26 www.boekblad.nl Het boekenvak tussen 2006-2014 Fluctuaties in de A-boekenmarkt in kaart Voor het eerst in jaren is de vibe op de boekenmarkt weer positief. Het consumentenvertrouwen is gestegen en de doorstart van ex-Polare-winkels geeft nieuwe energie. De afgelopen jaren is er veel beweerd over de markt en de daling, maar wat is er nu echt gebeurd? Cijfers op een rij. toen ook goed ging in het vak. Die vergelijking gaat inmiddels niet meer op. Groeide de omzet van 596 miljoen euro in 2006 dankzij de meerjarige sellers van Khaled Hosseini, Sonja Bakker en Tatjana de Rosnay tot 641 miljoen in 2009, in de vier jaar daarna kelderde de omzet keihard De cijfers van het eerste kwartaal van 2014 Zowel e-readers als tablets hebben een naar 508 miljoen in 2013: dat is 88 miljoen waren niet mals. In vergelijking met Q1 daling laten zien in het eerste kwartaal euro minder dan in 2006. Ook met de van 2013 daalde de omzet met 10,2 van 2014 – wat duidt op een verzadiging e-boekenomzet (3,2 procent van de totale procent en de afzet met 11,4 procent. De van de markt. In de entertainmentmarkt A-boekenomzet) erbij blijft er nog een gat oorzaak lag voor een belangrijk deel in de was Q1 zwaarder: daar daalde de omzet over van 72 miljoen euro. faillissementen van ECI.nl en Polare. Toch met 17 procent (exclusief streaming). De afzet toont een vergelijkbare curve: van ziet de toekomst er weer iets zonniger uit. Gekeken naar alleen muziekcd’s en 47,6 miljoen boeken in 2006 via 50,6 in De afgelopen weken laten de GfK-weekcij- -downloads is de daling nog forser: -32 2008 naar 39,3 miljoen in 2013. De fers voor het eerst in tijden weer zo nu en procent. e-boeken meegerekend zou de afzet uitkomen op 41,2 miljoen. Ruim 6 miljoen dan een plusje zien. De verwachting is echter dat de omzetten komende jaren nog 2006 exemplaren minder. verder zullen afnemen. De KBb verwacht Vaak wordt in het boekenvak verwezen Die dalingen zijn niet terug te zien in het voor 2015 dat de omzet verder zal dalen naar de omzetten van 2006 – dus vóór de aantal boekwinkels: Het CBS had in 2007 naar 500 miljoen euro. grote boom – met de verklaring dat het 625 bedrijven geregistreerd staan als zijnde Omzet fysieke A-boeken in mln euro’s €596,1 €627,8 €640,6 €641,7 Afzet fysieke A-boeken in mln stuks €619,0 47,6 €587,5 €544,8 2006 48,6 50,6 49,4 49,2 46,1 43,5 €508,7 39,3 +5,3% +2,0% +0,2% -3,5% -5,1% -7,3% -6,4% +2,2% +4,0% -2,3% -0,5% -6,1% -5,5% -9,6% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2006 nummer 6 juni 2014 jaargang 181 Uitgeleverde aantal e-boeken 1,95 mln boekenvak in beweging ca. 350.000 2010 1,20 mln ca. 720.000 2011 2012 2013 Verkoopaantallen e-readers 417.000 350.000 boekwinkel en 1.250 winkels in lectuur en ten als boeken staan zwaar onder druk, schrijfwaren. In 2014 waren die aantallen dus wat dat betreft vormen de twee geen gedaald naar 550 en 1.025. Tel daarbij op gelukkige combinatie op dit moment. dat tegenwoordig zo’n 30 procent (dit Bij uitgeverijen valt ook op dat bij de percentage wordt in de wandelgangen concerns in acht jaar tijd qua acquisities genoemd) van de omzet via internetboek- eigenlijk weinig is gebeurd. WPG verwierf handels loopt en het moge duidelijk zijn Oog & Blik en AW Bruna en Standaard dat veel winkels het water aan de lippen Uitgeverij, Lannoo kocht Unieboek|Het zal staan. De aantallen Boekenweekge- Spectrum en Meulenhoff Boekerij, VBK schenken illustreren het afgenomen hengelde AnkhHermes en Roodbont koopgedrag van de consument ook: in binnen en Dutch Media groeide in een 2006 813.000 exemplaren (Arthur Japin) paar jaar tijd mede dankzij de acquisitie via 968.000 in 2009 (Tim Krabbé) naar van FMB Uitgevers en The House of Books 665.000 (Tommy Wieringa) in 2014. uit tot speler van formaat. Maar waar in de Dat de uitgeverijen het zwaar hebben, liet jaren negentig en de beginjaren nul juist WPG afgelopen maand al zien: over 2010 telkens nieuwe kralen aan de ketting haalde het concern (inclusief tijdschriften geregen werden, kwam de vernieuwing en educatieve uitgaven) nog een omzet van sinds 2006 vooral van binnenuit (Orlando, 205 miljoen euro, over 2013 was daar nog Artemis, De Bezige Bij Antwerpen, Lido, slechts 160 miljoen van over, oftewel 45 Linkeroever) en stonden de afgelopen vier miljoen euro is verdampt. Zowel tijdschrif- jaar in het teken van titelreductie, Gemiddelde prijs algemene boek €12,91 2007 €12,41 2008 €12,99 2009 €12,59 2010 €12,78 2011 2012 €12,94 2013 2011 2012 2013 Verkoopaantallen tablets 1.836.000 2.248.000 807.000 2011 2012 2013 Verkoopaantallen smartphones 3,20 mln 4,07 mln 4,55 mln 2011 Omzet Boekenweek €12,52 153.000 2012 2013 Percentage e-boekenomzet van totale A-boekenmarkt 2014 -3,1% 2013 +3,7% 2013 3,20% 2012 2,40% 2011 1,30% 2010 0,70% 2012 -10,6% 2011 -8,5% 2010 +9,2% 2009 -6% 2008 +10% Percentage e-boekenafzet van totale A-boekenmarkt 2013 4,70% 2012 3,00% 2011 1,50% 2010 0,71% 27 28 www.boekblad.nl Aantallen top-5 van bestverkochte boeken bij elkaar opgeteld* samenvoegingen en efficiëntieslagen, waarbij de opheffing van Tirion als 2.501.353 zelfstandige uitgeverij per 2010 achteraf het startschot bleek voor reorganisaties en herstructureringen branchebreed. Met als 2.120.114 een van de dieptepunten: 2012; in dat jaar moesten uitgevers door de faillissementen 1.878.739 1.789.762 1.744.637 van Selexyz en Libridis grote verliezen afschrijven. De herstructureringen en titelreductie 1.402.357 betekenden tevens meer concurrentie: schrijvers blijven schrijven – al dan niet via 1.008.337 1.019.698 1.003.482 selfpublishing – en uitgevers blijven publiceren. Ze richten gewoonweg een eigen uitgeverij op. Zo zijn sinds 2006 onder meer Nieuw Amsterdam, Dutch Media, Xander, Bertram + De Leeuw, Link, De Kring, Uitgeverij Brandt gestart – al dan niet met medeneming van een aantal auteurs. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bestselleritis * Bij de titels waar alleen de range gegeven werd waarbinnen de titel verkocht is, is bij deze berekening het midden genomen Een van de topics waarover vóór de crisis standaard werd geklaagd, maar waar je inmiddels niemand meer over hoort, is de bestselleritis. Nederlanders willen series/ Genreverdeling in percentage van de omzet reeksen lezen, ze willen weten wat ze krijgen. Een megabestseller staat eigenlijk nooit op zichzelf. Tussen 2006 en 2013 Non-fictie Non-fictie Fictie vrije tijd informatief kinderboeken overig 2013 40% (-10%) 20% (-6%) 22% (-2%) 16% (-2%) 3% 2012 42% (-11,5%) 20% (+10,4%) 21% (-21,1%) 15% (-4,2%) 3% 2011 43% (-5,8%) 16% (+8,8%) 24% (+3,2%) 14% (-3,4%) 3% 2010 44,6% (-4,2%) 14,8% (-2,5%) 23,5% (+5,1%) 14,4% (+2,5%) 2,8% 2009 46,1% 15,0% (-3,9%) 22,1% (-6,6%) 13,9% 2,7% domineerden namen als Kluun, Dan Brown, Sonja Bakker, Khaled Hosseini, Stieg Larsson, Tatiana de Rosnay, J.K. Rowling en E.L. James verschillende jaren de Top-5 bestverkochte boeken. In de jaren dat een ‘reeks’-auteur met een nieuw boek aan top stond, lag de afzet van de top-5 beduidend hoger, dat scheelt zo 700.000 exemplaren. In de boekhandel is een omgekeerde trend gaande: boekhandelaren laten zich weer voorstaan op hun eigenheid, eigen keuze. Aantal verkooppunten van boeken Ze willen zich weer meer onderscheiden om klanten vast te houden en naar zich 2007 KBb verkooppunten leden 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 toe te trekken. Intussen verandert het soort verkochte - - - 1514 1502 1524 1502 1475 boeken ook. In 2009 was nog ruim 46 procent van de verkochte A-titels een CBS boekenwinkels 625 610 600 620 605 600 590 540 fictietitel. In 2013 is dat teruggelopen naar CBS lectuurwinkels 1250 1240 1215 1215 1165 1140 1085 1025 tijd: kookboeken, hobbyboeken. Die stegen - - - - - - 535 585 CBS Webwinkels in boeken, cd’s, dvd’s 40 procent. Ten gunste van non-fictie vrije van 15 procent van de marktomzet in 2009 CB had in maart 2014 137 internetwinkels als verkoopkanaal geregistreerd naar 20 over 2013. En doordat de kinderboeken minder daalden dan de markt, noteren zij ook een groei in omzetaandeel: van 13,9 in 2009 naar 16 procent over nummer 6 juni 2014 jaargang 181 2013. Wat ook mee zal spelen: fictie leent Online consumentenbestedingen zich bij uitstek voor e-boeken. Volgens CB had begin 2014 49,5 procent van het aantal beschikbare e-titels (28.400) als NUR 300 Fictie algemeen. Non-fictie vrije tijd en kinderboeken zijn veel minder breed als 7,4 mrd 6,3 mrd 9,8 mrd 9,0 mrd 8,2 mrd 10,6 mrd 5,0 mrd e-titel aanwezig. De groei van de e-boeken lijkt heel sterk gerelateerd aan de groei van de e-readers +26% +14% +11% +9,5% +9% +8,5% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 en – anders dan verwacht – niet aan die van de tablets. Zowel de groei van e-boe- 2007 ken, e-readers en tablets gaat globaal gezien drie keer over de kop tussen 2011 Bron: Thuiswinkel Markt Monitor en 2013. Echter, de verkoop van nieuwe tablets overstijgt jaar op jaar de verkoop van het aantal e-boeken al. Maar zoals bekend: piraterij is een groot probleem. Boekenweekgeschenken 2014 665.000 Tommy Wieringa, Een mooie jonge vrouw devices voor slechts 1 op de 10 e-boeken 2013 750.000 Kees van Kooten, De verrekijker betaald is. 2012 833.000 Tom Lanoye, Heldere hemel 2011 951.000 Kader Abdolah, De kraai 2010 958.000 Joost Zwagerman, Duel markt veel minder ingestort is dan in 2009 968.000 Tim Krabbé, Een tafel vol vlinders Nederland. In 2008, vanaf dat jaar 2008 960.000 Bernlef, De pianoman verzamelt GfK ook in België boekenmarkt- 2007 890.000 Geert Mak, De brug 2006 813.000 Arthur Japin, De grote wereld GfK becijferde eerder dit jaar dat op Vlaanderen Opvallend blijft ook dat in Vlaanderen de cijfers, toen in Nederland de markt bijna op haar hoogtepunt was, werd er in Vlaanderen een omzet behaald van 175 miljoen euro. In Nederland liep de omzet na 2009 terug, in Vlaanderen gebeurde Afzet Vlaanderen dat pas na 2011, toen er nog 211 miljoen euro is omgezet. Inmiddels is de Vlaamse markt teruggezakt naar 200 miljoen, dat is 13,0 mln exx 13,8 mln exx 2008 2009 16,4 mln exx 16,1 mln exx 16,4 mln exx 15,6 mln exx 2010 2011 2012 2013 €208,8 mln €211,0 mln €207,6 mln nog altijd ruim boven 2008, terwijl in Nederland het verschil -116 miljoen bedraagt in die periode. In Nederland zijn de knippen met een harde klap op slot gegaan (waarna de hoogte van de spaarrekeningen een steile curve omhoog maakte), terwijl de Vlamingen zijn blijven spenderen. Daarbij speelt mee dat de Vlaming nog altijd niet graag online koopt Omzet Vlaanderen en de boekhandels liever fullprice boeken €202,8 mln aanbieden dan voordeeledities. Als de consument niet weet dat er ook voordeele- €200,6 mln €175,7 mln dities zijn, dan koopt hij dus gewoon fullprice edities. Ook verkoopt literatuur in Vlaanderen nog altijd beduidend beter en blijven de boeken van Bekende Vlamingen gestaag de bestsellerlijsten instromen. n +15,4% +3,0% +1,0% -1,4% -2,6% 2009 2010 2011 2012 2013 Tekst Vincent Elzinga m.m.v. GfK 2008 29
© Copyright 2024 ExpyDoc
