Bekijk publicatie

O
rganisatie en doelstellingen
van Technisch Facilitaire Diensten in ziekenhuizen
techniek toegewijde sector of Technisch Facilitaire Dienst is
ingericht.
Door het definiëren van (gewenste) kerncompetenties van de
Technisch Facilitaire Dienst ziet men binnen ziekenhuizen dezelfde
trends als in de profit sector. Kenmerken hiervan zijn:
beleidsmatige aanpak voor het managen van techniek, een hogere
mate van outsourcen en een grotere behoefte te kunnen sturen
op kosten en kwaliteitsaspecten.
Eén van de instrumenten in het proces van afstemmen van
primaire vraag en facilitair aanbod zijn Service Level Agreements
(SLA’s) ook wel Dienst Niveau Overeenkomst genoemd.
Van oudsher omvatte de scope van de facilitaire dienst veelal
losse taakgebieden met een sterk huishoudelijke inslag. Binnen
zorginstellingen moesten zaken geregeld zijn zoals post
voorziening, het verzorgen van maaltijden, etc. Maar binnen
dezelfde dienst lag ook de verantwoordelijkheid voor,
klimatologisch beheerste, schone werk- en zorgplekken en up to
date geautomatiseerde informatie en communicatie middelen.
Het karakter van de processen kwam tot uiting in de namen van
de afdelingen zoals “Huishoudelijke dienst” en “Civiele dienst,” met
“Interne dienst” als verzamelnaam. Deze laatste naam geeft de
interne gerichtheid van de dienst goed weer, voorbijgaand aan de
doelgroep waarvoor de ziekenhuisorganisatie bestaat, n.l.
patiënten.
De doelstelling van de dienst was “gastvrijheid” en comfort
leveren vanuit een sterk technische en aanbodgestuurde
invalshoek. De interne professionaliteit en de
materiedeskundigheid stond centraal, de klant zelf vaak veel
minder.
Daar waar vroeger de focus op techniek lag, wordt nu de
bedrijfskundige invalshoek steeds belangrijker. Hierdoor ontstaat
de behoefte aan een combinatie van huishoudkunde en
bedrijfskunde binnen de Facility Management organisatie.
Het beheersen en sturen van facilitaire processen is complexer
geworden en een integrale kijk op deze processen wordt steeds
relevanter. Deze integrale kijk kan bereikt worden door steeds de
kernvraag te stellen “wat is de meerwaarde van een facilitair
Door de toename van techniek, binnen zowel primaire als
secundaire processen, in ziekenhuizen ziet men in het laatste
decennium een toenemende behoefte aan het organiseren en
beheersen van deze techniek.
proces voor klanten(groepen) en daarmee voor de organisatie”.
Zoals ook in het bedrijfsleven vaak gebruikelijk is, gaat de meeste
aandacht binnen ziekenhuizen uit naar primaire processen. Echter
binnen ziekenhuizen zijn de secundaire processen, en in het
bijzonder de technische en facilitaire processen, van absolute
importantie voor het primaire proces. Zo kunnen er geen
operaties uitgevoerd worden indien de techniek binnen een
operatie kamer het af laat weten door gebrekkig onderhoud en zal
er een zekere voorspelbaarheid en inzicht in kosten moeten zijn
om in aanmerking te komen voor subsidiestromen t.b.v.
technologische investeringen.
Het is dan ook opmerkelijk te noemen dat er doorgaans een
aanzienlijk “verbeterpotentieel” aanwezig is binnen de
organisatorische scope van technisch/facilitaire diensten in deze
sector. Echter het in kaart brengen van de te verbeteren
aspecten is lastig vanwege het specifieke (technisch
georiënteerde) karakter.
Heden ten dage ziet men dan ook in het algemeen in ziekenhuizen
dat er binnen de scope van de facilitaire dienst een aan de
CoSource: A. de Zeeuw, P. Gijbels
1
K
waliteitsmanagement
in zorginstellingen en ziekenhuizen
Uit onderzoek is gebleken dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse
zorginstellingen gebruikmaakt van het INK-Model. Met welk doel het
model in de praktijk ook wordt toegepast: er is niet één
voorgeschreven heilige methode. Het gebruik van gezond verstand en
een praktische, op de eigen situatie toegesneden visie en aanpak
blijven geboden.
In het algemeen wordt in het kader van kwaliteitsmanagement in
zorginstellingen de integrale of totale benadering gepropageerd. Dit
komt tot uiting in aspecten als Total Quality Management en Integrale
Kwaliteitszorg. Bij het invoeren van kwaliteitssystemen wordt binnen
ziekenhuizen en zorginstellingen veelal gebruik gemaakt van de
volgende systemen en modellen:
• NIAZ-PACE Kwaliteitsborgingsnormen
• INK-model
Vanuit dit perspectief is voor de hand liggend dat voor
doorlichtingmethodieken en hulpmiddelen voor positiebepaling
gebruik gemaakt wordt van de deze uitgangspunten die vastliggen
binnen INK.-model, immers de ervaringen die in de afgelopen dertig
jaar met kwaliteitsmanagement zijn opgedaan, zijn in het model
verwerkt. Het biedt een houvast bij de veelheid van elkaar
overlappende begrippen als integrale kwaliteitszorg,
kwaliteitsmanagement, totale kwaliteit, TQM en certificering. Vanuit
het Instituut Nederlandse Kwaliteit is er een specifieke versie voor
zelfevaluatie in de gezondheidszorg ontwikkeld.
Q
5
Management
van processen
1
Leiderschap
V
IV
4
Middelen
management
III
2
Beleid
& Strategie
II
I
3
Personeels
Management
1
7
Waardering
door medewerkers
9
STORK Technisch Beheer
B.V.
Eindresultaten
2
3
4
5
8
Positie in
maatschappij
6
Waardering door klanten
en belanghebbenden
uick Scan
voor Technisch Facilitaire Diensten in ziekenhuizen
Het doel van het gebruik van de Quick Scan methodiek is tweeledig. In
de eerste plaats dient het als hulpmiddel voor het vaststellen van de
status of gezondheidspositie van de Technisch Facilitaire Dienst,
vervolgens dienen de resultaten van de Quick Scan als basis voor
verbetermaatregelen.
Voor een succesvolle toepassing zijn bij de ontwikkeling van de Quick
Scan methodiek de volgende uitgangspunten gehanteerd:
•
•
•
•
Toepassing van het model moet een meerwaarde voor
technisch facilitaire diensten bieden vanwege inbreng van
specifieke kennis (benchmarkgegevens en kentallen)
Aanbevelingen en resultaten van de Quick Scan moeten
probleemloos opgenomen kunnen worden in de algemene
•
standaard voor accreditatie of kwaliteitsbeheersing van
ziekenhuizen (INK model)
De methodiek moet snel en goedkoop een beeld verschaffen van
de “status” of “conditie” van technisch/facilitaire processen
binnen ziekenhuizen en zorginstellingen
In de Quick Scan methodiek moeten een aantal “performance
indicators” opgenomen zijn die specifieke meetwaarden voor
het functioneren van de technisch/facilitaire dienst
vertegenwoordigen
De rapportagevorm moet aansprekend en gemakkelijk leesbaar
zijn.
CoSource: A. de Zeeuw, P. Gijbels
2