1. Het GLB - LTO Noord

GLB 2014-2020: wat
betekent dit voor ons?
Klaas Johan Osinga
[email protected],
@KJOsinga
Belangrijke punten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Het GLB: waar staan we nu?
Budget
Definitie subsidiabele grond, actieve agrariër
Vergroenen
Mogelijkheden marktbeleid
Mogelijkheden plattelandsbeleid
LTO-inzet
Openstaande punten
1. Het GLB: wat is dat?
Sinds 1962:
- Voor ‘marktordeningsproducten’: graan, vlees,
zuivel, suiker, groenten/fruit, aardappelzetmeel,
vlas....
- Sinds jaren 90: plattelandsbeleid (“pijler 2”)
Budget: ± 57 miljard euro per jaar:
- ±40 miljard euro toeslagrechten en marktbeleid
- ±17 miljard euro voor plattelandsbeleid (en de
lidstaat moet geld bijpassen)
Budget voor Nederland: ±1 miljard euro per jaar
Waarom landbouwbeleid?
- Europees Verdrag van Rome (1957)
- Landbouw raakt aan alles: platteland, economie,
voedselvoorziening, biodiversiteit, klimaat,
dierenwelzijn… niet overlaten aan vrije markt
- Kosten: 2 euro per Europeaan per week. Vergelijk
dat eens met defensie of volksgezondheid.
- Grote multiplier: in Nederland 600.000 banen, netto
25 miljard euro exportoverschot per jaar
- Stel: minder geld voor GLB, dan komt er ook
minder geld uit Brussel. Elders blijft er
landbouwbeleid. Zoals in Frankrijk en Italië.
GLB: waar staan we nu?
• 6 december: Sharon Dijksma informeerde Tweede
Kamer over haar keuzes
• 18/19 december: Tweede Kamer aan zet
• Maart 2014: plattelandsontwikkelingsplan 20142020 wordt ingediend in Brussel voor goedkeuring
• April 2014: Sharon Dijksma informeert Tweede
Kamer over uitwerking, o.a. vergroening...
• Juli 2014: EZ informeert Brussel over uitwerking
nieuw GLB
• Najaar 2014: nieuw plattelandsbeleid van start
• 2015: nieuwe toeslagrechten
2. Budgetkwesties .....
- Brussel staat onder druk; het GLB dus ook.
(22 mei 2014: Europese Verkiezingen!)
- Herverdeling GLB-geld in EU en in Nederland
(van 1,4 naar ±1,8 miljoen hectare)
- ‘Financiële Discipline’ (-2,45% in 2013)
-> pijler I: van 831 (2012) naar 732 miljoen
(2020) (budget in 2014: 793 miljoen)
-> pijler II: van 94 (2012) naar 72 miljoen (2020)
Incl. cofinanciering: 176 miljoen euro per jaar
Nederland is in
Brussel netto betaler
3. Nieuw toeslagrecht: ongeveer
€ 400 per ha te verdelen in 2020…
€ 732 miljoen euro op 1,8 miljoen hectare is 407 euro per
hectare in 2020
Minus een aantal posten: jonge boerensteun (<41 jaar in
2015), nationale reserve en 20 miljoen euro voor
water/nitraat, begrazingsvergoeding
Netto ‘flat rate’: ongeveer 370 euro per hectare, inclusief
geld voor de vergroeningseisen.
GLB voor
“actieve agrariërs”
•
•
•
•
Doet mee aan de gecombineerde opgaaf
Ingeschreven in Handelsregister KvK
Minimaal 500 euro per jaar aan bedrijfstoeslag
Staat niet op ‘negatieflijst’ (overheden als
Staatsbosbeheer, gemeenten, waterschappen)
• Glastuinbouw doet niet mee
• Beschikt in 2015 over “landbouwgrond”
Landbouwgrond in
Nederland (bron: Alterra)
Totaal (ha)
% van totaal
1.781.189
87,4
83.734
4,2
3 Natuur met landbouwkundige
activiteiten
4 Overige natuur
48.259
45.179
2,4
2,2
5 Overige (dijken*, bermen)
Niet ingedeeld
42.470
35.833
2,1
1,7
Totaal
2.036.664
100
*
2 Natuurgrasland *
1 Landbouwgrond
Wat is “landbouwgrond”?
• Kabinet & LTO: “GLB voor agrarische activiteiten”.
• Geen GLB-geld naar terreinbeheerders
• Definiëren: “minimale agrarische activiteit”.
Bijvoorbeeld: geen heide of zeer extensief grasland
in de EHS
• Compromis: echte natuur uitsluiten. Op die gronden
komt een ‘begrazingsvergoeding’
• Wel kijken naar ‘gevestigd gebruik” door actieve
agrariërs van natuurgraslanden en dijken
• EZ: “teelten in de grond”: geen containervelden...
Nieuwe toeslagrechten:
compensatiepremie,
basispremie & groene premie
Compensatiepremie
Groene premie (30%)
Nieuwe premie
€ per
ha
€
per
ha
±€250
±€120
±€50
2014
€0
2015
2019
(1/2)
Voorbeeld Tuinder
voor ‘vrije
teelten’
• Bedrijfstoeslag nu: 0 euro
• Bedrijfsareaal: 50 ha
• Voldoet aan randvoorwaarden en vergroeningseisen
Melkveehouder
(1/4)
Voorbeeld:
melkveehouder
• Bedrijfstoeslag: ca. € 40.000 (45 toeslagrechten a € 890)
• Bedrijfsareaal: ca. 50 ha, >75% grasland
• Voldoet aan randvoorwaarden en vergroeningseisen
Akkerbouwer
(1/2)
Voorbeeld:
akkerbouwer
• 40 toeslagrechten van 375 euro op 50 hectare
• Akkerbouwer gaat er op vooruit mits wordt voldaan aan de
vergroeningseisen!
Jonge agrariërs
1. top-up van 25% van de basispremie over
de eerste 25-90 ha, maximaal vijf jaar
(pijler 1)
2. Subsidie voor investeringen (pijler 2,
loting!)
Eisen:
- Jonger dan 41 jaar
- bedrijfshoofd
Vergroenen - 1
• 30% van het budget.
• Maximum boete bij niet-vergroenen: 100%
van groene premie in 2015 en 2016, 120%
in 2017, 125% vanaf 2018.
• Drie individuele plichten bovenop “crosscompliance”
Vergroenen - 2
Algemene vrijstellingen:
- Biologische productie, inclusief bedrijven in
omschakeling
- Percelen met ‘permanente gewassen’ (>4
jaar)
- “equivalente duurzaamheidscertificering”.
Maar: mogelijkheden zijn beperkt.
“Vergroenen” - 3
Gewasdiversificatie: 3 gewassen, 5-75% van areaal
exclusief blijvend gras.
Vrijstellingen: bij >75% blijvend & tijdelijk grasland
(mits het overblijvende akkerbouwareaal <30 ha is), bij
<10 ha “bouwland+” en bij >50% jaarlijkse landruil.
Bij 10-30 ha: 2 gewassen.
(“bouwland+” = akkerbouw + tijdelijk grasland)
Voorbeeld
“gewasdiversificatie”
Stel u heeft 50 ha grond waarvan 5 ha blijvend grasland, 15 ha
tijdelijk grasland, 10 ha laanbomen (>4 jaar), 10 hectare
wintertarwe en 10 hectare zomertarwe.
-> U rekent met 50-10 = 40 hectare
-> Op die 40 ha heeft u 50% grasland: die valt dus niet onder
de algemene vrijstelling van minimaal 75% grasland !
-> Nu kijkt u naar uw areaal “bouwland+” (35 hectare). Hierop
moet u minimaal drie gewassen telen. U voldoet aan die eis.
-> Echter, het 3e gewas mag niet minder dan 5% en het 1e niet
meer dan 75% van het “bouwland+” bedekken. Dit betekent
minimaal 1,75 ha (5% van 35 ha)) en maximaal 26,25 ha
(75%). U voldoet ook aan deze eis.
“Vergroenen” - 4
2. “Ecologische aandachtsgebieden”
5% van areaal exclusief blijvend gras, 7% vanaf 2018
maar eerst komt er een evaluatie.
Vrijstellingen: >75% blijvend & tijdelijk gras &
vlinderbloemigen mits resterend areaal <30 ha,
bedrijven <15 hectare “bouwland+”.
Vanaf 2016 mogelijk tot 50% invullen door groepen
van maximaal 10 boeren (bijv. agrarische
natuurverenigingen).
(“bouwland+” = akkerbouw + tijdelijk grasland)
Wat kunnen volgens Brussel
EFA’s zijn?
• Braakliggend land
• Bufferstroken, bijvoorbeeld akkerranden met gras of
bloemrijke mengsels
• Snelgroeiend hout met korte omlooptijd (bijvoorbeeld: wilg,
zonder bemesting of gewasbescherming)
• Vanggewassen en groenbemesters (erwten, veldbonen,
lupine)
• Meerjarige stikstofbindende gewassen (zoals luzerne,
klavers)
• Landschapselementen (zie volgende sheet)
Wat zijn landschapselementen
volgens Brussel?
Opgaande groene landschapselementen:
• - Heggen
• - Bomenrijen
• - Groepen bomen (< 0,3 ha per groep, < 25% van perceel)
• - Oevervegetatie
Blauwe landschapselementen:
• - Natuurlijke poelen
• - Greppels en sloten
Dijksma “pakketten”
- Akkerranden met aangrenzende
sloten;
- Bufferstroken met aangrenzend
sloten;
- Natuurvriendelijke oevers met
daaraan grenzende sloten;
- Stroken of akkerranden in
combinatie met bepaalde
eiwitgewassen (bijv. luzerne)
“Vergroenen” - 5
3. Behoud blijvend (> 5 jarig) grasland: in 2012 was het
areaal 37% van het totaal landbouwareaal. Dit mag niet
onder de 32% komen. Bij meer dan 5 %-punt daling ten
opzichte van 2012: individuele referentie….
Dijksma: volledig ploeg/keerverbod in Natura 2000
gebieden…
3. Huur, verhuur land
Waar op letten in 2014 en 2015 bij de overgang van het oude
naar het nieuwe GLB?
1. In 2014: rechten in eigendom zijn basis voor berekening
compensatiebedrag 2015-2018. U kunt dus gronden met
toeslagrechten verhuren in 2014.
2. In 2015: op hoeveel subsidiabele hectares u nieuwe
rechten aanvraagt. Op die gronden krijgt u nieuwe
toeslagrechten toegewezen, waaronder de compensatie. Bij
(ver)huur: contract opstellen waarin opgenomen wordt dat u
met de grond ook de aanspraak op betalingsrechten verhuurt.
Bij kortdurende huur: oppassen dat u na 2015 genoeg
hectares heeft om toegekende rechten te verzilveren
3. Vergroening in de gaten houden.
4. EU marktbeleid (GMO)
300,00
250,00
200,00
150,00
100,00
50,00
0,00
prijs (euro's per ton)
interventieprijs (euro's per ton)
Voertarwe noteringen van 1953 tot 2013, bron: LEI/HPA
Producenten- en
interbrancheorganisaties
• Mogelijkheid 1: oprichting en
overheidserkenning producentenorganisaties
• Doelstellingen: afzet, kennis, duurzaamheid,...
• Mogelijkheid 2: samen met handel en industrie
‘interbranche organisaties’ (IBOs) oprichten
• Representatieve* IBOs kunnen maatregelen
voorleggen aan overheid om die “algemeen
verbindend” te laten verklaren
*>50% productie, >2/3e van handelsvolume
5. Plattelandsontwikkeling:
POP3 biedt mogelijkheden…
• Agromilieuprogramma’s
(€/ha/jr): met groepen
boeren (zoals ANV’s),
ganzenschade
• Jonge boerensteun
• Brede weersverzekering
• Kavelruil
•Deltaplan Agrarisch Water
• European Innovation
Partnership:
praktijkonderzoek - brug
tussen wetenschap en
praktijk
• risicovol innoveren
• Leader
Budget POP3: 176 miljoen
euro per jaar
Innovatie/concurrentiekracht 42,6
Jonge agrariërs
5
Agrarische natuur/ganzen 86,6
Water (DAW)
25
Leader
10,8
Technische bijstand
6
Hiervan 85 miljoen van de EU,
en 91 miljoen van provincies, EZ
en waterschappen
Nieuwe GLB biedt kansen
Telers kunnen samenwerken:
- Samenwerken in erkende
producentenorganisaties tbv afzet, PR, kennis enz
- Samen <50% van de landschapselementen
invullen (vergroening op akker-/tuinbouwland)
- Samen meedoen aan het agrarisch natuurbeheer
in het nieuwe plattelandsbeleid (vanaf 2016,
“collectieven”)
- Samenwerken in Operationele Groepen ten
behoeve van de kenniscyclus (European
Innovation Partnership, EIP)
6. LTO’s inzet (2011)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
GLB voor actieve agrariërs
Behoud van het budget
Praktische vergroening
Zorgvuldig overgangsbeleid naar een ‘flat rate’
Grondmarkt niet op slot zetten
Behoud vangnet marktordeningsgewassen
Gelijk speelveld in de EU
Versterking marktpositie
Kennis en innovatie
Budget voor agrarisch natuurbeheer inclusief
ganzenschadevergoeding
Wat heeft LTO bereikt?
1. GLB voor actieve agrariërs: ja – behalve containerteelt
2. Budget neemt af!
3. Praktische vergroening: nog niet voor akker-en
tuinbouw
4. Zorgvuldig overgangsbeleid
5. huur/verhuur percelen kan doorgaan.
6. Behoud vangnet marktordeningsproducten: ja
7. Gelijk speeldveld: hangt sterk af van Frankrijk, België!
8. Versterking marktpositie: ja, nieuwe mogelijkheden
9. Kennis en innovatie: ja, Europees Innovatie
Partnerschap
10. Budget agrarisch natuurbeheer inclusief
ganzenschadevergoeding: deels!
7. Openstaande punten...
• Wat wil de overheid meer doen om de pijn voor
bepaalde sectoren te verzachten?
• Invulling van vergroeningsmaatregelen, met name 5%
ecologische aandachtsgebieden
• Status containervelden, natuurgraslanden
• Invulling interbranche-organisaties,
producentenorganisaties
• Invulling plattelandsbeleid, o.a. kennis/innovatie
(Europees Innovatie Partnerschap), jongerensteun,
waterprogramma (DAW), brede weersverzekering,
agrarisch natuurbeheer, ganzenschade,
Vervolg (2)
- 1 januari 2014: nieuwe GLB van start (nieuwe
marktordening (IBOs), cross-compliance)
- 15-5-2014: peilmoment hoogte oude bedrijfstoeslag
- najaar 2014: nieuw plattelandsbeleid van start
- Vóór 15 mei 2015: nieuwe toeslagrechten opvragen
- 2015: vergroening van start
- 2016: ‘collectief’ agrarisch natuurbeheer van start
- 2018: %-EFAs mogelijk naar 7%
- 2019: nieuwe hectarepremies 100% ingevoerd
- 2020: einde GLB 2014-2020, nieuwe hervormingen
Dank u voor uw aandacht!
[email protected]; twitter: @KJOsinga

Download Report