informatiefolder (pdf, 2.2MB)

| 1
Arrangeer
Cursus
Januari - april 2015
2 |
b a l k a r ra n geercu rs u s 2015
de arrangeercursus van balk
BALK organiseert in januari t/m april 2015 weer een uitgebreide arrangeercursus. De bijeenkomsten
zijn op tien zaterdagen van 13.00 tot 17.00 uur, in het centrum van Utrecht.
De data zijn:

Zaterdag 10 januari 2015

Zaterdag 24 januari 2015

Zaterdag 7 februari 2015

Zaterdag 21 maart 2015

Zaterdag 7 maart 2015

Zaterdag 14 maart 2015

Zaterdag 21 maart 2015

Zaterdag 4 april 2015

Zaterdag 18 april 2015

Zaterdag 25 april 2015
docenten
Docent van de cursus is Tijs Krammer. Tijs is een ervaren koordirigent,
arrangeur en docent. Hij heeft gearrangeerd voor professionele groepen
zoals Montezuma’s Revenge, Intrmzzo, Frommermann, Wishful Singing
en The Gents. Zijn arrangementen worden uitgegeven bij De Haske,
Molenaar, ChorusOnline, Zoec Music, Mol13 en Ferrimontana. In 2014
heeft hij een boek gepubliceerd over het maken van vocale bewerkingen getiteld Arrangeren voor koor en vocal group.
Sinds de start van de arrangeercursus bij Balk is Tijs docent ervan geweest. Hij is bij Balk tevens
hoofddocent van de opleiding Dirigent Licht Vocaal.
In de cursus van 2015 komen Hans Kaldeway en Don Henken een workshop geven als gastdocent.
Voor wie
De cursus is bedoeld voor gevorderde amateurs, professionals die al een conservatorium-studie
hebben gedaan en personen die bezig zijn met zo’n studie. Van de cursisten wordt het volgende
verwacht:

Goede kennis van muziektheorie

Kennis van akkoorden

Akkoordsymbolen kunnen spelen op de piano

Piano kunnen spelen met twee handen in de g- en f-sleutel
balk arrange e rcursus 2 0 1 5
ervaringen van cursisten
De arrangeercursus van Balk vindt om de twee jaar plaats. De cursus werd voor het eerst in 1999
gegeven, dus in 2015 zal het voor de negende keer zijn. Gemiddeld zijn er tien tot twaalf deelnemers
per cursus.
“Ik kijk terug op een serie leerzame en gezellige middagen in Utrecht! Tijs Krammer geeft deze
cursus op een ontspannen manier, zonder aan punctualiteit en leerzaamheid in te leveren. Hij
differentieert makkelijk, zodat je op elke niveau deze cursus in kunt stappen. Er is voor iedereen wat
te leren, of je nu al zelf uitgebreide zesstemmige arrangementen schrijft, of er pas net achter bent
welke akkoorden het beste bij ‘Let it be’ of ‘The A team’ passen.”
“Het waren voor mij heerlijke middagen discussiëren over harmoniseren, stempartijen,
zingbaarheid, muzikale keuzes, en een nauwkeurige kijk op mijn eigen arrangementen en gemaakte
opdrachten. De drankjes achteraf in het nabij gelegen café waren ook elke zaterdag een welkome en
gemoedelijke afsluiting!”
David de Geus, dirigent van The Amsterdam Vocals
“De arrangeercursus gegeven door Tijs krammer bij Balk is een aanrader, zowel voor een beginnend
als gevorderd arrangeur. De lessen zijn interessant, leerzaam, veelzijdig en bieden verdieping voor elk
niveau. Tijs is een inspirerende, enthousiaste docent en weet iedereen gerichte feedback te geven om
arrangementen kwalitatief te verbeteren. Dat maakt de lessen boeiend en uitdagend.”
Marieke van Diepen, dirigent van iSing
“Tijs kan goed schakelen tussen de niveaus van de cursisten waardoor er voor iedereen een
uitdaging in de cursus zit. In een ongedwongen sfeer wordt ongemerkt veel van de theorie achter
het arrangeren behandeld. Maar met veel voorbeelden en praktijkopdrachten blijft het geen droge
stof. Het is leuk om met de opdrachten aan de slag te gaan en met de andere cursisten te vergelijken
welke keuzes zij maken bij het arrangeren.”
“Het biertje na afloop van de middagen viel ook in goede aarde, een mooie afronding van een dag
hard werken.”
“Wat mij betreft had de cursus nog wel langer mogen zijn want er valt altijd meer ontdekken!
Delen van het cursusmateriaal gebruik ik nog steeds, het blijft boeiend, hoe veel of weinig je ook
arrangeert.”
Dorien de Landtsheer, zanger bij Leeuwenhart en arrangeur
“Mensen zoals ik, die al jaren op hun eigen wijze vocale arrangementen schrijven, vinden in deze cursus een
goede mix van theorie en praktijkoefeningen omtrent de uitdagingen waarvoor je bij het arrangeren voor
koor of zanggroep wordt gesteld, en een groep gemotiveerde mede-arrangeurs waarmee ze die uitdagingen
kunnen bespreken. De cursus is pittig voor wie (nog) niet goed thuis is in akkoorden en ritmes, maar Tijs
| 3
4 |
b a l k a r ra n geercu rs u s 2015
Krammer is een zeer gedreven docent die deze materie als geen ander beheerst, dus wie leergierig is en
bereid is er voldoende tijd in te steken, kan deze cursus met succes afronden.”
“De eerste lessen begonnen telkens met een muzikaal dictee: de docent zingt een melodie en ritme voor,
de cursisten schrijven die dan op het gehoor uit in notenschrift. Sommigen vinden dat heel lastig, maar
wie (zoals ik) gewend is om op het gehoor een te arrangeren nummer uit te pluizen, heeft hier niet zoveel
moeite mee. Een goede oefening in letten op de details.”
Hans van der Linden, zanger en arrangeur bij VoixSix
werkwijze
Tijdens de bijeenkomst wisselen we praktische oefeningen af met theoretische onderwerpen. In elke
bijeenkomst doe je onder andere een melodisch dictee. In de eerste helft van de cursus maak je als
huiswerk een aantal kleinere opdrachten zoals:

Arrangeer een refrein van Angels van Robbie Williams voor de bezetting satb waarbij alle
stemmen tegelijkertijd tekst zingen (oftewel, de stemmen zijn ‘homofoon’).

Arrangeer twee coupletten van Everything van Michael Bublé waarbij er een duidelijke opbouw
is van het eerste naar het tweede couplet.
In de tweede helft van de cursus ga je werken aan een volledig arrangement en je krijgt daarin uitgebreid feedback van de docent.
onderwerpen
Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder andere:

Bereik van de stemmen en veelgebruikte koorbezettingen.

Juiste notatie van sleutels, maatsoorten en toonsoorten.

Akkoordsymbolen en goedklinkende liggingen van akkoorden.

Klanken voor begeleidende partijen en voor baslijnen, scatting.

Het schrijven in meerdere lagen, zoals de melodie-laag, de bas-laag en de harmonie-laag.

Arrangeren is diverse stijlen, zoals jazz, pop, gospel

Jazzversieringen, blokakkoorden en walking bass.

Verschillende popstijlen, vocal percussion.

De opbouw van jazz- en popnummers, intro’s, coda’s.

Variatie brengen in arrangementen.

Notatie van swing en complexe ritmes, zoals in soul en funk.

Het schrijven voor begeleidende instrumenten, zoals piano, bass en drums.

Arrangeren voor specifieke bezettingen, zoals vrouwenkoor.
literatuur
In de cursus behandelen we hoofdstukken uit de volgende boeken:

Deke Sharon. A cappella arranging. Hal Leonard, 2012.
balk arrange e rcursus 2 0 1 5

Tijs Krammer. Arrangeren voor koor en vocal group. Humm Publishing, 2013.

Jimmy Joice. Scoring for voice. Alfred Publishing, 1990.
Bij aanvang van de cursus ontvang je een reader met de literatuur.
kosten
De kosten van de cursus zijn € 275,00 voor balk-leden en € 315,00 voor niet-leden. De workshops
zijn ook toegankelijk voor personen die de cursus niet volgen, de deelname aan zo’n workshop kost
€30,00.-
locatie
De bijeenkomsten zijn in Zimihc, Bouwstraat 55 in Utrecht, dicht bij de Biltstraat. Vanaf Utrecht cs is
het daarheen ongeveer vijftien minuten lopen. Met de bus is het vijf minuten met (neem daarvoor lijn
28, 50, 51, 52, 55, 74 of 77 en stap uit bij de halte Wittevrouwen). Op de Bouwstraat is het op zaterdag
betaald parkeren.
toelating en inschrijving
Voor de cursus hoef je geen toelatingstest te doen. Je moet zelf inschatten of je ver genoeg gevorderd
bent om deze cursus te volgen. De docent probeert de niveauverschillen tussen de studenten te
overbruggen door opdrachten te geven van verschillende moeilijkheidsgraden.
Het minimum aantal deelnemers voor de cursus is acht.
Mail voor nadere informatie en aanmelding naar Marcelle Hermsen, [email protected].
gedetailleerd schema
Hieronder staan de onderwerpen voor de bijeenkomsten van de arrangeercursus. De snelheid
waarin we onderwerpen behandelen is enigszins afhankelijk van het niveau en de interesses van de
deelnemers. Het kan dus voorkomen dat we iets afwijken van het onderstaande schema.
In de eerste vier bijeenkomsten zijn de arrangeeropdrachten nauw omschreven, zowel wat je arrangeert als de manier waarop. Het voordeel van deze werkwijze is dat we veel kunnen leren van elkaars
werk. Als je wilt dat je opdrachten worden besproken in de bijeenkomst, neem dan kopieën mee van
je werk voor alle andere deelnemers.
Voor de overige bijeenkomsten kies je één nummer om te arrangeren. Je bent daarin niet geheel vrij.
Het idee is dat de cursisten gezamenlijk drie nummers kiezen in verschillende stijlen en dat je één van
die drie nummers kiest om aan te werken.
| 5
6 |
b a l k a r ra n geercu rs u s 2015
bijeenkomst 1
10 januari 2015
Onderwerpen:

Klein dictee: noteren van een eenvoudige melodie.

Bereik van de stemmen.

De tenorsleutel.

Liggingen: drieklanken.

Homofoon tegenover niet-homofoon.

Artikel: Arrangeren in 10 stappen.
Opdrachten voor bijeenkomst 2:
a. Arrangeer een gedeelte van Here, there and everywhere van The Beatles voor satb (geen divisies), strikt homofoon.
b. Arrangeer een gedeelte van Here, there and everywhere voor satb + alt-solo (geen divisies) met
de melodie in de alt, en lange homofone akkoorden op ‘ooh’ in de overige stemmen.
bijeenkomst 2
24 januari 2015
Onderwerpen:

Klein dictee: noteren van een melodie in latin.