Commissieformat 96 - Gemeente Helmond

Commissieformat 96-2014
Verzoek college van B en W voor commissiebehandeling.
Vastgesteld in B en W vergadering van : 14 oktober 2014
Onderwerp: Reactie op voorlopig voorkeursalternatief De Ruit Provincie Noord-Brabant
Inhoud:
Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant heeft een voorlopig voorkeursalternatief voor de Ruit
kenbaar gemaakt. GS vraagt de leden van de Stuurgroep de Ruit, waarin onder andere de wethouders van
de betrokken gemeenten deelnemen, om een advies over het voorlopig alternatief. Deze adviezen worden
betrokken bij het definitieve besluit voor het voorkeursalternatief.
Ter voorbereiding op de stuurgroep De Ruit van 5 november stelt het College van Burgemeester en
Wethouders aan u voor om de regionale studie "Van A naar Brainport" als vertrekpunt te hanteren voor een
reactie op het voorlopig voorkeursalternatief van de Provincie en dit - de gemeentraad gehoord hebbende in te brengen in de Stuurgroep De Ruit van 5 november 2014.
(Voor vervolg toelichting zie heronderr).
Wij vragen u de raad hierover te adviseren.
Financiële aspecten en dekking:
Met dit verzoek mee te zenden stukken:
- Concept raadsvoorstel
Het college van B en W verzoekt:
Ter besluitvorming voorleggen aan de gemeenteraad op 4 november 2014 en ter advisering aan
de commissie RF op 28 oktober 2014.
Ruimte voor eventueel vervolg inhoud:
Inleiding
Op 1 okt 2014 heeft het college van Gedeputeerde Staten (GS) van de Provincie Noord-Brabant een
voorlopig voorkeursalternatief (voorlopig-VKA) vastgesteld voor de Ruit Eindhoven-Helmond.
Voorafgaand aan deze keuze heeft de provincie een Milieueffectrapportage (MER) en een Maatschappelijke
Kosten-baten analyse (MKBA) opgesteld. Daarnaast heeft de provincie bij haar besluitvorming kennis
genomen van het - in opdracht van de regio opgestelde - rapport "van A naar Brainport".
Het voorlopig- VKA heeft nog geen formule status. GS wil, voordat het een definitief besluit neemt over het
voorkeursalternatief, de leden van de Stuurgroep De Ruit (waarin gemeenten en waterschappen zitting
hebben) en de leden van de Adviesgroep de Ruit (maatschappelijke organisaties) de gelegenheid geven om
te reageren. In de Stuurgroep De Ruit van 5 november zullen de verschillende reacties worden besproken.
Het college van Helmond wil, met richtinggevende uitspraken van de gemeenteraad, de visie van Helmond
inbrengen in de Stuurgroep van 5 november 2014. Deze visie is mede gebaseerd op de MKBA en de MER
van de Provincie en de regionale studie naar alternatieven.
Achtergrond/geschiedenis Noordoostcorridor/De Ruit
Het belang van een sterke positie van de Brainport Regio Eindhoven op ( inter)nationaal en regionaal vlak is
de afgelopen jaren alleen maar duidelijker geworden. Diverse visies en rapporten ondersteunen dit belang
voor de nationale economie (MIRT Zuidoostvleugel Brabantstad, Brainport 2020, Gebiedsagenda). Binnen
Brabant is dit besef zo groot dat de focus nadrukkelijk op zuidoost is gelegd. Erkend wordt dat met name de
overheden de basis moeten leggen voor verdere doorgroei.
Op ruimtelijk niveau (het begrip 'basics' in de brainportagenda) zijn de volgende opgaven benoemd:
1.
Connectiviteit (multimodaal) met omliggende metropolitane regio's
(Internationale spoorverbindingen, luchthaven, A58, A67, waterwegen)
2.
Ruimtelijk- economische structuur: stedelijke knopen en interactiemilieus van allure ( campussen en
stadscentra)
3.
Connectiviteit (multimodaal) binnen Brabantstad / Daily Urban System:
•
realiseren van een samenhangend hoofdwegennet en onderliggend wegennet
•
•
realiseren van een samenhangend openbaar vervoersysteem
inzetten op 'slimme en duurzame mobiliteit' (zie ook 6)
4.
Versterken landschap / Mozaïekmetropool (experimenteerruimte en landschapsontwikkeling)
5.
Excellent gastheerschap: beschikbare/betaalbare woonruimte en culturele topvoorzieningen en
evenementen
6.
Smart Mobility
Als prioritaire projecten binnen de "basic" bereikbaarheid zijn destijds de N69, Brainport Avenue en de
Noordoostcorridor (De Ruit) benoemd, waarvan met name de laatste twee sterke samenhang vertonen
omdat daarmee de ruit om Eindhoven en Helmond wordt gecompleteerd.
De provincie Noord Brabant heeft als bevoegd gezag het zoekgebied voor het tracé van de Ruit vastgelegd
in de Provinciale Structuurvisie. Een volgende stap om te komen tot een definitief tracé is nu door GS gezet
door een voorlopig voorkeurstracé te formuleren. Dit voorlopig tracé wordt op 5 november aan de leden van
de Stuurgroep De Ruit ter bespreking voorgelegd. Daarna stelt GS het definitief voorkeurstracé vast en dit
uitwerken in een provinciaal Inpassingsplan (PIP). In 2015 wordt dat PIP ter inzage gelegd. Hierop kan de
gemeente dan haar formele zienswijze indienen, waarna Provinciale Staten een definitief besluit neemt.
Het voorlopig voorkeursalternatief van de provincie
Om tot een voorlopig-VKA te komen heeft de provincie een Milieueffectrapportage en een Maatschappelijke
Kosten baten analyse opgesteld. Daarnaast heeft de provincie bij haar besluitvorming kennis genomen van
het - in opdracht van de regio opgestelde - rapport "van A naar Brainport".
Het voorkeursalternatief omvat:
- voltooiing van de Ruit om Eindhoven-Helmond door aanleg van een nieuwe oost-west verbinding
(2x2 rijstroken, 80 m/uur) tussen het knooppunt A50/A58 bij Eindhoven en de N279 bij Laarbeek
- verdubbeling van de N279 tussen Gemert en Asten (A67)
- het gedeelte van de N279 tussen Gemert en Veghel blijft 2x1 rijstroken
- bij Dierdonk wordt een omleiding gerealiseerd
- bij Veghel wordt een pakket aan lokale maatregelen ontwikkeld
- de uitvoeringsvorm voor de ruit is 2x2 rijstroken met ongelijkvloerse kruisingen en een
maximumsnelheid van 80 km/uur)
- een robuustheidspakket voor de A67 tussen Leenderheide en Asten (op te steken in overleg met
RWS)
Financiering
De totale kosten (nominale waarde) voor het concept-voorkeursalternatief exclusief lokale maatregelen bij
Veghel en de aanpak van de A67 bedragen € 647 mio.
De kosten van de maatregelen bij Veghel zijn nog niet uitgewerkt. Voor de A67 laten de eerste schattingen
een bedrag zien van tussen de € 30 en € 150 miljoen.
Het totale budget bedrag € 885 mio, waarvan:
Rijk:
€ 291 mio
Provincie:
€ 450 mio
SRE:
€ 140 mio
Veghel:
€ 3,3 mio
Noot: er is geen rekening meer gehouden met bijdragen van Eindhoven en Helmond.
De regionale studie "van A naar Brainport"
In de fase voorafgaand aan de totstandkoming van het voorkeursalternatief is vanuit verschillende
organisaties kritiek geuit op de plannen voor de Noordoostcorridor. Samenvattend richt de belangrijkste
kritiek zich op de onderbouwing van nut- en noodzaak van het project en op het onvoldoende rekening
houden met mens en natuur. De betrokken gemeenten in deze regio onderschrijven het belang van een
goede bereikbaarheid en leefbaarheid van en binnen de regio.
In het coalitieakkoord van de gemeente Helmond is opgenomen dat "voordat er door de provincie een
voorkeursalternatief voor de Noordoostcorridor wordt vastgesteld willen wij dat er wordt onderzocht of de
knelpunten aan de oostzijde van de regio met maatwerkoplossingen kunnen worden aangepakt."
Mede op basis hiervan heeft de regio deze zomer onderzocht of er alternatieven voor of in aanvulling op de
Noordoostcorridor denkbaar zijn. Hierbij is nadrukkelijk gesteld dat het regionale onderzoek een denkrichting
moet bieden als voorbereiding op een reactie op het voorlopig voorkeursalternatief van de provincie. De
studie bevindt zich niet op het niveau van een MER/MKBA.
Daarbij diende de regionale studie zich te richten op 3 kernvragen:
a. Zijn er trends in de mobiliteitsontwikkeling die niet eerder voorzien waren en die leiden andere
inzichten ten aanzien van de groei van de mobiliteit?
b. Zijn er nieuwe trends in mobiliteitsoplossingen die ten tijde van het Bereikbaarheidsakkoord 2007
nog niet in beeld waren en leiden die tot significante wijzigingen in mobiliteitspatronen?
c. De NOC in de uitvoeringsvorm van de provincie houdt te weinig rekening met mens en natuur en is
een te zware aantasting van de woon- en leefomgeving. Zijn daar alternatieven voor te ontwikkelen?
In de regionale studie "van A naar Brainport" van september 2014 zijn deze 3 kernvragen uitgewerkt.
1. Mobiliteitsontwikkeling: groeicijfers
De conclusie uit het rapport is dat er diverse ontwikkelingen gaande zijn die van invloed zijn op de
mobiliteit. Per saldo, echter, is de verwachting dat de totale mobiliteit in deze regio de komende 1520 jaar verder zal blijven groeien. De conclusie is dan ook dat het door de provincie gehanteerde
verkeersmodel rekening houdt met beschikbare trendlijnen en recente inzichten over de
economische situatie.
2. Mobiliteitsontwikkeling: mobiliteitspatroon
In het Bereikbaarheidsakkoord 2007 is een totaal pakket aan maatregelen opgenomen om de
mobiliteit in goede banen te leiden. Daarbij is volgens de Ladder van Verdaas gekeken naar alle
vervoerwijzen. De conclusie was destijds dat met alleen investeren in andere vervoerwijzen en het
beter benutten van bestaande wegen de groei niet adequaat kan worden opgevangen. Sinds 2007 is
er aantal nieuwe ontwikkelingen in beeld (E-bike en Smart Mobility) die van invloed zijn op het
mobiliteitspatroon.
Al jaren is de verdeling van de mobiliteit over de verschillende modaliteiten ongeveer gelijk. Bijna de
helft van alle verplaatsingen en driekwart van de afgelegde kilometers vindt plaats met de auto.
In het rapport wordt geconcludeerd dat het regionale openbaar vervoer onder druk staat en dat extra
inzetten op de fiets (E-bike) en het beter benutten van het bestaande wegennet
(mobiliteitsmanagement en Smart Mobility) kansrijk is. Uit de studie blijkt dat dit niet voldoende is om
de forse mobiliteitsgroei naar 2030 toe adequaat op te kunnen vangen en dat extra capaciteit voor
het autoverkeer noodzakelijk is.
3. Oplossingsrichtingen: alternatieve scenario's.
In het rapport zijn 2 scenario's bekeken. In scenario 1 wordt de capaciteit van bestaande wegen
(vooral Kennedylaan, delen van de ring Eindhoven, de N615 door Laarbeek en Nuenen en de
Kasteeltraverse in Helmond) fors uitgebreid door aanleg van ongelijkvloerse kruispunten/
tunnelconstructies. De conclusie is dat de kosten hiervan onoverkomelijk hoog zijn.
In scenario 2 wordt de ruit Eindhoven gecompleteerd door aanleg van een oost-west verbinding met
2x1 rijstroken. De N279 wordt niet verbreed maar wel worden de kruispunten ongelijkvloers
uitgevoerd en wordt er een omleiding bij Dierdonk (2x1 rijstroken) gerealiseerd. De extra kansen
voor Smart Mobility en de fiets en aanpak van de A67 leiden tot een samenhangend pakket van
maatregelen, waarbij een 2x1 uitvoering voldoende capaciteit biedt om de toename van het verkeer
te kunnen verwerken.
Voorlopig voorkeursalternatief versus alternatief uit regionaal rapport
In het voorlopig voorkeursalternatief is de provincie tegemoet gekomen aan een aantal bezwaren, die eerder
op de plannen zijn geuit:
- De A67 maakt nu onderdeel uit van het maatregelenpakket
- De N279 wordt niet volledig omgebouwd naar 2x2, waardoor de aantrekkende werking voor
doorgaand verkeer wordt verminderd
- Bij Dierdonk is gekozen voor de lange omleiding, wat tegemoet komt aan de nadrukkelijke wens van
Helmond (verwoord in RIB 72 d.d. 11 september 2013)
De Helmondse wens om extra beschermende maatregelen (boven de wettelijke normen) voor de bewoners
langs het tracé toe te passen is tot op heden niet gehonoreerd.
Standpunt college B&W Helmond
Gelet op bovenstaande, stelt het College voor om de regionale studie "Van A naar Brainport" als vertrekpunt
te hanteren voor een reactie op het voorlopig voorkeursalternatief van de Provincie en dit - de gemeentraad
gehoord hebbende - in te brengen in de Stuurgroep De Ruit van 5 november 2014.
De regionale studie kiest voor een gecombineerde oplossing waarin de nieuwe kansen op het gebied van Ebike en Smart Mobility worden benut en waarbij de groei van het autoverkeer adequaat wordt opgevangen
door rekening te houden met zowel de externe (A67) als de interne bereikbaarheid (ruit 2x1) van de regio.
De ruimtelijke impact op Helmonds grondgebied is in het regionale alternatief veel geringer dan in het
concept voorkeursalternatief van de provincie.In vergelijking met het concept voorkeursalternatief van de
Provincie (Ruit 2x2) biedt het regionale alternatief meer evenwicht tussen infrastructuur en omgeving en is
er meer ruimte voor extra inpassings- en beschermingsmaatregelen voor mens en natuur.
Met name het aspect geluid verdient bijzondere aandacht. Bij Dierdonk en Noord heeft de keuze voor de
lange omleiding direct een groot effect omdat de afstand van de weg tot de wijken groter wordt. Bij
Rijpelberg geeft de provincie aan dat extra maatregelen nodig zijn om aan de wettelijke grenswaarden te
voldoen. Bij Brouwhuis wordt aangegeven dat de afstand tot de weg zodanig is dat dit voldoende is om aan
de wet te voldoen. Echter alle vier de wijken krijgen te maken met meer geluid. Dit ontstaat al in de
autonome situatie (dus zonder Ruit). In dat geval ligt er geen verplichting tot maatregelen. Bij het voorlopig
voorkeursalternatief van de provincie nemen de intensiteiten meer toe dan bij het regionale alternatief en
wordt uitgegaan van de wettelijke norm. Een van de Brainport-ambities was het zorgen voor hoogwaardige
woon- en leefmileus. Daar past een bovenwettelijke bescherming van de mens bij. Die ruimte biedt het
regionale alternatief.
Vanwege het karakter van de Brainportregio zou v.w.b. de uitvoering van de Ruit sterk ingezet moeten
worden op een innovatief karakter van de Ruit (nieuwe technologie toepassen - extra inzet op duurzaamheid
en leefbaarheid).De High Tech Automotive Campus kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren.
Noot: de diverse rapporten van provincie en regio zijn digitaal verkrijgbaar.
Provincie Noord-Brabant heeft voor informatie over De Ruit een aparte website ontwikkeld:
<www.deruitbrabant.nl>
Een overzicht van het voorlopig voorkeursalternatief, de MER-resultaten en de MKBA kunt u hier vinden:
<http://www.deruitbrabant.nl/nieuws/2014/10/02/keuze-voor-verkeersruit-en-maatregelen-op-a67-en-lokaalin-veghel/>
Een samenvatting van de verschillende stukken van de provincie is terug te vinden in een mededeling van
GS aan PS:
<http://www.deruitbrabant.nl/public/files/files/Bijlage%204%203670542%20Statenmededeling%20Voorlopig
%20VKA%20Ruit%20na%20resumptie.pdf>
De regionale studie "Van A naar Beter" kunt u hier vinden: <http://metropoolregioeindhoven.nl/nieuws2/persberichten/regio-formuleert-aanvullingen-en-alternatieven-voor-de-ruit>

Download Report