De thermometer van persoonlijk onderwijs. Quick scan

Quick Scan Big Picture Learning
De thermometer van
persoonlijk onderwijs
Wie wil weten hoe hoog de persoonlijk onderwijskoorts in zijn school is opgelopen,
kan dat meten met een gevalideerde Quick
Scan. Met deze restrictie: je moet dan wel
volgens de Amerikaanse onderwijsfilosofie
Big Picture Learning willen werken.
D o o r
J a c q u e s
P o e l l
T
oen Tom Pijpers twee jaar geleden aantrad als directeur van De Dreef, een school voor Praktijkonderwijs
in Amsterdam-Zuidoost, wist hij één ding zeker: het
roer moest om. Tom Pijpers: ‘De Dreef is een afsplitsing van een andere school voor praktijkonderwijs, De Atlant
in Amsterdam-Zuid. Een verzelfstandigde dependance
dus. Toen ik kwam, waren er op directieniveau vrij veel
wisselingen geweest. Niet erg bevorderlijk voor een helder
schoolbeleid. Je kunt niet zeggen dat er sprake was van
verwaarlozing, maar wel van een hoge mate van stuurloosheid.’ Ideeën had de nieuwbakken directeur genoeg. Maar
het wiel hoefde hij niet opnieuw uit te vinden, want juist in
die tijd stuitte hij op de onderwijsfilosofie van Big Picture
(lees ook het maartnummer van Van 12 tot 18 - red.) ‘Daarin
kwam alles samen wat ik van plan was. Vooral elementen als
het persoonlijke onderwijs, met individuele leerplannen, en
de grote rol die ouders in de school spelen, waren mij uit het
hart gegrepen.’ Het eerste wat er moest gebeuren, was het
meekrijgen van het team. Pijpers: ‘Als er ergens verandering
mogelijk is, dan is dat in het team. De kinderen zijn een
vast gegeven, net als hun ouders en het schoolbestuur.’ Om
zijn team vertrouwd te maken met de nieuwe koers die het
moest gaan varen, kon Pijpers heel handig gebruik maken
van een instrument dat net ontwikkeld en gevalideerd was:
de Quick Scan Onderwijs Persoonlijk Maken met Big Picture
Learning (zie kader).
Een puzzel
De Quick Scan vindt zijn oorsprong niet geheel verrassend in Amerika. Daar wordt hij in de Big Picture-wereld
als kwaliteitsmonitor gebruikt. Maar de vertaling van zo’n
instrument voor de Nederlandse situatie is veel meer dan
een vertaling van het Engels in het Nederlands. Hanneke
te Braake, de adviseur van KPC Groep die Big Picture voor
Nederland ontdekte, legt uit waarom: ‘Het is ook een vertaalslag van de onderwijssituatie van daar naar hier. Er zijn indicatoren die in Amerika wel mogen, maar hier niet kunnen
vanwege wet- en regelgeving, bijvoorbeeld met betrekking
tot centrale eindtermen en de wijze van examineren.’ Om er
zeker van te zijn dat haar Nederlandse variant van de Quick
Scan wel valide was, liet Te Braake die testen door twee
ervaren onderwijsonderzoekers, Marieke Versloot en Marjan
Vermeulen. Geen sinecure, zo laat de laatstgenoemde weten.
‘Je ziet bijvoorbeeld clusters ’Amerikaanse’ items bij elkaar
staan die bij statistische verwerking helemaal niet bij elkaar
horen! In Amerika horen die dingen misschien theoretisch
bij elkaar, maar in Nederland statistisch gezien niet. Wat
moet je daarmee? Dat is echt een puzzel waar je een paar
dagen mee bezig bent.’
Geen schijn van precisie
Uiteindelijk kwam er een valide instrument uit de bus, dat
wil zeggen: een instrument dat meet wat je wilt meten.
Vermeulen: ‘Wat hebben over alle tien de onderscheidende
kenmerken van Big Picture Learning (zie kader) een aantal
constateringen gedaan. Dat kinderen zelf een leerplan
maken bijvoorbeeld. Of dat ze dat met hun vaste begeleider
doen. Die statements zijn steeds een beetje anders, hebben
een andere nuance. Dat doen we om er zeker van te zijn dat
we dat stukje goed in kaart brengen. Als iemand drie keer
38
vantwaalftotachTtien april 2014
vanuit een iets ander perspectief over een bepaald onderwerp moet nadenken en antwoord geven, dan weet je dat
die antwoorden kloppen. Dan weet je of er echt al zelfstandig door leerlingen met leerplannen wordt gewerkt. Of dat
op dat punt nog wat verbetering te behalen is. In het geval
van de Quick Scan moet je overigens in ‘meer of minder’termen denken en niet in absolute waarden als precieze
percentages. Het is een grove indicator, maar wel een goede.’
‘One Teacher at a Time’
Dat laatste kan ervaringsdeskundige Tom Pijpers van harte
beamen. Al zijn ruim dertig teamleden, onderwijzend en
ondersteund personeel, hebben de Quick Scan ingevuld. De
resultaten gaven hem de gehoopte inzichten: ‘We hebben
nu goed voor ogen wat het huidige realisatieniveau van het
team is en hoe hoog het aspiratieniveau is. Het gemiddelde
van het hele team staat er bij elk item van de Quick Scan bij,
en daarnaast ieders persoonlijke positie. Iedereen kan zich
dus spiegelen aan het totaal; de afwijkingen van dat totaal
waren overigens verheugend klein. Wat ook leuk was: de
mensen gingen onderling vergelijken wat ze gezegd hadden
bij ieder item. Het is daarmee ook een teambuildingsinstrument. Ik ben nu gesprekken met ze aan het voeren, vraag ze:
‘Wat wil jij? Heb je ergens coaching nodig?’ Iedereen kan zo
een persoonlijk pakket samenstellen.’ Pijpers eigen persoonlijke pakket ligt daarmee ook meteen vast: ‘Mijn motto voor
de komende tijd is een variant op de centrale Big Picture-gedachte One Kid at a Time, namelijk: One Teacher at a Time!
Sturing. Verandermanagement. Om de boel gezond en aan
de gang te houden.’ ●
Quick Scan kort
De Quick Scan Onderwijs Persoonlijk Maken met Big
Picture Learning is een lijst van 75 statements die de
respondent (een leerkracht, leerling, buitenmentor of
ouder) op een vierpuntsschaal (zeer mee oneens, oneens, eens, zeer mee eens) beoordeelt. Hij doet dat per
statement twee keer: één keer voor de huidige situatie
en één keer voor de gewenste situatie. Voorbeeld van
zo’n statement: ‘De leerling leert minimaal twee dagen
per week in de buitenschoolse leeromgeving’, ‘De leerling werkt aan een persoonlijk leerplan dat ten minste
drie keer per schooljaar wordt vernieuwd ’ of ‘Ouders/
verzorgers hebben een stem in de evaluatie van de
periodepresentaties’. De statements zijn verdeeld over
de tien onderscheidende kenmerken van Big Picture
Learning: leren in de ‘Echte Wereld’; elke leerling een
persoonlijk leerplan; authentieke beoordeling; kleinschalig georganiseerde school; kleine, meerjarig vaste
leergroepen; ambitieuze schoolcultuur van vertrouwen,
respect en gelijkheid; gedeeld leiderschap; actieve rol
van ouders/familie/andere volwassenen; partnership
met (universitair) vervolgonderwijs; en professionele
ontwikkeling van het team.
 Scholen die serieus overwegen volgens de principes van Big Picture Learning te werken, kunnen een Quick Scan aanvragen bij
[email protected]
39
vantwaalftotachTtien april 2014

Download Report