Gratis E-pal-abonnement: www.netwerkpalliatievezorg.nl/zeeland, ‘Nieuwsbrieven’. ICD leidt tot een hoog risico op pijnlijke schokken in de stervensfase bij deze eerste vergelijking een positief resultaat gezien op de steun aan mantelzorgers. Het lijkt hierdoor nuttig met deze benadering door te gaan, deze verder uit te werken en te testen in een uitgebreidere studie. Commentaar Ik ben erg geraakt door deze studie omdat ik in de dagelijkse praktijk vaak conflicten zie ontstaan over voeding in de laatste levensfase. Het conflict speelt zich af tussen de patiënt die geen eetlust heeft en afvalt met daartegenover de mantelzorger, die uit ongerustheid de patiënt verwijt dat deze niet goed genoeg zijn best doet en het opgeeft. Volgens mij geeft deze studie ons een instrument in handen waardoor wij als palliatieve artsen en verpleegkundigen deze conflicten kunnen signaleren, voorkomen en zo de kwaliteit van leven van patiënt en mantelzorger duidelijk kunnen verbeteren. Ik wil er gelijk mee aan de slag! Marjan van Dijk, internist Zie ook in dit nummer pagina 8-10 over cachexie. 1. Helpt een verblijfskatheter bij het voorkomen van decubitus in de terminale fase? 2. Zijn er omstandigheden waaronder een verblijfs katheter de kwaliteit van leven meetbaar verbetert? 3. Welke factoren bepalen de keus tussen een trans urethrale en een suprapubische katheter? Zo zijn er meer onderzoeksvragen te bedenken. Wie pakt de handschoen op? Petra Schot, verpleegkundig consulent palliatieve zorg PALLIUM • MULTIDISCIPLINAIR TIJDSCHRIFT OVER PALLIATIEVE ZORG Kinch Westerdahl A, Sjöblom J, Mattiasson AC, Rosenqvist M, and Frykman V. Implantable Defibrillator Therapy Before Death: High Risk for Painful Shocks at End of Life. Circulation. 2013 Nov 15. Published online ahead of print. Samenvatting Introductie: Een implanteerbare defibrillator (ICD) verbetert de overleving bij patiënten met een verhoogde kans op hartritmestoornissen. ICD’s worden dan ook steeds meer toegepast. ICD’s kunnen echter ook leiden tot schokken die geassocieerd zijn met pijn en angst. Doel van het onderzoek: Het doel van dit onderzoek is het bestuderen hoe vaak ventrikeltachyaritmieën, schokken en problemen met het functioneren van ICD’s voorkomen voor het overlijden. Methode: In dit Zweedse onderzoek zijn 125 ICD’s van overleden patiënten verwijderd en geanalyseerd. Van deze patiënten zijn ook de medische dossiers, het laatste echocardiogram, de overlijdensverklaring en indien aanwezig de obductieverslagen onderzocht. Drie onafhankelijke onderzoekers hebben de ICD’s uitgelezen en beoordeeld op het voorkomen van ventrikeltachyaritmieën, waaronder ventrikelfibrilleren en schokken in de laatste 24 uur voor het sterven. Resultaten: Het overlijden was onverwacht bij 23% van deze patiënten. De belangrijkste doodsoorzaak was hartfalen. In 35% van de patiënten ontstond een ventrikeltachyaritmie in het laatste uur voor het overlijden en 31% kreeg een schok in de laatste 24 uur. Meer dan de helft van de patiënten had een niet-reanimeerverklaring. Desondanks had 65% de ICD nog geactiveerd in de 24 uur voor het sterven. Sommige van deze patiënten kregen meer- JAARGANG 16 – NUMMER 1 – februari 2014 dere schokken. In 3% van de patiënten functioneerde de ICD niet naar behoren. Conclusie: Meer dan een derde van de patiënten had een ventrikeltachyaritmie in het uur voor het overlijden. In de meerderheid van de patiënten was de ICD in de stervensfase nog geactiveerd en een kwart van de patiënten met een niet-reanimeerbeleid kreeg minstens één schok in de laatste uren voor het sterven. Commentaar Het huidige onderzoek illustreert heel duidelijk de noodzaak van het tijdig deactiveren van de ICD. Immers, een geactiveerde ICD leidt tot een aanzienlijk risico op schokken in de stervensfase. Het huidige onderzoek illustreert ook dat deactiveren van de ICD niet standaard wordt meegenomen bij het afspreken van een niet-reanimeerbeleid. Waarom bij deze patiënten de ICD niet tijdig gedeactiveerd is, is niet onderzocht. Het uitschakelen van de ICD is onderdeel van onze Nederlandse richtlijn ‘Palliatieve zorg bij hartfalen’. Daarnaast is dit jaar van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie de richtlijn ‘ICD/pacemaker in de laatste levensfase’ verschenen. Hopelijk gaan deze richtlijnen ertoe bijdragen dat het deactiveren van een ICD een standaardonderdeel wordt van zorg in de stervensfase om ongewenste schokken en hiermee lijden van patiënt en naasten te voorkomen. Dr. Daisy Janssen, specialist ouderen geneeskunde 27
© Copyright 2024 ExpyDoc
