Combinatorische Innovatie

ACADEMY® MAGAZINE
O
m huidige en toekomstige problemen en kansen te adresseren moeten we oplossingen zoeken in de
extra ruimte die ontstaat wanneer we kennis
en creativiteit combineren.
Om nieuwe oplossingen te ontwikkelen,
moeten denkers en ervaringsdeskundigen
uit een brede verzameling van disciplines
met elkaar in dialoog en gefaciliteerd worden
in een gezamenlijke ontdekkingstocht. Verrassende combinaties, binnen een geschikte
omgeving, leiden tot een nieuwe vorm van
kennisproductiviteit. Wanneer het eigen intellectueel kapitaal gecombineerd wordt met
dat van anderen binnen én buiten de organisatie ontstaat een groepsproces dat leidt tot
ongekende mogelijkheden voor nieuwe vormen van waardecreatie. ‘Combinatorische
Innovatie’ is een methodologische aanpak
om tot het proces te komen van combineren,
trail and error, leren en vernieuwen op basis van tot dus toe niet verbonden kennis en
ideeën. Dat gaat per definitie niet-lineair en
is tot op zekere hoogte onvoorspelbaar.
“De belangrijkste conditie
voor innovatie is diversiteit.”
Combinatorische Innovatie
prof. dr. Paul Louis Iske
Combinatorische Innovatie is het proces van het ontdekken van nieuwe vormen van waardecreatie door combinatie en toepassing van tot dusverre niet-verbonden kennis en ideeën.
56
Binnen vrijwel elk domein is zowel de kwaliteit als de kwantiteit van kennis de laatste
decennia enorm toegenomen. Om tunnelvisies en eenzijdige oplossingen te doorbreken, wordt het steeds belangrijker om kennis
te delen en te combineren. Nieuwe inzichten
ontstaan daarbij vaak niet helder en eenduidig, maar manifesteren zich in de vorm van
zwakke signalen of onbedoelde bijeffecten.
Het gaat om het talent om waardevolle ontdekkingen te doen zonder dat men daar specifiek naar op zoek was, ook wel serendipiteit
genoemd. Specifiek voor Combinatorische
Innovatie is de dominante rol voor serendipiteit en resultaat op basis van trial & error.
Hier wordt het onderscheid zichtbaar met
veel ‘traditionele’ vormen van open innovatie. Open innovatie richt zich op het gericht
binnenhalen van kennis om geïdentificeerde
problemen op te lossen. Het kan daarmee
worden omschreven worden als: “Een probleem op zoek naar een (samengesteld) antwoord”. Combinatorische Innovatie draait
dit om. Het startpunt is niet het probleem,
maar de vraag: “Hoe kunnen we (meer)
waarde creëren door het combineren en toe-
passen van onze kennis?” Of: “Wat zouden
we samen kunnen doen?” Een nieuwe categorie van activiteiten die tot vernieuwende
waardecreatie leidt. In de komende jaren
kan, in vergelijking tot (monodisciplinaire)
productontwikkeling, meer innovatie worden verwacht op basis van nieuwe, collaboratieve business modellen. Er zijn al vele
voorbeelden van dergelijke innovaties met
grote impact op gevestigde bedrijven en zelfs
hele sectoren. Denk aan de SENSEO, een
combinatorische innovatie van Philips en
Douwe Egberts, maar ook aan het programmaformat van The Voice of Holland, waarbij
Vodafone een duidelijk zichtbare partner is
van producent Talpa.
Omgevingen voor
Combinatorische Innovatie
Wat zijn omgevingen waarbinnen Combinatorische Innovatie zich optimaal kan manifesteren? Hierbij gaat het om interacties
met de omgeving die het gedrag van mens en
organisatie beïnvloeden en waarbij serendipiteit als primair proces en Neue Kombinationen worden gestimuleerd. Deze treden op in
vier ruimtes.
A. Sociale ruimte voor
Combinatorische Innovatie
De belangrijkste conditie voor innovatie is
diversiteit. Hierbij gaat het in bredere zin om
het waarderen en benutten van de verschillen van mensen en organisaties. Diversiteit is
essentieel in de aanpak van complexe vraagstukken.
Een ander aspect van de sociale ruimte heeft
betrekking op tolerantie voor de ander en
in het bijzonder de ruimte voor het maken
van fouten. In complexe omgevingen kan
vooruitgang niet worden afgedwongen of
voorspeld. Per definitie staat niet vast wat de
uitkomst van het proces zal zijn. Voor Combinatorische Innovatie is de tolerantie voor
dat gegeven van groot belang als voorwaarde
voor het ontstaan van serendipiteit.
B. Proces ruimte voor
Combinatorische Innovatie
Hoewel mensen individueel ook hun verschillende kennisgebieden kunnen combineren en daarmee nieuwe toepassingen
creëren, is Combinatorische Innovatie een
Community of Serendipity waarbij het wezen
van de groep juist zit in de verschillen tussen
mensen en hun kennis en dat er onverwachts
nieuwe inzichten kunnen ontstaan. Hierbij
zijn generieke aspecten voor het ontwikkelen
en ondersteunen van groepen nodig, waar-
57
voor binnen en tussen organisaties de juiste
processen en afspraken moeten worden ontwikkeld en toegepast.
C. Virtuele ruimte voor
Combinatorische Innovatie
Zonder twijfel hebben ontwikkelingen op het
gebied van ICT veel bijgedragen aan nieuwe
mogelijkheden voor het creëren, delen en
benutten van intellectueel kapitaal. Alles en
iedereen kan tegenwoordig met elkaar verbonden worden, hetgeen met name heeft geleid tot de ontwikkeling van sociale netwerken, waarbinnen ‘knowledge discovery’ heel
goed mogelijk wordt gemaakt. Hier is het van
belang te letten op ‘de wet’ NT+OO=DOO,
ofwel: Nieuwe Technologie in een Oude
Organisatie resulteert in een Dure Oude Organisatie!
D. Fysieke ruimte voor
Combinatorische Innovatie
Naast virtuele ruimten wijzen diverse studies op het belang van een geschikte fysieke
ruimte voor bovengenoemde processen. Een
dergelijke ruimte is open, nodigt uit tot (toevallige) ontmoetingen en inspireert door een
combinatie van inrichting programmering
en gastvrijheid.
Samenvattend
Combinatorische Innovatie is een aanpak
die kan leiden tot onverwachte resultaten.
Unieke combinaties van mensen en organisaties bieden een mogelijkheid tot vernieuwende vormen van waardecreatie. Het is zaak
hiervoor een gerichte aanpak te kiezen om de
juiste omgeving te creëren.
Prof. dr. Paul Louis Iske is hoogleraar Open
Innovation & Business Venturing aan de
School of Business & Economics van de
Universiteit Maastricht en onafhankelijk
consultant en spreker met als focusgebieden innovatie, kennis en creativiteit. Iske
is oprichter van het Instituut voor Briljante
Mislukkingen, met als doel begrip te kweken voor de complexiteit van innovatie en
ondernemen.
[email protected]

Download Report