Nieuwsbrief Oostzanerveld Werkgroep Oostzanerveld Samenstelling werkgroep Oostzanerveld Rob Monen wethouder gemeente Oostzaan (voorzitter) Alfred Warmenhoven (OVER-gemeenten, adviseur) Gert Dral Voorzitter Stichting Vrienden van het Oostzanerveld Sjaak Hoogendoorn (voorzitter agragrische natuurvereniging Water, Land en Dijken) Bernard Ebbelaar (Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek”) Piet Postma (Staatsbosbeheer) Peter Hoogervorst (provincie Noord-Holland, Laag-Holland) Op afroep: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Actieprogramma Oostzanerveld Voorwoord Met trots informeren wij u via deze brief over de behaalde resultaten en de voornemens in 2014. Het openhouden van het Oostzanerveld is een bron Samen Werken in het Oostzanerveld van zorg, door verruiging van het gebied komen de natuurdoelstellingen onder druk te staan. Om die reden hebben een aantal belangrijke partijen samenwerking gezocht in de werkgroep Oostzanerveld. In de werkgroep is het gelukt om soms tegengestelde belangen te overbruggen en concrete stappen te zetten. Ik ga ervan uit dat deze constructieve samenwerking zal leiden tot behoud van het Oostzanerveld. Daarbij moet genoemd worden dat de gemeenteraad van Oostzaan meerdere keren uitgesproken heeft de activiteiten te steunen en zelfs in een tijd van bezuinigingen financieel wil bijdragen, hieruit blijkt een groot draagvlak. Het afgelopen jaar zijn er diverse activiteiten in gang gezet om de doelstellingen te realiseren. Een goede start die zijn vervolg moet krijgen komende jaren. Samen gaan we onze llingen halen! doelstellingen Rob Monen, nen, ter werkgroep voorzitter nerveld Oostzanerveld Het Oostzanerveld is het schoolvoorbeeld van een eeuwenoud veenweidegebied. Rust, ruimte en een weids uitzicht voeren de boventoon. Dit open, vlakke gebied met zijn doolhof aan slootjes vormt met zijn rijke flora en fauna een uniek natuur- en recreatiegebied. Een gebied waar Oostzaan trots op is! Helaas zijn er ook problemen in het gebied. Het aan- Oostzanerveld’. In 2011 is deze samenwerking uit- tal boeren neemt af waardoor het steeds moeilijker gebreid met de Stichting Vrienden van het Oost- wordt het gebied te beheren, er ligt veel bagger en zanerveld. Gezamenlijk wordt er gewerkt aan het soms wordt er rommel en zwerfvuil gedumpt. behoud van het Oostzanerveld. Sinds 2008 werken de gemeente Oostzaan, Agra- In deze nieuwsbrief maakt u kennis met de partijen rische natuurvereniging Water, Land en Dijken, en brengen we u graag op de hoogte van onze ac- Staatsbosbeheer, provincie Noord-Holland en Het tiviteiten. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier gezamenlijk aan het project ‘Actieprogramma 2 Nieuwsbrief Oostzanerveld 11 maart 2014 Het ’rommelt’ in de polder Een natuurgebied omringd door snelwegen, spoorlijn en stad is zeer kwetsbaar voor vervuiling. Flessen, blikjes, boodschappentasjes, fietsen, bouwmaterialen noem maar op. Het is een gigantische klus om alle oevers vrij van vuil te krijgen. Daarom doen wij een beroep op u! In september willen wij een opruimactie in het Oostzanerveld houden. Wij hebben uw hulp daarbij hard nodig. Wij zorgen voor vuilniszakken, prikkers en grijpers. Heeft u een bootje of wilt u met iemand meevaren, en heeft u een halve dag over, laat het ons dan weten. Meldt u aan bij de heer Warmenhoven via de mail [email protected]. Gezamenlijk maken we dan afspraken hoe we deze grote klus gaan klaren. Welke doelstellingen worden nagestreefd in Het Oostzanerveld? De meest belangrijke doelstelling is dat het Oostzanerveld een open, waterrijk en recreatief toegankelijk landschap blijft, waarin belangrijke natuurwaarden Veertien jaar vrijwillig natuurwerk in het Oostzanerveld voorkomen. Verdere verruiging en verrommeling van het gebied moet worden voorkomen. Alle doelstellingen voor het gebied treft u aan u op onze webpagina op gemeente.oostzaan.nl onder “projecten”. Welke resultaten zijn tot nu toe behaald? • In 2012 is 4000 m3 bagger uit het Oostzanerveld gehaald • In 2013 is het nieuwe bestemmingsplan voor het Buitengebied vastgesteld • Het beheer en de eigendomssituatie zijn geïnventariseerd en verwerkt op kaarten • Een aantal hectare bos met achterstallig onderhoud is verwijderd en opgeknapt • Er wordt onderzoek uitgevoerd voor eventuele vernieuwing van stalaccommodaties • Een aantal bosjes in het Oostzanerveld is gekapt en een aantal terreinen zijn opgeknapt Welke activiteiten voert de werkgroep Oostzanerveld in 2014 uit ? • De opknap –en herstelwerkzaamheden op Valkenven (circa 7 ha) worden verder voorbereid en uitgevoerd • Particuliere grondeigenaren worden gevraagd hun verruigde percelen in het gebied op te knappen De Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” en Staatsbosbeheer zijn deze winter 2013/2014 inmiddels het veertiende seizoen ingegaan van het vrijwillige natuurwerk in het Oostzanerveld. Met een groep van 30 vrijwilligers, Oostzaners en Zaankanters, wordt op percelen van Staatsbosbeheer gewerkt aan het onderhoud. Buiten het broedseizoen, van september tot half maart, Dit vrijwilligerswerk is ter ondersteuning van Staatsbos- wordt met gemiddeld 25 tot 30 mensen gemaaid riet op beheer in haar beheerswerkzaamheden. Het doel is het • De provincie Noord-Holland start in overleg met de kwetsbare en zeldzame veenmosrietlandpercelen bij el- openhouden van het landschap, voor de vogelstand, de gebiedpartijen een proef voor ‘beheerarme natuur’. kaar geharkt, kleine boompjes en struiken opgeruimd en botanische waarden en bijvoorbeeld voor een zeldzame Het doel van de proef is om met inzet van vee de riet op hopen gezet om later af te voeren. soort als de Noordse woelmuis. Deze rappe woelmuizen, openheid in het gebied te behouden. • Er wordt een opruimactie georganiseerd om rommel/zwerfvuil te verwijderen die bovendien goed kunnen zwemmen, worden dan ook regelmatig gezien tijdens de werkzaamheden. De werkdagen zijn altijd op zaterdag van 9.30 uur tot circa 13.30/14.00 uur. Er worden gedurende een winterseizoen circa 8 tot 10 werkochtenden georganiseerd. Deze staan onder leiding van een medewerker van Staatsbosbeheer, via deze natuurorganisatie zijn de vrijwilligers verzekerd. Doet u ook mee? Aanmelden kan via Jan Onrust, tel.nr. 075-6841833 of via e-mail: [email protected] 11 maart 2014 Nieuwsbrief Oostzanerveld Staatsbosbeheer 3 Laag-Holland Het Oostzanerveld heeft bijzondere natuurkwaliteiten en is om die reden aangewezen als Natura-2000 gebied. De provincie werkt aan het opstellen van een beheerplan om de bijzondere habitats (bijvoorbeeld veenmosrietland) en specifieke planten en dieren (bijv. de Noordse Woelmuis) te beschermen. Daarnaast zijn delen van het gebied rijk aan weidevogels. Staatsbosbeheer, de vrijwilligers en de veehouders proberen het gebied zoveel mogelijk open te houden, zodat het cultuurhistorisch landschap in zijn huidige vorm zichtbaar blijft. Het beheer van de veenweiden kost echter veel geld en de overheidsbudgetten zijn daarvoor in de toekomst niet toereikend. De provincie wil daarom ervaring op doen met goedkopere vorm van beheer met een driejarig ex- Inzet vrijwilligers: periment, op een proeflocatie van 10-15 ha. Met exten- De zeer kwetsbare trilvenen zijn voor een groot deel beheerd door de vrijwilligers werkgroep Oostzanerveld van de Vogelbeschermingwacht “Zaanstreek”. Op de website www.vogelwachtzaanstreek.nl/werkgroepen/oostzanerveld.php treft u informatie aan over het doel en de activiteiten van de werkgroep. sieve beweiding, zonder inzet van machines en zonder Deze zeer enthousiaste groep van circa 25 vrijwilligers is mers zijn die hun schouders onder het behoud van het al 14 jaar actief. Zij werken 14 dagen per jaar met hooi- Oostzanerveld willen zetten. vork en hark op de slappe ondergrond. Enkele vrijwilligers hebben zich gespecialiseerd in het verwijderen van Educatie en Voorlichting toevoer van mest, zijn de vaarkosten laag. De begrazing door koeien of schapen houdt het landschap open. De grasmat kan wellicht een andere soortensamenstelling krijgen en wordt wellicht wat hobbeliger. Voor sommige weidevogels, zoals de grutto, zijn de omstandigheden wellicht minder gunstig, voor andere houtopslag. Dankzij de lange reeks van 15 jaar broed- Stichting Natuur en Milieu Educatie en Staatsbosbeheer weidevogels nemen de kansen toe, zoals bijvoorbeeld vogelinventarisaties door de Vogelbeschermingwacht werken al 30 jaar samen in het organiseren van educatie- voor veldleeuwerik en graspieper. Daarbij wordt de wa- “Zaanstreek” is het gevoerde beheer kwalitatief meet- ve activiteiten in de Zaanse veenweide gebieden. Sinds terkwaliteit beter als wordt afgezien van toevoer van baar geworden. 6 jaar varen er gemiddeld 80 schoolklassen per jaar door mest. In overleg met de werkgroep Oostzanerveld en na het Oostzanerveld. Waaronder vele klassen uit Oostzaan. een verkenning in andere delen van Laag Holland is een De kinderen leren de vogels kennen en mogen dansen gunstige locatie gevonden in het Oostzanerveld om een op trilveen. Op deze manier maken ze kennis met de na- experiment te kunnen starten. Het mes snijdt aan twee tuur in hun directe omgeving en beleven samen met de kanten. De provincie en de werkgroep kunnen ervaring gids een groot avontuur. opdoen met deze vorm van beheer. En 10-15 ha land die Bos in het Oostzanerveld dreigt te verruigen, blijft door het Staatsbosbeheer werkt samen met de agrariërs aan een goede toekomst van het Oostzanerveld. Waren er in de jaren zeventig nog ongeveer veertig boeren actief in het veld. Nu zijn er nog tien boeren die meer dan tien hectare land pachten van Staatsbosbeheer. Op het vaarland van Oostzaan is het hard werken om een boterham te verdienen. Grote investeringen in melktanks en mestopslag waren, voor de veelal kleine boerenbedrijven, niet op te brengen. experiment beweid en behoudt de komende jaren haar Als er geen menselijke arbeid meer in het Oostzanerveld openheid. wordt uitgevoerd, verandert het binnen 20 jaar in een groot moerasbos. Vlakbij het verkeersknooppunt Zaan- De resultaten worden gemonitord. Behoudt de locatie haar openheid, hoe reageren de weidevogels er op, hoe Staatsbosbeheer heeft kortgeleden met een jonge boer dam liggen enkele van deze hoge droge akkers die vol een langjarig pachtcontract afgesloten voor de opper- staan met bomen. Er is, voor een bedrag van € 1,- / m2, vlakte van ruim 120 hectare. Dit pachtcontract geeft de een begin gemaakt aan het omzagen en versnipperen boer de mogelijkheid tot investeren in een stal en ma- van de bomen. Zo krijgen de zeldzame planten krijgen Informatie: Peter Hoogervorst, chines. Staatsbosbeheer is blij dat er nog jonge onderne- weer alle ruimte. programmamanager Laag Holland groot is de besparing op de beheerkosten? Over drie jaar is hierover naar verwachting meer bekend. 4 Nieuwsbrief Oostzanerveld 11 maart 2014 Veel vogeltellingen in het Oostzanerveld Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” In het Oostzanerveld worden door de Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” zowel winter-als broedvogeltellingen gehouden. De wintertellingen gebeuren al meer dan 40 jaar in het is dat gestegen tot 351. En dat terwijl het landelijk met (blauwborst, kleine karekiet, rietzanger, rietgors) is ver- kader van een gebiedsdekkende telling van de Zaan- zowel de grutto als kievit helemaal niet zo goed gaat. heugend. Deze diversiteit aan vogelsoorten heeft uiter- streek. Gestart als watervogeltelling worden tegenwoordig ook heel veel andere vogelsoorten (meeuwen, roofvogels, steltlopers) die in de winter in onze polders Zelfs de schuwe, maar interessante watersnip broedt nog met 10 paar in het Oostzanerveld (een verdubbeling ten opzichte van 2006). verblijven geteld. Deze reeks geeft een prachtig beeld van de ontwikkelingen van diverse soorten. Vaak volgt aard ook te maken met het (goede) beheer van zowel de graslanden als de riet- en moerasdelen van het veld. Het blijft belangrijk dat deze verschillende biotopen goed beheerd blijven. Daarvoor is de inzet van alle organisa- Ook de positieve ontwikkeling van de meeste rietvogels ties nodig! dit het landelijk beeld, maar af en toe is een vooruit- of teruggang van een bepaalde vogelsoort aan regionale oorzaken toe te schrijven. De gegevens zijn per gebied Stichting vrienden Oostzanerveld opgeslagen zodat ook alleen van het Oostzanerveld ontwikkelingen gevolgd kunnen worden. Zo is de toename van de fraaie krakeend in de afgelopen 20 jaar een landelijk fenomeen die ook in het Oostzanerveld te zien is. De smient is, in tegenstelling tot de krakeend, een echte wintergast. Deze eendensoort gebruikt de weilanden van het Oostzanerveld als foerageergebied en het grotere water, zoals De Reef, als rustgebied. De stichting “Vrienden van het Oostzanerveld is sinds medio 2011 actief en sinds november 2011 een echte stichting. De reden voor het oprichten van de stichting is de zorg voor de toekomst van het Oostzanerveld. Er dreigde een onomkeerbaar proces te ontstaan dat zou leiden tot verlies van het al eeuwen lang kenmerkende open veenweide landschap van Oostzaan. Een paartje krakeenden met links het mannetje (foto: Kees De stichting heeft als doelstelling: Samenhang tussen het werk van ondernemers (boe- de Jager) Het behoud van de cultuurhistorische waarde (het ren) in het veld en de activiteiten in het belang van de De smient is landelijk de laatste jaren iets in aantal afge- open veenweidegebied), het agrarisch gebruik, de vi- gewenste natuurontwikkeling is de sleutel voor het be- nomen, wellicht door de klimaatveranderingen. Er blij- trine functie, het natuurbeheer, toerisme en gebruik houd van het fraaie Oostzanerveld en andere vergelijk- ven tegenwoordig steeds meer smienten in of nabij hun door omwonenden. bare gebieden in Noord-Holland. In dat kader is het van broedgebied in Noord en Oost Europa ‘hangen’. Vanaf het begin heeft de stichting zich gericht op het Met de broedvogels, zowel weidevogels, als riet- en moe- (weer) bij elkaar brengen van allerlei belanghebbende rasvogels gaat het erg goed in het Oostzanerveld. Broed- partijen en het stimuleren van overleg over de toekomst vogeltellingen van zowel onze vereniging als provinciale van het veld. Er is met name intensief overleg gevoerd tellingen namens Staatsbosbeheer wijzen dat uit. met bestuurders en ambtenaren van de gemeente. Hoe- De stichting is enthousiast over de manier waarop be- wel alle betrokken partijen het er over eens zijn dat het trokken partijen in de afgelopen periode overleg heb- werk dat door vrijwilligers in het veld wordt gedaan zeer ben gevoerd met elkaar en tot afspraken en acties zijn waardevol is en zou moeten worden voortgezet, werd gekomen over het Oostzanerveld. De goede resultaten duidelijk dat een structurele oplossing en andere maat- zijn een gevolg van de samenwerking tussen alle betrok- regelen nodig zijn. ken partijen! Van de overbekende grutto, de koning onder de weidevogels, broeden 169 paar in 2013 in het gehele Oostzanerveld (in 2006 waren dat nog slechts 109). Ook de kievit gaat het voor de wind in het Oostzanerveld. Broedden er in 2006 nog ‘slechts’ 297 paar, in 2013 belang om regelmatig af te stemmen met stichtingen en verenigingen in andere gebieden. Het bestuur van onze stichting is een van de initiatiefnemers van het overleg platform “Zaanse Veenweidegebieden”.
© Copyright 2024 ExpyDoc