2014 nieuwsbrief 2 wijzigingen arbeidsrecht + aansprakelijkheid

NIEUWSBRIEF JAARGANG 16 NUMMER 2 2014
In onze driemaandelijkse nieuwsbrief komen uiteenlopende onderwerpen aan de orde op het gebied
van human resources management. Terugkerende onderwerpen zijn jurisprudentie op arbeidsrechtelijk
terrein en actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Deze editie bevat belangrijke onderdelen van
de recent aangenomen Wet Werk & Zekerheid en jurisprudentie over het risico van strafrechtelijke aansprakelijkheid van leidinggevenden aan de hand van de grote brand bij Chemie-Pack in januari 2011.
Wijzigingen arbeidsrecht 2014
lijk; een opgenomen proeftijdbeding is dan nietig.
Op 10 juni passeerde de Wet Werk & Zekerheid (WWZ)
de Eerste Kamer, waarmee nu een aantal wijzigingen
Aanzegplicht
duidelijk is geworden en enkele nieuwe onduidelijk-
Bij tijdelijke contracten die doorlopen na januari
heden ontstaan, die komende jaren met jurisprudentie
2015, moet de werkgever uiterlijk een maand tevoren
en mogelijke aanvullende regelgeving verhelderd zul-
schriftelijk laten weten of het contract verlengd wordt
len worden. Enkele belangrijke wijzigingen op een rij:
en zo ja, tegen welke voorwaarden. Bij schending van
deze zogenaamde aanzegplicht geldt een boete van
Opeenvolgende contracten
een maandsalaris.
Met ingang van 1 juli 2015 kunnen nog gedurende
maximaal twee jaar (nu drie jaar) tijdelijke contracten
Concurrentiebeding
worden afgesloten. Bij meer dan drie tijdelijke con-
Het concurrentiebeding (inclusief relatiebeding) is in
tracten, of als iemand langer dan twee jaar in dienst is,
beginsel alleen nog mogelijk bij vaste contracten. Voor
geldt het laatste contract voor onbepaalde tijd. Deze
toepassing bij tijdelijke contracten moet gemotiveerd
keten van tijdelijke contracten wordt pas doorbroken
blijken van een noodzaak wegens zwaarwegende
bij een onderbreking van zes maanden of langer.
bedrijfs- of dienstbelangen.
CAO
Ontslag
In een aantal regelingen van de WWZ wordt de moge-
Ook het ontslagrecht wijzigt per 1 juli 2015. Voor-
lijkheid genoemd om bij CAO, binnen een vastomlijnd
taan bepaalt de reden van het ontslag of de werk-
kader, afwijkende afspraken te maken. Zo kan bij CAO
gever naar het UWV moet of naar de rechtbank. De
de keten van opeenvolgende contracten tot maximaal
UWV-route geldt bij ontslag om bedrijfseconomische
vier jaar worden opgerekt met inpassing van maximaal
redenen of langdurige ziekte. De rechtbank komt in
zes tijdelijke contracten, één en ander voorzover de
beeld onder meer in geval van een arbeidsconflict
functie en de aard van de organisatie dat vereisen.
of bij disfunctioneren. Belangrijk is dat beide routes
voortaan de mogelijkheid van hoger beroep kennen.
Proeftijd
Bij contracten van zes maanden of korter is met in-
Bedenktermijn
gang van 1 januari 2015 een proeftijd niet meer moge-
Beëindiging van een arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden, door middel van een vaststellings-
In deze editie:
overeenkomst, blijft mogelijk. Nieuw is hierbij dat de
werknemer na diens instemming, een bedenktijd van
twee weken krijgt.
Wet Werk & Zekerheid aangenomen
Jurisprudentie:
Chemie-Pack leidinggevenden
strafrechtelijk aansprakelijk ?
Transitievergoeding
De kantonrechtersformule verdwijnt. Bij ontslag na
een dienstverband van meer van twee jaar moet de
werkgever de medewerker een zogenaamde transi-
tievergoeding meegeven. Deze bedraagt éénderde
Oorzaak
van een maandsalaris per gewerkt dienstjaar t/m 10
Door onvoorzichtigheid van een medewerker die
dienstjaren en een half maandsalaris daarboven. Eén
probeerde met een gasbrander een bevroren pomp
en ander met een maximum van € 75.000,- of een
te ontdooien, ontstond brand in de lekbak van de
jaarsalaris als dat hoger is.
pomp die zich vervolgens catastrofaal uitbreidde. De
strafrechter boog zich onder meer over de vraag of de
Scholing
veiligheidssituatie en -cultuur van Chemie-Pack zoda-
De werkgever wordt verplicht de werknemer scholing
nig zwak waren dat het handelen van de medewerker
te bieden, niet slechts voor de uitoefening van de
en het ontstaan van de brand aan het management
huidige functie maar ook voor een andersoortige mo-
verweten konden worden.
gelijk toekomstige functie na bijvoorbeeld een reorganisatie. Om een werknemer straks nog wegens dis-
Civielrecht
functioneren te kunnen ontslaan, moet de werkgever
Voor het juridisch kader van werknemersaansprake-
inzichtelijk maken welke acties hij ondernomen heeft
lijkheid is in het algemeen het civielrecht de basis:
om het disfunctioneren of de niet-herplaatsbaarheid
werkgeefster kan aansprakelijk gesteld worden voor
te voorkomen. De scholing moet dus in orde geweest
schade die haar medewerker aan een derde toe-
zijn. Indien daarover vooraf schriftelijke afspraken zijn
brengt. Dit is primair geregeld in artikel 6:170 BW en
gemaakt, is het voorts mogelijk om (een deel van) de
betreft de risico-aansprakelijkheid van werkgeefster.
scholingsinvesteringen in mindering te brengen op de
Dit betekent dat een derde die schade geleden heeft,
latere transitievergoeding.
de werkgeefster kan aanspreken en niet direct de
medewerker die de schadeveroorzakende handelingen
Jurisprudentie
heeft uitgevoerd.
Aangenomen mag worden dat deze wijzigingen
gaan leiden tot een geheel nieuw kader van uitleg
Opzet + roekeloosheid
en jurisprudentie. Ook de bedenktijd bij een vaststel-
Het is echter mogelijk dat werkgeefster van mening is
lingsovereenkomst kan tot discussies, niet gewenste
dat de aan de derde toegebrachte schade voor reke-
werkhervattingen en wellicht hogere afkoopvergoe-
ning van de medewerker dient te komen. In een der-
dingen leiden.
gelijke situatie kan werkgeefster een beroep doen op
artikel 7:661 BW. Dat artikel regelt dat de medewerker
persoonlijk jegens werkgeefster aansprakelijk kan zijn
Werknemersaansprakelijkheid
wanneer hij bij uitvoering van zijn werkzaamheden
De brand bij Chemie-Pack in januari 2011, met haar
schade aan werkgeefster toebrengt. Het uitgangspunt
ingrijpende gevolgen voor omwonenden en betrokke-
hierbij is echter bescherming van de medewerker:
nen, heeft tot een veelheid aan gerechtelijke procedu-
geen werknemersaansprakelijkheid, tenzij. In het alge-
res geleid. Tenminste één daarvan, Rechtbank Breda
meen zal een medewerker slechts aansprakelijk zijn als
21 december 2012, is in het kader van arbeidsverhou-
de schade het gevolg is van opzet of bewuste roeke-
dingen zeer interessant.
loosheid. De bewijslast hiervoor ligt bij werkgeefster.
Nieuw gezicht
In de eerste drie kwartalen van 2014 toont de HRM-barometer op RecruitmentCompany.nl een voorzichtige maar
aanhoudende indicatie van economisch perspectief, gebaseerd op positieve trends in de inkoopmanagersindex van
het Nevi, verbetering van de index Producentenvertrouwen en de Vacature-index van het CBS.
Restrictief
Een duidelijk voorbeeld van opzettelijk of bewust
Blijkens gangbare rechtspraak wordt deze regeling
roekeloos gedrag is roken tijdens werkzaamheden
zeer restrictief toegepast. Zelfs als daadwerkelijk
waarbij explosiegevaar bestaat.
sprake is van bewuste roekeloosheid of zelfs opzet. De
werkgeefster zal moeten aantonen dat hier sprake van
Strafrecht
is. Bij de beoordeling zijn de omstandigheden van het
Na de omvangrijke brand bij Chemie-Pack is de
geval bepalend. Zo moest een medewerker die een
directeur als feitelijk leidinggevende strafrechtelijk
geldcassette in de kofferbak van haar auto had laten
vervolgd met onder meer een voorwaardelijke gevan-
liggen de schade vergoeden toen deze was ontvreemd
genisstraf van zes maanden als resultaat. Bij de beoor-
en zij geen eenduidige verklaring voor haar handelen
deling van de gedragingen van het management door
kon geven. Anderzijds werd het achterlaten van een
de strafrechter, trok deze de verantwoordelijkheid
laptop van de werkgever in de kofferbak door de
echter aanmerkelijk breder. Naast de directeur werden
rechter niet als bewust roekeloos gedrag bestempeld.
de bedrijfsleider en ook de veiligheidscoördinator aan-
De vraag die gesteld moet worden is of de medewer-
gemerkt als feitelijk leidinggevende en mede-dader.
ker zich bewust was van het feit dat met zijn gedraging de kans op schade aanzienlijk groter zou zijn dan
Dit is een zeer extreme en uitzonderlijke situatie, ont-
wanneer hij de gedraging achterwege had gelaten.
staan door onder meer de gedragingen van de feitelijk
leidinggevenden. Hoe kwam de strafrechter tot het
COMPANY
PROFIEL
aansprakelijkheidsoordeel ?
Chemie-Pack had, als BRZO-bedrijf (de zwaarste cate-
THE RECRUITMENT COMPANY
gorie risicovolle producten), de verantwoordelijkheid
is gespecialiseerd in management search
om alles in het werk te stellen om zware ongevallen
voor ondernemingen actief in:
te voorkomen. Gebleken is echter dat in strijd met
- techniek & productie
de vergunningsvoorschriften grote hoeveelheden ge-
- logistiek & dienstverlening
vaarlijke stoffen op het middenterrein werden gestald
- voedingsmiddelenindustrie
of opgeslagen, terwijl op die locatie geen geschikte
brandblusvoorziening aanwezig was. De feitelijk
Voor onze opdrachtgevers zoeken wij
leidinggevenden waren op de hoogte van het stallen
hoger opgeleid management talent voor:
en de opslag op het middenterrein en hebben zelfs
- technisch management
opdracht gegeven om dat te doen. De KAM-coördi-
- logistiek management
nator verdedigde zich door aan te geven dat hij niet
- commercieel management
precies op de hoogte was van wat er vergund was.
Onder meer dit gebrek aan wetenschap is hem, juist in
Wij bieden u onze deskundigheid,
zijn KAM-functie, zwaar aangerekend. Als hij twijfelde
uitgebreide netwerken, creativiteit en
over wat er nu precies vergund was, met andere woor-
bewezen succesvolle wervingsconcepten
den over wat wel en niet op het middenterrein was
voor het oplossen van uw personele
toegestaan, hiernaar had gehandeld, en zich ervan
vraagstukken.
had verzekerd dat er afdoende blusmateriaal aanwezig was, was één en ander wellicht anders beoordeeld.
Voor een concreet advies of een
De strafrechter oordeelde dat het gebrek aan onder-
oriënterend gesprek:
zoek en het gebrek aan afdoende maatregelen om
telefoon 010 - 225 0 215 of
rampen te voorkomen, een nalatigheid is van dezelfde
[email protected]
orde als de gedragingen zelf, in casu het werken met
open vuur op het middenterrein.
Daarmee wisten zowel de directeur, de bedrijfsleider als de KAM-coördinator van veiligheidsovertredingen die rechtstreeks verband hielden met
Deze driemaandelijkse nieuws-
de bij Chemie-Pack geconstateerde verboden gedragingen. Gedragingen
brief wordt kosteloos toege-
die in combinatie met de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen op het
zonden aan onze relaties.
middenterrein en het verrichtend van werkzaamheden, een groot brandrisico met zich meebrachten.
De nieuwsbrief wordt met
Naar het oordeel van de strafrechter hebben de leidinggevenden bewust
de
de aanmerkelijke kans aanvaard dat het werken met een gasbrander als
samengesteld
soortgelijke overtreding werd begaan. Als feitelijk leidinggevenden hebben zij aldus bijgedragen aan het ontstaan van de brand en zijn daarom
strafbaar.
Samengevat
zijn de belangrijkste misstappen van de feitelijk leidinggevenden dat zij:
1. geen onderzoek naar de vergunningen hebben uitgevoerd
(m.n. de KAM-coördinator);
2. geen afdoende maatregelen hebben getroffen om werkzaamheden
binnen grenzen van de vergunning te krijgen;
3. opdracht hebben gegeven voor handelingen in strijd met de vergunning;
4. niet gezorgd hebben voor afdoende blusmateriaal op het middenterrein.
Daarmee hebben zij bewust de aanmerkelijke kans aanvaard dat overtredingen werden begaan waardoor brand kon ontstaan.
Uitzonderlijk
grootste
zorgvuldigheid
met
gebruik-
making van betrouwbare bronnen.
Wij zijn benieuwd naar uw
reacties, vragen en suggesties.
Ook wanneer u een specifiek
onderwerp nader uitgediept
zou willen zien kunt u contact
met ons opnemen.
Iedere aansprakelijkheid van de
samensteller of de verspreider
voor de gevolgen van eventuele
onjuistheden
of
onvolledig-
heden is uitgesloten.
Naast de bestuurdersaansprakelijkheid van de directeur, schetst de
Chemie-Pack-uitspraak een uitzonderlijke situatie van strafrechtelijke
aansprakelijkheid van medewerkers op grond van een opeenstapeling
van verwijtbaar handelen en nalaten.
Westerstraat 46
3016 DH Rotterdam
Betekenis
[email protected]
De praktijk dat een KAM-medewerker, SHEQ-manager of bedrijfsleider
telefoon 010 - 225 0 215
van een onderneming niet snel civielrechtelijk of strafrechtelijk aansprake-
www.recruitmentcompany.nl
lijk is, blijft hiermee in stand. Civielrechtelijk moet sprake zijn van opzet of
bewuste roekeloosheid om als medewerker ten opzichte van de werkgeefster aansprakelijk te zijn voor aan de werkgeefster toegebrachte schade.
Als de schade aan een derde is toegebracht kan deze derde alleen de
werkgeefster aanspreken en niet de medewerker.
Uit deze strafrechtelijke casus rond Chemie-Pack blijkt dat de verantwoordelijke medewerker of leidinggevende ‘bewust de aanmerkelijke kans op
overtredingen of schade moet aanvaarden’ om strafrechtelijk aansprakelijk te zijn. De misstappen waren zodanig ernstig en verwijtbaar dat de
feitelijk leidinggevenden daar verantwoordelijk voor werden gehouden.
Dit artikel is totstandgekomen in samenwerking met mr. Ingeborg ten Oever van Lawton Advocaten te Breda.
Deze nieuwsbrief is gedrukt
op PEFC gecertificeerd papier.

Download Report