deel 2

10 september 2014 © Het Financieele Dagblad
BEDRIJFSCONTROLE INTERNE AUDITOR
Interne controle Zeven Midkapfondsen staan op rood
Het hebben van een interne inspecteur is niet verplicht, al spreekt de code corporate governance
wel over de positie van deze functie in het bedrijf. De grote beursfondsen hebben allemaal een
interne auditdienst. Welke van de Midkapfondsen hebben een interne auditor en welke niet?
Aalberts
2.040
Brunel
1.283
Ten Cate
1.012
Sligro
2.498
GEEN INTERNE
CONTROLE
Air France-KLM
25.520
Omzet 2013 in € mln
Wereldhave
139
Eurocomm.Prop.
173
Nieuwe
Steen
Arcadis
2.515
Vastned
123
145
Accell
849
K
LIJ
W
IDE
DU BOU
N
P
O
NO
I
OF
PostNL
4.307
INTERNE
CONTROLE
Arseus
548
BAM Groep
7.042
USG People
2.270
Nutreco
3.867
Aperam
3.855
Vopak
1.322
TKH
1.196
ASMI
452
Corbion
744
TomTom
963
BinckBank
160
Exact
213
Imtech*
4.945
RR | Bron; FD Research, *passen hun systeem aan
‘Bestuur kan
zonder ons
niet rustig
slapen’
Na de fraude benoemde Imtech
een interne auditor. Over een
dienst die meer wil zijn dan
politieagent.
Pieter Couwenbergh en Yteke de Jong
Vianen
Michel Kee wil eerst een misverstand wegwerken. Bij de afkorting IAD denken veel
mensen aan Interne Accountants Dienst,
maar die term dekt de lading al lang niet
meer. De financiën zijn maar een kwart
van het werk.
Het achterhaalde beeld is volgens de
voorzitter van de Nederlandse tak van brancheclub IIA illustratief. Vooral onder commissarissen bestaat nog vaak de klassieke
rolopvatting van de Interne Audit Dienst
als een politieagent die een verlengstuk
is van de externe accountant en daarnaast
speurt naar fraude.
In de afgelopen vijftien jaar is het werk
ingrijpend veranderd. ‘Ik ben begonnen
met kredietinspecties, maar eind jaren negentig behoorde IT en operationele audits
al tot mijn takenpakket’, vertelt collega-bestuurslid John Bendermacher van de IIA,
werkzaam bij ABN Amro. ‘Je bezocht vestigingen en bekeek de processen. Daar is
vervolgens risico-management en governance-audit bijgekomen. Hoe komt besluitvorming tot stand? Welke risico’s worden gelopen als een bedrijf harder groeit
dan de markt? We kijken ook steeds meer
naar gedrag, integriteit en cultuur. Zonder
interne audit functie kun je als bestuur eigenlijk nooit meer rustig slapen. Waarom?
Met interne inspectie weten managers dat
hun activiteiten en rapportages altijd onderwerp van onderzoek zijn. Dat feit alleen
al zorgt dat ze minder ‘groen’ schrijven.’
Zijn collega-bestuurdslid Vincent Moolenaar (hoofd internal audit bij Ahold) vult
aan: ‘Je bent als bestuurder toch hartstikke blij als iemand je vertelt waar tekortko-
mingen in een belangrijk project zitten, of
dat er voldoende maatregelen zijn genomen zodat aannemelijk is dat die projecten ook opleveren wat ze beogen. Wij doen
aan value preservation’.
Volgens Kee is de interne auditor de afgelopen jaren steeds meer opgeschoven
naar de rol van een partner voor het bestuur. ‘We kijken waar de risico’s van de
strategie liggen en geven inzicht in welke
mate de implementatie goed verloopt. We
zijn die extra paar ogen en oren die comfort bieden dat een bestuur in controle is.’
V Hadden jullie de fraude bij Imtech gezien? Ahold had destijds een IAD
Bendermacher: ‘De debacles van de afgelopen tien jaar zaten niet in de procescontroles, maar in zaken als een bestuur dat niet
voldoende oog had voor risico’s. Ik denk
dat de problemen bij Imtech wel naar boven waren gekomen bij een onderzoek van
een interne auditor, maar waarschijnlijk
niet meteen in de volle omvang.’
V Wat als het management niet wil luisteren? Is het niet beter dat jullie rechtstreeks aan commissarissen rapporteren?
Moolenaar; ‘Bij veel bedrijven, zeker de
grote beursfondsen, heb je tegenwoordig
een parallelle rapportagelijn naar het auditcomité. Bij Ahold spreek ik één keer in
de maand met de voorzitter en als zij wat
wil weten, belt ze direct. Je moet alleen wel
zorgen dat je het bestuur dezelfde informatie geeft als commissarissen.’
Bendermacher: ‘Vroeger moest je jouw
agenda eerst doornemen met de cfo. Nu
loopt er een rechtstreekse lijn met commissarissen. Je kunt zaken bespreekbaar
maken door ze op de agenda te zetten.
Maar ik zeg altijd tegen jongere collega’s:
Zorg dat je hypotheek niet zo hoog is dat
je er niet uit kunt stappen. Dat je durft te
escaleren.’
V Rechtvaardigt het vertrek van een interne inspecteur een persbericht?
Kee: ‘Nee. Het is aan de commissarissen
om daar in hun verslag opmerkingen over
te maken. Dat is hun taak volgens de code
corporate governance.’
V Wat heeft ‘Imtech’ losgemaakt bij de
beursfondsen
Kee: ‘Ik weet dat een aantal collega’s is gevraagd een casus-Imtech te presenteren
voor de raad van commissarissen. Welke
lessen kunnen wij hieruit trekken.’
Moolenaar: ‘Imtech schudt commissarissen wakker. Door de Amerikaanse boekhoudregels was er de neiging zich te concentreren op een beperkt aantal thema’s,
en te weinig te kijken naar soft controls als
de cultuur en toon aan de top.’
V Waarom zijn bouwbedrijven terughoudend met het benoemen van een interne auditor?
Kee: ‘Er heerst een ingenieurscultuur. Veel
onderling vertrouwen en vertrouwen in het
eigen kunnen. Sinds de bouwfraude zijn er
controle-bouwstenen ingevoerd. Nu komt
De interne auditor is de
afgelopen jaren steeds
meer opgeschoven naar
de rol van een partner
voor het bestuur
er een tweede golf overheen: het aanstellen van een interne auditor, bijvoorbeeld
bij BAM. Maar die moet nog wel handen
en voeten krijgen.’
Moolenaar: ‘Is iemand die zijn leven
lang een hele goede controller geweest,
in staat om het bestuur een spiegel voor
te houden. Als hij al die tijd in dezelfde pan
heeft gezeten, is hij in staat om te zeggen
dat de temperatuur in de pan te hoog is
geworden?’
V Is de externe accountant als onafhankelijke buitenstaander niet beter geschikt voor dit werk?
Kee ‘Het gaat erom dat de raad van commissarissen in staat moet worden gesteld
om een oordeel te geven of het bestuur
‘in control’ van de onderneming is. Daarvoor gebruiken zij input van binnen en van
buiten. Wij kijken veel breder dan de accountant en hebben ook een beter inzicht
in het wel en wee van de organisatie. We
weten dat zij graag hun taak willen verbreden maar dat is een onderschatting van de
complexiteit van bedrijven. Ik zou zeggen
dat we complementair zijn.’
Moolenaar: We zijn bezig om onze rol te
laten actualiseren in de code corporate governance. Nu staat er nog dat we toegang
hebben tot de voorzitter van het audit-comité en tot de externe accountant. Door de
zinskeuze lijkt het alsof we ondergeschikt
zijn aan de accountant.’
Kee: Het zou daarom goed zijn als de
code verder gaat dan de commissarissen
jaar op jaar laten bepalen of het hebben
van een interne auditor noodzakelijk is.
Maar ook over het onafhankelijk functioneren van de dienst en de gelijkwaardigheid met de externe accountant.’

Download Report