Financiële opvoeding doet beter beleggen

01:00 - 13 juni 2014 door Stijn Demeester
Financiële opvoeding doet beter beleggen
Wetenschappelijk onderzoek levert het onomstotelijke bewijs: Kleine beleggers beleggen slechter dan professionelen. Het
goede nieuws? Ze kunnen het wel leren.
©Jacques Moeraert
Bent u ook gefrustreerd over het rendement van uw beleggingsportefeuille? U bent niet alleen. Een nieuwe academische studie onder
leiding van de UCL-professor Catherine D’Hondt toont aan dat kleine beleggers meer dan professionelen ten prooi vallen aan
irrationeel gedrag dat het rendement van hun beleggingen naar beneden haalt.
D’Hondt onderzocht het tradinggedrag van 65.000 personen die tussen 1999 en 2014 belegden via Keytrade Bank. Die enorme
dataset leverde een unieke combinatie van gegevens, niet alleen over het beleggersgedrag maar ook over socio-demografische
aspecten als beroep, onderwijsniveau en leeftijd.
D’Hondt kreeg ook inzage in de antwoorden op de MiFID-test die beleggers moeten invullen. De Europese MiFID-richtlijn verplicht uw
bank om u een aantal vragen te stellen zodat ze beter uw risicoprofiel kan bepalen en inschatten welke beleggingen het meest
geschikt zijn.
De synthese van al dat turfwerk? Kleine beleggers verkopen te vroeg. Of te laat. Dat wist u ook al? Toch zijn de resultaten van de
studie veelzeggend. Het gedrag dat D’Hondt vaststelde bij de Keytrade-klanten staat in de ‘behavioural finance’ (de wetenschappelijke
stroming die menselijke emoties een plaats geeft binnen de economie) bekend als het ‘disposition effect’, de neiging om te snel winst
te nemen op winnende aandelen en te laat uit te stappen bij verlies. Dat heeft te maken met onze verschillende houding tegenover
winst en verlies. Winsten willen we te snel ‘vastklikken’ terwijl we voor verliezen onverantwoorde risico’s nemen om ze te recupereren.
Vaak is het beter ‘to cut your losses’. Neem verlies en zoek een betere belegging.
Vermijd de valkuilen
Beleggen kan je leren, is de ondertoon van de studie van UCL-professor Catherine D’Hondt. Een aantal tips om de valkuilen van het
‘disposition effect’ te vermijden.
Maak gebruik van stop-loss orders
De meeste brokers hebben een handige tool om de verliezen te beperken, de zogenaamde stop-loss orders. Die laten toe uw
aandelen automatisch te verkopen zodra een vooraf ingestelde ondergrens wordt bereikt. Uit cijfers van Keytrade Bank blijkt dat dit
instrument slechts door een minderheid van de beleggers wordt gebruikt.
Spijker uw financiële kennis bij
‘Veel beleggers missen de basiskennis om te beleggen’, zegt Thierry Ternier, CEO van Keytrade Bank België. ‘Wij hebben een rol te
spelen in de financiële opvoeding van onze klanten. Er zijn manieren om je beleggersgedrag te verbeteren.’
Laat u bijstaan
U hebt weinig kaas gegeten van al die financiële hocus pocus maar u wilt toch uw spaargeld beter laten renderen? Laat u bijstaan door
experts. Studies tonen aan dat wie zich laat adviseren, betere resultaten behaalt.
De UCL-studie voegt nuttige informatie toe aan de bestaande academische werken. Zo constateert D’Hondt dat ‘financieel geletterde’
mensen veel minder ten prooi vallen aan het fenomeen. Hoe groter uw kennis, hoe beter u belegt. Ook wie meer ervaring heeft en zich
laat bijstaan met professioneel advies maakt minder fouten. Logisch, maar ook geruststellend is de vaststelling dat beleggen kan
worden aangeleerd en dat oefening kunst baart.
Beleggers die weinig op de beurs te zoeken hebben, blijken dat ook diep vanbinnen te weten. ‘Wie in de MiFID-test aangaf dat hij of
zij over onvoldoende basiskennis over de financiële markten beschikt, heeft meer last van het disposition effect. Een bewijs
dat de MiFID-test werkt’, aldus D’Hondt.
De studie van D’Hondt en co is niet de enige die recentelijk aantoonde dat financiële kennis hand in hand gaat een beter rendement.
Een grootscheeps Amerikaans onderzoek van de economen Clark, Lusardi en Mitchell stelde vast dat mensen met een uitstekende
financiële kennis jaarlijks 1,3 procentpunten beter presteren men hun 401(k)-fonds dan mensen met een beperkte kennis. Zo’n 401(k)
is een door de werkgever opgezet pensioenfonds waarbij de werknemer zelf in grote mate kan bepalen waarin hij belegt.
Het niveau van de financiële kennis werd in deze studie gemeten door een vragenlijst met vragen als: Je belegt 100 dollar op een
spaarboekje met een vaste rente van 2 procent. Heb je na vijf jaar dan a) meer dan 110 dollar, b) exact 110 dollar of c) minder dan 110
dollar? Te gemakkelijk? Een recente rondvraag van Eurobarometer toonde aan dat slechts 56 procent van de Europeanen correct kan
berekenen hoeveel intrest je in het eerste jaar betaalt op een lening van 50.000 euro met een rente van 6 procent.*
Een Nederlandse studie van Arvid Hoffman en Thomas Post, verbonden aan de universiteit van Maastricht, vond dan weer
wetenschappelijk bewijs voor de ‘self-attribution bias’ bij kleine beleggers. Het betreft de neiging om succes toe te schrijven aan de
eigen kunde en verlies aan externe factoren. Zo’n teveel aan zelfvertrouwen heeft nefaste gevolgen voor het rendement van uw
beleggingen. Beleggers die bulken van het zelfvertrouwen verhandelen te veel en diversifiëren te weinig wat het rendement schaadt en
de risico’s opdrijft. Ook de Nederlandse wetenschappers zien in financiële opleiding en advies een remedie. Wie beter begrijpt waar
het rendement van zijn beleggingen vandaan komt, zal leren uit zijn fouten en vervolgens betere beslissingen nemen, besluiten ze.
*Het antwoord is 3.000 euro, maar dat wist u al, toch?
Tijd
Meer in Beleggen

Download Report