“Veiligheidscultuur op hoog niveau brengen en houden.” Met SCAN veilig veranderen “Veiligheidscultuur op hoog niveau brengen en houden.” Veilige(r) zorg vraagt om een proactieve veiligheidscultuur Veilige(r) zorg vraagt om een integrale aanpak van bureaucratische fase bevindt. Een goede ontwikkeling. risico’s. In de gezondheidszorg bestaan al vele richt De vraag is echter hoe deze ontwikkeling kan worden lijnen, protocollen en andere vangnetten die daar vastgehouden en hoe de veiligheidscultuur verder kan aan bijdragen. Maar voor een goed werkend risico worden verbeterd naar een proactief niveau. managementsysteem is meer nodig. Het gaat om de Zorginstellingen besteden veel aandacht aan het combinatie van een goed ingericht systeem, de juiste verbeteren van de veiligheidscultuur. Het ontwikkelen veiligheidscultuur en daarbij behorend gedrag. Er van deze veiligheidscultuur is een continu proces, zijn vele voorbeelden te bedenken waaruit blijkt dat waarbij kennis en inzichten uit andere sectoren helpen de aanwezigheid van alleen protocollen en richtlijnen om naar een hoger niveau te groeien en dit niveau ook onvoldoende is om alle type potentiële incidenten te te borgen. voorkomen en de gewenste veiligheidscultuur te reali seren. Denk bijvoorbeeld aan handhygiëne compliance VvAA Risicomanagement voor de Gezondheidszorg en kledingvoorschriften ten behoeve van infectie heeft daarom onderzocht hoe zij zorginstellingen hier preventie. Ook het melden en bespreekbaar maken optimaal bij kan ondersteunen. Daarvoor werken wij van potentieel onveilige situaties blijkt vaak een samen met het NLR Air Transport Safety Institute, moeilijk onderwerp te zijn. werkzaam in een sector waar veiligheid een primaire bestaansvoorwaarde is: de luchtvaart. Het tastbare In de praktijk blijkt dat investeren in de veiligheids resultaat van deze alliantie is SCAN, een instrument cultuur zich terugbetaalt. Het verbetert de kwaliteit om de veiligheidscultuur inzichtelijk te maken. en de efficiency van het zorgproces en resulteert Speciaal ontwikkeld voor de gezondheidszorg, daarmee in lagere kosten. Bovendien vergroot het gebaseerd op een bewezen aanpak in de luchtvaart. de patiënttevredenheid en het vertrouwen van patiënten in de zorg, alsmede de betrokkenheid van In deze brochure laten we zien hoe SCAN is ontwik zorgprofessionals. keld en welke voordelen en gemak het uw zorg instelling biedt bij het verder ontwikkelen van uw Onderzoek (Nivel, 2013) laat zien dat de potentieel vermijdbare sterfte de afgelopen jaren met ruim 50% is afgenomen. Dit is mede bereikt door een verbeterde patiëntveiligheidscultuur die zich nu gemiddeld in de veiligheidscultuur. SCAN: Een integrale benadering van veiligheidscultuur Wat kunnen wij leren van andere sectoren die veilig De veiligheidscultuurpiramide heid ‘in de genen’ hebben? Deze vraag was leidend NLR heeft op basis van wetenschappelijke studies zes voor VvAA Risicomanagement voor de Gezondheids dimensies van veiligheidscultuur vastgesteld. zorg bij het zoeken naar een instrument dat helpt om • Betrokkenheid: de mate waarin de leden van een de veiligheidscultuur te meten en te verbeteren, als zorginstelling het belang van patiëntveiligheid belangrijk fundament voor een goed werkend onderschrijven en een positieve houding ten risicomanagementsysteem. opzichte van veiligheid hebben. • Rechtvaardigheid: de mate waarin men het Uiteindelijk kwamen wij uit bij het NLR Air beoordelingssysteem en de wijze waarop de Transport Safety Institute. NLR doet wereldwijd zorginstelling omgaat met veiligheidskwesties onafhankelijk onderzoek en geeft advies op het gebied als rechtvaardig beschouwt. van vliegveiligheid. Samen met NLR heeft VvAA • SCAN voor de gezondheidszorg ontwikkeld. Informatie: de mate waarin veiligheidsgerela teerde informatie tijdig en op correcte wijze wordt gecommuniceerd binnen de zorginstelling. SCAN staat voor Safety Culture Assessment Navigator. • Bewustzijn: de mate van bewustzijn van de Het is gebaseerd op een wetenschappelijk onder veiligheidsrisico’s die de activiteiten van alle bouwde methode die in de internationale luchtvaart medewerkers van de zorginstelling met zich wordt gebruikt. SCAN is een betrouwbaar en ge meebrengen, zowel voor zichzelf als voor andere bruiksvriendelijk instrument om de veiligheidscultuur betrokkenen. in kaart te brengen, het beleid tijdig bij te sturen en • Aanpassingsvermogen: de mate waarin men be gericht verbeteringen in gang te zetten. Op maat reid is te leren van eerdere ervaringen en in staat gemaakt voor de gezondheidszorg, op basis van de wordt gesteld te handelen om het veiliheidsniveau laatste inzichten uit de luchtvaartsector op het gebied binnen de zorginstelling te verbeteren. van veiligheid en veiligheidsbewustzijn. • Gedrag: de mate waarin de medewerkers op alle niveaus veiligheidsbevorderend gedrag vertonen. Deze zes dimensies zijn samengevoegd in een piramide, Deze piramide, het raamwerk van SCAN, legt de basis die duidelijk maakt dat gedrag het topje is van een voor een integrale benadering van de veiligheids veel bredere ijsberg. Elke dimensie vormt zo de basis cultuur, waarin alle ‘processen’ zowel bottom-up als van de bovenliggende dimensie. top-down worden gemonitord en geanalyseerd. Gedrag uiting van veiligheidscultuur Aanpassings vermogen Bewustzijn Informatie Rechtvaardigheid Organisatorische elementen/ persoonlijke opvattingen Betrokkenheid Een aantal dimensies versterkt elkaar onderling, weergegeven met de pijlen aan de zijkant van de piramide. De vijf onderste dimensies vormen ‘onder water’ de basis voor de dimensie gedrag. Bij de ontwikkeling van SCAN De onderzoekmethode is de bewezen succesvolle van SCAN is gebaseerd werkwijze overgenomen om zo op positieve ervaringen uit te komen tot: de luchtvaartsector, zoals: •een objectief, betrouwbaar instrument. •de borging van de anonimiteit •een klimaat waarin zorgprofessionals bij het uitvoeren van SCAN. Dit de gelegenheid krijgen hun visie te vergroot de kans op oprechte geven op de veiligheidscultuur en antwoorden op gevoelige vragen. ideeën naar voren te brengen om de veiligheidscultuur te verbeteren. •de mogelijkheid tot het monitoren van verbeteringsprocessen. •de vergelijking van uitkomsten ten opzichte van andere afdelingen binnen de zorginstelling of tussen verschillende locaties daarvan. •het bevragen van alle relevante personen, wat de representativiteit vergroot. •in een relatief korte tijd uitvoering en analyse laten plaatsvinden met beperkte inzet. •monitoren van verbetermaatregelen met behulp van vervolgonderzoeken. •toetsen en vergelijken van verschillende (delen van) organisaties op dezelfde wijze. •met de uitkomsten van SCAN de dialoog op gang brengen over veiligheid en bijdragen aan het vergroten van het risicobewustzijn onder de deelnemers. Voor SCAN is deze aangetoond succesvolle werkwijze overgenomen. “SCAN maakt de veiligheidscultuur inzichtelijk.” SCAN in de praktijk Bij het invoeren en gebruiken van SCAN vormt gemak en kwaliteit de rode draad. SCAN voegt informatie toe aan uw bestaande VMS. Hiermee krijgt u aanvullende inzichten die leiden tot verdieping op onderdelen in uw veiligheidscultuur. Het is een eenvoudig te gebruiken methode, die bestaat uit een online vragenlijst gekoppeld aan een pragmatisch adviestraject. Online vragenlijst Advies van specialisten Deelnemers reageren op een zestigtal stellingen over De uitkomsten van de SCAN-meting worden geanaly de zes dimensies van de veiligheidscultuur. Het instru seerd en geïnterpreteerd door adviseurs van zowel ment kan op verschillende manieren worden toege VvAA Risicomanagement voor de Gezondheidszorg past. Zowel horizontaal, bijvoorbeeld alle specialisten als NLR. Zij vertalen de uitkomsten in een begrijpe in een ziekenhuis, als verticaal, waarbij bijvoorbeeld lijke rapportage, met aanbevelingen en mogelijke verschillende opvattingen over veiligheidscultuur interventies waarmee uw zorginstelling direct aan de tussen organisatielagen binnen een specifieke afdeling slag kan. Juist de combinatie van de jarenlange kennis in kaart worden gebracht. van VvAA van de gezondheidszorg en de frisse, kritische blik en veiligheidservaring van de luchtvaart Metingen voeren we desgewenst eenmalig, of opvol specialisten biedt uw organisatie toegevoegde waarde. gend uit om de huidige veiligheidscultuur inzichtelijk te maken. Frequente metingen, bijvoorbeeld jaar NLR en VvAA stimuleren en begeleiden u lijkse, hebben als voordeel dat zij trends kunnen Omdat er een koppeling is te maken tussen de resul aantonen en het mogelijk maken na te gaan of inge taten van SCAN en de onderdelen van het VMS, is het zette maatregelen het gewenste effect hebben op mogelijk dat VvAA en NLR u ook na de SCAN-met het veiligheidsgedrag. ing adviseren en begeleiden in het opstellen en uitvo eren van specifieke verbetermaatregelen of bijvoor beeld ondersteunen bij het identificeren en beheersen van operationele risico’s. Het ‘hoe nu verder’ na een cultuurmeting is een bekend probleem. NLR en VvAA stimuleren en begeleiden u, en nemen u werk uit handen, om deze valkuil te omzeilen. SCAN voegt waarde toe aan uw organisatie SCAN biedt een groot aantal onderscheidende voordelen: • U krijgt gedetailleerd inzicht in de percepties van ook bij de personen gelegd die beslissen over de huidige veiligheidscultuur van afdelingen als budget en resources. Bottom-up zodat medewerkers geheel en specifieke doelgroepen. Er wordt grondig worden ingeschakeld om interventies te ontwik gemeten, aan de hand van maar liefst 21 indicatoren kelen die relevant en passend zijn voor de doelgroep van veiligheidscultuur. en dus ook breder zullen worden gedragen. • SCAN toetst de percepties van de veiligheids • Doordat SCAN organisatiebreed en afdelingover cultuur anoniem op het niveau van het individu: de stijgend is, worden mogelijke perceptieverschillen resultaten worden hierdoor minder snel beïnvloed van afdelingen en groepen/functies over de veilig door groeps- of prestatiedruk vanuit het team of heidscultuur geïdentificeerd, zodat hier gericht afdeling. De arbeidsinspanning van uw zorginstel actie op kan worden ondernomen. Zo ontstaat één ling is gering: uw medewerkers worden niet belast krachtige veiligheidscultuur, waarin collega’s elkaar met extra tijdrovende taken. bijvoorbeeld sneller aanspreken op gedrag. • Per doelgroep worden de eventuele zwakkere • Dankzij de integrale benadering (de veiligheids elementen van de veiligheidscultuur geïdentificeerd. piramide) beschrijft SCAN ook de relatie tussen de In samenwerking met de doelgroep kunnen in een verschillende dimensies van veiligheidscultuur; dit nazorgtraject interventies worden ontwikkeld om resulteert in effectievere interventies. de veiligheidscultuur te verbeteren. • SCAN geeft de mate van volwassenheid van de veiligheidscultuur weer op verschillende niveaus: de totale zorginstelling, per organisatieniveau, • De SCAN-analyse kan gekoppeld worden aan de onderdelen van het VMS, om de effectiviteit inzichtelijk te maken. • SCAN wordt toegepast en geanalyseerd door per afdeling, per doelgroep, per dimensie en per experts op het gebied van veiligheidscultuur en indicator. Dit maakt ook vergelijking binnen de risicomanagement. De mogelijke ontwikkeling en zorginstelling of met verschillende locaties van begeleiding van interventies kan eveneens door de instelling mogelijk. deze experts uitgevoerd worden, waarbij dus ook • SCAN hanteert een top-down én bottom-up werk wijze. Top-down zodat er geen zwakkere cultuur elementen over het hoofd worden gezien; hiermee worden de verantwoordelijkheden voor interventies kan worden geput uit de vele ‘best practices’ uit de luchtvaartsector. “Met SCAN uw veiligheidscultuur naar een hoger niveau.” Meer informatie Hebt u na het lezen van deze brochure vragen, of wilt u weten wat SCAN voor uw zorginstelling kan betekenen? Neemt u dan contact met ons op, wij helpen u graag verder met informatie en advies. Bezoek voor meer informatie onze website: www.vvaa.nl/veiligheidscultuur VvAA Risicomanagement voor de Gezondheidszorg Orteliuslaan 750 | 3528 BB Utrecht 03.27.0003 Postbus 8153 | 3503 RD Utrecht 030 247 4923 [email protected] vvaa.nl/veiligheidscultuur
© Copyright 2024 ExpyDoc
