Bekijk hier de nieuwsbrief van maart 2014 - Oostzaan.nl

Nieuwsbrief Oostzanerveld
Werkgroep Oostzanerveld
Samenstelling werkgroep Oostzanerveld
Rob Monen
wethouder gemeente Oostzaan (voorzitter)
Alfred Warmenhoven
(OVER-gemeenten, adviseur)
Gert Dral
Voorzitter Stichting Vrienden van
het Oostzanerveld
Sjaak Hoogendoorn
(voorzitter agragrische natuurvereniging
Water, Land en Dijken)
Bernard Ebbelaar
(Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek”)
Piet Postma
(Staatsbosbeheer)
Peter Hoogervorst
(provincie Noord-Holland, Laag-Holland)
Op afroep:
Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier
Actieprogramma Oostzanerveld
Voorwoord
Met trots informeren wij u via deze brief over de behaalde resultaten en de voornemens in 2014.
Het openhouden van het Oostzanerveld is een bron
Samen Werken in het
Oostzanerveld
van zorg, door verruiging van het gebied komen de
natuurdoelstellingen onder druk te staan. Om die reden hebben een aantal belangrijke partijen samenwerking gezocht in de werkgroep Oostzanerveld.
In de werkgroep is het gelukt om soms tegengestelde belangen te overbruggen en concrete stappen te zetten. Ik ga ervan uit dat deze constructieve
samenwerking zal leiden tot behoud van het Oostzanerveld. Daarbij moet genoemd worden dat de
gemeenteraad van Oostzaan meerdere keren uitgesproken heeft de activiteiten te steunen en zelfs in
een tijd van bezuinigingen financieel wil bijdragen,
hieruit blijkt een groot draagvlak.
Het afgelopen jaar zijn er diverse activiteiten in gang
gezet om de doelstellingen te realiseren. Een goede
start die zijn vervolg moet krijgen komende jaren.
Samen gaan we onze
llingen halen!
doelstellingen
Rob Monen,
nen,
ter werkgroep
voorzitter
nerveld
Oostzanerveld
Het Oostzanerveld is het schoolvoorbeeld van een eeuwenoud veenweidegebied. Rust, ruimte en een
weids uitzicht voeren de boventoon. Dit open, vlakke gebied met zijn doolhof aan slootjes vormt met
zijn rijke flora en fauna een uniek natuur- en recreatiegebied. Een gebied waar Oostzaan trots op is!
Helaas zijn er ook problemen in het gebied. Het aan-
Oostzanerveld’. In 2011 is deze samenwerking uit-
tal boeren neemt af waardoor het steeds moeilijker
gebreid met de Stichting Vrienden van het Oost-
wordt het gebied te beheren, er ligt veel bagger en
zanerveld. Gezamenlijk wordt er gewerkt aan het
soms wordt er rommel en zwerfvuil gedumpt.
behoud van het Oostzanerveld.
Sinds 2008 werken de gemeente Oostzaan, Agra-
In deze nieuwsbrief maakt u kennis met de partijen
rische natuurvereniging Water, Land en Dijken,
en brengen we u graag op de hoogte van onze ac-
Staatsbosbeheer, provincie Noord-Holland en Het
tiviteiten.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
gezamenlijk aan het project ‘Actieprogramma
2
Nieuwsbrief Oostzanerveld
11 maart 2014
Het ’rommelt’ in de polder
Een natuurgebied omringd door snelwegen, spoorlijn en stad is zeer kwetsbaar voor
vervuiling. Flessen, blikjes, boodschappentasjes, fietsen, bouwmaterialen noem maar
op. Het is een gigantische klus om alle oevers vrij van vuil te krijgen.
Daarom doen wij een beroep op u!
In september willen wij een opruimactie in het Oostzanerveld houden. Wij hebben uw
hulp daarbij hard nodig. Wij zorgen voor vuilniszakken, prikkers en grijpers.
Heeft u een bootje of wilt u met iemand meevaren, en heeft u een halve dag over,
laat het ons dan weten.
Meldt u aan bij de heer Warmenhoven via de mail
[email protected].
Gezamenlijk maken we dan afspraken hoe we deze grote klus gaan klaren.
Welke doelstellingen worden nagestreefd in Het
Oostzanerveld?
De meest belangrijke doelstelling is dat het Oostzanerveld een open, waterrijk en recreatief toegankelijk
landschap blijft, waarin belangrijke natuurwaarden
Veertien jaar vrijwillig natuurwerk
in het Oostzanerveld
voorkomen. Verdere verruiging en verrommeling van
het gebied moet worden voorkomen. Alle doelstellingen voor het gebied treft u aan u op onze webpagina op gemeente.oostzaan.nl onder “projecten”.
Welke resultaten zijn tot nu toe behaald?
• In 2012 is 4000 m3 bagger uit het Oostzanerveld
gehaald
• In 2013 is het nieuwe bestemmingsplan voor het
Buitengebied vastgesteld
• Het beheer en de eigendomssituatie zijn geïnventariseerd en verwerkt op kaarten
• Een aantal hectare bos met achterstallig onderhoud
is verwijderd en opgeknapt
• Er wordt onderzoek uitgevoerd voor eventuele vernieuwing van stalaccommodaties
• Een aantal bosjes in het Oostzanerveld is gekapt en
een aantal terreinen zijn opgeknapt
Welke activiteiten voert de werkgroep
Oostzanerveld in 2014 uit ?
• De opknap –en herstelwerkzaamheden op Valkenven (circa 7 ha) worden verder voorbereid en uitgevoerd
• Particuliere grondeigenaren worden gevraagd hun
verruigde percelen in het gebied op te knappen
De Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” en Staatsbosbeheer zijn deze winter 2013/2014 inmiddels het veertiende seizoen ingegaan van het vrijwillige natuurwerk in het Oostzanerveld. Met een groep van 30 vrijwilligers,
Oostzaners en Zaankanters, wordt op percelen van Staatsbosbeheer gewerkt aan het onderhoud.
Buiten het broedseizoen, van september tot half maart,
Dit vrijwilligerswerk is ter ondersteuning van Staatsbos-
wordt met gemiddeld 25 tot 30 mensen gemaaid riet op
beheer in haar beheerswerkzaamheden. Het doel is het
• De provincie Noord-Holland start in overleg met de
kwetsbare en zeldzame veenmosrietlandpercelen bij el-
openhouden van het landschap, voor de vogelstand, de
gebiedpartijen een proef voor ‘beheerarme natuur’.
kaar geharkt, kleine boompjes en struiken opgeruimd en
botanische waarden en bijvoorbeeld voor een zeldzame
Het doel van de proef is om met inzet van vee de
riet op hopen gezet om later af te voeren.
soort als de Noordse woelmuis. Deze rappe woelmuizen,
openheid in het gebied te behouden.
• Er wordt een opruimactie georganiseerd om rommel/zwerfvuil te verwijderen
die bovendien goed kunnen zwemmen, worden dan
ook regelmatig gezien tijdens de werkzaamheden. De
werkdagen zijn altijd op zaterdag van 9.30 uur tot circa
13.30/14.00 uur. Er worden gedurende een winterseizoen circa 8 tot 10 werkochtenden georganiseerd. Deze
staan onder leiding van een medewerker van Staatsbosbeheer, via deze natuurorganisatie zijn de vrijwilligers
verzekerd.
Doet u ook mee? Aanmelden kan via Jan Onrust, tel.nr.
075-6841833 of via e-mail: [email protected]
11 maart 2014
Nieuwsbrief Oostzanerveld
Staatsbosbeheer
3
Laag-Holland
Het Oostzanerveld heeft bijzondere natuurkwaliteiten
en is om die reden aangewezen als Natura-2000 gebied.
De provincie werkt aan het opstellen van een beheerplan om de bijzondere habitats (bijvoorbeeld veenmosrietland) en specifieke planten en dieren (bijv. de
Noordse Woelmuis) te beschermen. Daarnaast zijn delen van het gebied rijk aan weidevogels.
Staatsbosbeheer, de vrijwilligers en de veehouders
proberen het gebied zoveel mogelijk open te houden,
zodat het cultuurhistorisch landschap in zijn huidige
vorm zichtbaar blijft.
Het beheer van de veenweiden kost echter veel geld en
de overheidsbudgetten zijn daarvoor in de toekomst niet
toereikend. De provincie wil daarom ervaring op doen
met goedkopere vorm van beheer met een driejarig ex-
Inzet vrijwilligers:
periment, op een proeflocatie van 10-15 ha. Met exten-
De zeer kwetsbare trilvenen zijn voor een groot deel beheerd door de vrijwilligers werkgroep Oostzanerveld van
de Vogelbeschermingwacht “Zaanstreek”. Op de website www.vogelwachtzaanstreek.nl/werkgroepen/oostzanerveld.php treft u informatie aan over het doel en de activiteiten van de werkgroep.
sieve beweiding, zonder inzet van machines en zonder
Deze zeer enthousiaste groep van circa 25 vrijwilligers is
mers zijn die hun schouders onder het behoud van het
al 14 jaar actief. Zij werken 14 dagen per jaar met hooi-
Oostzanerveld willen zetten.
vork en hark op de slappe ondergrond. Enkele vrijwilligers hebben zich gespecialiseerd in het verwijderen van
Educatie en Voorlichting
toevoer van mest, zijn de vaarkosten laag. De begrazing
door koeien of schapen houdt het landschap open. De
grasmat kan wellicht een andere soortensamenstelling
krijgen en wordt wellicht wat hobbeliger.
Voor sommige weidevogels, zoals de grutto, zijn de
omstandigheden wellicht minder gunstig, voor andere
houtopslag. Dankzij de lange reeks van 15 jaar broed-
Stichting Natuur en Milieu Educatie en Staatsbosbeheer
weidevogels nemen de kansen toe, zoals bijvoorbeeld
vogelinventarisaties door de Vogelbeschermingwacht
werken al 30 jaar samen in het organiseren van educatie-
voor veldleeuwerik en graspieper. Daarbij wordt de wa-
“Zaanstreek” is het gevoerde beheer kwalitatief meet-
ve activiteiten in de Zaanse veenweide gebieden. Sinds
terkwaliteit beter als wordt afgezien van toevoer van
baar geworden.
6 jaar varen er gemiddeld 80 schoolklassen per jaar door
mest. In overleg met de werkgroep Oostzanerveld en na
het Oostzanerveld. Waaronder vele klassen uit Oostzaan.
een verkenning in andere delen van Laag Holland is een
De kinderen leren de vogels kennen en mogen dansen
gunstige locatie gevonden in het Oostzanerveld om een
op trilveen. Op deze manier maken ze kennis met de na-
experiment te kunnen starten. Het mes snijdt aan twee
tuur in hun directe omgeving en beleven samen met de
kanten. De provincie en de werkgroep kunnen ervaring
gids een groot avontuur.
opdoen met deze vorm van beheer. En 10-15 ha land die
Bos
in het Oostzanerveld dreigt te verruigen, blijft door het
Staatsbosbeheer werkt samen met de agrariërs aan een
goede toekomst van het Oostzanerveld. Waren er in de
jaren zeventig nog ongeveer veertig boeren actief in het
veld. Nu zijn er nog tien boeren die meer dan tien hectare land pachten van Staatsbosbeheer. Op het vaarland
van Oostzaan is het hard werken om een boterham te
verdienen. Grote investeringen in melktanks en mestopslag waren, voor de veelal kleine boerenbedrijven, niet
op te brengen.
experiment beweid en behoudt de komende jaren haar
Als er geen menselijke arbeid meer in het Oostzanerveld
openheid.
wordt uitgevoerd, verandert het binnen 20 jaar in een
groot moerasbos. Vlakbij het verkeersknooppunt Zaan-
De resultaten worden gemonitord. Behoudt de locatie
haar openheid, hoe reageren de weidevogels er op, hoe
Staatsbosbeheer heeft kortgeleden met een jonge boer
dam liggen enkele van deze hoge droge akkers die vol
een langjarig pachtcontract afgesloten voor de opper-
staan met bomen. Er is, voor een bedrag van € 1,- / m2,
vlakte van ruim 120 hectare. Dit pachtcontract geeft de
een begin gemaakt aan het omzagen en versnipperen
boer de mogelijkheid tot investeren in een stal en ma-
van de bomen. Zo krijgen de zeldzame planten krijgen
Informatie: Peter Hoogervorst,
chines. Staatsbosbeheer is blij dat er nog jonge onderne-
weer alle ruimte.
programmamanager Laag Holland
groot is de besparing op de beheerkosten? Over drie jaar
is hierover naar verwachting meer bekend.
4
Nieuwsbrief Oostzanerveld
11 maart 2014
Veel vogeltellingen in het Oostzanerveld
Vogelbeschermingswacht
“Zaanstreek”
In het Oostzanerveld worden door de Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” zowel winter-als broedvogeltellingen gehouden.
De wintertellingen gebeuren al meer dan 40 jaar in het
is dat gestegen tot 351. En dat terwijl het landelijk met
(blauwborst, kleine karekiet, rietzanger, rietgors) is ver-
kader van een gebiedsdekkende telling van de Zaan-
zowel de grutto als kievit helemaal niet zo goed gaat.
heugend. Deze diversiteit aan vogelsoorten heeft uiter-
streek. Gestart als watervogeltelling worden tegenwoordig ook heel veel andere vogelsoorten (meeuwen,
roofvogels, steltlopers) die in de winter in onze polders
Zelfs de schuwe, maar interessante watersnip broedt nog
met 10 paar in het Oostzanerveld (een verdubbeling ten
opzichte van 2006).
verblijven geteld. Deze reeks geeft een prachtig beeld
van de ontwikkelingen van diverse soorten. Vaak volgt
aard ook te maken met het (goede) beheer van zowel de
graslanden als de riet- en moerasdelen van het veld. Het
blijft belangrijk dat deze verschillende biotopen goed
beheerd blijven. Daarvoor is de inzet van alle organisa-
Ook de positieve ontwikkeling van de meeste rietvogels
ties nodig!
dit het landelijk beeld, maar af en toe is een vooruit- of
teruggang van een bepaalde vogelsoort aan regionale
oorzaken toe te schrijven. De gegevens zijn per gebied
Stichting vrienden Oostzanerveld
opgeslagen zodat ook alleen van het Oostzanerveld ontwikkelingen gevolgd kunnen worden.
Zo is de toename van de fraaie krakeend in de afgelopen
20 jaar een landelijk fenomeen die ook in het Oostzanerveld te zien is. De smient is, in tegenstelling tot de krakeend, een echte wintergast. Deze eendensoort gebruikt
de weilanden van het Oostzanerveld als foerageergebied
en het grotere water, zoals De Reef, als rustgebied.
De stichting “Vrienden van het Oostzanerveld is sinds medio 2011 actief en sinds november 2011 een echte stichting. De reden voor het oprichten van de stichting is de zorg voor de toekomst van het Oostzanerveld. Er dreigde
een onomkeerbaar proces te ontstaan dat zou leiden tot verlies van het al eeuwen lang kenmerkende open veenweide landschap van Oostzaan.
Een paartje krakeenden met links het mannetje (foto: Kees
De stichting heeft als doelstelling:
Samenhang tussen het werk van ondernemers (boe-
de Jager)
Het behoud van de cultuurhistorische waarde (het
ren) in het veld en de activiteiten in het belang van de
De smient is landelijk de laatste jaren iets in aantal afge-
open veenweidegebied), het agrarisch gebruik, de vi-
gewenste natuurontwikkeling is de sleutel voor het be-
nomen, wellicht door de klimaatveranderingen. Er blij-
trine functie, het natuurbeheer, toerisme en gebruik
houd van het fraaie Oostzanerveld en andere vergelijk-
ven tegenwoordig steeds meer smienten in of nabij hun
door omwonenden.
bare gebieden in Noord-Holland. In dat kader is het van
broedgebied in Noord en Oost Europa ‘hangen’.
Vanaf het begin heeft de stichting zich gericht op het
Met de broedvogels, zowel weidevogels, als riet- en moe-
(weer) bij elkaar brengen van allerlei belanghebbende
rasvogels gaat het erg goed in het Oostzanerveld. Broed-
partijen en het stimuleren van overleg over de toekomst
vogeltellingen van zowel onze vereniging als provinciale
van het veld. Er is met name intensief overleg gevoerd
tellingen namens Staatsbosbeheer wijzen dat uit.
met bestuurders en ambtenaren van de gemeente. Hoe-
De stichting is enthousiast over de manier waarop be-
wel alle betrokken partijen het er over eens zijn dat het
trokken partijen in de afgelopen periode overleg heb-
werk dat door vrijwilligers in het veld wordt gedaan zeer
ben gevoerd met elkaar en tot afspraken en acties zijn
waardevol is en zou moeten worden voortgezet, werd
gekomen over het Oostzanerveld. De goede resultaten
duidelijk dat een structurele oplossing en andere maat-
zijn een gevolg van de samenwerking tussen alle betrok-
regelen nodig zijn.
ken partijen!
Van de overbekende grutto, de koning onder de weidevogels, broeden 169 paar in 2013 in het gehele Oostzanerveld (in 2006 waren dat nog slechts 109).
Ook de kievit gaat het voor de wind in het Oostzanerveld. Broedden er in 2006 nog ‘slechts’ 297 paar, in 2013
belang om regelmatig af te stemmen met stichtingen en
verenigingen in andere gebieden. Het bestuur van onze
stichting is een van de initiatiefnemers van het overleg
platform “Zaanse Veenweidegebieden”.

Download Report