Basisschool De Akker actief in Jaar van de Spreeuw

Achtergrond
HOOGEVEENSCHE COURANT
VRIJDAG 11 APRIL 2014 - PAGINA 13
De pagina Groen & Doen biedt de lezer elke week een mooi inhoudelijk
verhaal van Hero Moorlag en daarnaast een variatie van artikelen met als
raakvlak natuur, milieu, natuurhistorie, toerisme en natuurbeleving. In deze
opzet werken Staatsbosbeheer (Hans Kruk), Natuurmonumenten (Rutger de
Vries) en Stichting Het Drentse Landschap (Sonja van der Meer) samen met
Hero Moorlag. Elke natuurorganisatie komt per toerbeurt aan bod. Maar
eens in de vier weken is er ook ruimte voor onder meer IVN Hoogeveen en de
Natuurvereniging Zuidwolde. Vandaag is er, naast het artikel van Hero, een
bijdrage van Hans Kruk van Staatsbosbeheer.
ur
u
t
a
N
a
d
n
e
g
a
‘n Vroege lente
* Lentewandeling
Zondag 13 april
Van 14.00 tot 16.00 uur
Langzaam ontwaakt het DrentsFriese Wold uit haar winterslaap. Het
is tijd om naar buiten te gaan. Wandel
samen met de boswachter van Staatsbosbeheer door de bossen. Het frisse
jonge groen, de op springen staande
knoppen aan de bomen, vogels die
druk in de weer zijn bij het maken
van hun nest. Een verleidelijk voorjaar als voorbode van een nieuw uitbundig jaar. Na afloop van de wandeling staat bij de vuurkorf een kop soep
klaar. Aanmelden bij Buitencentrum
Drents-Friese Wold, tel. 0516-464020 of
[email protected].
* Paasfeest
Maandag 21 april
Van 10.00 tot 16.00 uur
Vier Pasen bij Buitencentrum
Drents-Friese Wold van Staatsbosbeheer. De boswachter heeft in zijn bos
sporen van de paashaas gevonden.
Hij schijnt een gouden ei te hebben
verstopt. Help je mee zoeken? Wie
het gouden ei vindt, wordt natuurlijk
beloond. En vooruit, je ouders mogen
een handje helpen als ze dat willen...
Aanmelden bij Buitencentum DrentsFriese Wold, tel. 0516-464020 of [email protected].
* Zintuigentocht
Dinsdag 29 april
Van 11.00 tot 12.30 uur
Gebruik al je zintuigen tijdens deze
verwonderwandeling door het DrentsFriese Wold. De boswachter van Staatsbosbeheer leert je de natuur anders
beleven. Samen luister, voel, ruik en
proef je de natuur. En bekijk de hemel
eens met een luchtoog. Wat dat precies
is? Dat vertelt de boswachter tijdens
deze speelse wandeling voor het hele
gezin. Aanmelden bij Buitencentrum
Drents-Friese Wold, tel. 0516-464020 of
[email protected]
* Waterwantsen en kokerjuffers
Woensdag 30 april
Van 14.00 tot 16.00 uur
Basisschool
De Akker actief in
Jaar van de Spreeuw
‘Mijn opa kan alles
en hij weet heel veel
van vogels’, zei kleinzoon Chris tijdens de
biologieles tegen juf
Wiltens van groep 5
van School met de
Bijbel De Akker in
Pesse. Er ontstond
contact. De school
schakelt graag (groot)
ouders in. Opa Gert
Olthof maakte in een
schuur bij zijn huis
aan de Brandligtsdijk
in Stuifzand bouwpakketten voor voederhuisjes. Groep 4 en 5
zette ze in elkaar. Toen
kwam het idee iets
tijdens de creatieve
vrijdagmiddag te doen
in het kader van het
Jaar van de Spreeuw.
Opnieuw toog opa
Olthof aan het zagen
en fabriceerde 40
bouwpakketten voor
nestkasten. Vorige
week vrijdag zetten de
leerlingen van groep 7
de spreeuwenkasten
in elkaar. Gert Olthof,
juf Otten en haar man
gaven uitleg en
hielpen schroeven in
het weerbarstige
hout te draaien.
Speur mee naar waterdiertjes in het
ven bij Buitencentrum Drents-Friese
Wold. Het is altijd weer een verrassing
wat je tegenkomt. Samen met de gids
van Staatsbosbeheer ga je op ontdekkingstocht en kom je te weten wat er
op en in het water leeft. Ooit geweten
dat er zoveel kriebelbeestjes in het
water kunnen wonen? Aanmelden bij
Buitencentrum Drents-Friese Wold,
tel. 0516-464020 of drenstfriesewold@
staatsbosbeheer.nl.
Fouragerende spreeuwen bij een Schotse
Hooglander. Foto’s Hero Moorlag
In samenwerking met Vogelbescherming Nederland riep Sovon Vogelonderzoek 2014 uit tot Jaar van de
Spreeuw. De aftrap werd gegeven
op de Landelijke Sovondag van 30
november 2013 in de Reehorst in
Ede. Jaar van de Spreeuw, dat klinkt
overdreven wanneer je in de herfst
de zwermen boven de Oude Kene en
het niet goed met deze levenslustige
rakker. De cijfers van Sovon en Europese ornithologen liegen er niet om.
Tussen 1980 en 2011 nam het aantal
broedparen in Europa met 52 procent
af. In Nederland verminderde het
aantal van 1,3 miljoen tot 600.000.
Over de oorzaken tasten de onderzoekers in het duister. Voedselgebrek,
de Pesserma ziet. Synchroon zwenken de spreeuwen zwierend door de
lucht en dalen verbazend snel neer in
de rietvelden van het helofytenfilter
van de Oude Kene. Een spectaculair
spel. Vaak worden de zwermen door
twee sperwers begeleid. Verzwakte
spreeuwen vormen voedsel voor
snelle roofvogels. Nog steeds wordt
de spreeuw als algemeen voorkomende vogel beschouwd. En toch gaat
ziekten en bestrijdingsmiddelen
spelen mogelijk een rol. Zeker is dat
broedgelegenheid afneemt.
Veel mensen willen niet dat spreeuwen onder hun dakpannen nestelen.
Dakpannen, met name de onderste
rij, zijn zo gemaakt, dat er geen
spreeuw of mus meer onder kan kruipen. De leerlingen van groep 7 van
De Akker proberen met hun nestkas-
Door Hero Moorlag
tenproject een bijdrage te leveren aan
het oplossen van deze woningnood.
Natuurlijke omgeving
Je moet maar leerling van basisschool De Akker zijn. De school staat
in een prachtige omgeving. Aan de
noordkant ligt het Spaarbankbos, aan
de zuidkant de Markegronden. Achter de school kunnen de leerlingen
naar hartenlust hutten bouwen. Vanuit de klas zien ze hun zelfgemaakte
voerderhuisjes die in de winter door
tientallen vogels worden bezocht.
Bijna elke biologieles kan binnen een
straal van enkele tientallen meters in
praktijk worden gebracht. De nestkasten voor spreeuwen passen daarin
naadloos. Wat een concentratie op de
creatieve vrijdagmiddag. Zweet op
het voorhoofd, puntje van de tong uit
de mond. Opa Olthof had 25 nieuwe
schroevendraaiers voor een prikkie
kunnen kopen. Maar als je voor het
eerst kruisschroeven in hout moet
draaien, valt dat nog niet mee, al
zijn de gaten half voorgeboord. Het
spreekt voor zich dat de leerlingen
hun kast bij huis ophangen. Een
deel van de kasten is deze week in
de buurt van de school aan bomen
bevestigd. Net op tijd, want door het
warme weer van de vorige week zijn
veel vogels met nestelen begonnen.
Merel, houtduif en holenduif hebben
al jongen. In de nestkast maakt een
spreeuw een eenvoudig nest van wat
takjes en strootjes. Het vrouwtje legt
vijf tot acht lichtblauwe eieren.
Onbekommerd
Gert Olthof legt uit en helpt leerlingen van groep 7.
Pinksterbloemen,
paardenbloemen en vergeet-mij-nietjes. Mooie,
wilde planten, maar ook heel goed
te eten. Wat voor eetbaars vinden we
eigenlijk allemaal in de natuur? Dat
is het onderwerp van de workshop
‘Eten uit de natuur’ op zaterdag 17
mei in cultuurhistorisch streek- en
handkarrenmuseum De Wemme in
Zuidwolde. Natuurvereniging Zuidwolde heeft hiervoor Anneke Bleeker,
deskundige en auteur op dit gebied,
uitgenodigd. Tijdens de workshop
krijgen de deelnemers veel te horen
over eetbare planten en kruiden. Ook
wordt het veld ingegaan om van alles
te verzamelen waarmee vervolgens
een heerlijke, gezonde maaltijd gemaakt wordt. De workshop start om
10.00 en duurt tot ongeveer 16.00 uur.
Er is plaats voor maximaal veertig
personen. Deelname op volgorde van
inschrijven. Opgave is mogelijk door
een e-mail te sturen naar workshop@
natuurverenigingzuidwolde.nl. Voor
meer informatie: www.natuurverenigingzuidwolde.nl.
lentekoning. Vanaf dat moment moet je opletten.
De één na de andere zomerzanger keert terug uit
het zuiden. De zwartkop
en de fitis, kon ik op 1 april
bijschrijven. Ook de eerste
boerenzwaluwen zijn dan
te verwachten. Twee april
was het raak. Al maakt één
zwaluw nog geen zomer, de
kop is eraf.
Bosanemoon.
Volwassen spreeuw met uitgevlogen jong.
Eten uit de natuur
Is er sprake van een vroege lente dit jaar? Na de afgelopen winter,
wat geen winter was, liep de temperatuur al snel op. In februari
en maart heeft het KNMI extreem hoge gemiddelden gemeten.
Zowel februari als maart gaat de boeken in als warm. Waarbij kan
worden opgemerkt dat sinds de metingen in De Bilt startten, niet
eerder zo’n warme maart is gemeten met een gemiddelde van 8,4°
C en 210 zonuren, waar wij het in een ‘gewoon’ jaar met 6,2° C en
125 zonuren moeten stellen. Kortom, het voorjaar is van slag.
Bekijk zo’n spreeuw nou eens goed.
Blauwgroene metaalglans op een
witgespikkeld verenkleed. Gele puntige snavel en leverkleurige poten.
Een prachtvogel. Dan heb ik het over
een spreeuw die in de nazomer heeft
geruit. De hele winter draagt hij dat
glanzende pak. Het slijt in de loop
van de zomer, want hij is holenbroeder en gaat holletje (of nestkast) in
en uit. De witte stippen verdwijnen.
Uitgevlogen jongen zijn geheel bruin.
Nog steeds zwerven kleine groepen
spreeuwen rond. Blijkbaar kunnen
ze geen geschikte broedholte vinden. Let eens op zo’n stelletje. Ze
zitten te kwetteren in een boom en
bootsen geluiden van andere vogels
na. Natuurbeschermer Jac P. Thijsse
(1865-1945) maakte van zo’n troepje
spreeuwen in een boom zijn ex libris
en schreef eronder: onbekommerd.
Spreeuwen gaven hem het gevoel
van vrijheid, van niks moet en geniet
alsjeblieft van het leven. En ze zijn
nuttig, want ze eten emelten, ritnaalden en andere larven uit de grasmat.
Inmiddels zijn de Scandinavische
spreeuwen die in de winter in ons
land verblijven naar het noorden
getrokken. Uit het zuiden komen
spreeuwen die daar hebben overwinterd naar ons land terug. In Pesse
vinden ze tientallen nestkasten, want
Gert Olthof gaat komende vrijdag
opnieuw met dozen vol bouwpakketten naar De Akker. Die zijn voor de
leerlingen van groep 8.
LEPELBLAD
Al vier weken staat het
Deens lepelblad langs de
randen van veel snelwegen mooi wit in bloei. Dat
is op zich niets bijzonders,
elk jaar bloeit dit kwelderplantje vanaf
april. Dit jaar verscheen hij al kort nadat de vroegeling zijn kleien stervormige bloemetjes opende, begin maart.
Van oorsprong komt deze kruisbloemige vooral voor op plaatsen die onder
invloed staan van zout water: kwelders,
schorren en strandvlaktes. Maar naarmate wij meer strooizout zijn gaan ge-
Weet u het nog, afgelopen najaar
stonden de berken opvallend lang in
blad. Het viel op, omdat juist de berk
nog wel eens snel zijn tooi verliest
als de zomer droog is. Niet alleen de
berken, ook de beuken en eiken hadden tot eind november blad. Alsof ze
zeggen wilden: “de winter heeft geen
haast, dus wij ook niet!” En de winter liet op zich
wachten. Welbeschouwd
hebben
wij
helemaal geen
winter gehad,
bijna
geruisloos sloot de
lente aan bij de
herfst.
De vraag is
nu: hoe reageert de natuur
daarop?
Zijn de dieren
ook van slag?
Komen de trekvogels vroeger
uit het zuiden
terug? Bloeien De eiken zijn vroeg.
veel planten en
bomen eerder
dan voorgaande jaren? U kunt het zelf bruiken heeft deze zoutminnaar zich
constateren als u de tuin of het park langs onze rijkswegen verspreid.
inloopt. Alles is vroeg dit jaar! Aan de
hand van wat aantekeningen uit mijn
GROTE MUUR
notitieboekje passeren enkele soorten
Langs veel buitenwegen bloeit al
de revue.
twee weken de grote muur. Met zijn
mooie helder witte bloemen een sieGROTE LIJSTER
raad van berm en beemd. Ook deze
Al in de eerste week van januari lees voorjaarsbloeier kom je normaliter pas
ik in mijn notitieboek: “Het is uitzon- eind april tegen. Verlokt door de aanderlijk warm direct na de kerstvakan- gename temperaturen op beschutte
tie. Het is 11 graden en de hazelaars taluds kon hij niet langer wachten.
bloeien uitbundig. De koolmezen
produceren al voorjaarszang en in de
BLOEIENDE EIK
boswachterij weerklinkt de zang van
Op weg naar kantoor rij ik door een
verschillende grote lijsters, het lijkt eikenlaan. Om de twintig bomen, staat
wel lente!” (8 januari). Dan is het na- er een in bloei. Het is 7 april en dat is
tuurlijk veel te vroeg om vooruit te lo- voor de zomereik of inlandse eik héél
pen op de lente die komen gaat, maar vroeg. Bij normale temperaturen is de
toch….
eik altijd een van de laatste bomen die
uitbot en in bloei komt. Dat gebeurt in
BEGIN MAART: TJIFTJAF
de laatste week van april en de eerste
Op 13 maart noteer ik de eerste twee week van mei. De tijd dat de spanruptjiftjaffen in mijn notitieboekje. Even sen van de wintervlinder toeslaan.
na zeven uur, op de fiets op weg naar
het werk, klinkt hun zang door het
GIERZWALUW
park. Hij is enkele dagen eerder dan in
Zo hebben de meeste vogels een
2013. De roodborst en de winterkoning vast ritme. Al jaren noteer ik de eerste
(de naam zegt het al) zingen al vanaf waarnemingen van een aantal voorjanuari. Daarom is de tjiftjaf de échte jaarsgasten en dan vallen schommelingen in aankomstdatum op. Er zijn
vogels waarop je de klok gelijk kunt
zetten. Wat mij betreft spant de gierzwaluw de kroon: al jaren zie ik de
eerste exemplaren op Koninginnedag.
Eigenlijk is deze feestdag niet af, als
ik ‘s avonds niet de eerste vliegende
sikkels heb waargenomen. Nu is met
de wisseling van ons staatshoofd, onze
Nationale Feestdag drie dagen naar voren opgeschoven. Eens zien of de gierzwaluw zich daar iets van aantrekt?
Wat betreft de temperatuur moet het
voor dit jaar geen probleem zijn!
De narcisvlieg, een zweefvlieg die
je nu al veel in tuinen ziet.
Hans Kruk,
boswachter Staatsbosbeheer
Grote stille heide
van Ballooërveld
De afgelopen jaren is gestaag gewerkt aan de nieuwe inrichting
van het Ballooërveld. Het Ballooërveld is één van de laatste plekken in Noord-Drenthe die nog herinneren aan de uitgestrekte
woeste gronden van Drenthe.
Bomen en bosjes zijn weggehaald
en de cultuurhistorische sporen zijn
nu goed zichtbaar en beleefbaar. Twee
nieuwe bruggen, een wandel- en een
fietsbrug, zijn gemaakt van eikenhout
uit het gebied. Nu kunnen bezoekers
te voet en op de fiets het gebied nog
beter verkennen. De werkzaamheden
zijn afgerond; het project is klaar en
het gebied gaat robuust de toekomst
in zonder de geschiedenis te vergeten.
De grote stille heide is terug en als orientatiepunt is de kerktoren van Rolde
weer zichtbaar aan de horizon. Staatsbosbeheer is trots op het resultaat.
Het Ballooërveld is de enige plek binnen het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa waar de grote
heide als essentieel onderdeel van het
esdorpenlandschap nog beleefd kan
worden. De beken die aan beide zijden van het veld lopen zijn nog goed
te beleven voor bezoekers. Net als de
historie, die je bijna kunt ‘proeven’. De
vele cultuurhistorische sporen in het
gebied variëren van Celtic fields, karrensporen, grafheuvels tot recentere
sporen als een tankgracht uit de tweede wereldoorlog. Ook historisch-ecologische en aardkundige waarden zijn
bewaard gebleven. In opdracht van
Staatsbosbeheer is in 2010 een visie
opgesteld waarin de samenhang tussen landschap, cultuurhistorie en aardkunde, en natuur en recreatie centraal
staan. Het plan is tot stand gekomen
in nauw overleg met omwonenden, organisaties in het gebied, deskundigen
en andere geïnteresseerden. De visie
is de basis geweest voor de inrichting
van het Ballooërveld, waarin het recreatieve gebruik van het gebied en dan
vooral het beleven van de historische
en ecologische kwaliteiten en de grote
open ruimte centraal staat. Het werk
is grotendeels uitgevoerd door vrijwilligers en door medewerkers van zorginstelling Vanboeyen.

Download Report