Opdrachtgeverschap, inkoopmodellen en aanbesteden

In opdracht van Transitiebureau
Opdrachtgeverschap,
inkoopmodellen en aanbesteden
R.P.Keizer, [x]
5 februari 2014
Nog 330 dagen te gaan….tot 1 januari 2015
Nog 330 dagen te gaan….tot 1 januari 2015
Pagina 2 van 21
Thema’s
• Tijdspad tot januari 2015
• Van beleid naar inkoop
o Bekostiging
o Verantwoording
• Inkoopstrategie
• Inkoopmodellen
Thema’s
Pagina 3 van 21
1 oktober 2014
Ingang implementatietermijn
Ivm behoud relatie cliënt hulpverlener
Een pad naar 2015
Vanaf februari 2014
geldt in de Wmo dat
opdrachten minimaal 3
maanden voor ingang
van contract gegund
moet zijn.
Intern
Vaststellen
beleidsnota
Uitwerken beleid
(verordening, etc)
Voorbereiding interne
organisatie
Contractering
Extern
januari
2014
Een pad naar 2015
maart
Transitiefase
juli
Implementatie
contract
oktober
Contractmanagement
januari
2015
Pagina 4 van 21
Opdrachtgeverschap in het sociale domein
Verplicht tot leveren van
maximaal mogelijke
inspanning en bijdrage
aan invulling eigen
behoefte en behoefte in
sociale omgeving
Cliënt
Organiseren van
de levering
Invullen van beleid
Wonen
Zorg
Opvoeding
Welzijn
Vrije tijd
Regisseur
Belast met wettelijke
verantwoordelijkheden
Gemeente
Opdrachtgeverschap in het sociale domein
v
Veiligheid
Werk en
inkomen
Mobiliteit
Aanbieders
Inrichten
relatie met
aanbieder(s)
Inzet van
Professionele ondersteuning die bijdraagt
aan ontwikkeling van
Push naar pull.
Pagina 5 van 21
Vertalen van beleid naar contract
•Contractering is het sluitstuk van de voorbereiding
•Inkoopstrategie in lijn met beleid
Invullen beleid
Organiseren levering
Inrichten relatie met aanbieder(s)
Keuzevrijheid
Toegang
Rolverdeling gemeente / aanbieder
Invulling kanteling/ WNS
Cliënt, wijk, gemeente
Sturing (kwaliteit, geld, innovatie, etc.)
PGB / ZIN
Preventie
Vorm van bekostiging
Toegang
Integraliteit en samenwerking
Contractering (inkoop/subsidie)
Vertalen van beleid naar contract
Pagina 6 van 21
Van bekostiging naar inkoop
​Drie hoofdvormen van bekostiging:
1. Populatiebekostiging: resultaatsgerichte afspraken over één
budget voor een afgebakende populatie;
2. Productiebekostiging: Een vaste prijs voor een vooraf
gedefinieerde prestatie;
3. Functiegerichte bekostiging: een vaste prijs voor een
prestatie zonder resultaatsafspraak.
Van bekostiging naar inkoop
Pagina 7 van 21
Van bekostiging naar inkoop
​Voorbeeld 1:
• Gemeente kiest voor cliëntvolgende bekostiging.
• Arrangement obv keukentafelgesprek staat centraal
• Arrangement bestaat uit ondersteuningsvormen van één of
meerdere aanbieders.
Bereik inkoop
Keukentafel Arrangement
gesprek
Ondersteuningsvorm 1
Aanbieder 1
Ondersteuningsvorm 2
Cliënt 1
Ondersteuningsvorm 3
Cliënt 2
Ondersteuningsvorm 4
Cliënt 3
Ondersteuningsvorm 5
Van bekostiging naar inkoop
Aanbieder 2
Ondersteuningsvorm 6
Aanbieder 3
Ondersteuningsvorm 7
Aanbieder
Pagina 4
8 van 21
Van bekostiging naar inkoop
​Voorbeeld 2:
•
•
​
Bereik
inkoop
Gemeente kiest voor SWT’s die basisondersteuning verlenen
bekostigd met populatiebekostiging;
Voor maatwerkvoorzieningen geeft gemeente beschikkingen af.
Aanbieder 1
Sociale wijkteam
Gemeente
Algemene voorzieningen
Individuele maatwerkvoorzieningen
Basisondersteuning 1
Cliënt 1
Ondersteuningsvorm 4
Basisondersteuning 2
Cliënt 2
Ondersteuningsvorm 5
Aanbieder 2
Aanbieder 3
Basisondersteuning 3
Van bekostiging naar inkoop
Bereik Cliënt 3
inkoop
Ondersteuningsvorm 6
Bereik inkoop
Pagina 9 van 21
Vier vormen van sturen
B
A
Proces
Input/Structuur
Voldoen wet- en regelgeving,
kwaliteitsystemen als
HKZ, ISO,
keurmerken, salaris
Altijd (?) werken volgens
geaccepteerde (behandel)
protocollen en richtlijnen
bestuurders etc.
kwaliteit en veiligheid,
informatievoorziening,
voorlichting
, bewezen interventies
C
D
Uitkomst
(output)
Maatschappelijk
effect (outcome)
Kwaliteit leven,
Klantervaringen,
gezondheid,
volume (van wat?),
participatie, minder
medische kwaliteit, (per
schadelast,
doelgroep / levensfase)
veiligheid,
zingeving, verbinding,
aangenaam leven
A. Welke middelen worden in het proces gebruikt om doelen te realiseren? (structuurcompetenties)
B. Welke processen bij de aanbieder hebben de grootste invloed op de doelen? (gedrag,
routines)
C. Welke resultaten kan de aanbieder behalen? (uitkomst/ effect van het proces)
D. Aan welke maatschappelijke effecten kan de aanbieder bijdragen?
Vier vormen van verantwoording
Pagina 10 van 21
Voorbeelden maatschappelijke effecten
1.
Iedereen doet naar eigen kunnen mee, ongeacht zijn of haar beperkingen (Participatie)
2.
Meer Almeerders nemen deel aan vrije tijdsactiviteiten in de eigen stad (Vrije tijd)
3.
Het aanbod van (vrijetijds)voorzieningen is beter afgestemd op de vraag van inwoners (Vrije tijd,
welzijn en zorg)
4.
Meer Almeerders hebben toegang tot informatie en noodzakelijk advies, bemiddeling en zorg
(Zorg)
5.
Minder overlast door bepaalde doelgroepen; zoals jongeren, verslaafden (Veiligheid)
6.
Meer Almeerders zijn financieel zelfredzaam (Inkomen)
7.
Inwoners en het bedrijfsleven zijn meer betrokken bij de eigen leef- en woonomgeving, ter
verbetering van de buurten, wijken en de stad en totstandkoming van sociale verbanden in de
buurten (Leefbaarheid en sociale cohesie)
Voorbeelden maatschappelijke effecten
Pagina 11 van 21
Wanneer kiest u input- of processturing?
•
Als meten en monitoren van outcome (te) complex is
•
Als inkoop de benodigde structuur en processen erg goed kent en deze kan ‘meten’
•
Als de inkopende partij de verantwoordelijkheid wil dragen
•
Als externe omstandigheden invloed hebben op het resultaat
•
Wordt daarnaast als goedkoper, objectiever en eenvoudiger ervaren
•
Als rechts niet lukt
Wanneer kiest u links?
Pagina 12 van 21
Wanneer kiest u output of outcomesturing?
•
Als aanbieder de verantwoordelijkheid voor het resultaat wil/kan dragen
•
Als eigenbelang aanbieder overeenkomt met belang inkoper
•
Als het gedrag van de aanbieder moeilijk te standaardiseren is (bijv. fysiotherapie)
Wanneer kiest u rechts?
Pagina 13 van 21
Is afrekenen op
resultaten
mogelijk?
Resultaatmodel
Wat is passend
bij aard van de
dienstverlening?
Overgangsmodel
Input-& structuur
Sturen – mogelijk ontwikkelpad
Durft de
gemeente dit?
Verantwoordelijkheid en risico naar aanbieder
Steunen op professionaliteit van aanbieder
Ontwikkeling Vertrouwen Partnerschap Resultaat
Wie heeft kennis
van de
dienstverlening?
Contractvormen – mogelijk ontwikkelpad
Op welke termijn
is dit mogelijk?
Pagina 14 van 21
Welke duur
van het
contract is
passend?
Inkoopstrategie
​Nog benoemen in kader van inkoopstrategie
​Kraljic
​Marktordening
​Keuzevrijheid client
Inkoopstrategie
Pagina 15 van 21
Misvattingen over partnerschap
•
Gemeente is niet gelijkwaardig aan aanbieder:
1 Doorbraakpartners
 Partijen die essentieel zijn voor de business
 Samenwerkingsinitiatieven hebben een enorme
impact op kwaliteit en de uitgaven van het sociaal
domein
 Bron van inzicht en informatie als het gaat om de
bedrijfsvoering
1
Doorbraak
partners
(c 2-4)
Inkoop focus
2 Ontwikkelpartners
 Voorkeurspositie als het gaat om investeringen in
vernieuwing
 De gemeente runt hier speciale programma’s om
kostenvoordelen en kwaliteitsvoordelen te
behalen
3 Prestatiepartners
 Deze worden door de gemeente permanent
scherp gehouden door monitoring en
vergelijkingen
3 De rest
 Afhandelen en geen aandacht
Misvattingen over partnerschap
3
Prestatie
partners
Marktaandeel
2
Ontwikkel
partners
(c 5-10)
(10-15)
Rest
(80)
Source: Future Purchasing, met aanpassingen
Pagina 16 van 21
•
Vele variaties invulling opdrachtgeverschap mogelijk
Vele opdrachtgevermodellen mogelijk:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zeeuws model: bekend van de hulp bij het huishouden
Bestuurlijk aanbesteden: met (meestal) bestaande aanbieders inhoud organiseren
Dialoogmodel: vooral samen de afspraken vormgeven
Catalogusmodel: bekend van de hulp bij het huishouden
Eén op één contract: met één aanbieder alles regelen
Afspraak per cliënt: bij beperkt aantal cliënten toepasbaar
Klassieke subsidievormen
Subsidietender
Beleidsgestuurde contractfinanciering
Afwegingen:
•
•
•
•
•
•
Concurrentieprikkel
Vrij keuze cliënt
Nieuwe aanbieder(s)
Gezamenlijk ontwikkelen
Aantal aanbieders
Regelgeving geeft veel ruimte:
•
•
•
Neigt sterk naar privaatrechtelijke overeenkomst, maar subsidievorm is niet uitgesloten
Is een zogenaamde 2B-dienst: slechts achteraf de gunning bekendmaken
Gemeenten kunnen last hebben van het eigen inkoopbeleid; altijd vaststelling door
gemeenteraad
Misvattingen over partnerschap
Pagina 17 van 21
Enkele modellen uitgelicht
•
Zeeuws model:
•
•
•
Bestuurlijk aanbesteden
•
•
Met beperkt aantal aanbieders samen randvoorwaarden ontwikkelen.
Dialoogmodel:
•
•
•
met één aanbieder alles regelen (lijkt op subsidievorm, maar dan in overeenkomst gevat)
geen concurrentie
Afspraak per cliënt:
•
•
•
in overleg met elkaar inhoud en voorwaarden samenstellen
één of enkele aanbieders (al of niet concurrentie)
Eén op één contract:
•
•
•
iedereen een contract
vast tarief
bij kleine aantallen cliënten
pas per (groepje van) cliënt(en) afspraak maken met aanbieder
Subsidievormen:
•
•
is mogelijk, maar minder gericht op prestatie (activiteiten vastgelegd)
lijkt logisch bij bijzondere aanbieders die bijdrage vragen
Misvattingen over partnerschap
Pagina 18 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (2)
•
De duur van de overeenkomst:
•
•
•
•
•
Inhoud van de overeenkomst:
•
•
Strategisch, partnership: langdurig (> 4 jaar)
Omvangrijk (bijvoorbeeld investeringen), maar geen partnership: 3 tot 5 jaar
Eenvoudige substitutie mogelijk: 1 tot 3 jaar (of jaarlijks verlengen)
Let op: verlengingsopties bieden geen continuïteitszekerheid voor aanbieder
Giet de overeenkomst niet ‘in beton’; maar maak een ‘ademende
overeenkomst’
Benoem:
​
•
•
•
•
Onderwerpen die mogelijk kunnen veranderen
Tot op welk niveau een wijziging in de uitvoering mag worden doorgevoerd
Wijzigingsprocedure
Omgang met tariefs- of bekostigingsaanpassingen
Werk ontwikkelvoorstellen uit:
•
•
•
•
Omgang met bezuinigingen
Omgang met transitie in de inhoud van de ondersteuning
Samenwerking
Eventuele aanpassingen in bedrijfsvoering van aanbieders
Misvattingen over partnerschap
Pagina 19 van 21
Uitwerken opdrachtgeverschap (3)
​Een paar overige aandachtspunten:
•
Vastgoed: sommige aanbieders ‘zitten’ met vastgoed:
•
•
•
•
Eigendom op dit moment lastig, huurcontracten niet zomaar opzegbaar
Rationalisatie, multigebruik of overname
Afspraken maken over oplossingen voorkomen grote problemen instellingen
Vervoer: cliëntenvervoer naar en van dagbesteding of hulpverlening
•
•
•
•
Let op specifieke kenmerken cliënten: niet iedereen kan bij elkaar in de bus
Regelen via aanbieder(s)
Los van aanbieders regelen van systeem (combinatie met bestaand Wmovervoer)
Afhankelijk van organisatievormen en kosten van één of andere regeling
-> en dan het proces doorlopen om tot afspraken te komen
-> en vergeet niet te blijven ontwikkelen!
Misvattingen over partnerschap
Pagina 20 van 21
Meer weten?
​[Invoegen contactgegevens]
Misvattingen over partnerschap
Pagina 21 van 21