Europese tax op olie en gas uit Rusland 04-03-2014 Pag. 31 Paul De Grauwe Is economische interventie een optie? De Russische militaire invasie van Oekraïne doet terugdenken aan de jaren dertig. De agressieve buitenlandse politiek die Hitler vanaf 1936 voerde, werd mogelijk gemaakt door de passiviteit van de westerse mogendheden die de ene agressie van Hitler na de andere gedoogden. 'Appeasement' heette dat toen. Die passiviteit had tot gevolg dat de kost van agressie voor Hitler heel laag was terwijl de baten ervan heel hoog waren. Iets gelijkaardigs doet zich vandaag voor. Poetin weet dat het Westen niet bereid is soldaten te sturen naar Oekraïne om de soevereiniteit van dat land te verdedigen. Hij kan daarom ongedeerd de Krim binnenvallen. Afgezien van luide protesten hoeft hij geen oorlog te vrezen. Hetzelfde zal gebeuren als hij Oekraïne binnenvalt. Poetin weet dat hij dat ongestraft kan doen. Of hij het zal doen blijft moeilijk in te schatten. Ziet Poetin zichzelf als de man die een groot Russische rijk dat verloren is gegaan in de jaren negentig, nieuw leven kan inblazen? Het is in ieder geval niet uitgesloten dat hij een ambitieuze dictator is, die uit is op expansie. In dat geval is het slechts een kwestie van tijd alvorens hij Oekraïne binnenvalt. En er zijn nog andere vroegere Sovjet-republieken die aan de machtshonger van een dictator ten prooi kunnen vallen. Pijn voor beide partijen Wat kan het Westen doen om mogelijke agressie tegen te gaan? Een militaire westerse interventie is uitgesloten. Niemand wil hier sterven voor Oekraïne. Ik ook niet. De enige mogelijke interventies zijn economisch. Die moeten de economische kostprijs van militaire agressie voor Rusland verhogen. Het eerste waar we aan denken is een economische boycot. Zo kunnen we de financiële activa van Russische staatsondernemingen in het Westen blokkeren, of financiële transacties met Rusland aan banden leggen zoals we dat met Iran hebben gedaan. Dat doet Rusland pijn, maar dat doet ook westerse ondernemingen pijn, die dan geen erg winstgevende handel meer kunnen drijven met Rusland. Boycot is een tweesnijdend zwaard: ook de organisator van de boycot lijdt eronder. Een andere mogelijkheid heeft te maken met de olie- en gasleveringen van Rusland aan de Europese Unie. In 2010 was de invoer van Russische ruwe olie goed voor 34 procent van de totale EU-invoer van ruwe olie. Voor gas was dat 32 procent. We zijn dus erg afhankelijk van Rusland voor onze energie-invoer. Een boycot zou dus voor ons heel pijnlijk zijn. De vraag die hier moet gesteld worden is of zo'n boycot Rusland niet nog meer pijn zou doen. In 2012 was de export van ruwe olie van Rusland naar de EU goed voor 84 procent van de totale Russische olie-export; voor gas was dat 80 procent. Die export is van groot belang voor Rusland en voor de Russische begroting. In zekere zin kun je stellen dat Rusland afhankelijker is van zijn export naar de EU dan dat de EU afhankelijk is van de Russische olie en gasinvoer. Dat creëert een mogelijkheid om economische druk uit te oefenen op Rusland, en om zo de economische kost van agressie te verhogen. Hier is wat ik zou doen als ik de Europese 'dictator' was. Ik zou de invoer van olie en gas uit Rusland onderwerpen aan een stevige belasting. EU-invoerders zouden veel meer moeten betalen voor Russische olie en gas en zouden zoeken naar alternatieve bevoorradingsbronnen. Rusland daarentegen zou de prijs van zijn olie en gas moeten verlagen om die nog kwijt te geraken. Dat zou een deuk slaan in de Russische begroting en in de omzet van de Russische oligarchen die van deze export profiteren. Die maatregel zou ons natuurlijk ook pijn doen. Maar de pijn voor Rusland zou groter zijn en dat land er toe kunnen aanzetten zijn agressieve plannen op te bergen. Zijn wij bereid die pijn te lijden? Ik betwijfel het. De reden is dat onze pijn onmiddellijk voelbaar zal zijn, terwijl de mogelijke baten - minder Russische agressie - onzeker is en zich ergens in de toekomst bevindt. Ik maak me geen illusies, een belasting op de import van Russische olie en gas komt er niet. Toch vind ik het een goed idee. PAUL DE GRAUWE © 2014 De Persgroep Publishing