Klinische profielen in de RTNA

Definiëring
Klinische profielen in de
RTNA: PLI en ASS
Dr. Mieke Ketelaars
Enkele voorbeelden
Pragmatische competentie:
Het adequaat gebruik van taal in context
(Bishop, 2000)
Maar:
- Wat is adequaat?
- Wat is ‘taal in context’?
- Taal versus communicatie
- Pragmatiek versus semantiek
Pragmatische taalproblemen in
de DSM
“Wie het hoogste gooit, mag beginnen”
“En toen ging de bus uit de stad. Hij wilde niet meer op
de stoep. Hij sprong in een koeienwei. Hij zei: moeee!”
ASS
Gesprek over gevoelens...of over superhelden?
...
Maar ook:
- Turntaking
- Woordvindingsproblemen
- Etc...
ADHD
taalstoornissen
1
De ontwikkeling van PLI
De ontwikkeling van PLI
- Semantic pragmatic deficit syndrome
(Rapin & Allen, 1983)
- Niet gebonden aan één stoornis
- Pragmatic language impairment (Bishop,
2000)
- semantische problemen geen
kernsymptoom
- Semantic pragmatic disorder (Bishop &
Rosenbloom, 1987)
- Geen duidelijk syndroom maar set van
geassocieerde problemen
- Social (pragmatic) communication
disorder (SCD) (DSM-5; APA, 2013)
- Officiele diagnose
Social Communication Disorder
Onderscheid SCD-ASS
- Problemen in het sociaal gebruik van verbale
en nonverbale communicatie
- Beperking in het gebruik van
communicatie voor sociale doeleinden
- Beperking in het vermogen tot aanpassen
communicatie naar context of
gesprekspartner
- Moeite met handhaven regels rondom
conversatie en narratie
- Moeite met begrip van impliciete
communicatie
SCD afwezigheid van repetitief gedrag
en restrictieve interesses
2
Problemen met diagnose
SCD
Problemen met diagnose
SCD
Wat weten we er eigenlijk van?
Hoe kunnen we het vaststellen?
- Beperkte info over prevalentie,
comorbiditeit, de exacte problematiek
en het verloop van de problematiek
- Gradatie met ASS?
- Verleden voornamelijk spontane
taalanalyses, maar weinig efficient en
betrouwbaar. Wel ecologisch valide!
- Tegenwoordig meer gebruik
narratieven. Efficiënt, betrouwbaar en
valide, maar beperkt in ‘scope’
Narratie in de RTNA
Wat hebben we onderzocht?
BVT onderdeel meet narratie
- Is er sprake van afwijkingen in narratieve
vaardigheden bij kinderen met PLI?
-
Gestandaardiseerd
Betrouwbaar
Sensitief voor ontwikkeling
Ecologisch valide
Maar kan het de taalproblemen van
kinderen met PLI en ASS opsporen?
- Hoe ziet de ontwikkeling van narratieve
vaardigheden eruit bij kinderen met PLI?
- Achterstand of stoornis?
3
Onderzoeksgroep
Maten
- Zich normaal ontwikkelende kinderen
 RTNA, Busverhaal
• Normale CCC-score*, geen problemen
- Kinderen met pragmatische
taalproblemen
• CCC score onder cut-off van 132
- Onderzoek op 5, 6, en 7-jarige leeftijd
(Jansonius et al., 2014)
 Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid minimaal 80 procent op alle
maten






Aantal uitingen
Gemiddelde zinslengte langste vijf uitingen
Aantal onderschikkingen
Plot componenten
Irrelevante uitingen
Impliciete referenties
*Bishop, 1998; Dutch translation: Hartman et al, 1998
Gemiddelde lengte uitingen
Aantal onderschikkingen
4
Aantal uitingen
Plotcomponenten
Irrelevante uitingen
Impliciete referenten
5
Wat is het profiel van
kinderen met PLI?
- Kinderen met PLI laten een algehele achterstand
zien op narratieve vaardigheden, met uitzondering
van de proportie impliciete referenten
- Hoewel er sprake is van ontwikkeling, wordt de
achterstand niet ingelopen
- Niet gewoon zwakker, maar ook echt anders
- IQ niet relevant
En hoe zit het met ASS?
In de praktijk...
De bus kwam/
{en} die had de wiel los/
{en} toen had die stop!/
{en} toen had ie geen zin meer/
Hij lachte/
Toen kwam buskie/
Dat is de trein/
Die deed uitschelden/
{en} toen ging die naar het tunneltje/
Toen zei die: Stop!/
Maar hij had geen zin in/
{en} hij zei haaa!
{en} toen ging die: ik had er genoeg om op de weg te rijden/
{en} toen ging die over het hek springen/
Toen zei de koe: huh, wat is dat nou?/
Daar kijkt ie heel sloom/
{en} dat was het/
Onderzoeksgroep
- 32 kinderen met ASS (lft 8;8 jaar)
• Diagnose door psychiater, IQ > 80, comorbide
problematiek niet uitgesloten
ASS
- 32 zich normaal ontwikkelende kinderen
...
ADHD
• Gematcht op leeftijd, geslacht en IQ
taalstoornissen
6
Wat is het profiel van kinderen
met ASS?
Resultaten
- Ook hier sprake van zwakkere narratieve
vaardigheden
- Minder uitingen, minder plotcomponenten
en meer irrelevante uitingen
- Gecorrigeerd voor aantal uitingen alleen
meer irrelevante uitingen
- MAAR: Geen afwijking op gemiddelde
zinslengte en aantal onderschikkigen
*
*
Typisch voorbeeld...
Klinische ervaring
<Nou> de bus1 {die} ree dus met de man erin/
<Nou> toen...ging de bus kapot/
{En} toen pakte die man een ... <een> reparatieding.../
Daar ging ie de bus even mee repareren1/
Ook wel een dubbeldekker/
want het is een dubbeldekker geloof ik/
Die komen in <Engel> Londen voor /
Heel veel in Engeland zijn er geloof ik/
- Kinderen met ASS hebben moeite met het
fantasie-aspect van het verhaal
“maar een bus kan eigenlijk niet praten”
7
Wat kunnen we met deze
informatie?
- BVT is in staat de taalproblemen van kinderen met
PLI en ASS vast te stellen
- Geen directe vergelijking mogelijk ivm lft, MAAR:
- Grote overlap in problematiek van kinderen met ASS
en kinderen met PLI op narratief gebied
Dus...
- Mogelijkheid om problematiek te ‘vangen’:
ja
- Duidelijke klinische profielen: voorzichtig
ja, maar ook overlap
- Taalproblematiek van kinderen met ASS meer op
inhoudelijke aspecten dan structurele aspecten
- Taalproblematiek van kinderen met PLI óók in
structurele aspecten
BEDANKT VOOR DE
AANDACHT!
[email protected]
8

Download Report