NRC - trouble man

Verwarrende, slimme associaties
over antiracisten en reaguurders
Theater
Jeremia Gezien 7/2, Theater Frascati
Amsterdam Daar t/m 15/2, tournee
t/m 5/4. Inl.: frascatitheater.nl
*
4
Door Herien Wensink
Nederlanders
sturen
gemiddeld
35.000 haatmails per dag. De Nederlands-Turkse theatermaker Sadettin
Kirmiziyüz heeft ze ook gehad. Van
ene Gekke Toon, die vond dat hij
moest oprotten naar zijn eigen land,
of doodgaan – op zijn verjaardag. Maar
als hij met een valse twitteraccount
(‘Moslimbeuker’) als ‘lokracist’ contact legt met Gekke Toon, blijkt dat
een blond meisje met een schildpad
als huisdier. Die Geert heet, dat wel.
De voorstelling Jeremia van Kirmiziyüz en theatermaker/schrijfster Marjolijn van Heemstra zit vol met dat
soort verwarrende wendingen. Kirmiziyüz en Van Heemstra beginnen bij
reaguurders en het vrije woord, dat tegenwoordig meestal het recht op beledigen inhoudt, en komen zo terecht
bij CD-politicus Hans Janmaat, die dat
recht nog niet had, en die om wat hij
zei werd verguisd en bedreigd. Waarom, vragen zij zich af, strijden wij niet
als toen tegen dat soort uitspraken?
De twee makers associëren losjes
over Van Heemstra’s racistische buurvrouw, kruisvaarders, B.G.T.V, en het
navigatiesysteem van de bultrug. Hun
associaties zijn intelligent en geestig,
maar de opeenvolging en montage is
aanvankelijk nogal rommelig.
Te midden van de chaos leggen de
twee echter toch een goed doordacht
parcours af, dat eindigt in het arbeidershuisje van de weduwe Janmaat,
en het grachtenpand van de voormalige antifascist Godelieve. Ze confronteren de blinde vlek van de radicalen
met de schrijnende realiteit van de weduwe, en zetten zo allerlei vooroordelen op z’n kop. Jeremia maakt knap invoelbaar dat de agressie van antifascisten toen vaak even erg, zo niet erger, was dan die van reaguurders nu.