Intrigerende voorstelling over misbruik in de kerk

Intrigerende voorstelling over misbruik in de kerk
Door Henk Roozeboom
De Katholieke kerk vindt al die negatieve media aandacht over seksueel misbruik nu wel
genoeg. Maar de slachtoffers kunnen dat hoofdstuk nooit afsluiten. Daarom zocht priester
Remy Jacobs zijn toevlucht tot het theater. Samen met theatermaker Marjolijn van Heemstra maakte hij de voorstelling Als ik de liefde niet heb.
Is het een wonder dat katholieke kerken leeglopen als je bedenkt dat sommige leiders kinderen misbruiken, de slachtoffers verachten en steeds weer proberen er mee weg te komen? Òf is het een wonder dat Jacobs, die als koorknaap van zijn 10 e tot zijn 15de door de
koordirigent en de pater seksueel werd misbruikt, die mensen niet haat? Dat hij nog steeds
in de boodschap van die kerk wil geloven?
Het is een teken dat Jacobs sterk in zijn schoenen staat en op zoek is gegaan naar de kern
van het geloof: de liefde. Als ik de liefde niet heb, beschrijft die zoektocht. Jacobs en Van
Heemstra hebben gekozen voor de vorm van een mis. Een vorm die volgens Van Heemstra
best bij zowel de kerk als bij theater past. “Theater is ook een plek waar mensen in stilte kijken naar een omgevormde werkelijkheid. En omdat Remy en ik, van mystieke verhalen houden.”
In de voorstelling worden die verhalen, net als tijdens een mis, gebruikt om abstracte begrippen als, bijvoorbeeld, de liefde te kunnen duiden. Het verhaal van de Elvenkoning, de
leeuw Aslan, de karmeliet Jan van het Kruis en Theresia van Ávila worden ingezet om niet
alleen de realiteit van het misbruik dat Jacobs is aangedaan, maar ook die van een abortus
en zelfs een moord, in verband te brengen met de zoektocht naar liefde.
Zware thema’s die Van Heemstra met luchtige terzijdes een lekker vlot karakter weet te geven. Maar dat neemt niet weg dat Als ik de liefde heb meer is dan een ‘plat’ verhaal over
misbruik in de kerk. “Het stuk gaat over het zoeken naar de kern van het geloof,” zegt Van
Heemstra. “Naar de onschuldige manier van geloven zoals je dat bij kinderen ziet. In onze
voorstelling verbeelden we hoe mensen, ondanks alle misstanden, dat kinderlijke onschuldige geloof weer kunnen hervinden door op zoek te gaan naar het kind in henzelf.”
Jacobs zou willen dat de katholieke kerk dat ook zou doen. Om vervolgens, vergelijk de ZuidAfrikaanse waarheidscommissies, de misbruiken binnen de geloofsgemeenschap van die
kerk bespreekbaar te kunnen maken. Spreken is liefde, luidt Jacobs’ conclusie. En om die
liefde te vinden moet men de liefdeloosheid en de donkere kant van het leven niet uit de
weg gaan.
Dat is verbeeld met een desolaat en donker decor vol zwerfkeien en wat wijnglazen. Op de
achtergrond verschijnt een eclips. We zien de lichtgevende corona als om de zoektocht naar
de liefde toch nog een kerkelijk, want heilig aureool, mee te geven. Het is maar een voorbeeld van het intrigerende en gelaagde schouwspel Als ik de liefde niet heb waarin symboliek en realisme gaandeweg als puzzelstukken in elkaar passen. En waarin zelfs een broodje
worst diepere betekenis kan krijgen.
Voorstelling: Als ik de liefde niet heb, door: Ro Theater, concept en spel Marjolijn van Heemstra en Remy Jacobs, eindregie: Jeroen De Man, de voorstelling is t/m 15 november in het
land te zien, speellijst zie: www.rotheater.nl/alsik

Download Report