Download publicatie

VOLOP WERK VOOR DRONES IN BOUW
Het pionieren is voorbij. Voor inspecties met drones in de bouw en infra gelden sinds l<ort strenge regels. Foto: Skeye BV
Cowboytijdperk drones
loopt op zijn eind
Aanscherping regels dwingt tot professionalisering
Ad Ti.ssink
Den Haag - Hoewel de regelgeving flink is aangescherpt,
wordt er nog heel wat gerommeld met drones in de
bouw en infra. Zelfs grote
opdraclitgevers moeten
soms worden opgevoed.
Kartering, volumebepaling en inspec-
tie van constructies op moeilijk bereikbare plekken en grote hoogte. Met
een camera onder een onbemand
vliegtuigje of multikopter lijkt het allemaal een fluitje van een cent. En in
plaats van gewone camera's kunnen
ook warmtebeeldcamera's worden
aangebracht om warmtelekken vast te
stellen.
"ledereen ziet de mogelijkheden",
meldt Peter van de Ven van ingenieursbureau Kragten. "En aangezien ]e een
simpele drone tegenvifoordig bij Bart
Smit koopt voor een paar tientjes,
wordt er heel wat afgerommeld. Mensen doen maar wat en hebben geen
oog voor de veiligheidsrisico's en de
regels. Zelfs ProRail llet nog niet zo
lang geleden een drone vliegen boven
het spoorcomplex Utrecht om het
functioneren van de wisselverwarming te onderzoeken. Het is uitgesloten dat Je daar ooit toestemmlng voor
krijgt."
Kragten beschikt al een tijd over een
zogeheten fixed-wing drone, een klein
vliegtuigje dat geschikt is om grotere
gebieden in kaart te brengen. Het bedrijf werkt tot nu toe met projectontheffingen, maar heeft naar verwachting bijna de bedrijfsontheffing op
zak, die de mogelijkheden vergroot
om professioneel met drones te vliegen.
Onvelllge toestellen
Sterker, sinds een maand is dat nog de
enige manier. Want de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft de
regelgeving eind augustus weer verder aangescherpt. "Te vaak troffen we
onveilige toestellen aan en piloten die
nog lang niet voldoende bekwaam waren, ook al waren ze aan een opleidingstraject begonnen", meldt voorlichter Yeter Atmaca. "Het was
daardoor niet verantwoord om ontheffingen te verlenen. Volgend jaar zomer staat er een volgende aanscherping op de rol."
Toch maken al die regels het werken
niet onmogelijk, meldt Jan van Liebergen van Skeye. Zi]n bedrijf met een
vioot van zeven drones had als eerste
in Nederland de bedrijfsontheffing op
zak. Met de gecertificeerde toestellen
inspecteert Skeye industriele installaties, zeeweringen en complete kustgebieden in binnen- en buitenland. Ook
Van Liebergen ziet veel hobbyisme om
zich been, maar voor partijen die zich
aan de regels houden, valt er wel degelijk te werken. Een scheiding tussen
professionals en hobbyisten tekent
zich steeds duidelijker af. Maar je
moet vaak zelfs de opdrachtgevers opvoeden en vertellen wat er wel en niet
mag."
Handhaving is wat Liebergen betreft
nog wel een zorgenkind. Betrappen op
heterdaad door de luchtvaartpolitie is
vrijwel uitgesloten, maar hij merkt wel
dat de Inspectie Leefomgeving en
Transport achterafbedrijven benadert
als zij twijfelt of ze wel op veilige manier aan beelden en opnames zijn gekomen. De cowboyjaren zijn inmiddels
wel voorbij, maar tegelijkertijd is nog
veel onduidelijk."
> PAGINA 3: VOlOP WERK VOOR DRONES
IN BOUW
Vliegende camera's reuze
handig bij assetmanagement
ACHTERGROND Drones in bouw en infra
INNOVATIE
Volop werk voor drones in bouw
<VERVOLG VAN PAGINA t
Het bepalen van het volume van een
zandlichaam en de inspecties van
moeilijl< bereil<bare constructies; ook in
de bouw en infra zijn drones reuze
handig. Maar de regels worden steeds
verder aangescherpt en niet langer is
allesmogelijk.
AdTissink
E
i g e n l i j k w i l d e n ze v o r i g j a a r al b e g i n n e n . De
g i n g e n gepaard m e t z u l k e hoge kosten, d a t h e t v o o r
b o u w m a n a g e r s v a n B u r e a u de B o n t uic
m i j n i e t langer interessant was. I k ben m e weer gaan
A m e r s f o o r t h a d d e n net h e t strategische b e s l u i t
concentreren op de b e w e r k i n g en i n t e r p r e t a t i e van
genonien o m met drones b i j bouwpiaatsen
data en ben v o o r het i n z a m e l e n e r v a n s a m e n w e r k i n g
i n f o r m a t i e te gaan i n w i n n e n , t o e n de I n s p e c t i e
aangegaan m e t d r o n e - b e d r i j v e n . "
L e e f o m g e v i n g en T r a n s p o r t (ILT) een s o o r t m o r a t o -
Wat G h a u h a r a l i o o k t e g e n v i e l was d a t de b o u w w e -
r i u m a f k o n d i g d e . Professioneel v l i e g e n w e r d
r e l d sterk de k a t u i t de b o o m keek. "Vooral b i j civiele
v e r b o d e n , t e n z i j er een o n t h e f f i n g is afgegeven v o o r
w e r k e n volgens R A W - b e s t e k b l e e k n a u w e l i j k s
een p r o j e c t o f een b e d r i j f . En o m aan zo'n o n t h e f f i n g
b u d g e t v r i j te spelen v o o r l u c h t k a r t e r i n g en
te k o m e n , m o e t er aan s t r e n g e eisen w o r d e n
f o t o g r a f i e . I n d & c - c o n t r a c t e n is er v e r m o e d e l i j k
voldaan. Piloten moeten verschiilendeexamens
meer r u i m t e v o o r en k a n de a a n n e m e r m e t b e h u l p
a f l e g g e n en er m o e t een opexaixng
van een d r o n e goed de p r o j e c t n i o n i t o r i n g en
niajiua/worden
o p g e s t e l d . Ook m o e t de d r o n e , o f e i g e n l i j k RPAS
( R e m o t e l y P i l o t e d A i r c r a f t System) o f f i c i e e l w o r d e n
as-built-gegevens regelen."
Dat is ook precies waar Pennings m e t iDrones op
g e k e u r d en g e r e g i s t r e e r d .
m i k t . Vooral b i j het assetmanagement, het beheer
Dat was v o o r Bureau de Bont geen a a n l e i d i n g o m de
v a n vastgoed, civiele ( k u n s t - ) w e r k e n en andere
h a n d d o e k i n de r i n g te g o o i e n . M a a r het ieverde
objeccen k u n n e n o p n a m e n m e t drones volgens
volgens d i r e c t e u r L u c P e n n i n g s w e l e e n f l i n k e
Pennings z e e r e f f e c t i e f z i j n . " j e l e g t d e beelden,
v e r t r a g i n g o p . I n m i d d e l s l i g t alle d o c u m e n t a t i e b i j
geschoten op verschillende t i j d s t i p p e n , over elkaar
de ILT ter b e o o r d e l i n g . I n D u i t s l a n d h e e f t het b e d r i j f
en k u n t u i t s p r a k e n d o e n over de staat van onder-
een A i b o t i x besteld, een p l a t f o r m m e t zes p r o p e l l o r s ,
h o u d . Als je dat s l i m c o m b i n e e r t m e t de ICT-systemen
w a a r o n d e r p r o f e s s i o n e l e camera's k u n n e n w o r d e n
b i n n e n b e d r i j v e n , m o e t d a t g r o t e toegevoegde
gehangen. "Die hebben we dus n i e t bij Bart S m i t
waarde k u n n e n leveren. Maar eerst m o e t dat
gekocht", b e n a d r u k t Pennings. "Voor het geld k u n je
h a n d b o e k goedgekeurd."
een m o o i e m i d d e n k l a s s e r p e r s o n e n a u t o aanschaffen.
We w i l l e n n i e t als cowboys te w e r k gaan, m a a r
Makkelijker
p a k k e n het professioneel en volgens de regels aan.
Jan van Liebergen van Skeye k a n h e m g e r u s t stellen.
Dat z i j n we v e r p l i c h t aan onze k l a n t e n , de g r o t e
De r e g e l g e v i n g w o r d t n i e t aileen m a a r verder
bouwondernemingen.
aangescherpt. Er z i j n o o k d i n g e n die i n de nabije
Parallel aan het o p z e t t e n van iDrones h e e f t Bureau de
t o e k o m s t m a k k e l i j k e r w o r d e n . "Tot n u toe m o e t een
Bont o o k v o o r Tennet het h a n d b o e k geschreven. De
p i l o o t v o o r het v l i e g e n m e t elke i n d i v i d u e l e d r o n e
n e t w e r k b e h e e r d e r leek even een van de eerste g r o t e
een apart examen d o e n . Ook als h i j al t o e s t e m m i n g
k l a n t e n v a n iDrones te w o r d e n , m a a r besloot de
h e e f t v o o r een a n d e r e x e m p l a a r v a n h e t z e l f d e t y p e en
vliegende inspecties t o c h i n eigen h a n d te h o u d e n .
d e z e l f d e f a b r i k a n t . D a t g a a t v a n a f v o l g e n d jaar
De eerste p r o e f v l u c h t e n leverden volgens Pennings
veranderen. Als je een v e r g u n n i n g hebt v o o r een
veelbelovende resultaten op. "Een scheur i n een
m u l t i r o t o r m a g je alle m u l t i r o t o r s v l i e g e n en
condensator van een h o o g s p a n n i n g s m a s t stel je
hetzelfde g e l d t v o o r f i x e d w i n g s . M i t s de toestellen
g e m a k k e l i j k vast. En daar h o e f je dus geen m a n v o o r
een registratie hebben b i j het N L R n a t u u r l i j k . W a n t
i n de mast te s t u r e n . Zelfs de s t r o o m h o e f t n i e t eens
daar gaat het n u g e w o o n te vaak f o n t . N i e t alle
te w o r d e n uitgeschakeld."
systemen die op de m a r k t k o m e n z i j n veilig."
Dat is het w e r k dat Skeye u i t A m s t e r d a m a l langer
V e r d e r i s het volgens Van Liebergen k o f f i e d i k k i j k e n
u i t v o e r t . Met zijn v l o o t v a n zeven m u l t i k o p t e r s en
hoe de m a r k t en de r e g e l g e v i n g z i c h z u l l e n o n t w i k -
f i x e d w i n g drones i n s p e c t e e r t Skeye r e g e l m a t i g
kelen. Maar het b l i j f t volgens h e m m o g e l i j k o m
a f f a k k e h n s t a l l a t i e s , w i n d m o l e n s en i n d u s t r i e c o m -
drones i n te zetten i n de b o u w en i n f r a . "Sterker, het
plexen. Ook v o l u m e b e p a l i n g e n en l u c h t k a r t e r i n g
zal alleen m a a r toenemen".
v o e r t het b e d r i j f u i t i n b i n n e n - en b u i t e n l a n d . Tot de
De f i r m a iDrones maakt een proefvlucht bij een viaduct in aanbouw. Foto: iDrones
Dat o n d e r s c h r i j f t P e t e r v a n d e V e n v a n i n g e n i e u r s b u -
v e r b e e l d i n g sprak de inspectie van het metselwerk
reau Kragten, dat sinds een paar jaar m e t een f i x e d
v a n v u u r t o r e n Brandaris o p T e r s c h e l l i n g b e g i n d i t
w i n g drone v l i e g t . "Een slibbassin k u n je n u e e n m a a l
jaar. Op het e i l a n d was geen h i j s k r a a n die h o o g
n i e t o p m e t e n d o o r m e n s e n m e t een t h e o d o l i e t en een
genoeg r e i k t e o m v a n u i t een b a k j e de complete gevel
baak. Dat is veel te g e v a a r l i j k . T e r w i j l je v a n u i t de
te inspecteren. O n d a n k s h e t strenge m o r a t o r i u m van
l u c h t h e e l e f f i c i e n t je i n f o r m a t i e i n w i n t . Voor
ILTkreegSkeye een o n t h e f f i n g . Jan van Liebergen;
dergelijke toepassingen z u l l e n i n de t o e k o m s t steeds
"Mits het p l e i n o n d e r a a n de v u u r t o r e n goed w e r d
vaker drones w o r d e n ingezet."
afgezet en we n i e t te ver van de v u u r t o r e n v l o g e n .
Maar er zal w e l een n o o d z a k e l i j k e s c h i f t i n g p l a a t s v i n -
Wat v o o r de ILT zwaar w o o g was d a t de inspectie p e r
den tussen de professionals en de h o b b y i s t e n ,
d r o n e u i t e i n d e l i j k v e i l i g e r was d a n w e l k a l t e r n a t i e f
voorspelt Van de Ven. "En terecht. W a n t i e m a n d die
dan
m e t een d r o n e b o v e n mensenmassa's v l i e g t , zoals je
ook."
Rick G h a u h a r a l i van VB Ecoflighc koesterde hoogge-
n u vaak ziet bij popfestivals, is levensgevaarlijk bezig.
stenide v e r w a c h t i n g e n d r i e jaar t e r u g . Hij had een
" I n Nederland z i j n h e m geen ernstige ongevallen
f i x e d w i n g aangeschaft, die g e s c h i k t is v o o r
bekend. Maar i n de VS l i e p onlangs i e m a n d een
l u c h t f o t o g r a f i e en k a r t e r i n g s d o e l e i n d e n . M e t z i j n
slagaderiijke b l o e d i n g o p d o o r een landende
b e d r i j f was h i j a l t i j d al sterk i n de b e w e r k i n g en
m u l t i c o p t e r , waar h i j later aan overleed. "Die r o t o r e n
i n t e r p r e t a t i e v a n data van satell ieten en b e m a n d e
z i j n n a t u u r l i j k een s o o r t r o n d d r a a i e n d e scheermes-
v l i e g t u i g e n . Het lag v o o r de h a n d o m een eigen d r o n e
sen." Ook is er een geval bekend van een toestel dat
aan t e s c h a f f e n toen die steeds g o e d k o p e r w e r d e n .
tegen een w o l k e n k r a b b e r v l o o g , naar beneden s t o r t t e
Het m o r a t o r i u m van de ILT gooide echter roet i n het
en op het t r o t t o i r o n t p l o f t e . "Het is goed dat er m e t
eten. "Het is terecht hoor, v e i l i g h e i d voorop", stelt
strenge regels een e i n d w o r d t g e m a a k t aan d e r g e l i j k
G h a u h a r a l i . "Er w o r d t w a t a f g e r o m m e l d d o o r deze en
h o b b y i s m e . Maar d a n k a n er n o g steeds heel veel w e l
gene, m a a r de eisen w e r d e n ineens zo s t r e n g en
m e t drones."

Download Report