Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator
Kansen Calculator Duurzame Inzetbaarheid
Ontwikkelen van een online tool met business cases van Duurzame Inzetbaarheid,
in opdracht van het Ministerie van SZW
Diederick Stoel en Eveline Wentzel
ProfitWise Onderzoek & Advies
April 2014
Colofon
Titel
Kansen Calculator Duurzame Inzetbaarheid
Ontwikkelen van een online tool met business cases van Duurzame Inzetbaarheid,
in opdracht van het Ministerie van SZW.
Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator.
Auteurs
Diederick Stoel en Eveline Wentzel, ProfitWise Onderzoek & Advies
Online tool ontwikkeld in opdracht van
Ministerie van Sociale Zaken (SZW)
Sander van Leeuwen en Annemiek Wortman
DG Werk | Directie Arbeidsmarkt en Sociaal-Economische Aangelegenheden (ASEA)
Anna van Hannoverstraat 4 | 2595 BJ | Den Haag
Uitgave
ProfitWise Onderzoek & Advies, Amsterdam | 27 maart 2014, versie 1.1
Auteursrecht voorbehouden
© ProfitWise 2014. Gehele of gedeeltelijke overneming, publicatie, verspreiding of reproductie van de inhoud van dit document op welke wijze dan ook is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ProfitWise niet toegestaan. Dit betreft ook gehele of gedeeltelijke bewerking. Het ter inzage geven van dit
rapport aan direct belanghebbenden is toegestaan. Het is niet toegestaan door ProfitWise ontwikkelde
onderzoeksinstrumenten in te zetten, over te nemen, openbaar te maken, noch te wijzigen.
Disclaimer
Aan dit rapport en de inhoud ervan kunnen geen rechten worden ontleend. Dit rapport is met de grootst
mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. In geen geval zullen de auteurs en ProfitWise aansprakelijk zijn
voor enige vorm van mogelijk directe of indirecte schade voortkomend uit het gebruik van de online tool en
het gebruik van de informatie zoals vastgelegd in dit rapport.
Dank
Met dank aan TNO en Seth van den Bossche voor het beschikbaar stellen van de geanonimiseerde data
van de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) 2012. Dank ook voor de gastvrijheid en de mogelijkheid om de
data op locatie in Hoofddorp te analyseren.
ProfitWise International BV
Overtoom 237| 1054 HV Amsterdam
T 020 412 35 32 | [email protected]
www.profitwise.nl
Inhoudsopgave
Colofon ....................................................................................................................................... 2
Inhoudsopgave .......................................................................................................................... 3
Managementsamenvatting ........................................................................................................ 5
Inleiding ...................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 1 Theorievorming .................................................................................................... 9
Hoofdstuk 2 Aanpak en methoden & technieken .................................................................. 13
Hypothetische modellen ........................................................................................................ 14
Betrokkenheid ................................................................................................................... 14
Scholing ............................................................................................................................ 15
Gezondheid ....................................................................................................................... 15
Gebruikte technieken............................................................................................................. 16
Toetsing Modellen ................................................................................................................. 16
Resultaten ............................................................................................................................. 17
Bedrijfsprestaties ............................................................................................................... 17
Betrokkenheid ................................................................................................................... 17
Ziekteverzuim .................................................................................................................... 18
Scholing ............................................................................................................................ 19
Hoofdstuk 3 Bevindingen data-analyse ................................................................................. 21
Opvallende bevindingen landelijk .......................................................................................... 21
Opvallende bevindingen tussen sectoren .............................................................................. 21
Benchmark gemiddelden................................................................................................... 21
Benchmark effecten .......................................................................................................... 22
Opvallende bevindingen sectorspecifiek ............................................................................... 22
Sector Industrie ................................................................................................................. 22
Sector Bouwnijverheid....................................................................................................... 22
Sector Handel ................................................................................................................... 23
Sector Horeca ................................................................................................................... 23
Sector Vervoer & Communicatie ....................................................................................... 23
Sector Financiële Instellingen en Zakelijke dienstverlening .............................................. 23
Sector Onderwijs ............................................................................................................... 23
Sector Gezondheids- & Welzijnszorg ................................................................................ 23
Sectoren Landbouw, Bosbouw & Visserij en sector Overheid ........................................... 23
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
3
Hoofdstuk 4 Ontwikkeling en beschrijving van de Kansen Calculator ............................... 24
Omzetten van effect sizes in odds ......................................................................................... 24
Ontwikkeling in Excel ............................................................................................................. 24
Ontwikkeling Kansen Calculator ............................................................................................ 24
Beschrijving van de online tool ‘De Kansen Calculator’ ......................................................... 25
Werking en gebruik van de Kansen Calculator ...................................................................... 25
Stap 1 Uw bedrijf ............................................................................................................... 25
Stap 2 Kies uw investering ................................................................................................ 26
Stap 3 Uw medewerkers ................................................................................................... 28
Stap 4 Wat levert het op? .................................................................................................. 29
Technische specificaties van de Kansen Calculator .............................................................. 31
Hoofdstuk 5 Samenvatting, beperkingen en conclusie ........................................................ 33
Samenvatting......................................................................................................................... 33
Beperkingen van de analyses en online tool ......................................................................... 34
Concluderend ........................................................................................................................ 35
Hoofdstuk 6 Referenties .......................................................................................................... 36
Hoofdstuk 7 Bijlagen ............................................................................................................... 37
Bijlage 1 Benchmarks Betrokkenheid per sector .................................................................. 38
Bijlage 2 Benchmarks Ziekteverzuim per sector................................................................... 39
Bijlage 3 Benchmarks Scholing per sector ........................................................................... 40
Bijlage 4 Verklaarde variantie binnen de verschillende sectoren........................................ 41
Bijlage 5 Modellen invloed Betrokkenheid op bedrijfsprestaties per sector ...................... 43
Bijlage 6 Modellen invloed Ziekteverzuim op bedrijfsprestaties per sector ....................... 44
Bijlage 7 Modellen invloed Scholing op bedrijfsprestaties per sector ................................ 45
4
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Managementsamenvatting
Investeren in duurzame inzetbaarheid loont, soms al binnen een jaar. Zo blijkt onder andere uit
een aantal businesscases die gemaakt zijn in opdracht van het project Duurzame Inzetbaarheid
van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Om het profijt tastbaar te
maken voor alle werkgevers in Nederland, heeft SZW het initiatief genomen een online tool te
ontwikkelen die duidelijk maakt wat een slimme investering in duurzame inzetbaarheid kan
betekenen voor Nederlandse bedrijven en organisaties. Met de tool kunnen werkgevers heldere
business cases samenstellen die het verband tussen de investering in duurzame inzetbaarheid
en de opbrengsten voor de organisatie duidelijk maakt.
Het ontwikkelen van de online tool is uitbesteed aan ProfitWise Onderzoek & Advies. ProfitWise
is een gerenommeerd onderzoeksbureau met ruime ervaring in het definiëren en meetbaar
maken van duurzame inzetbaarheid en productiviteit van werknemers.
De ontwikkelde online tool - de Kansen Calculator – is gebaseerd op de schijf van vijf. De schijf
benoemt vijf succesfactoren van duurzame inzetbaarheid: betrokkenheid, gezondheid, ontwikkeling, organisatie en APK. De tool biedt de werkgever inzicht in de eerste drie pijlers van duurzame inzetbaarheid: betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim.
De Kansen Calculator biedt werkgevers de mogelijkheid de huidige betrokkenheid, scholing en
ziekteverzuim van hun medewerkers in kaart te brengen en te vergelijken met de gemiddelde
scores in hun sector. Vervolgens kunnen zij experimenteren met het investeren in duurzame
inzetbaarheid door virtueel de gewenste betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim aan te geven. De Kansen Calculator laat dan zien wat de investering kan opleveren in termen van productkwaliteit, klanttevredenheid, productiviteit, omzet en winst.
De verbanden tussen duurzame inzetbaarheid en bedrijfsresultaten zijn door ProfitWise Onderzoek & Advies bepaald aan de hand van gegevens van meer dan vijfduizend bedrijven en organisaties die in 2012 hebben meegedaan aan de TNO Werkgevers Enquête Arbeid (WEA). De
WEA-data is voor verschillenden sectoren geanalyseerd en heeft bevindingen opgeleverd die
bijdragen aan de kennis en beeldvorming van duurzame inzetbaarheid. De analyses laten zien
dat de scores op de vragen over betrokkenheid, ziekteverzuim en/of scholing samenhangen
met de scores op de vragen over de ontwikkeling van de productkwaliteit, klanttevredenheid,
productiviteit, omzet en winst van de bedrijven in de afgelopen twee jaar.
Uit de analyses blijkt dat de betrokkenheid van medewerkers sterk samenhangt met de ontwikkeling van de omzet en winst van bedrijven. Landelijk gezien is de toename van de omzet
voor 12% afhankelijk van de betrokkenheid van de medewerkers. In de sector Bouwnijverheid is
dat zelfs 22%. Opvallend is dat juist in de Bouwnijverheid de betrokkenheid van het personeel
relatief het laagst is. Gericht investeren in de betrokkenheid van medewerkers lijkt dus in deze
sector het meest winstgevend te zijn. De betrokkenheid van het personeel is gemiddeld het
hoogst in de sector Financiële Instellingen en de Zakelijke Dienstverlening.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
5
Opvallend is ook dat de kwaliteit van het product en de klanttevredenheid toeneemt als het
ziekteverzuim afneemt. Naast een duidelijke besparing aan kosten heeft minder ziekteverzuim
ook een directe uitwerking op de omzet en winst van organisaties. Ook hier zijn de effecten in
de sector Bouwnijverheid het grootst. Vooral de klanttevredenheid neemt sterk toe als het ziekteverzuim afneemt. In de sectoren Onderwijs en Handel zien we vooral dat de kwaliteit van het
werk, volgens de werkgevers, sterk toeneemt als het ziekteverzuim afneemt.
Scholing van medewerkers blijkt in vergelijking met betrokkenheid en ziekteverzuim een bescheiden effect te hebben op de bedrijfsprestaties. In de sectoren Financiële instellingen en
Gezondheids- & welzijnszorg volgen procentueel de meeste werknemers een training, opleiding
of scholing. In de sectoren Landbouw, bosbouw & visserij en Horeca is dit percentage het
laagst. Interessant is dat het effect van scholing juist in de Horeca het hoogst is. In deze sector
wordt dus relatief weinig aandacht besteed aan training, terwijl de bedrijven die dat juist wel
doen, aanzienlijk hoger scoren op de kwaliteit van het product en de diensten die ze verlenen.
Investeren in duurzame inzetbaarheid maakt het verschil. De WEA-data laat zien dat in de Horeca duurzame inzetbaarheid vooral effect lijkt te hebben op de kwaliteit van het product en
de klanttevredenheid. In de sectoren Financiële instellingen en Zakelijke dienstverlening zien
we juist een sterke samenhang tussen duurzame inzetbaarheid en de omzet en winst. De
sterkste verbanden tussen de drie pijlers van duurzame inzetbaarheid en de bedrijfsresultaten
zijn te vinden binnen de sector Bouwnijverheid. Investeren in duurzame inzetbaarheid lijkt in
deze sector over de hele linie effect te hebben en de ontwikkeling van productkwaliteit, klanttevredenheid, productiviteit, omzet en de winst te stimuleren.
Met de Kansen Calculator kunnen werkgevers precies nagaan hoe de bedrijfsresultaten binnen
hun sector samenhangen met de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Deze online tool
1
neemt de werkgevers mee door vier schermen. Elk scherm vormt een stap in het samenstellen
van de business case. In elke scherm wordt de gebruiker gevraagd input te geven, of een keuze te maken. Door te experimenteren en virtueel de duurzame inzetbaarheid te versterken,
maakt de tool direct duidelijk hoe de kansen op betere bedrijfsprestaties toenemen.
1
6
http://werkgevers.duurzameinzetbaarheid.nl/calculator
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Inleiding
De komende dertig jaar neemt volgens het CBS het aantal mensen dat kan werken met driekwart miljoen af. Het aantal mensen dat werkt, wordt kleiner en daarbij neemt het aantal ouderen toe. Werkgevers en werknemers moeten hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat zij
voor elkaar aantrekkelijk blijven. Dat vraagt om langer doorwerken en brede inzetbaarheid van
werknemers. Zo verwoordt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) het
belang van duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.
Om het belang van duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda van werkgevers te zetten, is
SZW in maart 2012 het project Duurzame Inzetbaarheid gestart. Om het begrip duurzame inzetbaarheid concreet te maken, heeft SZW een zogenaamde schijf van vijf samengesteld. De
schijf benoemt vijf succesfactoren van duurzame inzetbaarheid. Dat zijn: betrokkenheid, gezondheid, ontwikkeling, organisatie en APK. APK (algemeen periodieke keuring) staat voor een
periodieke meting van de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers. De pijlers betrokkenheid, gezondheid, ontwikkeling kunnen gezien worden als determinanten van duurzame inzetbaarheid. De begrippen organisatie en APK kunnen gezien worden als factoren die de duurzame inzetbaarheid positief beïnvloeden.
Om dit succes inzichtelijk te maken voor alle werkgevers in Nederland, heeft SZW het initiatief
genomen een online tool te ontwikkelen. De tool moet werkgevers helpen zelf heldere business
cases samen te stellen die het verband tussen de investering in duurzame inzetbaarheid en
opbrengsten duidelijk maakt. Door online en virtueel te experimenteren met het investeren in
duurzame inzetbaarheid, moet duidelijk worden wat een slimme investering in duurzame inzetbaarheid kan betekenen voor hun bedrijf.
Het ontwikkelen van de online tool is uitbesteed aan ProfitWise Onderzoek & Advies. ProfitWise
is een gerenommeerd onderzoeksbureau met ruime ervaring in het definiëren en meetbaar
maken van duurzame inzetbaarheid. ProfitWise heeft veel onderzoek gedaan naar de impact
van beleid en programma’s op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Hiervoor maakt
zij gebruik van moderne statistische technieken waarmee op basis van waarneembare feiten
verbanden worden gelegd tussen investeringen en opbrengsten.
ProfitWise heeft de online tool ontwikkeld tussen november 2013 en maart 2014. Met behulp
van de data van de TNO Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) uit 2012 - met gegevens van meer
dan vijfduizend bedrijven en organisaties - heeft ProfitWise verbanden gelegd tussen de betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim van werknemers enerzijds en de ontwikkeling van de bedrijfsresultaten anderzijds.
De ontwikkelde online tool - de Kansen Calculator - geeft werkgevers de mogelijkheid de huidige betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim in kaart te brengen en te vergelijken met de gemiddelde scores in hun sector. Vervolgens kan de werkgever de gewenste betrokkenheid,
scholing en ziekteverzuim aangeven, en laat de Kansen Calculator zien wat een investering in
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
7
betrokkenheid, ziekteverzuim en/of scholing kan opleveren in termen van productkwaliteit, klanttevredenheid, productiviteit, omzet en winst.
In deze rapportage kunt u lezen hoe de Kansen Calculator is ontworpen en ontwikkeld.
In hoofdstuk 1 schetsen we op basis van de wetenschappelijke literatuur en de genoemde
schijf van vijf het theoretisch raamwerk dat de basis vormt voor de online tool. Het raamwerk
maakt op een sterk vereenvoudigde manier duidelijk hoe de duurzame inzetbaarheid van
medewerkers in termen van de ‘schijf van vijf’ zou moeten samenhangen met de bedrijfsresultaten.
In hoofdstuk 2 wordt de aanpak beschreven en de methoden en technieken die ProfitWise
heeft gebruikt heeft om het statistisch fundament voor de online tool te leggen. Hier is te lezen
hoe ProfitWise de ideeën uit hoofdstuk 1 heeft getoetst met behulp van de TNO Werkgevers
Enquête Arbeid (WEA) uit 2012. Dit heeft geleid tot drie statistische modellen die we hebben
toegepast in verschillende sectoren. Per sector zijn verbanden gelegd tussen de betrokkenheid,
het ziekteverzuim en de mate van scholing van medewerkers én de ontwikkeling van de
productkwaliteit, klanttevredenheid, productiviteit, omzet en winst van een bedrijf of organisatie.
In hoofdstuk 3 is een samenvatting te lezen van de meest opvallende resultaten van de analyse van de WEA-data, zowel op landelijk niveau, tussen de sectoren als binnen de sectoren.
In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de ontwikkeling en beschrijving van de tool, en wordt het
gebruik en de werking van de tool beschreven (inclusief technische specificaties). Hier geven
we ook aan hoe de statistische resultaten zijn gebruikt om de tool te ontwikkelen. U leest hoe
de online tool de wetenschappelijke kennis uit hoofdstuk 2 toegankelijk maakt.
In hoofdstuk 5 geven we een korte samenvatting van de online tool, en vatten we samen welke
wetenschappelijke en praktische bijdrage de ontwikkeling van de Kansen Calculator heeft geleverd. We beschrijven ook de beperkingen van de analyses en de online tool, en sluiten af met
een conclusie.
In de bijlagen is een overzicht te vinden van de kengetallen die ten grondslag liggen aan de
Kansen Calculator. In bijlage 1, bijlage 2 en bijlage 3 zijn per sector de gemiddelde scores uit
de WEA te vinden op de vragen die betrekking hebben op de betrokkenheid, het ziekteverzuim
en scholing van werknemers. In bijlage 4 geven we op basis van de WEA gegevens per sector
aan welk deel van de bedrijfsresultaten afhankelijk is van de betrokkenheid, het ziekteverzuim
en scholing van werknemers. In bijlage 5, bijlage 6 en bijlage 7 zijn per sector de cijfers te vinden die inzicht geven in de samenhang tussen de betrokkenheid, de scholing en het ziekteverzuim van werknemers enerzijds en de bedrijfsresultaten anderzijds.
8
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Hoofdstuk 1
Theorievorming
Om het verband tussen Duurzame Inzetbaarheid (DI) en bedrijfsresultaten te verkennen hebben we het manifest ‘100 werkgevers over duurzame inzetbaarheid’ (SZW, 2012) als uitgangspunt genomen. Het manifest stelt dat de arbeidsproductiviteit stijgt als alle bedrijven en organisaties in Nederland in de betrokkenheid van hun medewerkers investeren en zorgen dat het
werk zo georganiseerd is dat mensen echt zin hebben in hun werk. Als bedrijven ervoor kiezen
te investeren in duurzame inzetbaarheid, dan ligt er een sterk verbeterde concurrentiepositie en
tenminste 6 miljard euro betere winstgevendheid per jaar in het verschiet. En als alle bedrijven
en organisaties in Nederland een daling van het ziekteverzuim met 1 procentpunt realiseren,
levert dit naar schatting jaarlijks ongeveer 2.6 miljard euro op.
De conclusies die SZW trekt, zijn in lijn met de wetenschappelijke literatuur. In de literatuur
wordt door meerdere auteurs het verband bevestigd tussen bedrijfsprestaties en de drie pijlers
van duurzame inzetbaarheid, namelijk betrokkenheid (e.g. Harter, Schmidt, Killham, Agrawal,
2009; Markos & Sridevi, 2010; Xanthopoulou, Bakker, Demerouti & Schaufeli, 2009),
gezondheid (e.g. Puolakka et al., 2006; Taimela et al., 2007) en scholing (e.g. De Grip &
Sauerman, 2013; Temple, 2001). De literatuurstudie die we deden voorafgaand aan de ontwikkeling van de online tool maakt verder twee belangrijke zaken duidelijk.
Ten eerste merken we op dat het begrip duurzame inzetbaarheid internationaal geen eenduidige equivalent kent. Het zijn vooral Nederlandse organisaties die het begrip duurzaam (sustainable) in de combinatie met inzetbaarheid (employability) gebruiken. Het begrip lifetime employability (Meister, 1998) is internationaal gangbaar en wordt in de literatuur veelal afgezet
tegen het begrip life time employment. Daarnaast zien we vanaf het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw een belangrijke bijdrage aan de literatuur van de Finse auteurs
Ilmarinen. Hij hanteert het begrip work ability. Zijn Work Ability Index (Ilmalrinen, 1998) geeft
inzicht in het werkvermogen van medewerkers en blijkt een voorspeller voor de inzetbaarheid
van werknemers en hun productiviteit (Ilmarinen, 2006). Het instrument is vertaald in 26 talen
en wordt in ruim 30 landen toegepast. Longitudinaal onderzoek naar de ontwikkeling van de
work ability als functie van leeftijd is schaars (Bethge, Radoschewski & Gutenbrunner, 2012).
Een eenduidige theoretische omschrijving van welk type ontwikkeling van employability of work
ability als duurzaam kan worden beschouwd, dan wel een empirische onderbouwing daarvan,
zijn we vooralsnog niet tegengekomen.
Ten tweede merkten we op dat veel van de wetenschappelijke studies naar het verband tussen
duurzame inzetbaarheid en bedrijfsresultaten gericht zijn op (deel)aspecten van duurzame
inzetbaarheid. Aan de meeste studies ligt geen omvattende definitie ten grondslag zoals SZW
dat doet in termen van de schijf van vijf. De onderzoeken concentreren zich in veel gevallen op
het verband tussen de afzonderlijke pijlers van de schijf van vijf en verschillende type bedrijfsresultaten zoals de productiviteit, de concurrentiepositie, de omzet en de winst.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
9
We concluderen dat er een substantiële hoeveelheid studies beschikbaar is waarin enerzijds
het verband wordt gelegd tussen afzonderlijke onderdelen van duurzame inzetbaarheid en
anderzijds verschillende indicatoren die samenhangen met de prestaties van bedrijven. Een
omvattend theoretisch model waarin de determinanten van duurzame inzetbaarheid, zoals
gedefinieerd in de schijf van vijf, zijn verbonden met een samenhangende set indicatoren die de
bedrijfsprestaties meten, ontbreekt. Om de ontwikkeling van de online tool richting te geven en
tot een voorlopige afbakening van de werking van de tool te komen, hebben we alle genoemde
aspecten van duurzame inzetbaarheid gecombineerd en het volgende theoretisch model opgesteld.
Figuur 1
Theoretisch model invloed Schijf van Vijf van Duurzame Inzetbaarheid op Bedrijfsprestaties
gezondheid
productiviteit
organisatie
productkwaliteit
betrokkenheid
Duurzame
Inzetbaarheid
Bedrijfsprestaties
klanttevredenheid
omzet
ontwikkeling
APK
winst
Het theoretische model in Figuur 1 geeft weer dat er een direct verband is tussen de duurzame
inzetbaarheid van medewerkers en de bedrijfsprestaties. Dit verband is de grondslag van het
project Duurzame Inzetbaarheid. Ook stelt het model dat de duurzame inzetbaarheid zich manifesteert in de gezondheid, betrokkenheid en ontwikkeling van medewerkers. In praktische zin
stelt het model dat we de duurzame inzetbaarheid van een medewerker kunnen ‘meten’ door te
kijken naar de gezondheid, de betrokkenheid en de ontwikkeling.
Verder stelt het model dat organisatie en APK uit de schijf van vijf zich anders tot het begrip
duurzame inzetbaarheid verhouden dan de begrippen gezondheid, betrokkenheid en ontwikkeling. Theoretisch stellen we dat de duurzame inzetbaarheid van een medewerker beïnvloed
wordt door de variabelen organisatie en APK. Theoretisch is er dus sprake van een duidelijk
onderscheid tussen de eerste drie aspecten van de schijf van vijf en de laatste twee aspecten.
Verder stellen we dat de bedrijfsprestaties tot uiting komen in een set van vijf relevante en hanteerbare begrippen, namelijk productiviteit, productkwaliteit, klanttevredenheid, omzet en winst.
10
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Van theoretisch belang is verder dat we stellen dat het ‘duurzaamheidsaspect’ in het begrip
duurzame inzetbaarheid tot uiting komt in de (lange termijn) ontwikkeling van de gezondheid,
betrokkenheid en scholing. Alleen door te kijken naar de ontwikkeling van de inzetbaarheid en
een relatie te leggen met de ontwikkeling van de bedrijfsprestaties ontstaat een volledig en
tijdsgebonden duurzame inzetbaarheidsmodel waarin ook de gewenste verbetering van de
concurrentiepositie uitgedrukt kan worden.
Het model in Figuur 1 geeft de ontwikkeling van de inzetbaarheid en de verbetering van de
concurrentiepositie als functie van de tijd vooralsnog niet weer. Het model beschrijft de meest
voorkomende verbanden tussen de inzetbaarheid van medewerkers en de bedrijfsprestaties die
we verwachten tegen te komen. Dit wil zeggen dat het model stelt dat als we verschillen waarnemen tussen bedrijven in de betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim van hun medewerkers
die waarschijnlijk samenhangen met verschillen in bedrijfsprestaties. Deze theoretische beperking is van groot belang en bepaalt dat de online tool vooralsnog uitspraken zal doen op basis
van vergelijkingen tussen bedrijven, en niet op basis van de ontwikkeling van de gezondheid,
betrokkenheid en scholing binnen bedrijven.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
11
Hoofdstuk 2
Aanpak en methoden & technieken
Met het theoretische kader in het achterhoofd heeft ProfitWise gezocht naar databestanden die
zowel gegevens over bedrijfsprestaties alsook gegevens over duurzame inzetbaarheid bevatten. Geconstateerd werd dat de relevante wetenschappelijke studies geen direct bruikbare data
opleveren voor de online tool. Daarvoor zijn er te weinig overeenkomsten tussen de studies als
het gaat om de bedrijfsprestaties die onderzocht werden. Bij betrokkenheid en scholing staan in
de literatuur vooral winst en productiviteit centraal; bij gezondheid gaat het voornamelijk over de
kosten die ziekteverzuim met zich meebrengt. De verschillende uitkomstmaten zijn geen goede
basis voor een omvattend statistisch model dat nodig is om een compacte online tool te ontwikkelen.
Een tweede beperking in de literatuur en de data die daaraan ten grondslag ligt, is de herkomst
van de verschillende studies. Veel studies zijn uitgevoerd bij organisaties buiten Nederland.
Aangezien de tool voor werkgevers in Nederland is bedoeld, is een onderliggende Nederlandse
dataset wenselijk. De meest omvattende database met gegevens over de betrokkenheid van
medewerkers is naar alle waarschijnlijkheid in handen van het Amerikaanse onderzoeksbureau
Gallup. Dit bedrijf heeft meer dan 30 jaar ervaring in het onderzoeken van engagement, waaronder in Nederland. De Gallup data is echter niet publiekelijk toegankelijk.
De meest geschikte database voor het ontwikkelen van de online tool vonden we in de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA). De WEA is een tweejaarlijks onderzoek uitgevoerd door TNO.
Deze enquête wordt om het jaar ingevuld door meer dan vijfduizend werkgevers die een representatieve steekproef van de bedrijven en organisaties (profit en non-profit) in Nederland
vormen. De WEA geeft informatie over het arbeidsbeleid, en over de betrokkenheid, scholing en
het ziekteverzuim binnen bedrijven. Daarnaast vraagt de WEA naar de ontwikkeling van
bedrijfsprestaties als omzet, winst, productiviteit, vergelijkbaar met de indicatoren die uit ons
literatuuronderzoek naar voren kwamen. De WEA-data leek het beste aan te sluiten bij het
theoretisch model (figuur 1) en werd het meest geschikt geacht voor het toetsen van de noodzakelijke hypothetische modellen.
Via SZW is contact gezocht met TNO met het verzoek of ProfitWise Onderzoek & Advies voor
het ontwikkelen van de online tool gebruik kon maken van de dataset. Het contact met TNO
werd gelegd met Seth van den Bossche, onderzoeksleider bij TNO. In december 2013 werd
formeel toestemming gegeven door TNO om de data te analyseren.
ProfitWise heeft op locatie bij TNO de WEA-data bekeken en geconstateerd dat deze bruikbaar
is om het algemene theoretisch model verder te specificeren en te toetsen. Op basis van
verschillende vragen uit de WEA zijn drie hypothetische modellen opgesteld waarin van groot
belang is dat bij alle drie de modellen één en dezelfde set antwoorden is gebruikt om de
bedrijfsprestaties te meten.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
13
Hypothetische modellen
In Figuur 2 is te zien hoe met behulp van vraag 52 en vraag 53 uit de WEA een meetmodel is
opgesteld waarmee de bedrijfsprestaties gemeten worden.
Figuur 2
Hypothetisch meetmodel Bedrijfsprestaties
productiviteit
vraag 52a
productkwaliteit
vraag 52b
klanttevredenheid
vraag 52c
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
Groei
Bedrijfsprestaties
Vraag 52
omzet
vraag 52d
winst
vraag 52e
In vergelijking met het theoretisch model is duidelijk dat in het hypothetisch model van Figuur 2
het begrip relatieve arbeidsproductiviteit is toegevoegd als voorspeller van de ontwikkeling van
de bedrijfsprestaties. Dit is gedaan om de groei van de bedrijfsprestaties te corrigeren voor
macro economische ontwikkelingen in de verschillende sectoren.
Na het opstellen van het meetmodel voor de bedrijfsprestaties zijn drie structurele hypothetische modellen ontwikkeld. De modellen leggen aan de hand van de antwoorden op verschillende vragen uit de WEA een verband tussen enerzijds de betrokkenheid, de scholing en de
gezondheid (ziekteverzuim) van medewerkers en anderzijds de ontwikkeling van de
bedrijfsprestaties zoals weergegeven in Figuur 2.
Betrokkenheid
De WEA bevat zes deelvragen die samenhangen met de betrokkenheid van de werknemers.
Het gaat hier om vraag 74 waar de werkgever wordt gevraagd hoe tevreden hij is over de inzetbaarheid, de betrokkenheid, de flexibiliteit in werktijd, de bereidheid om nieuwe dingen te leren,
de kwaliteit van het geleverde werk en de arbeidsproductiviteit. Om een zo accuraat mogelijke
schatting te maken, besloten we alle antwoorden te gebruiken en een samengestelde score
(composite score) te berekenen die de betrokkenheid van de medewerkers in de meeste brede
zin uitdrukt. In Figuur 3 is te zien hoe de samengestelde score Betrokkenheid samengesteld is
en hoe deze samenhangt met de bedrijfsresultaten zoals verondersteld in Figuur 2.
14
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Figuur 3
Hypothetisch model samenhang Betrokkenheid en Bedrijfsprestaties
brede inzetbaarheid
vraag 74a
productiviteit
vraag 52a
betrokkenheid
vraag 74b
productkwaliteit
vraag 52b
flexibiliteit
vraag 74c
klanttevredenheid
vraag 52c
nieuwe dingen leren
vraag 74d
Betrokkenheid
Vraag 74
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
Groei
Bedrijfsprestaties
Vraag 52
omzet
vraag 52d
kwaliteit werk
vraag 74e
winst
vraag 52e
arbeidsproductiviteit
vraag 74f
Scholing
Om inzicht te krijgen in het verband tussen scholing en de bedrijfsprestaties is gebruik gemaakt
van de antwoorden op vraag 72 uit de WEA. In vraag 72 worden werkgevers gevraagd welk
percentage van de medewerkers in het afgelopen jaar in werktijd een cursus, training of
scholing heeft gevolgd. Dit duiden we aan met het begrip scholingsintensiteit. Werkgevers konden kiezen uit de categorieën 0%; 1-24%; 25-49%; 50-74% en 75% of meer. In Figuur 4 leggen
we het structurele verband tussen de scholing en de bedrijfsprestaties.
Figuur 4
Hypothetisch model samenhang Scholing en Bedrijfsprestaties
productiviteit
vraag 52a
productkwaliteit
vraag 52b
klanttevredenheid
vraag 52c
Scholing
Vraag 72
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
Groei
Bedrijfsprestaties
Vraag 52
omzet
vraag 52d
winst
vraag 52e
Gezondheid
In vraag 73 van de WEA worden de werkgevers gevraagd naar het percentage ziekteverzuim
binnen het bedrijf. We gebruikten dit percentage om na te gaan hoe het ziekteverzuim invloed
heeft op de relatieve arbeidsproductiviteit en de groei van de bedrijfsprestaties. In Figuur 5 is
het hypothetisch model te zien.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
15
Figuur 5
Hypothetisch model samenhang Ziekteverzuim en Bedrijfsprestaties
productiviteit
vraag 52a
productkwaliteit
vraag 52b
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
Ziekteverzuim
vraag 73
Groei
Bedrijfsprestaties
Vraag 52
klanttevredenheid
vraag 52c
omzet
vraag 52d
winst
vraag 52e
Gebruikte technieken
Nadat de hypothetische modellen waren opgesteld, hebben we hypothetische relaties tussen
enerzijds de betrokkenheid, de scholing en de gezondheid (ziekteverzuim) van medewerkers en
anderzijds de ontwikkeling van de bedrijfsprestaties getoetst met behulp van zogenaamde
structurele vergelijkingsmodellen, waarin de veronderstelde verbanden simultaan konden
worden onderzocht. De drie modellen in Figuur 3, Figuur 4 en Figuur 5 zijn in 11 verschillende
sectoren getoetst. De sectoren waarin de modellen zijn getoetst, zijn:
1.
Landbouw, bosbouw & visserij
2.
Industrie
3.
Bouwnijverheid
4.
Handel
5.
Horeca
6.
Vervoer & communicatie
7.
Financiële instellingen
8.
Zakelijke dienstverlening
9.
Overheid
10. Onderwijs
11. Gezondheids- & welzijnszorg.
Toetsing Modellen
Bij het toetsen van de hypothetische modellen is gekeken of de drie modellen de data adequaat
beschrijven en of er sprake is van een goede modelfit. Bij het bestuderen van de data bleek dat
de sectoren Landbouw, bosbouw en visserij
lingen
, Overheid
en Financiële instel-
te klein waren om goede aparte modellen voor op te stellen. Om dit op te
lossen, is er geprobeerd vergelijkbare sectoren te vinden. In het geval van Financiële Instellingen bleek het mogelijk te zijn de data te combineren met de data van de sector Zakelijke
dienstverlening. De data van de andere twee sectoren konden niet worden gekoppeld aan een
andere sector. Om ook werkgevers in deze sectoren informatie te geven, hebben we ervoor
gekozen om een algemeen model op te stellen en te gebruiken als basis voor de online tool
voor de werkgevers uit de sector Landbouw, bosbouw en visserij en de sector Overheid.
16
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Alle andere sectoren beschikken ieder over een eigen uniek model met unieke gemiddelde
scores op de drie pijlers van duurzame inzetbaarheid, en eigen sectorspecifieke effectscores
van duurzame inzetbaarheid op de bedrijfsresultaten.
Resultaten
Bedrijfsprestaties
Na het toetsen van het meetmodel zoals weergegeven in Figuur 2, bleek dat de vijf indicatoren
waarmee de bedrijfsprestaties zijn gemeten - in tegenstelling tot het hypothetische model beter kunnen worden gemodelleerd als twee samengestelde scores (composite scores) dan als
één. We noemden de twee samengestelde scores vooralsnog Bedrijfsprestaties type A en type
B. Tot de bedrijfsprestaties type A rekenen we de ontwikkelingen in de productkwaliteit en de
klanttevredenheid. Tot de bedrijfsprestaties type B rekenen we de ontwikkelingen in de productiviteit, omzet en winst. In Figuur 6 zijn de factorscores te zien die het verband voor alle
sectoren weergeven tussen de samengestelde scores en de afzonderlijke scores. Verder is de
relatie te zien tussen de relatieve arbeidsproductiviteit en de twee typen bedrijfsprestaties.
In bijlage 3 zijn de waarden per sector te vinden.
Figuur 6
Statistisch meetmodel Bedrijfsprestaties
productkwaliteit
vraag 52b
.88
klanttevredenheid
vraag 52c
Bedrijfsprestaties
type A
Vraag 52
.86
.27
productiviteit
vraag 52a
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
.65
.27
Bedrijfsprestaties
type B
Vraag 52
.94
omzet
vraag 52d
.90
winst
vraag 52e
Betrokkenheid
Bij het toetsen van het model Betrokkenheid zoals weergegeven in Figuur 3, namen we waar
dat de zes indicatoren van vraag 74 prima samen één samengestelde score vormen. We namen verder waar dat de samengestelde score voor betrokkenheid een direct positief effect heeft
op de relatieve arbeidsproductiviteit, en zowel een direct als een indirect effect op de twee
samengestelde scores die de bedrijfsprestaties uitdrukken. Dit betekent dat een hogere betrokkenheid gerelateerd is aan hogere waarden op de vijf bedrijfsprestaties, zowel direct als via de
relatieve arbeidsproductiviteit. In Figuur 7 is het algemene model te zien inclusief de gemiddelde gestandaardiseerde effectscores die gelden voor alle sectoren. De verschillende modellen
voor de afzonderlijke sectoren zijn te vinden in bijlage 5.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
17
Figuur 7
Statistisch model samenhang betrokkenheid en bedrijfsprestaties
brede inzetbaarheid
vraag 74a
betrokkenheid
vraag 74b
productkwaliteit
vraag 52b
Direct .17
Indirect .09
.78
.88
klanttevredenheid
vraag 52c
.76
flexibiliteit
vraag 74c
.74
nieuwe dingen leren
vraag 74d
kwaliteit werk
vraag 74e
.86
Bedrijfsprestaties
type A
Vraag 52
.27
Betrokkenheid
Vraag 74
.79
.35
productiviteit
vraag 52a
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
.65
.27
.86
.94
Bedrijfsprestaties
type B
Vraag 52
.87
omzet
vraag 52d
.90
arbeidsproductiviteit
vraag 74f
winst
vraag 52e
Direct .09
Indirect .09
Ziekteverzuim
Bij het toetsen van het hypothetische model Ziekteverzuim (Figuur 5) zien we dat ziekteverzuim
een direct negatief effect heeft op de twee samengestelde scores die de bedrijfsresultaten
uitdrukken. Daarnaast heeft ziekteverzuim ook nog negatief effect op de relatieve arbeidsproductiviteit van het bedrijf, die weer een direct positief effect heeft op de twee typen bedrijfsprestaties. Dit betekent dat meer ziekteverzuim gerelateerd is aan lagere waarden op de vijf
bedrijfsprestaties, zowel direct als via de relatieve arbeidsproductiviteit (die ook negatief gerelateerd is aan ziekteverzuim). Het statistische model inclusief de gemiddelde gestandaardiseerde
effectscores die gelden voor alle sectoren, is te zien in Figuur 8. In Bijlage 6 zijn alle modellen
voor de verschillende sectoren opgenomen.
Figuur 8
Statistisch model samenhang Ziekteverzuim en Bedrijfsprestaties
productkwaliteit
vraag 52b
Direct -.06
Indirect -.03
.88
klanttevredenheid
vraag 52c
.37
Ziekteverzuim
vraag 73
-.08
Bedrijfsprestaties
type A
Vraag 52
.84
productiviteit
vraag 52a
Relatieve
Arbeidsproductiviteit
Vraag 53
.65
.34
Bedrijfsprestaties
type B
Vraag 52
.94
omzet
vraag 52d
.90
winst
vraag 52e
Direct .-.05
Indirect -.03
18
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Scholing
Bij het toetsen van het model voor scholing zoals weergegeven in Figuur 4 is het oorspronkelijk
model aanzienlijk vereenvoudigd, om tot een goede modelfit te komen. Het werd duidelijk dat
relatieve arbeidsproductiviteit geen tussenliggende rol speelde zoals bij ziekteverzuim en
betrokkenheid. Daarnaast bleek dat er per sector grote verschillen zijn op welk van de vijf
bedrijfsprestaties scholing effect had. Om die reden hebben we de hiërarchische constructie
van het oorspronkelijke model losgelaten, om zo veel mogelijk informatie te onttrekken aan de
data. Na het vereenvoudigen van het model, nemen we waar dat de mate van scholing in het
algemeen een zwak tot matig direct positief effect heeft op de vijf absolute bedrijfsprestaties.
We berekenden de effecten van scholing rechtstreeks op de vijf afzonderlijke bedrijfsresultaten
zonder tussenkomst van de twee samengestelde scores. Het resultaat is te zien in Figuur 9.
De modellen voor de verschillende sectoren zijn opgenomen in bijlage 7.
Figuur 9
Statistisch model samenhang Scholing en Bedrijfsprestaties
productkwaliteit
vraag 52b
.13
.07
klanttevredenheid
vraag 52c
Scholing
Vraag 72
.10
productiviteit
vraag 52a
.06
omzet
vraag 52d
.04
winst
vraag 52e
Figuur 9 laat niet zien dat de waarden die de relatie uitdrukken tussen scholingsactiviteiten en
bedrijfsresultaten sterk per sector verschillen. In de tool zal dit wel zichtbaar worden, door de
gebruiker de mogelijkheid te geven alle verbanden per sector te onderzoeken. Op die manier
kunnen de werkgevers die de tool gebruiken, zien op welke bedrijfsresultaten hun investeren in
scholing vooral effect heeft. Alle statistische modellen voor de afzonderlijke sectoren zijn te
vinden in bijlage 4.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
19
Hoofdstuk 3
Bevindingen data-analyse
Als we de statistische modellen stuk voor stuk bekijken, zien we een aantal opvallende zaken.
Hierbij is vooral interessant welke aspecten van duurzame inzetbaarheid invloed hebben op
welke specifieke bedrijfsprestaties. Die kennis is het begin van een evidence based business
case en maakt duidelijk wat we kunnen verwachten als op een slimme manier geïnvesteerd
wordt in de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. De bevindingen zijn gebaseerd op de
door ProfitWise uitgevoerde analyses van de WEA-data van TNO. Onze bevindingen zullen we
op drie verschillende niveaus rapporteren. Allereerst wordt gerapporteerd welk gewicht de
betrokkenheid, de scholing en het ziekteverzuim van medewerkers in de schaal leggen als het
gaat om de ontwikkeling van de bedrijfsprestaties (op landelijk niveau). Daarna zullen we een
aantal opvallende verschillen tussen sectoren onderling aangeven. Tot slot rapporteren we een
aantal interessante effecten die we hebben waargenomen binnen de verschillende sectoren.
Opvallende bevindingen landelijk
Als we alle bedrijven samen nemen, blijkt dat de betrokkenheid en het ziekteverzuim van medewerkers een substantieel deel van de verschillen in bedrijfsprestaties verklaren. De verschillen tussen bedrijven als het gaat om omzet worden voor 12% verklaard door betrokkenheid en
het ziekteverzuim. Voor winst is dit percentage 11%. De intensiteit van scholing heeft een
bescheiden maar significant effect op de productiviteit, productkwaliteit en klanttevredenheid
van de medewerkers. Zo zien we bijvoorbeeld dat 2% van de verschillen tussen bedrijven wat
betreft productkwaliteit worden verklaard door het percentage medewerkers dat in werktijd
wordt geschoold. Dat de intensiteit van scholing slechts een bescheiden effect heeft, is in overeenstemming met internationaal onderzoek dat ProfitWise Onderzoek & Advies in 2013 en
2014 heeft uitgevoerd in Maleisië en Zuid-Afrika. Daaruit blijkt dat de verschillen in bedrijfsprestaties vooral verklaard kunnen worden door de adequaatheid van de inzet van scholing en niet
zozeer door de intensiteit van de scholing. Deze bevindingen zijn echter nog niet met Nederlandse data bevestigd.
Opvallende bevindingen tussen sectoren
Bij het ontwikkelen van de online tool is voor iedere sector een apart model ontwikkeld. Op die
manier kunnen bedrijven en organisaties zichzelf benchmarken op de drie pijlers van duurzame
inzetbaarheid - betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim - met andere bedrijven binnen hun
sector. We vergeleken de scores tussen de verschillende sectoren en namen de volgende
opvallende verschillen waar.
Benchmark gemiddelden
Op een schaal van 24 punten zien we in de gecombineerde sector Financiële Instellingen en
Zakelijke Dienstverlening gemiddeld de hoogste betrokkenheid
. De gemiddeld
laagste betrokkenheid nemen we waar in de sector Bouwnijverheid
. Het gemiddeld
hoogste verzuim vinden we bij de Overheid met een percentage van
. Het gemiddeld
laagste verzuimpercentage vinden we in de sector Landbouw, bosbouw en visserij
. De sector die de medewerkers gemiddeld het meest schoolt, is de Gezondheids- en
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
21
welzijnszorg. Naar eigen zeggen heeft gemiddeld
van de werknemers het jaar vooraf-
gaand aan het onderzoek een cursus, training of opleiding gevolgd. De laagste scholingsintensiteit nemen we waar in de sector Landbouw, bosbouw & visserij. Werkgevers in deze sector
geven aan dat gemiddeld
van de werknemers het jaar voorafgaand aan het onderzoek
een cursus, training of opleiding gevolgd.
Benchmark effecten
Het doel van de Kansen Calculator is om per sector de effecten van investeringen in duurzame
inzetbaarheid op de bedrijfsresultaten te ontdekken. Als we kijken naar de afzonderlijke modellen, zien we in welke sectoren de sterkste verbanden worden waargenomen.
De sterkste verbanden tussen de drie pijlers van duurzame inzetbaarheid en de bedrijfsresultaten zijn te vinden binnen de sector Bouwnijverheid. Als het gaat om de ontwikkeling van de
omzet, wordt 22% van de verschillen tussen bedrijven verklaard door de betrokkenheid van de
medewerkers. Daarnaast wordt 21% van de verschillen tussen bedrijven in klanttevredenheid
verklaard door de mate van ziekteverzuim. Binnen deze sector lijkt er voor werkgevers dus het
meest te winnen als zij investeren in de betrokkenheid en gezondheid van hun werknemers.
In het Onderwijs is veel winst te boeken door te investeren in het tegengaan van ziekteverzuim. Ziekteverzuim heeft grote invloed op de kwaliteit van de aangeboden scholing. 16% van
de verschillen tussen de kwaliteit van de aangeboden scholing lijkt af te hangen van ziekteverzuim. Hoewel voor scholing door de bank genomen een bescheiden rol is weggelegd, is dit
aspect van duurzame inzetbaarheid het meest belangrijk binnen de Horeca. 4% van de
verschillen tussen bedrijven in productiviteit kan verklaard worden door de mate waarin medewerkers worden geschoold. Daarnaast verklaart scholing ook 5% van de verschillen tussen
bedrijven in productkwaliteit. Voor een verbetering van de productiviteit en productkwaliteit is
het in de horeca dus het meest aan te bevelen om meer medewerkers - al dan niet in werktijd een cursus, training of enige vorm van scholing te laten volgen.
Opvallende bevindingen sectorspecifiek
Hieronder geven we voor elk van de sectoren weer waar de meeste winst valt te boeken voor
werkgevers.
Sector Industrie
Binnen de sector Industrie is aandacht voor de gezondheid van medewerkers relatief belangrijk. Het verzuim van de medewerkers werkt vooral door in de omzet, winst en klanttevredenheid. Het percentage ziekteverzuim verklaart 12% van de verschillen tussen bedrijven in omzet,
11% van de winst en 10% van de klanttevredenheid.
Sector Bouwnijverheid
In de Bouwnijverheid valt het meest te winnen als er wordt geïnvesteerd in de betrokkenheid
van de medewerkers. De betrokkenheid van de medewerkers verklaart met name verschillen
tussen bedrijven in omzet (22%), winst (20%) en klanttevredenheid (18%).
22
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Sector Handel
In de sector Handel valt voor werkgevers het meest te winnen als zij investeren in de
gezondheid van hun medewerkers. Het ziekteverzuim in deze sector is vooral van belang in
het verklaren van verschillen tussen bedrijven in omzet (17%), winst (16%), klanttevredenheid
(15%) en productkwaliteit (15%).
Sector Horeca
In de Horeca valt het meest te winnen als er wordt geïnvesteerd in de betrokkenheid van de
medewerkers. De betrokkenheid van de medewerkers is vooral van belang in het verklaren van
verschillen tussen bedrijven in klanttevredenheid (15%), en productkwaliteit (12%).
Sector Vervoer & Communicatie
In de sector Vervoer & Communicatie zullen investeringen in de betrokkenheid van medewerkers het meeste effect hebben. De betrokkenheid van de medewerkers is vooral van belang in
het verklaren van verschillen tussen bedrijven in omzet (10%) klanttevredenheid (8%) en
productkwaliteit (8%).
Sector Financiële Instellingen en Zakelijke dienstverlening
In de sectoren Financiële Instellingen en Zakelijke dienstverlening verwachten we dat een
investering in de betrokkenheid van de medewerkers het grootste effect hebben. De betrokkenheid van de medewerkers is vooral van belang in het verklaren van verschillen tussen
bedrijven in omzet (11%) en winst (10%).
Sector Onderwijs
Binnen de sector Onderwijs valt er voor werkgevers het meest te winnen als zij investeren in de
gezondheid van hun medewerkers. Het verzuim van de medewerkers is vooral van belang in
het verklaren van verschillen tussen organisaties in omzet (17%), winst (16%) en productkwaliteit (16%).
Sector Gezondheids- & Welzijnszorg
In de sector Gezondheidszorg & Welzijnszorg zal een investering in de betrokkenheid het
grootste effect hebben. De betrokkenheid van de medewerkers is in deze sector vooral van
belang in het verklaren van verschillen tussen organisaties in omzet (14%) en winst (13%).
Sectoren Landbouw, Bosbouw & Visserij en sector Overheid
In deze sectoren zullen de grootste effecten te zien zijn bij investeringen in betrokkenheid.
De betrokkenheid van de medewerkers is vooral van belang in het verklaren van verschillen
tussen bedrijven in omzet (12%) en winst (11%).
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
23
Hoofdstuk 4
Ontwikkeling en beschrijving van de Kansen Calculator
De modellen uit hoofdstuk 2 leggen per sector het statistische verband tussen enerzijds betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim en anderzijds de vijf indicatoren die de bedrijfsprestaties
weergeven. Dat zijn: arbeidsproductiviteit; kwaliteit van producten en diensten; klanttevredenheid; omzet; winst. De modellen maken twee belangrijke zaken duidelijk. Ten eerste geven ze
een indicatie welk deel of welk percentage van de bedrijfsprestaties onder invloed staat van
duurzame inzetbaarheid. Ten tweede geven ze aan hoe sterk het effect is van een toename in
de duurzame inzetbaarheid op de ontwikkeling van de bedrijfsprestaties.
Omzetten van effect sizes in odds
De sterkte van het effect van duurzame inzetbaarheid op de bedrijfsresultaten wordt in statistische modellen uitgedrukt in zogenaamde effect sizes. De effect sizes hangen samen met de
maatvoering die is gebruikt in de WEA-enquête. De uitkomsten van de analyses bevatten
strategische en zeer waardevolle informatie, maar zijn voor de beoogde gebruikers van de
online tool lastig te interpreteren. Om werkgevers duidelijk te maken wat investeren in duurzame inzetbaarheid kan opleveren, heeft ProfitWise de effect sizes omgerekend in zogenaamde
odds. Odds geven aan hoe de kans op verbetering van de bedrijfsprestaties toeneemt als de
duurzame inzetbaarheid toeneemt. Door de gebruiker bijvoorbeeld te vragen naar het huidige
ziekteverzuim (bijvoorbeeld 4,2 %) en het gewenste ziekteverzuimpercentage (bijvoorbeeld
3,0%) kan de tool uitrekenen hoe de kans toeneemt dat de arbeidsproductiviteit, kwaliteit van
producten en diensten, klanttevredenheid, omzet en winst zal verbeteren. Daarmee blijft de
online tool trouw aan de onderliggende data van de WEA en ontsluit de tool de statistische
informatie op een manier die ook voor niet statistici toegankelijk is. Aan de kansberekeningen
ontleent de tool haar naam ‘Kansen Calculator’.
Ontwikkeling in Excel
Om de werking van de Kansen Calculator te testen en de werking aan de opdrachtgever duidelijk te maken, heeft ProfitWise een prototype van de tool in Excel ontwikkeld. De Excel file bevat
alle functionaliteiten van de uiteindelijke tool en is als stand-alone applicatie te gebruiken. De
Excel file is met de opdrachtgever gedeeld en goedgekeurd.
Ontwikkeling Kansen Calculator
Op basis van de Excel sheet hebben de programmeurs van het productiebedrijf MediaMonks de
zogenaamde back-end van de online tool geprogrammeerd. De back-end is de motor van de
tool en verzorgt alle kansberekeningen. Het mediabureau They (vormgever van de SZW website duurzameinzetbaarheid.nl) heeft het interactie-design en de vormgeving van de Kansen
Calculator verzorgd. De programmeurs van MediaMonks hebben vervolgens de front-end ontwikkeld, zodat de gebruikers gegevens over hun bedrijf of organisatie kunnen invullen. Tot slot
zijn de front-end en de back-end aan elkaar gekoppeld. De tool staat gepland om - na goedkeuring van SZW - op 2 april 2014 live te gaan op duurzameinzetbaarheid.nl, binnen het Werkgeversdeel.
24
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Beschrijving van de online tool ‘De Kansen Calculator’
De Kansen Calculator wordt dus gepubliceerd op de website www.duurzameinzetbaarheid.nl en
is publiekelijk toegankelijk. Gebruikers doorlopen de Kansen Calculator op een logische manier,
de interactie is intuïtief. Als de gebruiker zijn of haar omzet van het voorgaande jaar en het
lopende jaar deelt, geeft de Kansen Calculator een business case die stelt welk deel van de
omzet afhankelijk is van de betrokkenheid, de scholing en het ziekteverzuim van de medewerkers. Ook geeft de tool aan wat de invloed is op de andere bedrijfsresultaten. De gebruiker kiest
vervolgens waarin hij of zij wilt investeren. Aan de hand van vragen geeft de gebruiker aan wat
de huidige situatie is van de betrokkenheid, de scholingsinspanning of het ziekteverzuim van de
medewerkers. De tool vergelijkt de gegevens met de gegevens binnen de sector. Door met een
slider de duurzame inzetbaarheid virtueel te veranderen, zien werkgevers direct wat het effect is
op de ontwikkeling van de bedrijfsresultaten.
Werking en gebruik van de Kansen Calculator
De Kansen Calculator neemt de gebruiker mee door vier schermen. Elk scherm vormt een stap
in het samenstellen van de business case. In elke scherm wordt de gebruiker gevraagd input te
geven, of een keuze te maken. We zullen de functionaliteit van de afzonderlijke schermen beschrijven en illustreren met schermafdrukken.
Stap 1 Uw bedrijf
In het eerste scherm van de Kansen Calculator geeft de gebruiker aan in welke sector hun
bedrijf actief is. Gebruikers kunnen kiezen uit 11 sectoren. Verder wordt in dit eerste scherm
gevraagd naar de omzet in het voorgaande jaar en de verwachte omzet in het huidige jaar.
Gebruikers die de omzet niet weten of de gegevens niet willen delen, kunnen in beide velden ‘0’
invullen. Het verschil tussen de omzet in het voorgaande jaar en de verwachte omzet in het
lopende jaar geeft aan wat de verwachte omzetontwikkeling is. Van deze omzetontwikkeling
geeft de tool op basis van de WEA-data aan welke deel samenhangt met de duurzame inzetbaarheid van medewerkers.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
25
Figuur 10
Schermafdruk Kansen Calculator - Stap 1 Uw bedrijf
Stap 2 Kies uw investering
De gegevens van stap 1 worden gebruikt om een berekening te maken van het bedrag dat
samenhangt met de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers van het betreffende bedrijf of
organisatie. De tool geeft aan welk percentage van de omzetontwikkeling in de gekozen sector
wordt bepaald door de betrokkenheid van de medewerkers, het ziekteverzuim dan wel de
scholing. Als de gebruiker bijvoorbeeld heeft ingevuld dat er in het afgelopen jaar 1,0 miljoen
euro is omgezet en in het lopende jaar een omzet van 1,2 miljoen wordt verwacht, berekent de
tool het percentage van de omzetontwikkeling in de gekozen sector over het verschil van
0,2 miljoen euro. De Kansen Calculator geeft voor de betrokkenheid, de scholing en het ziekteverzuim letterlijk aan hoeveel geld er op het spel staat. De tool geeft dan aan In de sector
Horeca hangt 12% van de omzetontwikkeling samen met de BETROKKENHEID van uw medewerkers.
In het tweede scherm geeft de tool extra informatie over de invloed van de betrokkenheid, scholing en het ziekteverzuim op de vijf afzonderlijke bedrijfsresultaten. De tool doet dat in de vorm
van ‘Wist u dat?’ kaders. Op het scherm zie je als gebruiker bijvoorbeeld Wist u dat in de sector
26
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Vervoer & Communicatie 8% van de klanttevredenheid samenhangt met de betrokkenheid van
het personeel of Wist u dat in de sector Vervoer & Communicatie 7% van de winst samenhangt
met de ziekteverzuim van het personeel. De gebruiker kan op basis van deze extra informatie
kiezen in welke van de drie pijlers van duurzame inzetbaarheid - Betrokkenheid, Scholing en
Ziekteverzuim - hij of zij wil investeren.
Figuur 11
Schermafdruk Kansen Calculator - Stap 2 Kies uw investering
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
27
Stap 3 Uw medewerkers
Na het kiezen van een investering wordt de gebruiker gevraagd om vragen te beantwoorden
over de betrokkenheid, het ziekteverzuim dan wel de scholing van de medewerkers. De vragen
die gebruikt worden in de tool zijn qua formulering zo dicht mogelijk bij de originele vraagstelling
uit de WEA, om de validiteit van de berekeningen te waarborgen. In Figuur 12, Figuur 13 en
Figuur 14 zijn de schermafdrukken te zien van de vragen over achtereenvolgens de betrokkenheid, het ziekteverzuim dan wel de scholing van de medewerkers.
Figuur 12
Scherm Kansen Calculator - Stap 3 Uw medewerkers - Betrokkenheid
28
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Figuur 13
Scherm Kansen Calculator Stap 3 Uw medewerkers - Scholing
Figuur 14
Scherm Kansen Calculator Stap 3 Uw medewerkers - Ziekteverzuim
Stap 4 Wat levert het op?
In het laatste scherm van de tool krijgen de gebruikers te zien hoe hoog zij scoren - afhankelijk
van de keuze - op de betrokkenheid, het ziekteverzuim dan wel de scholing van de medewerkers. Op dezelfde schaal wordt weergegeven wat het gemiddelde in hun sector is. Met behulp
van een slider kunnen werkgevers bijvoorbeeld de betrokkenheid virtueel verbeteren door een
doel te stellen. Onderin het scherm laat de Kansen Calculator dan direct zien wat de kansen
zijn dat de productkwaliteit, klanttevredenheid, productiviteit, omzet en winst toenemen. Deze
kansen verschuiven gelijktijdig met het veranderen van de doelstelling. Als de gebruiker klaar is
met experimenteren, kan hij of zij kiezen om hetzelfde proces te doorlopen voor de andere twee
pijlers van duurzame inzetbaarheid.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
29
Figuur 15
Scherm Kansen Calculator - Stap 4 Wat levert het op? Betrokkenheid
30
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Figuur 16
Schermafdruk Kansen Calculator - Stap 4 Wat levert het op? Scholing
Figuur 17
Schermafdruk Kansen Calculator - Stap 4 Wat levert het op? Ziekteverzuim
Technische specificaties van de Kansen Calculator
De online tool is gemaakt in HTML5 en CSS2. De animaties die de kansen uitdrukken, worden
met behulp van GSAP en een TweenLite engine uitgevoerd. De back-end waarin de kengetallen zijn opgeslagen en alle statistische berekeningen plaatsvinden, is een Linux database.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
31
Hoofdstuk 5
Samenvatting, beperkingen en conclusie
In het laatste hoofdstuk vindt u een korte samenvatting van de online tool ‘De Kansen Calculator’ en vatten we samen welke wetenschappelijke en praktische bijdrage de ontwikkeling van de
Kansen Calculator heeft geleverd. We beschrijven ook de beperkingen van de analyses en de
online tool, en sluiten af met een conclusie.
Samenvatting
Uit het literatuuronderzoek voorafgaand aan de ontwikkeling van de Kansen Calculator blijkt dat
het verband tussen drie onderwerpen uit de schijf van vijf - betrokkenheid, gezondheid en ontwikkeling - en de bedrijfsprestaties door meerdere auteurs uitvoerig is beschreven en op onderdelen bevestigd. Op basis van gesprekken gevoerd met 100 bedrijven en organisaties in Nederland die actief zijn op het gebied van duurzame inzetbaarheid, komt SZW tot de conclusie voren
dat investeren in duurzame inzetbaarheid loont. In het manifest '100 werkgevers over duurzame
inzetbaarheid’ stelt SZW dat de business case positief is. Om de business case te versterken
en het voor werkgevers mogelijk te maken zelf een business case samen te stellen die het
verband tussen duurzame inzetbaarheid en bedrijfsresultaten expliciet maakt, is door ProfitWise
Onderzoek & Advies begin 2014 een online tool ontwikkeld met de naam Kansen Calculator.
De Kansen Calculator legt het verband tussen drie pijlers van duurzame inzetbaarheid (betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim) en een eenduidige set bedrijfsresultaten (ontwikkeling van
productiviteit, kwaliteit van producten en diensten, klanttevredenheid, omzet en winst). De
verbanden tussen duurzame inzetbaarheid en deze bedrijfsprestaties zijn bepaald met behulp
van de gegevens uit de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA), verzameld door TNO in 2012. De
manier waarop de bestaande WEA-data is geanalyseerd, heeft belangwekkende bevindingen
opgeleverd die bijdragen aan de literatuur en beeldvorming over duurzame inzetbaarheid. De
statistische analyses leveren voor 11 sectoren een helder beeld op hoe de drie pijlers van duurzame inzetbaarheid invloed kunnen hebben op de bedrijfsprestaties.
De Kansen Calculator maakt de genoemde wetenschappelijke kennis toegankelijk voor werkgevers. Werkgevers kunnen experimenteren met investeringen in duurzame inzetbaarheid en
direct zien wat een verandering in de duurzame inzetbaarheid kan betekenen voor de bedrijfsprestaties. Naast het maken van business cases stelt de Kansen Calculator de werkgevers in
staat hun scores op betrokkenheid, scholing en ziekteverzuim te vergelijken met het gemiddelde binnen hun sector. Het unieke aan de Kansen Calculator schuilt in het feit dat deze tool de
begrippen ‘Duurzame Inzetbaarheid’ en ‘Bedrijfsprestaties’ meetbaar maakt, en de relatie
tussen de twee op basis van wetenschappelijk analyses tastbaar maakt.
De Kansen Calculator wordt gepubliceerd op de website www.duurzameinzetbaarheid.nl en is
publiekelijk toegankelijk. Gebruikers doorlopen de Kansen Calculator op een logische manier,
de interactie is intuïtief en de tool is vormgegeven door dezelfde vormgevers verantwoordelijk
voor de vormgeving van de website duurzameinzetbaarheid.nl. Als de gebruikers hun omzet
van het voorgaande jaar en het lopende jaar delen, geeft de Kansen Calculator een business
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
33
case die stelt welk deel van de omzet afhankelijk is van de betrokkenheid, de scholing en het
ziekteverzuim van de medewerkers. Ook geeft de tool aan wat de invloed is op de andere
bedrijfsresultaten. De gebruiker kiest vervolgens waarin hij of zij wilt investeren. Aan de hand
van vragen geeft de gebruiker aan wat de huidige situatie is van de betrokkenheid, de
scholingsinspanning of het ziekteverzuim van de medewerkers. De tool vergelijkt de gegevens
met de gegevens binnen de sector. Door met een slider de duurzame inzetbaarheid virtueel te
veranderen, zien werkgevers direct wat het effect is op de ontwikkeling van de bedrijfsresultaten.
Beperkingen van de analyses en online tool
Van groot belang voor verder onderzoek naar het verband tussen duurzame inzetbaarheid en
bedrijfsprestaties zijn de beperkingen van de Kansen Calculator. De Kansen Calculator is gebaseerd op statistische modellen en het is een goed wetenschappelijk gebruik om de begrenzingen van die modellen en de onderliggende data te vermelden. Dit voorkomt dat er conclusies
worden getrokken waarvoor het wetenschappelijke bewijs ontbreekt. De beperkingen geven ook
precies aan waar verdere inspanningen om de business case voor duurzame inzetbaarheid
compleet te maken het best gestart kunnen worden.
De voornaamste beperking schuilt hem in het feit dat de Kansen Calculator aangeeft hoe de
kansen op betere bedrijfsresultaten veranderen onder invloed van de duurzame inzetbaarheid.
De tool doet dat op twee manieren. Allereerst geeft de tool aan hoeveel geld er op het spel
staat, bijvoorbeeld 12% van de omzetontwikkeling. Verder geeft de tool aan wat de kans is op
een verbetering van de omzet. Bijvoorbeeld 15%. De tool is vooralsnog niet in staat deze laatst
genoemde kans te kapitaliseren en uit te drukken in een hoeveelheid omzet in euro’s. De business case beperkt zich dus tot een uitspraak over de kans op een verandering in de omzetontwikkeling. Het omrekenen van die kans in euro’s kan niet worden gestaafd met de onderliggende data. De reden is dat de WEA-data geen gegevens bevatten over de omzet en winst van
de bedrijven en organisaties die hebben deelgenomen aan de WEA-enquête. De online tool
doet dus uitspraken over de ontwikkeling van de bedrijfsprestaties en niet over de hoogte van
die bedrijfsprestaties.
In het verlengde van de voorgenoemde beperking, schuilt ook de tweede beperking. Omdat de
tool veranderingen in kansen berekent, is de feedback die de gebruiker krijgt als volgt. ‘De kans
dat de tevredenheid van uw klanten zal toenemen, neemt toe met 14%’. In die feedback zit
twee keer het begrip toename. Dat is complex. Een meer eenvoudige feedback zou zijn De
tevredenheid van uw klanten zal toenemen met 14% of Het aantal tevreden klanten zal toenemen met 14%. Zoals inmiddels bekend, is het wetenschappelijk fundament van de business
case de WEA-data. Daarin onderscheidt de tool zich en dat maakt de uitspraken die de tool
doet over het effect van duurzame inzetbaarheid op de bedrijfsresultaten evidence-based. Het
gebruik van de WEA-data heeft echter ook zijn beperkingen. Als het gaat om de bedrijfsprestaties vraagt de WEA de werkgever namelijk een uitspraak te doen over de ontwikkeling van de
bedrijfsprestaties. De werkgever geeft aan of de omzet in de afgelopen twee jaar is afgenomen
dan wel toegenomen. De data doet dus een uitspraak over de ontwikkeling van de omzet en
niet over de hoogte van de omzet. In combinatie met de kansberekening leidt dat tot de genoemde feedback.
34
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Concluderend
Het feit dat we voor de tool gebruik hebben kunnen maken van de WEA-data en daarmee konden beschikken over de gegevens van meer dan vijfduizend bedrijven en organisaties, heeft
ervoor gezorgd dat er stevige statistische modellen ten grondslag liggen aan de ontwikkeling
van de Kansen Calculator. En die empirisch gevalideerde modellen hebben op zichzelf een
belangrijke bijdrage geleverd aan ons beeld van Duurzame Inzetbaarheid. De statistische analyse van de WEA-data heeft voor 11 verschillende sectoren inzicht gegeven in hoe de betrokkenheid van medewerkers, het ziekteverzuim en de scholing samenhangen met de ontwikkeling
van de bedrijfsresultaten. Daarmee is een belangrijke bijdrage geleverd aan de wetenschappelijke kennis over duurzame inzetbaarheid. De Kansen Calculator ontsluit deze wetenschappelijke kennis op een unieke manier. Gebruikers van de Kansen Calculator kunnen per sector zelf
ontdekken hoe de kansen op verbetering van de bedrijfsresultaten toenemen als de duurzame
inzetbaarheid toeneemt. Hoewel de kansberekeningen gebaseerd zijn op vergelijkingen tussen
organisaties en de kansberekeningen geen garantie zijn voor betere bedrijfsprestaties, zijn we
ervan overtuigd dat de Kansen Calculator werkgevers zal prikkelen om na te denken over de
toegevoegde waarde van het investeren in de duurzame inzetbaarheid. Want dat we met z’n
allen langer moeten werken, is een feit. En dat de betrokkenheid, de scholing en het ziekteverzuim van medewerkers daarbij een rol spelen, daarvan zijn we overtuigd. Hoe groot die rol
bij benadering is, dat maakt de Kansen Calculator duidelijk.
Zoals gezegd geven de beperkingen aan waar het onderzoek naar duurzame inzetbaarheid
verder zou moeten gaan. We concluderen dat de WEA-data een uitstekende basis is voor
verder onderzoek. Als in een volgende editie de WEA ook een vraag kan opnemen waarin de
werkgevers worden gevraagd naar de omzet en winst van het voorgaande jaar en de verwachte
omzet en winst in het lopende jaar, dan is het mogelijk de kansberekeningen om te zetten in
een financiële waarde. Om de inschatting van de betrokkenheid , ziekteverzuim en scholing nog
exacter te maken zou het goed zijn om de scores te baseren op inschattingen van de medewerkers zelf. Een belangrijk instrument om die gegevens te verzamelen is de Nationale
Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). De uitdaging is dan vervolgens wel om de Nationale
Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) data en de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) te
koppelen. De duurzame inzetbaarheid van een medewerker is een persoonlijk gegeven. De
bedrijfsprestaties is een resultaat van velen. De Kansen Calculator is een belangrijke stap
voorwaarts in het leggen van die verbinding. We zijn ervan overtuigd dat er nog vele stappen
kunnen en zullen volgen.
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
35
Hoofdstuk 6
Referenties
Bethge, M., Radoschewski, F. M., & Gutenbrunner, C. (2012). Effort-reward imbalance and
work ability: cross-sectional and longitudinal findings from the Second German Sociomedical Panel of Employees. BMC Public Health, 2012, 12(1), 875.
De Grip, A., Sauerman, J. (2013). The effect of training on productivity: The transfer of on-thejob training from the perspective of economics. Educational Research Review 8. 28-35.
12
Harter, J.K., Schmidt, F.L., Killham, E.A., & Agrawal, S.A. (2009). Q Meta-Analysis: The relationship between engagement at work and organizational outcomes. Gallup.
Markos, S., & Sridevi, M. S. (2010). Employee Engagement: The key to improving performance.
International Journal of Business & Management, 5(12), 89-96.
Meister, J. C. (1998). The quest for lifetime employability. Journal of Business Strategy, 19(3),
25-28.
Puolakka, K., Kautiainen, H., Pekurinen, M., Möttönen, T., Hannonen, P., Korpela, M., Hakala,
M., Arkela-Kautiainen, M., Luukkainen, R., & Leirisalo-Repo, M. (2006). Monetary value
of lost productivity over a five year follow up in early rheumatoid arthritis estimated on the
basis of official register data on patients’ sickness absence and gross income: experience from the FINRACo trial. Ann Rheum Dis, 65,899-904.
Taimela, S., Justen, S., Aronen, P., Sintonen, H., Läärä, E., Malmivaara, A., Tiesko, J. & Aro, T.
(2007). An occupational health intervention programme for workers at high risk for sickness absence. Cost effectiveness analysis based on a randomised controlled trial. Occupational and environmental medicine, 65(4), 242-248.
Temple, J. (2001) Growth effects of education and social capital in the OECD countries. OECD
Economic Studies, 33, 57-101.
Tuomi K, Ilmarinen J, Jahkola A, Katajarinne L, Tulkki A. Work Ability Index. 2nd revised edn.
Helsinki: Finnish Institute of Occupational Health, 1998.
Xanthopoulou, D., Bakker, A.B., Demerouti, E., & Schaufeli, W.B. (2009). Reciprocal relationships between job resources, personal resources, and work engagement. Journal of Vocational Behavior, 74, 235-244.
36
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Hoofdstuk 7
Bijlagen
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
37
Bijlage 1
Benchmarks Betrokkenheid per sector
In de onderstaande tabel zijn de gemiddelde scores weergeven van de schaal die we samenstelden om de algemene betrokkenheid van de medewerkers uit te drukken. We gebruikten
daarvoor de antwoorden op vraag 74 uit de TNO Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) 2012. De
vraag bestaat uit zes deelvragen waarbij de werkgevers worden gevraagd naar de tevredenheid
over de medewerkers wat betreft hun a) brede inzetbaarheid, b) betrokkenheid, c) flexibiliteit in
werktijd, d) bereidheid nieuwe dingen te leren, e) kwaliteit van het geleverde werk en f) arbeidsproductiviteit. De antwoordcategorieën zijn 0 = helemaal niet; 1 = in geringe mate; 2 = in enige
mate; 3 = in sterke mate en 4 = in zeer sterke mate.
We berekenden de sum scores, waardoor een schaal ontstond van 0 tot 24 punten. De tabel
geeft de gemiddelde scores per sector op basis van de sum scores. In de modellen maakten we
gebruik van de composite scores, samengesteld uit de factorscores op de zes deelvragen.
Tabel 1
Gemiddelde scores, steekproefgrootte en standaarddeviatie Betrokkenheid per sector
Sector
N
Mean
SD
5035
16,70
3,30
0
Algemeen
1
Landbouw, bosbouw & visserij
91
16,86
3,34
2
Industrie
851
16,19
3,34
3
Bouwnijverheid
351
15,90
3,27
4
Handel
770
16,86
3,30
5
Horeca
217
16,92
3,25
6
Vervoer & communicatie
361
16,27
3,36
7
Financiële instellingen
169
17,10
3,22
8
Zakelijke dienstverlening
815
17,10
3,22
9
Overheid
154
16,53
2,66
10
Onderwijs
419
16,64
3,32
11
Gezondheids- & welzijnszorg
550
16,80
3,07
N = steekproef; Mean = gemiddelde score per sector; SD = standaardafwijking van het gemiddelde per sector
38
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Bijlage 2
Benchmarks Ziekteverzuim per sector
In de onderstaande tabel zijn de gemiddelde ziekteverzuimpercentages weergeven per sector.
We gebruikten daarvoor de antwoorden op vraag 73 uit de TNO Werkgevers Enquête Arbeid
(WEA) 2012. De vraag luidde: Wat was binnen uw vestiging het ziekteverzuim in 2011, exclusief
zwangerschap- en bevallingsverlof. Werkgevers konden een verzuimpercentage opgeven tot
één decimaal achter de komma. In totaal deelden 3.984 organisaties hun gegevens.
Tabel 2
Steekproefgrootte, gemiddelde scores in percentages en standaarddeviatie Ziekteverzuim per sector
Sector
N
Mean
SD
3984
3,66
3,71
71
2,35
2,86
Industrie
687
3,69
3,19
Bouwnijverheid
282
4,39
4,43
4
Handel
576
3,03
3,83
5
Horeca
162
3,02
4,32
6
Vervoer & communicatie
266
3,45
3,49
7
Financiële instellingen
133
3,48
4,59
8
Zakelijke dienstverlening
651
3,05
3,46
9
Overheid
132
4,88
2,30
10
Onderwijs
343
4,54
4,25
11
Gezondheids- & welzijnszorg
462
4,60
3,52
0
Algemeen
1
Landbouw, bosbouw & visserij
2
3
N = steekproef; Mean = gemiddelde ziekteverzuim percentage per sector; SD = standaardafwijking van het gemiddelde per
sector
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
39
Bijlage 3
Benchmarks Scholing per sector
In de onderstaande tabel zijn de gemiddelde scores weergeven van de schaal die we samenstelden om de mate van scholing van medewerkers uit te drukken. We gebruikten daarvoor de
antwoorden op vraag 72 uit de TNO Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) 2012.
De vraag luidt Hoeveel procent van de werknemers in uw vestiging heeft het afgelopen jaar in
werktijd een cursus/training/scholing gevolgd. De antwoordcategorieën zijn 0 = 0%; 1 = 1 t/m
24%; 2 = 25% t/m 49%; 3 = 50% t/m 74% en 4 = 75% of meer. De tabel geeft de gemiddelde
scores per sector op een 4-punts schaal, de standaardafwijking en een globale schatting van
het gemiddeld percentage medewerkers per sector dat het afgelopen jaar in werktijd een cursus/training/scholing heeft gevolgd.
Tabel 3
Gemiddelde scores, steekproefgrootte en standaarddeviatie Scholing per sector
Sector
N
Mean
SD
schatting
5107
2,04
1,36
26,0%
91
1,34
1,23
8,5%
872
1,50
1,16
12,5%
353
1,93
1,24
23,3%
766
1,71
1,37
17,8%
Horeca
217
1,40
1,17
10,0%
6
Vervoer & communicatie
365
2,03
1,39
25,8%
7
Financiële instellingen
172
2,67
1,35
41,8%
8
Zakelijke dienstverlening
820
2,09
1,29
27,3%
9
Overheid
155
2,55
1,17
38,8%
10
Onderwijs
449
2,62
1,29
40,5%
11
Gezondheids- & welzijnszorg
556
2,90
1,19
47,5%
0
Algemeen
1
Landbouw, bosbouw & visserij
2
Industrie
3
Bouwnijverheid
4
Handel
5
N = steekproef; Mean = gemiddelde score per sector op een schaal van 0 tot 4; SD = standaardafwijking van de gemiddelde score per sector; schatting = schatting van het gemiddelde percentage werknemers dat het jaar voorafgaand aan de in
werktijd een cursus/training/scholing heeft gevolgd.
40
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Bijlage 4
Verklaarde variantie binnen de verschillende sectoren
Tabel 4
Verklaarde variantie als alle sectoren samen worden genomen2
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
8%
8%
6%
12 %
11 %
Ziekteverzuim
9%
8%
6%
12 %
11 %
Scholing
2%
1%
1%
0%
0%
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Tabel 5
Verklaarde variantie in de sector Industrie
Kwaliteit
Betrokkenheid
9%
9%
6%
12 %
12 %
Ziekteverzuim
9%
10 %
5%
12 %
11 %
Scholing
1%
0%
2%
1%
1%
Tabel 6
Verklaarde variantie in de sector Bouwnijverheid
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
15 %
18 %
13 %
22 %
20 %
Ziekteverzuim
17 %
21 %
9%
14 %
13 %
1%
4%
3%
1%
1%
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
11 %
12 %
8%
16 %
16 %
Ziekteverzuim
15 %
15 %
9%
17 %
16 %
2%
1%
0%
0%
0%
Scholing
Tabel 7
Verklaarde variantie in de sector Handel
Scholing
2
deze cijfers gelden ook voor de sectoren Landbouw , Bosbouw & Visserij en Overheid
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
41
Tabel 8
Verklaarde variantie in de sector Horeca
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
12 %
15 %
2%
5%
5%
Ziekteverzuim
11 %
14 %
1%
5%
4%
5%
3%
4%
1%
0%
Scholing
Tabel 9
Verklaarde variantie in de sector Vervoer & Communicatie
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
8%
8%
4%
10 %
7%
Ziekteverzuim
8%
6%
3%
8%
7%
Scholing
0%
0%
0%
0%
0%
Tabel 10
Verklaarde variantie in de sectoren Financiële instellingen en Zakelijke dienstverlening
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
5%
5%
5%
11 %
10 %
Ziekteverzuim
6%
5%
5%
10 %
9%
Scholing
2%
1%
1%
0%
0%
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
11 %
10 %
9%
16 %
16 %
Ziekteverzuim
16 %
12 %
8%
17 %
16 %
2%
3%
0%
1%
0%
Tabel 11
Verklaarde variantie in de sector Onderwijs
Scholing
Tabel 12
Verklaarde variantie in de sector Ziekteverzuims- & Welzijnszorg
Kwaliteit
Klanttevredenheid
Productiviteit
Omzet
Winst
Betrokkenheid
8%
6%
6%
14 %
13 %
Ziekteverzuim
7%
5%
4%
11 %
10 %
Scholing
1%
3%
0%
0%
0%
42
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Bijlage 5
Modellen invloed Betrokkenheid op bedrijfsprestaties per sector
Tabel 13
Ongestandaardiseerde B-waarden model Betrokkenheid
Sector
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
productkwaliteit
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
klanttevredenheid
0,975
0,975
1,023
1,064
1,027
1,126
0,968
0,947
0,947
0,975
0,963
0,889
productiviteit
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
omzet
1,439
1,439
1,434
1,180
1,393
1,647
1,541
1,443
1,443
1,439
1,320
1,506
winst
1,378
1,378
1,403
1,131
1,373
1,600
1,327
1,367
1,367
1,378
1,338
1,456
0,233
0,233
0,209
0,398
0,319
0,126
0,208
0,192
0,192
0,233
0,168
0,245
0,174
0,174
0,199
0,357
0,247
0,195
0,178
0,133
0,133
0,174
0,107
0,127
0,187
0,187
0,199
0,038
0,129
0,156
0,183
0,196
0,196
0,187
0,419
0,258
0,079
0,079
0,058
0,036
0,058
0,093
0,043
0,068
0,068
0,079
0,185
0,130
0,449
0,449
0,490
0,324
0,291
0,341
0,428
0,487
0,487
0,449
0,631
0,399
0,232
0,232
0,191
0,213
0,224
0,259
0,270
0,273
0,273
0,232
0,190
0,227
Bedrijfsprestaties type A
Bedrijfsprestaties type B
Bedrijfsprestaties type A
relatieve arbeidsproductiviteit
Bedrijfsprestaties type B
relatieve arbeidsproductiviteit
Bedrijfsprestaties type A
betrokkenheid
Bedrijfsprestaties type B
betrokkenheid
Relatieve arbeidsproductiviteit
betrokkenheid
Bedrijfsprestaties type A
Bedrijfsprestaties type B
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
= Algemeen model
= Landbouw, bosbouw & visserij (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Industrie
= Bouwnijverheid
= Handel
= Horeca
= Vervoer & communicatie
= Financiële instellingen (samengevoegd met Zakelijke Dienstverlening)
= Zakelijke dienstverlening
= Overheid (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Onderwijs
= Gezondheids- & welzijnszorg
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
43
Bijlage 6
Modellen invloed Ziekteverzuim op bedrijfsprestaties per sector
Tabel 14
Ongestandaardiseerde B-waarden model Ziekteverzuim
Sector
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
productkwaliteit
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
klanttevredenheid
0,952
0,952
1,030
1,133
0,997
1,129
0,909
0,914
0,914
0,952
0,877
0,838
productiviteit
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
1,000
omzet
1,454
1,454
1,504
1,309
1,378
2,084
1,604
1,411
1,411
1,454
1,483
1,579
winst
1,393
1,393
1,462
1,271
1,353
1,978
1,431
1,348
1,348
1,393
1,441
1,472
0,323
0,323
0,251
0,332
0,378
0,118
0,280
0,280
0,280
0,323
0,433
0,334
0,217
0,217
0,208
0,325
0,297
0,138
0,177
0,166
0,166
0,217
0,241
0,165
-0,049
-0,049
0,116
-0,053
-0,041
-0,139
0,031
-0,052
-0,052
-0,049
-0,063
-0,068
-0,032
-0,032
0,026
-0,111
-0,028
-0,099
0,050
-0,075
-0,075
-0,032
-0,039
-0,005
-0,082
-0,082
0,657
-0,055
-0,037
-0,186
-0,092
-0,066
-0,066
-0,082
-0,076
-0,037
0,230
0,230
0,183
0,125
0,214
0,197
0,279
0,289
0,289
0,230
0,165
0,245
Bedrijfsprestaties type A
Bedrijfsprestaties type B
Bedrijfsprestaties type A
relatieve arbeidsproductiviteit
Bedrijfsprestaties type B
relatieve arbeidsproductiviteit
Bedrijfsprestaties type A
ziekteverzuim
Bedrijfsprestaties type B
ziekteverzuim
Relatieve arbeidsproductiviteit
ziekteverzuim
Bedrijfsprestaties type A
Bedrijfsprestaties type B
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
44
= Algemeen model
= Landbouw, bosbouw & visserij (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Industrie
= Bouwnijverheid
= Handel
= Horeca
= Vervoer & communicatie
= Financiële instellingen (samengevoegd met Zakelijke Dienstverlening)
= Zakelijke dienstverlening
= Overheid (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Onderwijs
= Gezondheids- & welzijnszorg
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
Bijlage 7
Modellen invloed Scholing op bedrijfsprestaties per sector
Tabel 15
Ongestandaardiseerde B-waarden model Scholing
Scholing
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
0,074
0,074
0,129
0,134
0,046
0,169
0,022
0,087
0,087
0,074
0,006
0,003
0,097
0,097
0,073
0,159
0,085
0,190
0,007
0,106
0,106
0,097
0,111
0,096
0,053
0,053
0,001
0,087
0,053
0,142
0,000
0,052
0,052
0,053
0,133
0,142
0,044
0,044
0,078
0,074
0,009
0,096
-0,008
0,012
0,012
0,044
0,053
0,035
0,032
0,032
0,061
0,060
-0,020
0,049
-0,009
0,012
0,012
0,032
-0,014
0,040
Productiviteit
scholing
Productkwaliteit
scholing
Klanttevredenheid
scholing
Omzet
scholing
Winst
scholing
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
= Algemeen model
= Landbouw, bosbouw & visserij (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Industrie
= Bouwnijverheid
= Handel
= Horeca
= Vervoer & communicatie
= Financiële instellingen (samengevoegd met Zakelijke Dienstverlening)
= Zakelijke dienstverlening
= Overheid (gelijkgesteld aan Algemeen model)
= Onderwijs
= Gezondheids- & welzijnszorg
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI
45
ProfitWise International BV
Overtoom 237
1054 HV Amsterdam
T 020 412 35 32
[email protected]
www.profitwise.nl
46
ProfitWise Onderzoek & Advies | Rapportage ontwikkeling en gebruik Kansen Calculator DI

Duurzame inzetbaarheid

vacature

Presentatie Diana Lettink

Vacature: Calculator/Werkvoorbereider grond

PP Pieter Molijn - Bureau Veritas

senior HR Consulent - Barendrecht

Training Duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbhaarheid Ambulancezorg

Zes tips om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden

de bijlage