Lees hier verder

VOLLEGROND
Bijpraten over knolselderij
Gaten in middelenpakket geeft gaten in gewas
Volgens het CBS stond er vorig jaar in Nederland 1510 ha knolselderij,
3 procent minder dan in 2012. Zo gebundeld als deze kennis is, zo versnipperd is de teeltinformatie over knolselderij. CZAV-deskundigen
Rottier en Blok bundelden ook deze kennis.
leggen. De eerste generatie die hieruit ontstaat, kan zich
vervolgens in een tweede en derde generatie verder verspreiden, als een uitdijende olievlek.
Want zo slecht als wortelvliegen kunnen vliegen, zo lang
is de lijst waardplanten en zo goed zijn ze in de voortplanting. Wortelvliegen gedijen behalve in knolselderij en
peen ook prima in bijvoorbeeld knolvenkel, en karwij, en
in berenklauw, wilde peen en wilde kervel en zevenblad.
Het talent zich voort te planten blijkt uit de genoemde
eigenschap per seizoen drie generaties voort te brengen.
(in de volgorde ei – larve – pop – vlieg). Een vrouwtje
kan in een keer 80 tot 150 eitjes leggen, die worden afgezet aan de plantvoet.
De druk bouwt zich normaliter vanaf half april op: het
begint met poppen die in de grond hebben overwinterd,
en met larven die de winter hebben doorgebracht in de
wortels van een waard.
Gaatjesmakers
Onderdeel van de teeltinformatiebijeenkomst bij
Combinations was een kijkje bij de opkweek van knolselderij.
foto Joost Stallen
tekst Joost Stallen
H
et kan in knolselderij in juli behoorlijk druk
worden met wortelvliegpopulaties van verschilende generaties. In april zijn in Zuid-Nederland al de eerste kool-, bonen- én wortelvliegen gesignaleerd. Dat is vroeg.
De wortelvlieg werd onlangs bij de kop gepakt door
Peter Rottier en Hanko Blok van CZAV, als onderdeel
van een gewasbrede teelttechnische bespreking bij
plantenkwekerij Noordam (Combinations) in ’s-Gravenzande voor telers van knolselderij.
De larven zijn de echte schadeveroorzakers: eerst eten
ze aan de fijne haarwortels, dat is niet zo’n probleem.
De echte schade ontstaat na het vervellen. Wortelvlieglarven doen dat twee keer: steeds buiten het gewas,
waarna ze zich weer naar binnen vreten, in dezelfde of
in een andere knol. Calculeer daarbij in dat de larven dit
kunstje in elke van de drie vluchten herhaalt, en het is
duidelijk dat de schade enorm kan zijn.
Bestrijden is onmogelijk binnen de wettelijke ruimte:
wat mag dat werkt niet, wat werkt dat mag niet. Wetend
dat wortelvliegen slechte vliegers zijn, is op verschillende plekken geëxperimenteerd met barrières rond gevoelige percelen, als maïssingels en fijn gaas. Beide houden
de vliegen een beetje tegen, of helemaal niet.
Amper werkend geldt ook uienolie, als die in potjes in
een perceel worden gezet: wortelvliegen vertrouwen op
hun vluchten vooral op hun neus, het idee is dat ze door
de uiengeur op een dwaalspoor worden gebracht. In onderzoek is wel enig resultaat vastgesteld, maar overtuigend is het niet. Dit wordt bevestigd door telers op de
bijeenkomst in ’s-Gravezande.
Afwachten voor Coragen
Slechte vliegers, snelle verspreiders
Wortelvliegen zijn belabberde vliegers; alleen met rugwind kunnen ze grotere afstanden afleggen. Dat verhindert niet dat ze over een grote oppervlakte schade kunnen
veroorzaken. In Belgisch onderzoek bleek dat wortelvliegen vanaf hun overwinteringsplek binnen een straal van
1 kilometer een ander veld kunnen bereiken om eitjes te
34
Spuiten mag alleen met Spruzit en Calypso; de werking
van Spruzit valt tegen, Calypso – tegen wantsen – laat
wortelvliegen ongemoeid.
Vydate is wel toegestaan als rijenbehandeling in peen
(tegen aaltjes) en, in uien op het plantenbed. Maar
niet in knolselderij. Het zou wel een behandeling met
perspectief kunnen zijn, in combinatie met – ook ver-
Nieuwe kluit
boden – een aangietbehandeling met Actara (thiametoxam) op de plantenbak. Decis wordt wellicht eind
2014 toegelaten.
Blijft over het middel Coragen, waarvoor alweer een
vrijstelling is aangevraagd. Komt die vrijstelling er, dan
vermoedelijk pas in de loop van juni. Dat is ongunstig,
omdat de eerste generatie zo alle tijd krijgt op te bouwen. Het middel mag twee keer worden ingezet, bij een
werkingsduur van twee weken: ontoereikend in een
teelt die vier á vijf maanden risico loopt.
Brandnetelwants slecht te bestrijden
Knolselderij is ook in trek bij appelwantsen en brandnetelwantsen. Evenals voor wortelvlieg geldt dat zonder
bestrijding in juli en in augustus alle stadia van het insect aanwezig zijn: eitjes, nimfen en volwassen wantsen.
De schade door de appelwants, valt mee. Vraatschade
blijft doorgaans beperkt tot kleine gaatjes in het blad.
Bovendien is deze wants – met twee generaties per seizoen – goed te bestrijden. De brandnetelwants is van een
gevaarlijker kaliber, ondanks dat er per seizoen maar één
vlucht is. Volwassen exemplaren overwinteren op brandnetel en dood plantmateriaal en beginnen meteen na het
ontwaken met eieren leggen. Evenals bij de appelwants
vervellen de nimfen meermalen, anders is dat deze nimfen tijdens het vreten giftig speeksel afscheiden. De aangeprikte plantendelen vergroeien en sterven af. Deze ‘gevaarlijke’ nimfenfase duurt zo’n twintig dagen.
Duidelijk is dat de bestrijding zich hierop moet richten.
Het probleem is dat van de toegelaten middelen alleen
Calypso effectief is, en dat tot in beperkte mate. In kas-
Plantenkwekerij Noordam gebruikt voor knolselderij een nieuwe grondkluit. Net als voorheen geperst, maar met een andere samenstelling. De vochtopname en –verdeling is
daardoor verbeterd. “Dat bevordert het gemak waarmee de kluit – indien uitgedroogd
– weer te bevochtigen is, en de wortels door
de kluit heen naar buiten groeien”, aldus adviseur Henk Leenheer. De plantentray is ook
aangepast. De onderkant van de kluit rust op
een randje onderin de cel, waardoor overtollig vocht makkelijker uitdraint. Dat verkleint de
kans op pythium aanzienlijk, en vergemakkelijkt de sturing in de opkweek. “Belangrijk is de
bladsteellengte. Die kunnen we goed kort houden, dat beperkt de noodzaak om te maaien.
foto Joost Stallen
en laboratoriumproeven schakelde Calypso hoogstens
75 procent van de nimfen uit, en 65 procent van de
volwassen wantsen. Waarschijnlijk zijn die uitkomsten
onder buitenomstandigheden nog slechter.
De bestrijding begint met het vroegtijdig maaien van
brandnetels. De inzet van Calypso (0,25 liter/ha + uitvloeier), met name tegen de nimfen, moet met minimaal 500 liter water per hectare, dat geeft de maximale
kans de insecten te raken.
CZAV start eigen onderzoek
Het CZAV-advies voor de onkruidbestrijding begint met
3 á 4 liter Round-up per hectare voor het klaar leggen
van het land, gevolgd door 2 liter Stomp + 0,2 liter Centium (en 2 liter Foliplus borium) na het planten. Klein
onkruid als kamille, melde en klein kruiskruid wordt
daarna aangepakt met 1 liter Linuron + 0,5 tot 3 liter
olie, met de kanttekening dat de hoogste oliedosering
Phytotox kan geven. Grassen kunnen aangepakt worden
met Fusilade max.
Omdat de vrijstelling niet vanzelfsprekend, en de dosering van Linuron niet altijd toereikend is, start CZAV onkruidbestrijdingsproeven op proefboerderij Rusthoeve
in Colijnsplaat. Verder worden er bemestingsproeven
aangelegd, onder andere met stikstof, zwavel fosfaat en
kali. Niet goed duidelijk is hoe groot de stikstofopname
van knolselderij is. Voor zwavel ontbreken goede bemestingsrichtlijnen, hoewel het gewas met 70 kilo per hectare zeer zwavelbehoeftig is.
Sclerotinia en bladvlekken
De brandnetelwants (foto, volwassen vrouwtje) veroorzaakt aanzienlijk meer schade dan de appelwants. De bestrijding moet zich
richten op de nimfen. foto Wageningen UR Glastuinbouw
De bestrijding van Sclerotinia kan met Contans WG
(schimmelstam Coniothyrium minitans). Vorig jaar is
er Switch bijgekomen. Advies: bij hoge druk twee bespuitingen.
De aanpak van bladvlekken kan met Score (0,4 liter, curatief en preventief) en Flint (0,25 kilo. hoofdzakelijk
preventief). Beide mogen drie keer worden toegepast.
Switch heeft een nevenwerking op bladvlekken. Het advies: Score en Flint in wisselende toepassing, te beginnen
met Score. Bij de toevoeging van Switch (0,8 kilo) dan
0,25 liter uitvloeier per hectare toevoegen om de werkzame stof van Switch tot onder bij de knol te krijgen.”z
35

Download Report