Ik wil naar huis… Als de bestemming is bereikt, knaagt dat gevoel zich bij sommigen via de onderbuik al snel naar boven. O jee, heimwee. En voorbehouden aan kinderen is heimwee zeker niet. Wat als je er als volwassene nog steeds last van hebt? 62 25 | 13 25 | 13 63 Verlangen en nostalgie Psycholoog Miranda van Tilburg onderzocht het verschijnsel heimwee vanuit psychologisch perspectief en promoveerde op dat onderwerp. Zij omschrijft heimwee als een gevoel waarbij de vertrouwde om geving, de nieuwe plaats van bestemming en iemands persoonlijkheid van invloed op elkaar zijn. “Heimwee, of de mate waarin het zich voordoet, wordt bepaald door iemands karakter. Maar het kan ook zomaar de kop opsteken op latere leeftijd, terwijl iemand er eerder nooit last van had. Bij een verhuizing bijvoorbeeld, waarbij het moeite kost om in de nieuwe omgeving te aarden.” Daarover kan Britta (50) meepraten. Zij verhuisde in 1986 als Duitse uit Hamburg naar Amsterdam, haar Nederlandse geliefde achterna. “Ik vond Amsterdam een leuke stad. Open, niet groot, maar wel werelds. Ik was verliefd en had wel zin in een avontuur.” Toen Britta zich eenmaal in Amsterdam had gevestigd, viel het niet altijd mee om hier te aarden. “In Duitsland was ik gewend om spontaan bij mijn vrienden langs te gaan. Dat heb ik in Nederland snel afgeleerd. Mensen hier willen hun afspraken plannen. Om zes uur ’s avonds hoef je al hele maal niet onverwacht langs te komen, dan staat het eten op tafel. Nederlanders waren in de jaren tachtig ook nog niet zo erg pro-Duits, ik moest me altijd verantwoorden voor waar ik vandaan kwam. Dat zorgde ervoor dat ik die eerste tijd in Nederland last had van heimwee.” Als we de theorie van Van Tilburg moeten geloven, leed Britta aan typische verhuisheimwee. Een vorm van verlangen naar ‘huis’, dat voortkomt uit aanpassings moeilijkheden. Niet alleen iemands huis en omgeving zijn nieuw, maar de inwoners en de mentaliteit verschil len met de oude, vertrouwde wereld. Er heersen andere omgangsvormen en er wordt in een ander dialect of zelfs andere taal gesproken. Dat zijn veel veranderingen. Gelukkig bleef er in Britta’s nieuwe woonplaats Amsterdam genoeg over om niet terug naar Duitsland te gaan: een mooie liefde, een leuke stad. “Na verloop van tijd had ik hier een leven opgebouwd. Ik kreeg kinderen, ik vond een baan en maakte nieuwe vrienden, onder wie een aantal Duitse. Natuurlijk verlangde ik in de afgelopen jaren nog steeds naar Duitsland, maar meer als ik door de feestdagen of een bepaalde plek aan vroeger moest denken. Dat voelt meer als een verlangen naar mijn jeugd, en dat zou ik in Duitsland ook hebben gehad.” Miranda van Tilburg bevestigt Britta’s constatering. ‘Het helpt om de dagelijkse routine van thuis tijdens de vakantie zo veel mogelijk vast te houden’ 64 25 | 13 “Meestal verdwijnt het gevoel van heimwee zo’n zes tot twaalf maanden na een verhuizing. Daarna verandert het naar een soort nostalgisch gevoel, dat je hebt als je herinneringen aan vroeger ophaalt. Het is dan niet meer dat intense verlangen, waarbij je je heel erg vervelend voelt.” ‘Ideale’ bestemming Als mensen langer doen over het overwinnen van hun gevoelens van heimwee kan dat verschillende oorzaken hebben. Zo wijt Angelique haar extreme heimwee aan haar nare kindertijd. “Ik heb geen leuke jeugd gehad en ben nu zó blij met hoe ik mijn eigen leven heb opgebouwd. Mijn eigen huisje in een vertrouwde omgeving. Daar voel ik me veilig en is alles zoals ik het prettig vind. Als ik niet thuis ben, voel ik me ontheemd. Dat gevoel wordt in de loop van de avond zo sterk, dat ik het niet meer kan loslaten en pas weer rustig word als ik ook echt naar huis ga. Ik geef niet altijd aan dat gevoel toe, maar dan slaap ik dus slecht en zit ik mijn tijd uit. Zo voelt dat.” Van Tilburgs onderzoek toonde ook aan dat de een vat baarder is voor heimwee dan de ander. “Mensen met een planmatige aanleg, die waarde hechten aan de dagelijkse routine, hebben eerder last van heimweegevoelens dan mensen die gewoon kijken wat de dag ze brengt. Dat is ook wel logisch. Als je gehecht bent aan de routine van elke dag dezelfde handelingen op dezelfde manier, op dezelfde plek, is dat op vakantie wel even wennen.” Het helpt om de dagelijkse routine van thuis tijdens de vakantie, of op het logeeradres, zo veel mogelijk vast te houden. Een andere tip is om overdag zo actief mogelijk te zijn, zodat er weinig momenten ontstaan waarop heimwee kan toeslaan. “Ga lekker surfen, wandelen en de stad verkennen, zodat je geen tijd hebt om te mijme ren over thuis.” Om het moeilijke moment van naar bed gaan te doorstaan, kan het helpen om je eigen kussen en je vertrouwde wekker van thuis bij je te hebben. “Dat klinkt misschien kinderachtig, maar het helpt ook vol wassenen om zich minder ontheemd te voelen,” aldus de psychologe. Volgens Van Tilburg helpt het om voor het plannen van een verhuizing of vakantie naar een nieuwe plek goed na te denken over de plaats van bestemming. “Ga je er dingen vinden die je aanspreken? Past de plek bij je per soonlijkheid? Als je heel erg van rust en kleinschaligheid houdt, is een drukke wereldstad misschien niet de bestemming voor jou. Heimwee krijgen is niet zo gek, maar om er overheen te komen moeten er wel voor waarden zijn om op de nieuwe plek te kunnen aarden.” Een kind met heimwee: ophalen of niet? Wat doe je als je kind huilend aan de telefoon hangt, vlak voor het naar bed gaat op zijn logeer adres, of nog erger: mid den in de nacht? Spring je in de auto om je huilende kind naar zijn vertrouwde thuis te brengen, of laat je hem door de zure appel heen bijten? Psycholoog Steven Pont adviseert om je kind in elk geval niet te snel naar huis te laten gaan. “Daarmee bevestig je indirect dat het erg is om niet thuis te zijn.” Even telefoneren kan een oplossing zijn, maar dan wel een van tevoren afgesproken kort gesprekje. Pont: “Praat dan vooral over alle bij zondere dingen op de plek waar het kind is. Noem een leuk vooruitzicht: iets wat hij morgen gaat doen. Maar zeg niet tegen een kind dat heimwee niet nodig is. Dat heeft het vast al tegen zichzelf gezegd; heimwee is niet rationeel. Zie het kind liever als een volwaardige gespreks partner. Zeg dat het kan gebeuren dat je heimwee hebt, dat veel mensen dat gevoel kennen, en dat jullie samen een oplossing bedenken. Juist door dat met elkáár te doen, geef je het kind het gevoel dat hij de angst zelf kan beheer sen. Pas dan leert het kind met heimwee om te gaan en ziet hij dat uit logeren gaan moeilijk, maar uit eindelijk vooral leuk is. De beste remedie tegen heimwee is een goede ervaring.” Ouders kunnen volgens psycholoog Miranda van Tilburg een groot verschil maken. “Als ouder kun je je kind met heimwee helpen door het weg van huis zijn geleidelijk op te bouwen. Laat je kind eerst een nachtje bij een bekende slapen, bijvoor beeld opa en oma. Dan bij een vriendinnetje, dicht bij huis. Dan eens twee nachtjes, in plaats van één en daarna eens een keer wat verder van huis. Je helpt je kind meer door hem te leren omgaan met de heimwee, dan ervoor te beschermen en de confrontatie uit de weg te gaan.” tekst: marloes tervoort. illustratie: kristel steenbergen. Als Angelique (42) op een andere plek is dan haar vertrouwde thuis, gaat het overdag nog best goed. Dan doet ze leuke dingen en ge niet ze zelfs van de andere omgeving. “Maar tegen de tijd dat ik naar bed moet, hoeft het van mij niet meer. Dan word ik zenuwach tig. Ik mis mijn vertrouwde omgeving en dat uit zich in een misselijk gevoel en buikpijn. En dan wil ik nog maar één ding: naar huis. Het liefst zo snel mogelijk.” Langer dan vijf dagen gaat Angelique dan ook niet op vakantie. En zelfs dan gebeurt het geregeld dat ze na drie dagen weer thuis op de bank zit. “Dan voel ik me schuldig tegenover mijn man, maar zelf ben ik enorm opgelucht.” Zo extreem als bij Angelique komt heimwee niet veel voor bij volwassenen. Maar een vreemde emotie is heimwee niet: uit onder zoek komt naar voren dat tussen de vijftig tot negentig procent van de Nederlanders op vakantie gevoelens van heimwee kent. En buitenlands onderzoek toonde aan dat tussen de vijftig en 75 procent van de vol wassenen geregeld last heeft van heimwee. Bij ongeveer vijftien procent van hen neemt de heimwee ernstige vormen aan, zoals bij Angelique, waardoor het een beperkende invloed op hun leven heeft. 25 | 13 65
© Copyright 2024 ExpyDoc
