Preventie en handhavingsplan 2014 - 2018

Preventie en handhavingsplan
2014 - 2018
Preventie plan
Integrale aanpak Drank- en Horecawet
1
Begrippenlijst












APV
BOA
college
DHV
DHW
HUP
NVWA
PDC
RUD
Verordening 2014
VNG
Wmo
Algemene plaatselijke verordening 8K-T-Diel
Bijzondere Opsporingsambtenaar
het college van burgemeester en wethouders
Drank- en Horecavergunning
Drank- en Horecawet
Handhavingsuitvoeringsprogramma
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
Producten- en Dienstencatalogus
Regionale uitvoeringsdienst
Drank- en Horecaverordening 2014
Vereniging Nederlandse Gemeenten
Wet maatschappelijke ondersteuning
2
Inleiding
De DHW geeft gemeenten nieuwe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden. Het
onderwerp raakt diverse beleidsterreinen, zoals gezondheidsbeleid, jeugdbeleid,
alcohol(matigings)beleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid.
Het thema alcoholmatiging vraagt om een integrale aanpak en is een doorlopend proces.
Voor een sluitend verhaal is het van belang om op verschillende gebieden interventies te
plegen; preventie, regelgeving en handhaving. Op het onderdeel preventie is in de nota’s
lokaal jeugdbeleid en lokaal gezondheidsbeleid al beleid geformuleerd. Nu ook de
handhaving van de DHW bij de gemeente ligt, is het van belang om deze onderdelen bij
elkaar te brengen en een integraal plan te presenteren. De DHW is per 1 januari 2014
opnieuw gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de verhoging van de leeftijdsgrens van
zestien naar achttien jaar. Een andere wijziging is dat gemeenten elke vier jaar een
preventie- en handhavingplan alcohol vaststellen, gelijktijdig met de lokale nota
gezondheidsbeleid. De gemeenteraad stelt uiterlijk zes maanden (1 juli 2014) voor de
eerste maal een preventie- en handhavingplan alcohol vast. Dit plan moet naast de
hoofdzaken uit het beleid met betrekking tot preventie van alcoholgebruik onder vooral
jongeren, ook beschrijven op welke manier er invulling wordt gegeven aan de
handhavingstaken die op grond van de Drank- en Horecawet zijn verkregen. Het nieuwe
artikel 43a van de DHW geeft aan wat er in dit preventie en handhavingsplan moet
worden opgenomen:




wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol;
welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren,
te voorkomen;
de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke
handhavingacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen;
welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen
te worden.
3
Samenvatting
Waarom inzetten op alcoholpreventie
In het gemeentelijk gezondheidsbeleid van zowel de gemeente 8-K als de gemeente TDiel wordt veel aandacht geschonken aan het verminderen van middelengebruik en
alcoholmatiging door jongeren. Met deze preventie kunnen veel leed en maatschappelijke
kosten worden voorkomen. Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot psychische klachten
en aandoeningen aan de lever, nieren, centraal zenuwstelsel, hart en bloedvaten vormen
van kanker en vruchtbaarheidsproblemen. Bij zwangere vrouwen kan alcoholgebruik
negatieve gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind. Ook op sociaal
maatschappelijk vlak heeft overmatig alcoholgebruik een grote impact, van problemen in
de privésfeer tot overlast op straat. De maatschappelijke kosten van alcoholgebruik zijn
ook in de gemeente 8-K en T-Diel relatief hoog. De belangrijkste kostenposten zijn
verlies aan arbeidsproductiviteit door ziekteverzuim en kosten voor de gezondheid en
verslavingszorg.
Op 1 januari 2013 is de Drank- en Horecawet (hierna: DHW) gewijzigd. Met de
wijzigingen wil de wetgever:



alcoholgebruik onder jongeren terugdringen;
alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken;
bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten.
De DHW is op 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de
verhoging van de leeftijdsgrens van zestien naar achttien jaar. Een andere wijziging is
dat gemeenten elke vier jaar een preventie- en handhavingplan alcohol vaststellen,
Regelgeving
De DHW verplicht de raad in een verordening regels te stellen over paracommercie en is
vóór 1 januari 2014 vastgesteld . De regels gaan over schenktijden, alcoholverstrekking
tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens niet- verenigingsgebonden
activiteiten van paracommerciële rechtspersonen.
Daarnaast heeft de raad de mogelijkheid facultatieve bepalingen in de verordening op te
nemen, onder meer over ‘happy hours’ en ‘koppeling toegang aan leeftijden’.
Preventie en handhaving
Gemeenten zijn verplicht om uiterlijk 1 juli 2014 een preventie en handhavingplan op te
stellen, hierin moet aan de orde komen wat de doelstellingen zijn van het preventie- en
handhavingsbeleid alcohol en welke resultaten behaald moeten worden.
Het primaire doel van de gewijzigde Drank- en Horecawet is het verminderen van
alcoholgebruik onder jongeren en alcohol gerelateerde verstoringen van de openbare
orde aanpakken. Beide gemeenten hebben als missie dat jongeren onder de achttien
jaar (in 2013 nog zestien jaar) geen alcohol drinken. Een ander onderdeel van deze
missie is dat jongeren van achttien tot drieëntwintig jaar matigen in het alcoholgebruik.
In ons beleid leggen wij een sterk accent op preventie-activiteiten. Met een positieve
benadering van de omgeving van de jongere, zoals ouders en aanbieders, denken we
onze handhavinginzet tot een minimum te kunnen beperken.
Sociaal Maatschappelijke Agenda
In de startnotitie Sociaal Maatschappelijke Agenda (SMA) wordt een gemeentelijke
gezondheidsbeleid aangehaald als voorbeeld van een wenselijke integrale aanpak.
Gezondheidsbeleid is breed en heeft zowel in- als extern raakvlakken op de verschillende
beleidsterreinen. Daarbij gaat het zowel om de gemeentelijke afdelingen als de externe
4
partners op het gebied van middenstand, horeca, sportverenigingen, onderwijs, welzijn,
zorg, opvoeden, opgroeien etc.
Alcoholpreventie in de gemeente 8-K en T-Diel
Overmatig alcoholgebruik is een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland.
Alcoholmisbruik leidt tot een tal van acute problemen, van (verkeers)ongevallen tot
problemen in de openbare orde en huiselijk geweld. Toch wordt overmatig alcoholgebruik
door drinkers en hulpverleners niet of te laat onderkend.
Integrale benadering op basis van drie pijlers
Verschillende studies laten zien dat een integrale benadering van de problematiek
rondom alcohol en drugs een cruciaal kenmerk is van effectief beleid (Reynolds, 2003).
Recent onderzoek van het RIVM Centrum voor Gezond Leven, het Nederlands Instituut
voor Alcoholbeleid STAP en het Trimbos-instituut bevestigt dat beleid op het gebied van
alcoholmatiging het meest effectief is als het integraal wordt aangepakt1 (Mulder,
Bovens, Franken & Sannen, 2013).
De belangrijkste pijlers waarop preventiebeleid gebaseerd dient te zijn, zijn educatie
(grenzen overdragen), regelgeving (grenzen stellen) en handhaving (grenzen bewaken).
Dit is het uitgangspunt van het landelijke alcoholpreventiebeleid en eveneens van de
aanpak van het Platform Nuchtere Fries (hieronder verder toegelicht). Het creëren van
bewustwording bij alcoholverstrekkers en ouders is daarbij een noodzakelijke voorwaarde
voor gedragsverandering. De nieuwe Drank- en Horecawet helpt daarbij.
Naast het voorkomen van schadelijk alcoholgebruik vanuit het perspectief van de
volksgezondheid en het jeugdbeleid, is het landelijke beleid ook gericht op het
terugdringen van criminaliteit en verstoringen van de openbare orde als gevolg van
overmatig alcoholgebruik.
Omgevingsfactoren
Drinkgedrag wordt voor een groot deel bepaald door omgevingsfactoren: normen in de
sociale omgeving (de ouders), de prijs en promotie van alcohol, het productaanbod, het
aantal verkooppunten, verkoopregels (bijv. leeftijdsgrenzen en de naleving en
handhaving ervan). Een eenzijdige aanpak gericht op slechts één of twee van deze
factoren werkt niet. De World Health Organization laat in een overzichtstudie naar
alcoholbeleid zien dat maatregelen die de beschikbaarheid van alcohol beperken het
meest effectief zijn in het terugdringen van alcoholgebruik (Babor e.a., 2010).
Pijler Beleid
Speerpunt: afstemming en samenwerking stimuleren
-
Basisnota voor lokale preventie- en handhavingplannen
-
Landelijk politiek draagvlak voor maatregelen die alcoholgebruik effectief
terugdringen, proberen te beïnvloeden
-
Inventarisatie genotmiddelenbeleid op scholen en van daaruit scholen van de juiste
informatie voorzien over de mogelijkheden die zij hebben om het beleid bij te stellen
en te actualiseren
1
Zie de brochure Effectief Alcoholbeleid: hoe pakt u dat aan?, te downloaden via
http://www.loketgezondleven.nl/gemeente-en-wijk/gezonde-gemeente/alcohol/.
5
Pijler Handhaving
Speerpunt: advisering m.b.t. preventie (verbinding preventie en handhaving)
-
Afstemmingsoverleggen en bijeenkomsten voor toezichthouders over de risico’s van
alcohol en middelen voor jongeren en over effectieve preventieboodschappen; maar
ook horecaondernemers, paracommerciële instellingen en de detailhandel kunnen
geïnformeerd worden over de achtergrond van handhaving.
-
Experimenteren met sanctiemogelijkheden en de combinatie met (opgelegde)
preventieve maatregelen (vergelijkbaar met de boete- of kanskaart)
-
Nalevingcommunicatie rondom de naleving van leeftijdsgrenzen coördineren en
uitvoeren2
Pijler bewustwording
Speerpunt ouders: ouderavonden, informatie via scholen en het CJG
Speerpunt alcoholverstrekkers: organisatoren van evenementen (ook dorps- en
tentfeesten) en sportverenigingen adviseren en stimuleren om actief
genotmiddelenbeleid te voeren.
Speerpunt jongeren: peervoorlichting al dan niet via social media, interactieve
theaterworkshops, spreekbeurten, debatten en battles
Daarnaast: regionale invulling van en aansluiting bij het provinciaal platform "Nuchtere
Fries", en bij de landelijke campagne Nix18 (o.a. in provinciale media), uitvoering van
onderzoeken en ontwikkeling producten die door iedere gemeente ingezet kunnen
worden.
2
De verantwoordelijkheid voor het organiseren en uitvoeren van handhaving om de naleving door alcoholverstrekkers te
controleren, ligt bij de gemeenten.
6
1. Reeds ingezette en doorlopende activiteiten op het
gebied van alcoholpreventie
1.1
Gezonde school en genotmiddelen (DGSG)
Dit project loopt op meerdere basisscholen en alle scholen voor voortgezet onderwijs in
beide gemeenten De DGSG bestaat uit 4 onderdelen:
1. Voorlichtingslessen
2. ouderparticipatie
3. signaleren en begeleiden
4. regels
1.2 De gezonde school Fryslan (interventie uit het masterplan
Gezond Leven)
Is een manier van werken die scholen helpt om structureel aan de slag te gaan met
gezondheid en veiligheid op school.
1.3 Keetbeleid
Gemeente 8-K en T-Diel hebben een door beide gemeenteraden vastgesteld keetbeleid.
Door dit keetbeleid is er zicht op de jongeren die de keet bezoeken. Door dit positief te
belonen door het afgeven van een ondertekende intentieverklaring waarin afspraken zijn
gemaakt die vastliggen in dit Keetbeleid. Hierdoor kunnen jongerenwerkers en de
beleidsmedewerker alcoholmatiging in gesprek met de jongeren. Tijdens de bezoeken
wordt er gesproken over alcohol en drugsgebruik en wordt er voorlichting gegeven. Ook
wordt er onder begeleiding discussies gevoerd over normen en waarden in de
samenleving.
Het is van belang dat er in ons keetbeleid ook in de toekomst contact wordt onderhouden
met de jongeren, grondeigenaren door jongerenwerk, politie en toezichthouders.
Hierdoor hebben we als gemeenten zicht op dat deel van de jeugd en kunnen hierdoor
vroegtijdig signaleren.
1.4 I.V.A.
De cursus omtrent verantwoord alcoholschenken is een groot succes gebleken. Vrijwel
alle sportverenigingen die gebruik maken van een eigen kantineaccommodatie in beide
gemeenten heeft deelgenomen aan deze cursus Instructie Verantwoord Alcoholschenken.
We willen in overleg met de sportverenigingen binnen een jaar evalueren in hoeverre de
verenigingen in beide gemeenten aan de eisen voldoen met betrekking tot de
leeftijdscontrole en het voorkomen van doorschenken. Daarnaast is het van belang om in
gesprek te blijven met de verenigingen. In deze gesprekken kan er mogelijk ook
ingezoomd worden op het speerpunt preventie Overgewicht en projecten als de gezonde
kantine.
1.5 Theater in de klas
Het succes van de theatervoorstellingen omtrent alcohol en middelengebruik door en
voor jongeren en ouders blijven ondersteunen
Bij de scholen is er een behoefte om op een interactieve, speelse manier aandacht te
besteden aan diverse thema’s zoals alcohol en verkeer. Na de voorstelling gaan de
acteurs in discussie met alle aanwezigen. Deze discussie heeft zowel een repressief als
preventief doel.
7
8
2 Nieuw in te zetten interventies
2.1 Actie punt 1
Voorlichting over alcoholgebruik aan ouders/verzorgers van jongeren onder de
18 jaar.
Om het bewustzijn over de consequenties van (overmatig) alcoholgebruik onder de
jongeren te vergroten is het van belang ouders/verzorgers te betrekken in de
voorlichting. Ouders/verzorgers kunnen het drinkgedrag van hun kinderen op
verschillende manieren beïnvloeden. Het Trimbosinstituut is bezig materiaal te
ontwikkelen waarin ouderparticipatie omtrent voorlichting centraal staat. Van dit
materiaal zal gebruik worden gemaakt.
2.2 Actiepunt 2
Maatschappelijke debat
Door middel van persberichten en social media aandacht schenken aan de negatieve
gevolgen van middelenmisbruik.
2.3 Actiepunt 3
Alcoholpreventie vanuit de eerstelijns professional
Eerstelijns professionals zoals huisartsen, thuiszorgmedewerkers, maatschappelijk
werkers of fysiotherapeuten kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van
overmatig alcoholgebruik onder volwassenen. Het is zaak dat dit speerpunt samen met
ketenpartners verder wordt onderzocht en onderhouden
2.4 Actiepunt 4
Sociale media en internet
Een webpagina over gemeentelijk alcoholbeleid:

Informatie voor consumenten

Producenten

Distributeurs

Verenigingen

Para- commerciële instellingen

Evenementen en organisaties

Keetbeleid
2.5 Actiepunt 5
Vergunningenbeleid
Richt zich meer en meer op bewustwording van de leeftijdverhoging naar 18 jaar en
geeft hierin adviezen aan de horeca, paracommercie en evenementen organisaties.
9
2.6 Actiepunt 6
Barcode - Omgaan met alcohol en drugs in de horeca
Barcode -omgaan met alcohol en drugs in de horeca- is een cursus bedoeld voor
horecamedewerkers. De inhoud van de cursus sluit aan op de inhoud van Sociale
Hygiene. Horecamedewerkers leren wat zij kunnen doen om problemen met alcohol en
drugs te voorkomen.
10
3 Beoogde Resultaten Preventie- en handhavingplan
alcohol
Alcoholpreventie
De gemeenten 8-K en T-Diel conformeren zich aan de onderstaande doelstellingen
samengesteld door de Nuchtere Fries.
Begin 2017 worden vanuit het provinciale programma onderstaande trends en
ontwikkelingen verwacht. Dit zijn niet direct de effecten van een interventie of
maatregel. Het drinkgedrag van jongeren wordt door verschillende factoren beïnvloed.
Ook algemene aandacht in de media, wijzigingen in landelijke wetgeving, lokale
initiatieven en andere omstandigheden kunnen bijdragen aan veranderingen in de
alcoholconsumptie van jongeren. Dat is ook de reden van het niet benoemen van
eindresultaten in termen van percentages, maar in termen van substantiële verandering
tot opzichte van de huidige situatie.
1. Het tegengaan van alcohol- en drugsgebruik door jongeren onder de 18 jaar
-
De gemiddelde startleeftijd van jongeren voor het drinken van alcohol is verder
toegenomen (13,5 jaar in 2012);
-
Het percentage jongeren van 12 t/m 17 jaar dat de afgelopen maand alcohol heeft
gedronken, is verder afgenomen (42 % in 2012);
-
Het percentage jongeren van 12 t/m 17 jaar dat de afgelopen maand 5 of meer
drankjes bij één gelegenheid dronk, is verder afgenomen (32% in 2012)
-
Het aantal jongeren van 12 t/m 17 jaar dat met alcoholvergiftiging wordt behandeld
in het ziekenhuis, is verder afgenomen (11 in 2012)
-
Het percentage jongeren van 12 t/m 17 jaar dat de afgelopen maand softdrugs heeft
gebruikt, is afgenomen (8% in 2012)
-
Het percentage ouders dat aangeeft dat zijn of haar kind geen alcohol mag drinken
voor het 18e levensjaar is verder toegenomen
-
Het percentage ouders dat aangeeft dat zijn of haar kind geen middelen (soft- of
harddrugs) mag gebruiken voor het 18e levensjaar is toegenomen
-
Er is sprake van een verbetering in de naleving van de wettelijke leeftijdsgrenzen
voor alcoholverkoop in supermarkten, sportverenigingen, slijterijen en horeca3 (0meting maakt onderdeel uit van het programma)
2. Het tegengaan van drugsgebruik door jongeren van 18 t/m 24 jaar en het stimuleren
van verantwoord alcoholgebruik door deze groep jongeren.
-
Het percentage zware drinkers 4van 18 t/m 24 jaar, is verder afgenomen (20% in
2012)
-
Het aantal jongeren van 18 t/m 24 jaar dat als gevolg van een alcoholvergiftiging
wordt behandeld in het ziekenhuis, is verder afgenomen
3
De verantwoordelijkheidvoor het organiseren en uitvoeren van handhaving om de naleving van alcoholverstrekkers te
controleren, ligt bij de gemeenten. Platform Nuchtere Fries zal de gemeente adviseren en ondersteunen hierbij, maar kan hier
geen directe invloed op uitoefenen.
4
Minimaal 1x per week op een dag 4 glazen (v)/ 6 glazen (m) drinken
11
-
Het percentage jongeren van 18 t/m 24 jaar dat de afgelopen maand softdrugs heeft
gebruikt, is afgenomen
-
Het aantal alcohol- en drugsgerelateerde incidenten waarbij jongeren van 16 t/m 23
jaar betrokken zijn, is verder afgenomen (alcoholgerelateerd geweld, vernielingen en
overlast wordt momenteel niet door de politie geregistreerd)
12
TOEZICHT EN HANDHAVING
1
Inleiding
Sinds 1 januari 2013 is de gemeente verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving
van de Drank- en Horecawet. Voorheen lag deze bevoegdheid bij de Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De burgemeester heeft BOA’s (buitengewoon
opsporingsambtenaren) aangewezen die bevoegd zijn om binnen de gemeente te
controleren en te handhaven op de wet.
Handhaving van het gemeentelijk beleid is de laatste schakel van de gemeentelijke
reguleringsketen. Toezicht en handhaving hebben tot doel om het naleefgedrag te
vergroten. Dit kan worden bereikt door consequent toezicht en steng optreden bij
overtredingen. De meest effectieve vorm van handhaving is preventie. Door te
voorkomen dat regels worden overtreden bestaat er immers geen noodzaak om
handhavend op te treden. Het handhavingsbeleid van de gemeente is sterk gericht op
preventie. De belangrijkste vormen van preventieve handhaving zijn goede voorlichting
en heldere regels.
2
Horeca convenant
In het licht hiervan is eind 2013 besloten om te proberen met de reguliere horeca en de
paracommerciële horeca een convenant af te sluiten. In het convenant worden afspraken
gemaakt met betrekking tot naleving van de geldende wet en regelgeving, inzet op het
gebied van alcoholmatiging en verantwoord alcoholgebruik en de wijze waarop er wordt
gehandhaafd. Als extra stimulans geeft de gemeente een tegemoetkoming in de kosten
voor de cursus BAR-code en IVA-training ter hoogte van 50% van de totale kosten.
Hiermee wil de gemeente het gewenste partnerschap tussen horeca en gemeente verder
invulling gaan geven. Partnerschap moet er op gericht zijn om te komen tot een beter
horeca klimaat en vermindering van de administratieve lasten en bemoeienis
(handhaving) met elkaar. De gemeente heeft inmiddels een contactpersoon vanuit de
handhaving voor de horeca beschikbaar gesteld (de coördinator horeca) die voor goede
voorlichting en optimale dienstverlening richting de horeca zal zorgen.
De horeca ondernemer die maximaal zijn verantwoordelijkheid neemt zal minimaal
worden belast met gemeentelijke handhaving en toezicht. Bij ondertekening van het
convenant zal er minder worden gecontroleerd op naleving van de regels op het gebied
van Drank- en Horecawet, Drank- en Horecaverordening, APV-vergunningen en -regels.
Alleen steekproefsgewijs en bij klachten zal een controle worden uitgevoerd. Inrichtingen
die het convenant niet ondertekenen zullen jaarlijks minimaal één keer aan een inspectie
worden onderworpen. De gemeente zal strikt en duidelijk optreden bij horeca
gelegenheden waar sprake is van overtredingen.
Het convenant zal een groeimodel zijn gericht op behoud en versterking van de relatie
tussen gemeente en horeca inrichtingen en andere betrokken partijen. Hiermee doen we
meer dan voorheen een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de ondernemers en
burgers zelf. Dit kan alleen als er sprake is van optimaal vertrouwen tussen partijen.
Hiermee wordt horeca ondernemers ook de gelegenheid geboden om invulling te geven
aan hun maatschappelijke taak als het gaat om verantwoord drank- en middelengebruik
van jongeren.
Deze maatschappelijke betrokkenheid is positieve reclame voor branche en gemeente.
Het vastleggen van afspraken in een convenant levert een positieve bijdrage aan het
imago van de branche en de gemeente. De media zal worden gevraagd aandacht te
besteden aan (de ondertekening van) het convenant.
13
3
Handhavingsmiddelen
Handhaving kan worden onderscheiden in strafrechtelijke- en bestuursrechtelijke
handhaving. Strafrechtelijke handhaving geschiedt door algemene (de politie) en
buitengewone opsporingsambtenaren (BOA’s). De artikelen 20, lid 5 en 6, 21 en 45 van
de Drank- en Horecawet kunnen alleen strafrechtelijk worden afgedaan. Er wordt een
proces-verbaal opgemaakt als er een overtreding van deze artikelen wordt
geconstateerd. Het openbaar ministerie bepaalt de hoogte van de boete.
De bevoegdheid tot het toepassen van bestuursdwang is opgenomen in artikel 125 van
de Gemeentewet in samenhang met de artikelen 5:21 e.v. van de Awb. Het college is het
orgaan bij wie de bevoegdheid berust, tenzij het regels betreft ten aanzien waarvan de
uitvoering bij de burgemeester is neergelegd. In dat geval is de burgemeester het
bevoegde orgaan. Het tot bestuursdwang bevoegde orgaan kan in plaats daarvan
besluiten de overtreder een last onder dwangsom op te leggen (artikel 5:32 Awb).
Voorbeelden van bestuursrechtelijke handhaving zijn:




(tijdelijk) intrekken van een vergunning/ontheffing;
(tijdelijk) sluiten van een horeca-inrichting;
opleggen van een vervroegd sluitingstijdstip;
toepassen van last onder bestuursdwang of het opleggen van een last onder
dwangsom.
In alle gevallen waarbij het gaat om de feitelijke handhaving van de openbare orde is de
burgemeester bevoegd (artikel 127 Gemeentewet). Daarnaast is de burgemeester met
het oog op de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de burger belast met
het toezicht op openbare samenkomsten en voor het publiek openstaande gebouwen,
waaronder horecabedrijven (artikel 174 Gemeentewet).
Binnen dit stelsel berust de bevoegdheid tot toepassing van last onder bestuursdwang
ten aanzien van de Drank- en Horecawet en Exploitatievergunningen bij de
burgemeester, behoudens toepassing van artikel 2:33 van de APV.
Vele overtredingen zoals vermeld in de Drank- en Horecawet kunnen bestuurlijk worden
beboet. Op basis van artikel 44a van de Drank- en Horecawet is de burgemeester
bevoegd om voor de daarin genoemde overtredingen een bestuurlijke boete op te
leggen. Een bestuurlijke boete is een bestraffende sanctie, inhoudende een
onvoorwaardelijke verplichting tot betaling van een geldsom. De hoogte van deze
geldsom is opgenomen in de bijlage behorende bij het Besluit Bestuurlijke boete Dranken Horecawet. Het opmaken van een bestuurlijke boete op basis van de Drank- en
Horecawet wordt gedaan door een door de burgemeester aangewezen toezichthouder. De
bestuurlijke boete is onderdeel van de handhaving in het bestuursrecht.
4
Sanctiestrategie
Als wordt vastgesteld dat niet aan regels wordt voldaan moet hier tegen worden
opgetreden. Het ongemotiveerd nalaten van optreden tast de geloofwaardigheid en
integriteit van de gemeente aan. Bovendien kan niet consequent optreden leiden tot
willekeur, waarbij het rechtsgevoel in het geding kan komen.
Consequent optreden betekent in dit kader het aanpakken van overtredingen van gelijke
orde op één en dezelfde manier.
Daarnaast is ook de opstelling van de gemeente (toezichthouders/handhavers) bij het
toezicht op de naleving van regels van belang. Dit moet gemeentebreed op dezelfde
manier te gebeuren. Er moet door de handhavers “in het veld” zoveel als mogelijk
eenduidig naar buiten worden getreden.
In het Beleidsplan Handhaving wordt een algemeen te hanteren handhavingstrategie
(handhavingsstappen) beschreven die toegepast wordt bij de constatering van een
overtreding. Dit is een soort basisstrategie. Afwijking van deze strategie is, afhankelijk
14
van de zaak en de omstandigheden mogelijk. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen
“gewone” overtredingen, overtredingen van zwaardere aard en overtredingen die direct
optreden vereisen.
Deze sanctiestrategie geldt voor ieder beleidsveld in de “fysieke omgeving”, zo ook voor
de regelgeving voor de horeca.
Voor de toepassing van het sanctiebeleid wordt verwezen naar het Beleidsplan
Handhaving.
Op een paar punten wordt afgeweken van het algemene handhavingsbeleid.
1.
2.
3.
Bij het in werking zijn zonder daarvoor benodigde Exploitatievergunning (art.
2:28 APV) en/of Drank- en Horecavergunning (art.3 Drank- en Horecawet) zal
worden overgegaan tot sluiting van de horeca-inrichting, het verwijderen van
alcoholhoudende dranken uit de inrichting en/of afsluiten en verzegelen
tapinstallatie (het toepassen van last onder bestuursdwang).
Bij het moedwillig verstrekken van onjuiste of onvolledige informatie bij de
aanvraag voor een vergunning (art. 31, lid 1, aanhef onder a Drank- en
Horecawet). In die situatie ontstaat een verplichte intrekkingsgrond.
Bij schijnbeheer/schijnconstructie (stroman-constructie). In dit geval wordt
regelmatig gecontroleerd of er tijdens de openingstijden daadwerkelijk een
opgegeven leidinggevende aanwezig is (art. 24, lid 1 Drank- en Horecawet).
Mocht dat meerdere malen niet het geval zijn dan kan dit leiden tot intrekking
van de vergunning (art. 31, lid 2 Drank- en Horecawet). Indien op voorhand
redelijkerwijs moet worden aangenomen, dat de feitelijke toestand niet met
het in de aanvrage vermelde in overeenstemming zal zijn, moet de vergunning
worden geweigerd (art. 27, lid 1 aanhef onder b Drank- en Horecawet).
De sanctiestrategie voor deze overtredingen ziet er als volgt uit:
Handelen zonder de daartoe benodigde vergunning(en)
Overtreder
Toezichthouders/Buitenge
wone
Opsporingsambtenaren
gemeente
Officier
van
Justitie
1e constatering: mondelinge
waarschuwing
Vanaf tien dagen na
waarschuwingsbrief
met
legalisatieverzoek
2e constatering: proces verbaal
(laten) opmaken en
rapportage aan bestuur
Zienswijzen binnen
twee weken
Afhankelijk van de zienswijzen
rapportage aan bestuur
Burgemeester
en/of het college
van burgemeester
en wethouders
Schriftelijke
waarschuwing met
verzoek tot indiening
legalisatie-aanvraag
binnen tien
werkdagen
(aanvraagformulier(e
n) meezenden)
Eventueel
opsporing
of
vervolgin
g laten
instellen
Aanzeggen tot
toepassing van
bestuursdwang met
mogelijkheid tot
indienen zienswijzen
Toepassen van last
onder bestuursdwang
Toepassen last onder bestuursdwang bestaat uit:
15
handelen zonder Exploitatievergunning: sluiting
handelen zonder Drank- en Horecavergunning: verwijdering alcoholhoudende dranken uit
de inrichting en/of afsluiten en verzegelen tapinstallatie
16
Onjuiste of onvolledige gegevensverstrekking en/of schijnbeheer
Overtreder
Toezichthouders/Buitengewon
e
Opsporingsambtenaren
Officier
van
Justitie
gemeente
1e constatering: mondelinge
waarschuwing
Vanaf tien dagen
na
waarschuwingsbrie
f met verzoek om
herstel of
legalisatieaanvraag
2e constatering: proces verbaal
(laten) opmaken en rapportage
aan bestuur
Zienswijzen binnen
twee weken
Afhankelijk van de zienswijzen
rapportage aan bestuur
Burgemeester
en/of
het college van
burgemeester
en wethouders
Schriftelijke
waarschuwing met
verzoek feitelijke
toestand in
overstemming te
brengen met
verleende
vergunning(en) of
tot indiening
legalisatieaanvraag binnen
tien werkdagen
(aanvraagformulie
r meezenden)
Eventueel
opsporing
of
vervolgin
g laten
instellen
Aanzeggen tot
intrekken van de
vergunning(en)
met mogelijkheid
tot indienen
zienswijzen
Intrekken
vergunning(en)
Bij intrekking van:
-
een Exploitatievergunning: sluiting (evt. tijdelijk)
-
Drank- en Horecavergunning: verwijdering alcoholhoudende dranken uit de
inrichting en/of afsluiten en verzegelen tapinstallatie (evt. tijdelijk)
Kernbepalingen
Niet elke overtreding telt even zwaar. Om enig onderscheid te maken tussen zware en
minder zware overtredingen is het begrip “kernbepaling” in het leven geroepen.
Onder kernbepaling wordt verstaan: “Bepaling die de kern vormt van de bescherming
van de belangen waartoe een regeling of vergunning strekt.”
Tegen een overtreding van een kernbepaling wordt strenger opgetreden.
17
Kernbepalingen zijn niet statisch. Jaarlijks wordt in het handhavingsprogramma
beoordeeld of kernbepalingen vervallen of moeten worden toegevoegd.
Binnen het beleidsterrein horeca worden de volgende overtredingen aangemerkt als
kernbepaling:
-
voorschriften voor sociale hygiëne
-
het schenken van alcoholhoudende drank aan < 18 jarigen
-
het aanwezig zijn van een leidinggevende
-
het houden van feesten van persoonlijke aard
-
schenktijden
-
het schenken van sterke drank
Voor de overige overtredingen geldt de basisstrategie, of indien van toepassing de
strategie voor direct optreden.
Gedogen
In het Beleidsplan Handhaving is ook omschreven wanneer niet wordt opgetreden als wel
een overtreding wordt geconstateerd (gedogen). Zie hiervoor paragraaf 3.4.
18

Download Report