, leerkracht secundair) kan, volgens de docenten die dit project uitwerkten,
versterkend en verdiepend werken. Vanuit deze invalshoek werden de studenten met elkaar
geconfronteerd en gingen ze concreet aan de slag. Tijdens de toelichting reflecteren de docenten
over de resultaten van het project. Ze lichten kort toe op welke manieren kunsteducatie in hun
lessen en opleidingen verschilt, maar ook gelijkenissen kan vertonen. Ze bespreken de uitwisseling
tussen de studenten, gaan op zoek naar wat studenten en docenten op vakdidactisch vlak van elkaar
hebben geleerd en illustreren dit met beeldmateriaal.
Sessie 4: Monique Janssen, Coöperartief leren in de eerste stage (OPGELET: deze sessie duurt tot
12u40. Het is dus niet meer mogelijk om in te schrijven voor een andere sessie van 11u30-12u40)
Tijdens de eerste stageperiode geven de studenten Muzikale Opvoeding/PKV in groepen les. Deze
samenwerking creëert voor alle betrokkenen (stagiairs, leerlingen, mentor) een absolute
meerwaarde. Iedere individuele stagiair krijgt een overzichtelijke portie verantwoordelijkheid in een
veilige (lees: begeleide) leeromgeving en is tegelijk toch een wezenlijk deel van het globaal bereikte
resultaat. Hij is tegelijk lesgever en lesontvanger en daarom deelgenoot van macro-, meso-, en
microklasprocessen. Dit, plus de ‘totaal-beleving’ van de mogelijkheden in een ervaringsvolle,
deskundige en uitgebouwde lespraktijk motiveert de beginnende student enorm: het potentieel dat
hij aan het einde van zijn studie en daarna bereiken kan, praktiseert hij zelf al vanaf het begin: een
wonderlijke ervaring.
Sessie 5: Jo Stijnen, Jeroen Vanesser en Tobias Frenssen, Het boek Cultuur 3 – De cultuurkast DOEZIJN
Aan de hand van hun boek Cultuur3 en de bijhorende cultuurkast ‘doezijn’ stellen Jo Stijnen en
Jeroen Vanesser als leden van de onderzoeksgroep Brug naar Cultuur, samen met Tobias Frenssen,
een werkmodel geïntegreerde cultuureducatie voor de lerarenopleiding secundair onderwijs voor. In
een eerste deel gaan ze kort in op de resultaten van een behoefteanalyse die in het secundair werd
uitgevoerd. Ze lichten de belangrijkste inspiratiebron, de 4 culturele basisvaardigheden van Van
Heusden, toe. Vervolgens stellen ze het werkmodel met al zijn elementen voor . Via enkele concrete
voorbeelden wordt de didactische aanpak van de cultuurkast besproken en geïllustreerd om het
gebruikte begrippenkader omtrent cultuureducatie eenvoudig en visueel voor te stellen en bruikbaar
te maken voor de BaSO-opleiding.
11:30 – 12:40
Sessie 6: Tobias Frenssen, Van kunstvakdocent naar kunsteducator
Een competentiemodel voor kunsteducatoren anno 2014 is het eindproduct van het onderzoek ‘Van
kunstvakdocent naar kunsteducator’. Dat model kan als leidraad in lerarenopleidingen kunsten (MO,
PO, PKV en specifieke lerarenopleidingen) gebruikt worden. De titel ‘Van kunstvakdocent naar
kunsteducator’ wijst op een evolutie binnen de vakdidactiek kunst. Hybriditeit, interdisciplinariteit en
mondiale dialoog zijn kernbegrippen in de kunstwereld en vreemd genoeg krijgen die thema’s slechts
zelden een plaats in het kunstonderwijs. De kunstleraar is het aan zijn vak, zijn leerlingen en het
onderwijs verplicht om de wereld van de kunsten te ontsluiten. De monodisciplinaire schoolkunst
behoort nu eenmaal niet tot die wereld. De docent die zichzelf inschrijft in de monodisciplinaire
schoolkunsttraditie wordt in dit onderzoek als kunstvakdocent omschreven, want die docent
redeneert vanuit zijn schoolvak en niet vanuit de kunsten. De kunsteducator daarentegen vertrekt
vanuit zijn vakgebied, de kunsten, dat interdisciplinair van aard is. Die interdisciplinaire vakdidactiek
kan de kunsteducator in verschillende vakken (bv. MO, PO en expressie) en in verschillende
contexten (binnen- en buitenschools) inzetten. Tobias Frenssen voert een pleidooi voor die
interdisciplinaire kunstvakdidactiek in de lerarenopleiding.
Sessie 7: Roeland Kotsch, Aandacht voor artistieke vakkennis in de SLO Beeldende en Audiovisuele
Kunsten
Op basis van klachten van het werkveld (academies) en van de studenten zelf stelden wij een tekort
vast wat betreft de artistiek-technische bagage van de studenten. Daarom hebben we onze
opleiding aangevuld met een Atelier, waarin heel de waaier van beeldende en audiovisuele kunsten
aan bod kan komen via workshops die de studenten zelf aan elkaar geven en waarbij bestaande
expertise wordt uitgewisseld en gedeeld. Het gaat om basiskennis over domeinen waarmee de
student tijdens de basisopleiding geen contact had en om het beter afstemmen van artistieke
competenties op het beeldend onderwijs.
Sessie 8: Jan Raymaekers, Feest op het kasteel – cultuureducatie in situ
Het kasteel van Horst bij Leuven wordt beheerd door de Vlaamse erfgoedorganisatie Herita. Scholen
zijn er vaste klant, zij het dat het Secondair Onderwijs moeilijk te bereiken is. Cursisten van de SLO
van het CVO De Oranjerie ontwikkelen in het kader van hun opleiding een educatief pakket voor deze
jongeren. Horst is in de 17de eeuw een “maison de plaisance” voor de Leuvense bourgeoisie en het
thema is “feest op het kasteel”. De cursisten bedenken binnen de leerplandoelen een
instructieproces met activerende werkvormen om onderzoekend en probleemoplossend leren te
stimuleren en dat wordt afgesloten met een passende evaluatievorm. We plaatsen tijdens de
uiteenzetting dit project binnen de specifieke CVO context en de verwachtingen van de
cultuurpartner, we bespreken het profiel en de opdracht van de deelnemers, fileren het verloop van
de oefening en presenteren en evalueren het resultaat.

Download Report