Jaarverslag 2013 (PDF)

Jaarverslag
2013
doetinchem
Wilt u meer weten?
Contactpersoon Wilma Broer
Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect
Telefoon 026 442 17 42
Email [email protected]
Website www.geldersgenootschap.nl
Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap ©
doetinchem
Doetinchem!
jaarverslag
Voor een mooi
2013
Welstandscommissie
Adviseren over
ruimtelijke kwaliteit
Met dit jaarverslag biedt de welstandscommissie
inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in
2013 is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar
toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit
van bouwplannen, grote ruimtelijke ontwikke-
2013
lingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt
plannen.
Wilibrordgebouw Ludger College, winnend ontwerp Architectuurprijs Achterhoek 2012
Ontwerp: Anet Schurink GSG Architecten te Apeldoorn
Het jaarverslag biedt raadsleden ook een nadere
kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we
eigen initiatief, maar wél met behoud van de karak-
de gemeente helpen bij het regisseren van ruim-
teristieken die de ge­meente kwaliteit en identiteit
telijke kwaliteit. Het gemeentelijk beleid is daarbij
geven.
uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken
we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor
Dit jaarverslag hoopt een impuls te geven om ruim-
burgers en ontwerpers en heldere regie door de
telijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp
gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen
van een wisselwerking tussen betrokkenheid, des-
de raadsleden daarom uit om de mandaat- of com-
kundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet
missievergadering te bezoeken, of om met ons ter
op een koers die aansluit bij de maatschappelijke
plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimte-
tendens van minder regels en meer ruimte voor
lijke kwaliteit gestalte krijgt.
Gelders Genootschap
jaarverslag
De commissie komt alleen in beeld bij complexe
doetinchem
vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit.
Derde prijs
Architectuurprijs Achterhoek
Gelders Genootschap
Ontwerp:
Furkan Köse Architect
Gerealiseerd plan
doetinchem
context. Het gebouw is specifiek gericht
naar Mekka door middel van een vierkante
plattegrondvorm waardoor het gebouw
een alzijdige uitstraling heeft. Vanuit de
commissie is er veel aandacht besteed
aan dit project, inclusief de inrichting van
het terrein die zorgt voor een geleidelijke
parkachtige overgang naar de bestaande
woonomgeving.
jaarverslag
2013
Afgelopen jaar is het project Turks Cultureel Centrum /Moskee veel in de belangstelling geweest. Bij de architectuurprijs
Achterhoek kreeg het gebouw de derde
prijs van de vakjury. Tevens kreeg het
gebouw ook een flink aantal stemmen
van het publiek. De aandacht is terecht,
niet alleen vanwege de bijzondere uitstraling maar ook vanwege de aandacht
die is besteed aan het evenwicht tussen
islamitisch idioom en de Nederlandse
Terugblik
Terugblik
Met veel plezier heb ik het afgelopen jaar in
Doetinchem gewerkt. De samenwerking met
de ambtenaren van vergunningen en RO, en
het overleg met de diverse betrokkenen van
bouwplannen is over het algemeen prima.
2013
Tijdens het mandaatoverleg worden de meeste
oplossingen en goed overleg met ambtenaren
jaarverslag
zijn er vrij snel (meestal binnen één of twee
weken) aangepaste plannen gekomen. Dit
kan vaak zo snel doordat we vrij concrete
oplossingen aandragen of aanvragers en andere
betrokkenen uitnodigen voor een rechtstreeks
overleg.
Wilma Broer
Gelders Genootschap
Wandeling met de raad
doetinchem
plannen afgedaan. Door het aandragen van
Hoek Hamburgerstraat en Boliestraat
Historische Centrum
Bestaande situatie
Ontwerp:
ERS architekten BNA, Terborg
Gelders Genootschap
Eerste plan
Gerealiseerde situatie
doetinchem
Het eerste voorstel paste niet binnen de
‘historische’ visie vanwege de willekeurige rooilijn en de industriële uitstraling.
Op basis van de uitgangspunten van de
welstandsnota is samen met de commissie oplossingsgericht meegedacht
over dit plan. Op dat moment is een grote
omslag gemaakt door het plan te bouwen
in metselwerk, in lijn met de welstandsnota. Het pand is inmiddels gerealiseerd.
jaarverslag
2013
De nieuwbouwontwikkeling op de hoek
van de Hamburgerstraat en de Boliestraat
is veelvuldig besproken. De discussie
ging destijds om de uitgangspunten
van de welstandsnota waardoor nieuwbouw dient te worden afgestemd op de
bestaande parcellering en kenmerkende
traditionele opbouw.
Aanbeveling:
- De gemeente werkt sinds begin 2012
met een nieuwe nota. Een evaluatie van
de nota is al eerder aangeraden (bijvoorbeeld om jaarlijks bij te houden).
Gelders Genootschap
Voormalig postkantoor te4 Doetinchem ( herbestemming tot stadsmuseum en restaurant het Borghuis)
Tevens is het te overwegen om een meer
inspirerende en gebruiksvriendelijke
nota op te stellen, die tevens als digitale
webapplicatie kan worden gebruikt.
doetinchem
2013
De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was
vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering,
decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de
toon zetten, ook in het ruimtelijk domein.
Tegenwoordig is het een ‘andere overheid’
die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met
burgers. Het besef is doorgedrongen dat
ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels
valt te sturen en dat beleid meer effect
heeft als dit gepaard gaat met input vanuit
de samenleving. Door burgers meer ruimte
te geven voor eigen initiatieven voelen deze
zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan
de aandacht hierdoor verleggen van regels
en normen naar regie en stimulering. Zie
bijvoorbeeld innovatieve instrumenten als
de ‘kookboeken’ voor de leefomgeving.
(www.omgevingswet.pleio.nl).
jaarverslag
Draagvlak voor
ruimtelijke kwaliteit
Haareweg 51
Gelders Genootschap
Vogelvlucht
Voorgevel
Ontwerp:
Koos ten Hag (ten Hag Architectuur)
Bestaande situatie
doetinchem
2013
De voltallige commissie werd ingeschakeld bij de bespreking van het voorstel
om een villa te bouwen op het perceel
Haareweg 51 te Doetinchem. In de eerste
gesprekken met de initiatiefnemer werd,
gelet op de uitbundige uitstraling geadviseerd om te overwegen om te bouwen op
een ander kavel, bijvoorbeeld op Vijverberg Zuid. Maar vanwege de verbondenheid met de locatie is gekozen voor de
Haareweg. Tijdens het beoordelingsproces ging de discussie vooral om de grote
schaalsprong in relatie tot de bestaande
woningen. In goed overleg met de architect is het plan tot een ander passend
ontwerp gebracht met behoud van het
programma.
Dit heeft geleid tot aan aantal aanpassingen waarbij het bijgebouw terugliggend
werd gepositioneerd en het gewenste
uitbundige karakter aan de achterzijde
van de woning werd gerealiseerd. Aan de
voorkant is het beeld ingetogener vormgegeven waarbij met baksteen de link
wordt gelegd met de omgeving. Hierdoor
is er sprake van een redelijke inpassing.
jaarverslag
Nieuwbouw Villa
Gelders Genootschap
doetinchem
Sint Catharinakerk te Doetinchem
jaarverslag
2013
De Omgevingswet komt
eraan
Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor
de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is
onder meer dat gemeentelijke bestuurders
een bredere afweging kunnen maken bij het
realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de
regels staan voorop, maar de vraag of een
project een bijdrage levert aan een ‘goede
ruimtelijke kwaliteit’ en hierdoor ‘meerwaarde’ oplevert. De gemeente is hierbij vooral
een uitnodigende regisseur. Voorwaarde
om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie
met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord.
Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota
/ nota ruimtelijke kwaliteit, maar met de
komst van de Omgevingswet wordt een
aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd,
namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de
omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen
opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld
als integrale, strategische visie waarin
keuzes worden gemaakt voor de inrichting
van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw,
landschap, milieu en economie worden in
onderlinge samenhang bekeken. Daarmee
straks de Omgevingswet een feit
is dit instrument straks hét middel om de
is.
ruimtelijke ambities van een gemeente aan
te geven en burgers en bestuurders hiermee - Het gelijk laten lopen van de procedures voor het opstellen van nieuwe
houvast te geven.
bestemmingsplannen (op termijn ‘omgeAanbeveling:
vingsplannen’) en beeldkwaliteitplannen.
- Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu
Dit biedt een sterkere basis voor ruimtealvast aandacht voor het opstellen van
lijke kwaliteit.
een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een
verplicht, maar het is onmisbaar als de
nadere oriëntatie terecht bij de adviseur
gemeente ruimte wil laten voor initiatieruimtelijke kwaliteit om te kijken hoe adviven en niet alles in regels wil vatten. Ook
sering functioneert. Desgewenst kunnen
anticipeert u met een omgevingsvisie op
hier via het Gelders Genootschap ook
een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als
cursussen voor worden georganiseerd.
‘Esbro’ als voorbeeld
Gerealiseerde situatie van de Esbro
Vogelvlucht perspectief
Ontwerp:
ERS Architecten
Gelders Genootschap
doetinchem
2013
Afgelopen jaar werd het A18 bedrijvenpark op feestelijke wijze gemarkeerd, met
het slaan van de laatste paal voor Esbro.
Dit gebeurde onder toeziend oog van
de wethouders Economie van de vier
deelnemende gemeenten aan het A18
Bedrijvenpark: Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek.
Volgens de gemeente Doetinchem is de
verplaatsing van het bedrijf Esbro erg
geslaagd. Het bedrijf stond eerder in een
woonomgeving, hetgeen niet passend
werd bevonden voor een bedrijf van deze
schaal. Na een lang ontwikkelingstraject
wordt het A18 Bedrijvenpark nu de nieuwe en ook de meest juiste plek. ‘Dit willen
we ook voor veel andere bedrijven gaan
realiseren’, aldus de wethouders tijdens
het feestelijke moment.
jaarverslag
A18 Bedrijvenpark
Door lokaal en digitaal te werken is deze
werkwijze efficiënt en kostenbesparend
voor de gemeente. Bovendien is dit klantvriendelijk richting burgers.
Gelders Genootschap
Rol van de commissie
De commissie vergadert driewekelijks en
concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen.
Hiertoe is de commissie samengesteld uit
meerdere disciplines.
Brewinc Sheds \ Ontwerp: Johan de Wachter Architecten
doetinchem
Voortraject én
oplossingsgericht
Bij de advisering legt de adviseur ruimtelijke kwaliteit de nadruk op het begeleiden
van plannen en initiatieven, liefst door
vooroverleg in een vroeg stadium van
planontwikkeling. Dan bestaat nog volop
ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur
betrekt de gemeente de adviseur ruimtelijke kwaliteit al in de RO-fase van beleidsen planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt
dan vanaf het begin deel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject.
Integratie met
cultuurhistorie
Wijzigingsplannen voor monumenten
worden door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en een adviseur cultuurhistorie van
het Gelders Genootschap in een geïntegreerde mandaatcommissie behandeld.
Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk.
Overige advisering over cultuurhistorie
vindt plaats door de gemeentelijke monumentencommissie / erfgoedcommissie /
commissie ruimtelijke kwaliteit.
jaarverslag
2013
Werkwijze bij de advisering
De adviseur ruimtelijke kwaliteit van het
Gelders Genootschap is vanuit haar
adviesrol het eerste aanspreekpunt voor
gemeente en initiatiefnemers. Zij adviseert het college van B&W over het brede
spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel
plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Het merendeel van de plannen
wordt wekelijks ter plekke bij de gemeente
door de adviseur ruimtelijke kwaliteit
behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van
de commissie.
Oude Doetinchemseweg
verbouw monumentale boerderij
Gerealiseerde situatie
Ontwerp:
G. ter Horst, (3Dat/iBOC)
Ontwerp & Adviesbureau Zweverink
Gelders Genootschap
doetinchem
jaarverslag
2013
Met de verbouw van deze monumentale
krukhuisboerderij ging het proces vrij
soepel. In het vooroverleg is de voormalige commissie (voor cultuurhistorie en
monumenten) samen met de rayonarchitect (namens de welstandscommissie)
op bezoek geweest om te kijken naar de
bestaande toestand van de boerderij.
Gelijktijdig zijn de staat en de mogelijke veranderingen besproken met
de ontwerper. Bij deze sessie op
locatie kon integraal worden geadviseerd over allerlei zaken. Tijdens
het gesprek werden ook de nodige
kritische opmerkingen geplaatst,
maar met een oplossingsgerichte
houding was het plan bij een aanpassing
al voorzien van een positief advies.
doetinchem
jaarverslag
2013
Samenstelling commissie
Voorzitter
G.C.M. van Elk
(wethouder Druten)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit /
rayonarchitect
ir. W. Broer
Gelders Genootschap
Architect/ Stedenbouwkundige
ir. P. Koelewijn
Landschapsarchitect
ir. J. Nakken
Monumentenlid (bij gemeentelijke
monumenten)
ing. B. Overbeek
Gelders Genootschap
Aanvullend Monumentenlid (bij
rijksmonumenten)
Drs. R. Crols
Gelders Genootschap
Commissie vlnr: Eric Jongen, Tessa Stahlie, Free Hoving, Jan-Bart van der Meer
Ambtelijke ondersteuning
J. Buiting
Gelders Genootschap
De cijfers
Afgelopen jaar werden 135 plannen
voorgelegd aan de rayonarchitect, deels
in aanwezigheid van de aanvrager of
ontwerper. Van deze plannen werd 66%
ter plekke door de adviseur ruimtelijke
kwaliteit van een positief advies
voorzien. Voor 34% was een wijziging
nodig. Door oplossingsgericht mee
te denken, waren voor minder dan 8%
meer dan twee behandelingen nodig.
De voltallige commissie kreeg in totaal
11 plannen voorgelegd: 4 in vooroverleg
en 7 definitieve aanvragen. Dit betroffen
voornamelijk grote ruimtelijke /
stedenbouwkundige ontwikkelingen.
Alle voorgelegde plannen waren binnen
2 weken na behandeling van een advies
voorzien. Tevens werd voor 5 plannen
een gecombineerd welstands- en
monumentenadvies uitgebracht.
Nieuwbouw
Brandweer
Ontwerp:
Bekkering Adams architecten bv
doetinchem
2013
Gerealiseerde situatie
Gelders Genootschap
beeld uit te werken als een autonoom
gebaar met een ingetogen en hoogwaardig karakter. Ten aanzien van het architectonische beeld werd vijf architecten ‘vrij
spel’ gegeven om hun visie te ontwikkelen. De visie van Bekkering Adams architecten sloot het beste aan. Zij hebben de
opdracht gekregen om het project verder
uit te werken. In 2011 is het plan
voorgelegd aan de commissie. De
discussie over de inpassing verliep
bijzonder soepel omdat het plan al
rekening hield met alle aspecten van
het beeldkwaliteitplan. De commissie spreekt haar waardering uit voor
het inmiddels gerealiseerde bouwplan.
jaarverslag
Bij de advisering over de nieuwbouw van
de brandweerkazerne is de commissie
vroegtijdig betrokken; een goed voorbeeld waarbij het vastgestelde beeldkwaliteitplan en het toekomstige plan zijn
afgestemd. Al in 2010 heeft de commissie vergaderd op het Sportpark aan de
Europaweg, waar de nieuwbouw voor
de brandweer zal komen. Deze locatie is
gekozen vanwege de belangrijke schakel
tussen verschillende ruimtelijke eenheden van de gemeente. Voorafgaande aan
deze bespreking is een uitgebreid onderzoek gedaan door dhr. Boerboom (Staring advies) op het gebied van flora en
fauna. Uitgaande hiervan dient rekening
te worden gehouden met de vliegroute
van de vleermuizen. Dit heeft gevolgen
voor de indeling van het programma op
het terrein voor wat betreft de verlichting.
Er is ons gevraagd om te reageren op
de inpassing van de brandweer op het
sportpark, waarvoor één speelveld moet
worden omgevormd tot de bouwlocatie.
Binnen deze stedenbouwkundige opzet
vraagt de gemeente het architectuur-
Eerste
schetsontwerp