Aan de Gemeenteraad Geachte leden van de raad, Enschede heeft

POSTADRES
Postbus 20
7500 AA Enschede
BEZOEKADRES
Hengelosestraat 51
TELEFOON
Aan de Gemeenteraad
14 0 53
DATUM
ONS KENMERK
BEHANDELD DOOR
19 september 2014
1400249540
L.J.F. Boeding
UW BRIEF VAN
UW KENMERK
DOORKIESNUMMER
(053) 481 71 30
ONDERWERP
Informatie Pensioenmaatregel, zoektermijn aanpak Marktmeester
Geachte leden van de raad,
Enschede heeft de afgelopen 2 weken volop in de belangstelling gestaan. Aanleiding vormde
een van de aan uw Raad gepresenteerde maatregelen om bijstandsaanvragers het eventueel
beschikbare vermogen uit een pensioen aan te laten spreken. Eerder is in de stedelijke
commissie gesproken over de vier weken zoektijd. In deze brief willen wij nogmaals de context
schetsen van de keuzes die dit college aan uw Raad heeft voorgelegd met betrekking tot
aanvullende maatregelen op het terrein van de bijstand. Naar aanleiding van bespreking in de
stedelijke commissie willen wij verder een duiding geven rondom de eerder in werking getreden
4 weken zoektijd, en ons offensief voor meer werkgelegenheid.
Aanleiding
De instroom in de bijstand beperken en de uitstroom bevorderen is een van de belangrijkste
opgaven voor de stad. In onze gemeente hebben wij veel mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt, terwijl we aan de bovenkant juist veel high tech maakindustrie in onze regio
hebben. Per saldo hebben we op dit moment te weinig banen. We doen er alles aan om de
banen die beschikbaar zijn, te reserveren voor de mensen die in een uitkering zitten. Ingezette
acties waartoe reeds is besloten in het verleden hebben nog niet het gewenste effect
opgeleverd om tekorten op het terrein van bijstand naar beneden te kunnen bijstellen. Dat kan,
voor een deel door een ander noodzakelijk beleid te voeren.
DATUM
ONS KENMERK
PAGINA
19 september 2014
1400249540
2/4
Noodzakelijke maatregelen
Het College hanteert in haar voorstellen de uitgangspunten zoals die benoemd staan in het
coalitieakkoord. Een van de belangrijkste uitgangspunten is eigen kracht van inwoners en
samenleving. Zelfredzaamheid maakt expliciet onderdeel uit van eigen kracht. Als inwoners zelf
de beschikking hebben over een substantieel vermogen, dan is de vraag wat ons betreft reëel
of wij als overheid dan direct tot financiële bijstand over moeten gaan. Spaargeld, overwaarde
op de eigen woning en ook een additionele pensioenvoorziening (bovenop de AOW) zijn hier
voorbeelden van. Wij beseffen dat een aantal van deze maatregelen het hart van ons sociale
stelsel raken. Er zijn gemeenten elders in het land die op vergelijkbare wijze zoeken naar
mogelijkheden om, in een tijd met geringe financiële armslag bij gemeenten, het tij te keren.
Vermogen vanuit pensioenvoorzieningen
Bij dit voorstel, als onderdeel van een totaal pakket aan mogelijke maatregelen, is, begrijpelijk,
veel commotie ontstaan. De intensiteit waarmee het debat, zowel lokaal als landelijk, over deze
maatregel is en wordt gevoerd onderstreept de maatschappelijke betrokkenheid en geeft uiting
aan de opvattingen die op dat punt leven. Op donderdagavond 11 september heeft wethouder
Welman de fractiewoordvoerders Werk&Inkomen nader geïnformeerd over de stand van zaken
t.a.v. de Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU): de lopende en de voorgestelde maatregelen
waaronder de voorgestelde pensioenmaatregel. In de loop van donderdagavond werd bekend
dat de staatsecretaris deze maatregel niet wenselijk vond, nadat eerder al vanuit de tweede
kamer schriftelijke vragen hierover waren gesteld. Wij volgen de staatssecretaris in dezen en,
wachten, in navolging van het door wethouder Welman eerder ingenomen standpunt, eerst de
beantwoording van de Kamervragen op dit punt af. .
4 weken zoektermijn
Eén van de maatregelen die al in uitvoering is genomen op basis van het ontwikkelplan, betreft
de zoekperiode van 4 weken. Over de inhoud van deze maatregel is in de stedelijke commissie
uitvoerig gesproken. Wij hebben toegezegd u over de uitvoering frequent te zullen informeren.
De eerste informatie over de effecten heeft u per brief op 10 juli j.l. ontvangen. Het doel van
deze brief was allereerst om u inzicht te verschaffen in de redenen waarom een deel van de
mensen na afloop van de zoekperiode heeft afgezien van aanspraak op een bijstandsuitkering.
Daarnaast zijn de eerste kwantitatieve resultaten van de opgelegde zoektermijn gepresenteerd.
Op basis van de peildatum 15 mei 2014, werd in deze brief geconstateerd dat de maatregel
een substantieel effect had.
In de aanvullende rapportage MAU (datum 24/08/2014)hebben wij u al laten weten dat de
uitkomsten zoals verwoord in de brief nog geen definitief betrouwbaar beeld gaven van dit
instrument, omdat het onderzoek kort na de invoering heeft plaatsgevonden. De verklaring
daarvoor ligt in het feit dat op de peildatum van 15 mei voor een groep mensen de
aanvraagprocedure nog liep. Omdat wij u echter toch zo snel mogelijk over de effecten wilden
informeren hebben wij aannames gedaan over de nog niet afgehandelde aanvragen. Deze
aannames blijken nu te prematuur. Feitelijk was pas op 15 juli een definitief beeld te geven van
de resultaten in het eerste kwartaal.
DATUM
ONS KENMERK
PAGINA
19 september 2014
1400249540
3/4
Inmiddels hebben wij het finale beeld over het eerste kwartaal 2014. Hieruit blijkt dat het effect
in deze periode vooralsnog kleiner is dan wij verwacht hadden. Deze verwachting was
gebaseerd op eerdere resultaten in steden zoals Rotterdam en Amsterdam. Als verklaring voor
dit beperkte effect vermoeden wij dat de reeds langere tijd functionerende Quick-Scan-Balie
een voorname rol speelt.
Terugkijkend hadden wij er verstandig aan gedaan vooralsnog geen uitspraken te doen over het
effect van de zoektermijnmaatregel, zoals verwoord in onze brief van 10 juli. Dergelijke
beleidsinstrumenten hebben immers enige tijd nodig voordat op basis van de inzet uitspraken
over effectiviteit kunnen worden gedaan.
Wij hebben in de Stedelijke commissie van 8 september jl. toegezegd u per kwartaal te blijven
informeren. Gegeven de hierboven beschreven werkwijze verwachten wij medio oktober de
resultaten van de eerste 2 kwartalen aan u te kunnen voorleggen.
Inzetten op economische investeringen die leiden tot meer banen
De bovengenoemde maatregelen passen in een strategie die zich richt op het voorkomen van
een beroep op een WWB-uitkering. Wij vinden een dergelijke strategie te rechtvaardigen als die
gecombineerd wordt met een aanpak die inzet op meer banen in Enschede en de regio Twente.
Naast de lange termijn strategie om de economie van Twente te versterken is het nodig om op
de korte termijn het hoge werkloosheidsniveau te verminderen. De afgelopen maanden heeft
uw college in dit kader gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven,
onderwijs, provincie, rijk en andere Twentse gemeenten. De problematiek en uitdagingen van
Twente in het algemeen en Enschede in het bijzonder zijn hier uitvoerig aan de orde geweest.
Vanuit de Twente Board (acties n.a.v. commissie Draijer) en de Provincie Overijssel (aanstellen
commissie van wijzen in relatie tot de toekomst Luchthaven Twente, in samenspraak met de
gemeenteraad, een investeringsoffensief) zijn tevens initiatieven genomen die duidelijk
samenhang met dit vraagstuk vertonen.
Uw college heeft het voornemen om een “Marktmeester” aan het werk te zetten. Deze
Marktmeester heeft 2 taken.
Ten eerste kansen verzilveren die zich in de Enschedese en Twentse economie aandienen.
Kansen die leiden tot acties en investeringen, die leiden tot concrete banen.
Ten tweede heeft deze Marktmeester de opdracht om het verhaal van Enschede/Twente met
verve onder de aandacht te brengen en commitment te creëren bij politieke stakeholders in Den
Haag, bij het onderwijs en bij het (inter-)nationale bedrijfsleven. Inmiddels bij de algemene
beschouwingen afgelopen week een motie aangenomen waarin het kabinet wordt opgedragen
initiatieven om de werkgelegenheid in regio’s op peil te houden maximaal te ondersteunen. Een
motie die wij zullen benutten om met het Rijk tot nadere afspraken te komen.
In de collegevergadering van 23 september zal de opdracht in het kader van Marktmeester
worden afgerond.
DATUM
ONS KENMERK
PAGINA
19 september 2014
1400249540
4/4
Wij zullen u de komende periode actief blijven informeren en betrekking bij voortgang en
resultaten met uw raad delen ten aanzien van een van de grootste opgaven voor de gemeente
Enschede: werk.
Hoogachtend,
Burgemeester en Wethouders van Enschede
de Secretaris,
de Burgemeester
M.J.M. Meijs
P.E.J. den Oudsten