ICD in de huisartsenpraktijk

ICD therapie
-Korte verduidelijking
-EHBO bij vragen en problemen
L.H.Takens
Cardiologen
Technici
Drs. R. Huijskes
Dhr. B. Schuurman
Drs. A. Lubbert-Verberkmoes
Dhr. E. van Dijk
Drs.L.H. Takens
Mw. B. Scherer
Dr. R. Tieleman
Dhr. H. van Oortmerssen
Dhr. A. Poel
Verpleegkundigen
Secretariaat
Mw. M. Keun-Kiesouw
Mw. C. Smit
Mw. W. Smit-Verschragen
Mw. S. Venekamp
ICD therapie in het
Martini Ziekenhuis Groningen
Wat is een ICD?
ICD: Implantable Cardioverter Defibrillator:
behandelt dodelijke hartritmestoornissen
dmv Pacing/ Shock
+
+
Hoe werkt de ICD
Ventrikel
- VT preventie
- Anti-tachypacing
- Cardioversion
- Defibrillation
Atrium en Ventrikel
- Bradycardie sensing
- Bradycardie pacing
- Anti-tachypacing
ICD therapie (ATP middels burst)
VT
FVT
VF
Wie komt in aanmerking voor een ICD
 Secondaire preventie:
 overlevenden van plotse dood (klasse I, Level A)
 Primaire preventie: hoog risico op fatale ritmestoornissen en
levensverwachting > 1 jaar
 Slechte LV functie:
 Ischaemisch, LVEF < 35%, NYHA II-III; > 40 dgn na AMI; OPT;
gerevasculariseerd (klasse I, Level A);
 Ischaemisch, NYHA I bij LVEF < 30% (klasse I, Level A)
 Niet ischaemisch: LVEF < 35%, NYHA II-III; OPT;
gerevasculariseerd (klasse I, Level B)
 Niet ischaemisch, LVEF < 35, NYHA I (klasse IIb, Level C)
 Zelden: erfelijke afwijkingen
(Lang QT-Syndroom, Brugada Syndroom, HOCM)
 Indien QRS > 120 ms indicatie CRT dmv Bi-V ICD
CRT: Drie draden: boezem, rechter en linker kamer.
Alleen bij zeer geselecteerde patiënten.
Wie komt in aanmerking voor biventriculair
stimuleren = 3 draden (CRT-P en D) ?
Hartfalen patiënten
 Bij gewone inspanning kortademig (NYHA II-IV)
ondanks maximale behandeling met hartfalen
medicatie (OPT)
 LVEF < 35%; dilatatie LV
 LBTB:
QRS > 150 (klasse IA)
QRS 120-150 (klasse IB).
 Non LBTB: QRS > 150; (klasse IIa, level B)
sinus knoop
boezems
Knoop tussen boezems en kamers
bundel van His
linker en rechter bundel
kleine draadjes
kamers
Normaal
smal QRS
Linker bundeltak blok
breed QRS
Hgsi8 vgh
ksred9
Wat houdt ICD therapie in
 Voordelen voor de patiënt:
 Verlengde overleving (ICD)
 Soms verbeterde kwaliteit van leven (BiV-ICD)
 Nadelen voor de patiënt:
 Frekwente technische controles (3-4 x p jr)
 Technisch falen apparatuur
(recalls, re-interventies)
 Complicaties van therapie
(bloeding/ infectie/ onterechte shocks)
 Soms aantasting kwaliteit van leven
-Vakantie op Cuba
-Wandeltocht Maleisie
‘Een ICD is een zorg minder,
maar ook een zorg erbij’
- Reoperatie
- ICD storm
- infecties
Psychische aspecten van een ICD
Het stellen van een ICD indicatie betekent tegelijkertijd
dat de patiënt een hoog risico loopt op plotse dood en
waarschijnlijk een slechte LV functie heeft. Deze
kennis is voor patiënt en naasten een psychische
belasting
• Indien de cardioloog in het gesprek merkt dat patiënt
moeite heeft met de verwerking: uitleg herhalen; een 2e
gesprek en evt: verwijzing naar de psycholoog
• Indien op de ICD polikliniek na invullen angst en
depressie score blijkt: kans op psychische problemen:
eerst verwijzing naar de psycholoog/psychiater
• Indien de patiënt ondanks herhaalde uitleg (meerdere
poli bezoeken) niet wil: geen ICD geven.
• Als patiënt het psychisch niet aan kan: bewust afzien
van een ICD
Dokter, ik heb een ICD shock gehad
Neem contact op met het controlerend ziekenhuis.
1 shock: volgende dag ‘zien’. Meerdere: direct.
In ziekenhuis: zet altijd als 1e actie de ICD uit!!
 Appropriate shock (VT/VF)
 Inappropriate shock
de ICD ‘ziet’ ten onrechte VT/VF
 Fantoom Shock (= geen shock)
Behandeling van een ICD shock
 ICD uit via Magneet (erop leggen stopt shock
functie)
 (Fast) VT / VF is levensbedreigend, dus
 patient moet aan de bewaking
 extern ingrijpen bij hemodynamisch belangrijke
aritmie
 Voordeel externe therapie
 Wachten op bewustzijnsverlies van patient
 Bespaar energie ICD
(elke shock is 3 maanden levensduur batterij)
Ritme voorafgaand aan therapie
ICD shock: indien wel een shock
• Puzzelen:
ICD uitlezen!
– Onterecht:
•
•
•
•
AF met snel volgen
T-top oversensing
EMI (uitwendig)
“gras”
– Terecht
• Analyse VT/VF
–
–
–
–
electrolyten
ischemie
LV functie / hartfalen
Medicatie (bv staken beta blokker; staken amiodarone)
Electromagnetische oversensing door electrische tandenborstel
Hoogfrekwente storing; oorzaak?
Hoogfrekwente storing door draadbreuk
Lead crush fracture op doorgang tussen 1e rib en clavicula
Wat zijn de voorzorgen na implantatie van
een pacemaker / ICD?
Aan operatie zijde:
- Wond na 4 dagen afspoelen; droog verplegen. Pas na
een week deppen met spons / schoon washandje.
Steeds schone handdoek (hygiene!).
- Haar wassen kan na 1 week, mits met andere arm
- Arm aan OK zijde niet boven schouder brengen of
sterk naar achteren (4-6 weken)
- Operatie arm wel gebruiken; voorkomen frozen
shoulder
- 6 weken niet zwaarder tillen dan 10 kg
- Vermijd eerste 6 weken strakke kleding (BH, bretels;
korset) en denk aan iets onder de autogordel
Wanneer mag ik autorijden na implantatie van
een ICD / pacemaker?
- Na een pacemaker: na 4-5 dgn, als de wond genezen
is en eerste post OK controle goed was. Pas op met de
auto gordel (evt handoek ertussen)
- Na een ICD: 2 maanden niet; nieuw rijbewijs formulier
via gemeentehuis (code 100/101); na 2 mnd controle in
het ziekenhuis: geen shock  OK, kan aangevraagd
- Na iedere ICD shock (terecht of onterecht): 2 maand
niet autorijden.
- NB: de onderliggende aandoening zelf is vaak ook een
risico in het verkeer en bij activiteiten als op het dak
klimmen…..
Ontstolling rond implantatie (en voorkomen van bloedingen)
- Ascal wordt doorgegeven.
- Ticagrelor en/of clopidogrel worden (zo nodig)
doorgegeven (bv bij recente stent).
- Acenocoumarol en NOAC’s worden 2 dgn gestaakt (bij
zeer harde indicatie evt dosis mitigeren, INR 1.5)
Na de ingreep
- Acenocoumarol hervatten daags na (met eigen schema)
om bloedingen te voorkomen [CVA risico grofweg 4% op
jaarbasis; bloedings risico bij te snel hervatten 10-50%!]
- NOAC hervatten 2-3 dagen na implantatie
Mijn ICD ziet er rood uit / doet pijn
- Overweeg infectie  bij roodheid verwijzen naar
eigen ICD / pm centrum
- Gevaar: indien inderdaad infectie: moet het hele
systeem eruit; endocarditis!!
Hoe infectie voorkomen?
– Kliniek:
• Steriliteit; Kefzol profylactisch
– Thuis
• Wond schoon en droog houden
• Na 4-7 dgn: douchen; deppen; schone
handdoek
• Schone kleding
• Geen zalf op of om de wond
Wat te doen bij roodheid?
– Graag verwijzen
– Niet zelf hechtingen verwijderen / openen
– Niet iets doorknippen wat er uit hangt
Dokter: ik heb een grote blauwe plek bij mijn ICD
Oorzaak:
- ingreep bij bv. kunstklep
- de (vaak noodzakelijke) ontstolling
Wat te doen
- ontstolling mitigeren, niet stoppen
(INR 1.5 – 2)
Thuis / kliniek:
- vervolgen; huid mag niet bedreigd zijn.
- liefst niet openen / prikken
- bij 2e ingreep sterk verhoogde infectiekans
Dokter: mijn ICD piept / trilt
– Als het gebeurt: vast tijdstip, bv 09.00 h
– Teken dat er iets niet in orde is:
• Batterij depletie
• Oplopende weerstanden
• Na gegeven therapie (shock in de slaap)
Actie:
Contact controlerende kliniek; apparaat uitlezen;
controle meetwaarden
Cardiac Compass
Continue
hartfalen en aritmie
monitoring
Intermezzo
Twiddler’s Syndrome
Twiddler’s Syndrome
Een ICD uitzetten of niet vervangen cq vervangen door een
pacemaker
• Waarom / wanneer
– Bij andere ernstige aandoening met slechte prognose
(bv maligniteit)
– Bij psychisch niet kunnen verdragen van de kans op het
krijgen van een (volgende) shock (zelden)
– Indien patiënt niet meer handelingsbekwaam is / op
verzoek naasten (bv dementie)
– Indien de pompfunctie dusdanig verbetert door
verbetering onderliggende ziekte en / of CRT-therapie
– Indien patiënt na bv 10 jaar nog niet een shock heeft
gehad (discutabel; shock kans is bij primaire preventie
grofweg 5% per jaar)
Een ICD uitzetten of niet vervangen cq vervangen door een
pacemaker
• Wanneer
– Bij voorkeur electief bij een polikliniek bezoek (na
overleg met patiënt / naasten en cardioloog / technicus)
– Bij vervanging (en dan een pacemaker geven indien
daarvoor een indicatie bestaat)
– Bij opname op een andere afdeling (bv oncologie /
neurologie / intensive care)
– Thuis / in een tehuis [NB firma komt niet meer]
• Graag overdag
• Technicus of cardioloog komt alleen indien cardioloog
akkoord (juridische dekking; ervaring)
• Shock functie wordt uitgezet; pacemaker functie blijft
aan (lage lower rate).
Dokter: mag ik sporten met mijn ICD?
Ja, mits:
• Contact sporten vermijden (kick boksen…)
• Eerste 6 weken voorzichtig met de arm
• Hogere hf vermijden, dus
– Beta blokker continueren
– Sporten met hartslag meter (max 130-140)
– Competitief: hoger risico
• Mits hf onder de duim blijft: racefietsen; hardlopen,
golfen, skiën geen bezwaar.
• Sex: geen bezwaar (is vergelijkbaar met 10-20 min
wandelen in tempo 5 km / h).
Intermezzo: casus
• 52 jarige man CRT-D bij hartfalen bij
tachycardiomyopathie en eerder alcohol.
• Matig therapie trouw; had beta blokker laten staan
• Nieuwe vriendin
• Wipje
• - - AF met snel volgen
• --- gesensed als tachycardie > 200
• ---- ATP geen effect
• ----- shock
Dokter: mag ik klussen?
Ja, maar pas op voor electro magnetische interferentie (EMI)
- Direct galvanisch contact (natte handen; ongeaarde leiding;
electrische apparatuur in de regen): kans op malfunctie is
groot
- Straling
- bv mobiele telefoon; magnetron: geven bij normaal gebruik
geen problemen
- Antidiefstal poortjes: doorlopen, dan gaat het goed
- Luchthaven: sterkere velden: om poortje heen (ICD pasje)
- Magnetische velden
- Luidsprekers; gereedschaps tools: houdt 30 cm afstand
- MRI: kan (nog) niet tenzij MRI safe (nieuwe richtlijn volgt)
Totale subcutane ICD
Subcutane ICD
• Voordelen:
– Niet in het hart (minder complicaties bij inbringen)
– Kleinere kans voor draadbreuk, minder beïnvloedt
door beweging
• Nadelen:
– Kan niet als pacemaker werken; alleen shock
– Aanzienlijk groter
– ECG moet aan bepaalde criteria voldoen
Samenvattend
Ondanks de ‘bijwerkingen’ en voorzorgen blijft een
ICD nu de beste methode ter voorkoming van plotse
dood. Naast het ICD systeem heb je technici,
verpleegkundigen en artsen (cardioloog en huisarts)
nodig om de patiënt optimaal te begeleiden.
De ICD implanteren mits vooraf:
- Coronairlijden is behandeld
- Hartfalen is behandeld (met name: optimale dosering
van beta-blokker; ACE remmer; spironolacton)

Download Report