drs. Inge Konings - Uitleg basis en behandelingen

Triple negatieve borstkanker
Algemene informatie
Inge Konings, medisch oncoloog VUMC
20 juni 2014
Incidentie borstkanker in Nederland
• 14.000
nieuwe gevallen per jaar
• nog steeds stijgende
• relatief hoge incidentie in NL t.o.v. rest van Europa door
aanwezigheid risicofactoren
(late leeftijd 1e kind, weinig borstvoeding, screening)
Bron: RIVM
Mortaliteit borstkanker in Nederland
- 3.400
sterfgevallen/jaar
- dalende tendens door:
• vroegdetectie/screening
• verbeterde behandeling
- prognose sterk verbeterd
Bron: RIVM
Anatomie
http://www.breastcancer.org
Verandering of groei
Huid of tepelintrekking
Tepelvloed
Afwijking gevonden bij
screening
“Triple diagnostiek”
Anamnese en lichamelijk onderzoek
Radiologisch onderzoek
Weefselonderzoek
– Punctie
– Biopsie
Mammografie en echografie
Weefselonderzoek
Punctie = cellen
Biopsie = weefsel
MRI
 niet standaard
WANNEER?
•
•
•
•
•
Onvoldoende duidelijkheid
Onbekende tumor bij okseluitzaaiing
Screening genmutatiedraagsters
Twijfel over grootte van afwijkende gebied
Indien eerst chemotherapie wordt gegeven
Operatie
Borst
Lymfeklieren
– Borstsparend
– Schildwachtklierprocedure
– Amputatie borst
– Okselkliertoilet
Borstsparend
• Afhankelijk van grootte van
de tumor
• in relatie tot de grootte van
de borst
• Altijd gevolgd door bestraling
Amputatie
• Op meerdere plaatsen
• Diffuus microkalk
• Bij eerdere operatie geen
vrije snijranden
• Verzoek
• Eerder bestraling gehad
Schildwachtklier procedure
TUMOR
SN
Schildwachtklier procedure
Pathologie
laaggradig
hooggradig
http://www.uptodate.com/contents/image?imageKey=ONC/76328&topicKey=SURG/783&source=outline_link&search='breast cancer&utdPopup=true
Oestrogeen Receptor
Bepaling (ER)
3+
2+
Her2 bepaling
1+
Negative/0
Prognose van borstkanker
is afhankelijk van:
•
•
•
•
•
•
•
Tumor grootte
Gradering (1-3)
Hormoonreceptoren (ER and PgR)
HER2
Leeftijd (<35 jr)
Ingroei in lymfe- of bloedvaten
(Okselklier) uitzaaiingen
Het gaat allemaal om subtypes…
ER + en HER2-
ER +
ER -
HER2+
Triple
negatief
verschillende
subtypes
Tjan, post-ASCO 2013
Triple negatieve borstkanker (TNBC)
• 15 - 20% van alle borstkanker diagnoses
 2100-2800 patiënten/jaar
• Vaker graad 3
• 30 - 40% is erfelijk belast BRCA1 > BRCA2
• Vaker jonge vrouwen
• Vaker bij Afro- en Latijns-Amerikaanse vrouwen
• Grootste kans op terugkeer van ziekte eerste 3
jaar
• Prognose eerste jaren ongunstiger dan bij
hormoongevoelige tumoren
Triple negatieve borstkanker (TNBC)
Behandeling:
• chemotherapie
– Neo-adjuvant
– Adjuvant
– Uitgezaaide ziekte
• geen aangrijpingspunten voor
– Hormonale therapie
– HER2-gerichte behandeling
Chemotherapie bij TNBC
Standaard: combinatie therapie
– Adriamycine
– Cyclofosfamide
– Paclitaxel of docetaxel
– Evt. 5-Fluorouracil
Chemotherapie
Alkylating
agents
Antimetabolites
Anti-biotics
Mitosis
inhibitors
Topoisomeraseinhibitors
Others
Cyclofosfamide
5-fluorouracil
bleomycine
vincristine
etoposide
cisplatin
busulfan
methotrexate
dactinomycine
vinblastine
teniposide
carboplatin
ifosfamide
gemcitabine
mitomycine
vinorelbine
topotecan
oxaliplatin
melphalan
fludarabine
mitoxantrone
paclitaxel
irinotecan
chlorambucil
thiothepa
cytosine
idarubicine
docetaxel
darcabazine
adriamycine
chloorambucil
epirubicine
asparaginase
Combinatiebehandeling
vanwege verschillende werking
Antibiotics antracyclines
Antimetabolites
S
(2-6h)
5FU/methothrexate
G2
(2-32h)
M
(0.5-2h)
vinca alkaloids
Mitotic inhibitors
taxanes
G1
(2-h)
Celcyclus
Alkylating agents
cyclofosfamide
G0
Waarom combinatie chemotherapie?
 verhogen effectiviteit
ACTIVITEIT
• verschillende werking
• verschillende resistentie
VEILIGHEID
• verschillende bijwerkingen
Stappen in ontwikkeling antikanker
behandeling
Stappen in klinisch oncologisch
geneesmiddelonderzoek
 Fase I
Vaststellen dosering en toedieningschema o.b.v.:
 bijwerkingen
 farmacokinetiek
 farmacodynamiek
 Fase II
Werkzaamheid in specifieke
patiëntengroep bekijken en bijwerkingen
 Fase III
Vergelijken effectiviteit
nieuwe behandeling vs. standaardbehandeling
Adjuvante chemotherapie
1970s
1980s
1990s
2000s
EBCTCG Overview Peto SABCS 2007
chemotherapie +/- trastuzumab
pCR = pathologisch complete respons
Na neo-adjuvante chemotherapie
TNBC en prognose
Liedtke et al, JCO 2008
TNBC en prognose
Liedtke et al, JCO 2008
Triple negatieve borstkanker
• Geen ER
• Geen PR
• Geen HER2
• (Nog) geen target om op te schieten
• Heel gevoelig voor chemotherapie
 ruimte voor verbetering