jaarVerSlag
2011
focus
klant
geriCHt
h1
leeSwijZer
In dit jaarverslag geven wij u een uitgebreid beeld van de
ontwikkelingen waar deltaWonen zowel intern als extern mee
h6
te maken heeft gehad. We nemen u mee langs onze projecten:
nieuwbouw en energierenovaties. Maar ook gaan we in op onze
leefbaarheidsinitiatieven. daarnaast ziet u dat we ook intern
werk aan de winkel hadden en de organisatie verder optimaliseerden. er is veel te vertellen. om u te helpen hebben we dit
jaarverslag toegankelijk gemaakt voor u.
1
dit jaarverslag kunt u lezen als app, gratis beschikbaar in de
appstore of als pdf. U kunt gemakkelijk door het jaarverslag
heen ‘bladeren’.
2
In elk hoofdstuk vindt u aan het begin een samenvatting en
een korte introductie. zo weet u precies welke onderwerpen
u kunt verwachten.
3
de strategische doelstellingen zijn beeldbepalend voor ons
meerjarenbeleid. U vindt een rapportage per doelstelling in
de verschillende hoofdstukken.
4
aan het einde van het jaarverslag vindt u onze
verantwoording over de financiën.
de informatie in dit digitale jaarverslag, inclusief eventuele bijlagen, is met de grootste zorg samengesteld. Met alle afgebeelde personen zijn afspraken gemaakt om hen te portretteren in woord en beeld.
Wij hebben zorg besteed aan het vooraf benaderen van genoemde personen en organisaties. U kunt hier verder geen rechten aan ontlenen.
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
h2
h3
h4
h5
h7
h8
h9
h10
inHouD
1
beleiD Met een FoCuS 6
2
ruiMte oM te leVen 14
3
De prijS Van prettig wonen 26
4
De kwaliteit Van DuurZaaMHeiD 34
5
Met pleZier in De buurt 42
6
Met Zorg DiCHtbij 54
7
Met Het oog op De klant 60
8
een teaM Met een FoCuS 70
9
beleiD aCHter De SCHerMen 82
10
FinanCiële inForMatie 112
11
jaarrekening 2011 132
12
oVerige gegeVenS 180
3
voorwoord door
eVert leiDeMan
focus
klant
geriCHt
4
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
geFoCuSt op De klant
Focus. dat is het thema van dit jaarverslag. het is de beste samenvatting
van een enerverend jaar.
We hebben jaren achter de rug dat de interne organisatie van deltaWonen
veel aandacht vroeg. vanaf 2009 hebben we een strategisch beleidsplan
waarin de klant centraal staat. vanaf 2011 is dat nog nadrukkelijker zichtbaar geworden. We focussen ons in- en extern op de klant, het komt tot
uiting in dingen die we doen.
focus. het verraadt oog voor de klant. oog voor de markt. oog voor
individuele mensen. en dat is precies waar we zoveel waarde aan hechten.
richting de klanten, die ons bestaansrecht vormen. Maar ook richting de
mensen die onze klantgerichtheid elke dag in de praktijk brengen: onze
medewerkers. We zijn trots op hun inzet en enthousiasme. ze hebben een
enorme prestatie geleverd. al doende en al lerende zijn we één deltaWonen
geworden. graag delen we de resultaten die we voor u en met u hebben
bereikt.
We vertrouwen erop dat u tussen de regels van dit jaarverslag door onze
drive leest. dat u proeft wat onze focus is. We zijn een financieel gezonde
organisatie waar de klant centraal staat. er zijn nog veel uitdagingen,
maar het jaar 2011 geeft ons alle reden om ambitieus te zijn. onze kracht?
durf en duurzaamheid!
deltaWonen
Evert Leideman
Zwolle, 23 april 2012
5
6
1
beleiD Met
een FoCuS
WaT ZaGEn WE In 2011 OM OnS HEEn GEBEUREn?
En WaT BETEKEnDE DaT VOOR DE KLanT En VOOR OnS?
WELKE UITDaGInGEn DIEnDEn ZICH aan En HOE
FOCUSTEn WE OnS OP DE KLanT? DaaR GaaT DIT
HOOFDSTUK OVER. HET STRaTEGISCH PLan ‘DURF En
DUURZaaMHEID’ HEEFT EEn VERVOLG GEKREGEn.
7
1.1
dIt hoofdstUk In het kort 8
1.2 de context 9
1.3 de ontWIkkelIngen bUIten 12
1.4 de ontWIkkelIngen bInnen 12
1.5 een voorUItblIk 13
1.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
corporaties kwamen in 2011 negatief in het nieuws. als deltaWonen lieten we
echter zien dat er ook positief nieuws is uit de branche. ondanks de situatie op de
woningmarkt, behaalden we onze verkoopdoelstellingen ruimschoots. en zeker zo
belangrijk: we verbeterden onze klantgerichtheid aanzienlijk. We focusten ons op de
klant. zo ging het klantenservicecentrum (ksc) van start, dat telefonische klantvragen snel en effectief afhandelt. We moesten daarvoor wel alle klantprocessen
eenduidig inrichten. het strategisch voorraadbeleid wisten we in 2011 in te rekenen
in de meerjarenbegroting. zo maakten we een grote stap vooruit, intern en extern.
8
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
1.2 De ConteXt
om het jaar 2011 in het juiste perspectief te zien, is het
die niemand uitsluit en die mensen uitzicht biedt op een
goed dat we eerst terugblikken. terug naar het jaar 2008.
betere toekomst op de terreinen wonen, werk, scholing,
We hadden de fusie al enkele jaren achter de rug. We
vrije tijd en zorg. duurzaamheid op het terrein van
hadden uitdagingen intern en extern. In 2008 maakten
‘profit’ vertaalt zich in het bewustzijn van deltaWonen,
we een nieuwe start met het strategisch plan ‘durf en
dat ze werkt met maatschappelijk vermogen. het is onze
duurzaamheid’. de ambities logen er niet om. We willen
taak om dat vermogen minimaal in stand te houden
productleider worden. klantgericht gaan werken. efficiënt
(revolving fund), maar als het mogelijk is, er waarde aan
en duurzaam worden. de eerste resultaten zagen we in
toe te voegen voor de toekomstige generaties.
2010. het afgelopen jaar maakten we nog een sprong
vooruit. Meebewegend met de actuele ontwikkelingen,
Strategische doelstellingen
stelden we een aantal doelstellingen bij of maakten ze
concreter. de aangepaste doelstellingen zijn besproken
Doelstelling Duurzaam wonen
tijdens de beleidsdag op 8 juli 2011 in aanwezigheid van
In 2012 weet 85% van onze huurders wat deltaWonen
directie, managementteam, concerncontroller, raad van
op het gebied van duurzaamheid doet, 70% van onze
commissarissen, secretaris van de ondernemingsraad en
huurders neemt zelf maatregelen om duurzaam te wonen
de externe accountant. onze visie, missie en strategische
en te leven op het gebied van co2-reductie.
doelstellingen - goedgekeurd door de raad van commis-
Doelstelling markt/klant in beeld
sarissen - luiden nu als volgt:
per 1 juli 2011 heeft deltaWonen haar markt en klant in
beeld. vanaf 2012 wordt het strategisch voorraadbeleid
Visie en missie
fasegewijs ingevoerd. eind 2012 is er een integraal beeld
Wij voelen ons verantwoordelijk voor duurzaamheid. Wij
van klant en markt.
kunnen een rol spelen in het stimuleren van duurzaam-
Doelstelling energiebeleid
heid in onze omgeving en in het leven van onze huurders.
het doel is om in 2020 alleen nog woningen met energie-
die verantwoordelijkheid willen wij nemen. binnen die
label a-, b-, c- en d in bezit te hebben. bestaand bezit
verantwoordelijkheid kiest deltaWonen voor de strategie
wordt opgewaardeerd naar minimaal energielabel b.
van productleider. dit houdt in dat we ons willen onder-
Doelstelling coalities
scheiden door de aard en de inhoud van onze producten
deltaWonen sluit jaarlijks nieuwe vitale coalities op het
en diensten voor onze klanten. We worden niet de goed-
snijvlak van wonen, werken, leren, vrije tijd en zorg in elk
koopste corporatie. ook niet degene die alle wensen en
van onze werkgebieden.
eisen van onze klanten gaat vervullen. Wel bieden we,
Doelstelling medewerkers
op basis van gedegen kennis van en onderzoek naar de
per 1 juli 2010 hebben 90% van de medewerkers een
wensen van onze klanten, een breed en gevarieerd palet
pop; 80% van de pop’s is geïmplementeerd. In de
aan duurzame producten en diensten. als marktonder-
periode 2011-2014 groeit 90% van de medewerkers
zoek uitwijst dat onze klanten daar behoefte aan hebben,
naar volledige competentie in hun functie.
zullen wij nieuwe producten ontwikkelen. bovendien
Doelstelling borging vermogen
bekijken we de mogelijkheid om onze bestaande producten
deltaWonen borgt haar vermogen door:
aan nieuwe klantgroepen aan te bieden.
1. kasstromen (minimaal 2 miljoen euro).
2. solvabiliteit minimaal 25%.
Wij geven in onze strategie invulling aan de drie terreinen
3. Icr (norm = 1 incl. aflossingsfictie).
waarop duurzaamheid zich afspeelt. als het gaat om
4. Woningverkopen op peil.
‘planet’ betekent het dat deltaWonen duurzaam handelt
Doelstelling vermogensbeheer
op ecologisch terrein. In het bevorderen van energiezuinig
eind december 2011 zijn de kpI’s door het management-
wonen bijvoorbeeld, in het gebruik van materialen, in
team vastgesteld. Met ingang van 2012 wordt over
de eisen die aan leveranciers worden gesteld en in onze
de strategische kpI’s gerapporteerd en wordt een
eigen bedrijfsvoering. duurzaamheid voor ‘people’ houdt
verdere verdiepingsslag gemaakt. per 1 april 2012
in dat deltaWonen wil meewerken aan een samenleving
geeft deltaWonen invulling aan het assetmanagement.
9
interView
Met
eSMee polHouD en MarC wÜSt
studenten
“Dubbel gelukkig
in ons
appartement”
sinds een paar weken wonen
esmee polhoud en Mark Wüst in
hun tweekamerappartement in zwolle.
een relatief jonge woning van deltaWonen.
“een heel verschil met de studentenflat,
waar we hiervoor in woonden”, vindt
esmee. “daar deelden we de keuken
met anderen en moesten we naar de
wasserette voor de was. Maar het was
ook een leuke tijd. Uiteindelijk is daar
de liefde tussen Mark en mij ontstaan.”
verhuizen én studeren tegelijk betekent
veel stress en drukte, maar deltaWonen
dacht goed mee, vertelt esmee. “We
zouden de sleutel op een maandag
krijgen, waardoor we een heel weekend
klussen misliepen. deltaWonen heeft toen
alles gedaan om ervoor te zorgen dat we
toch op vrijdag de sleutel kregen. daardoor konden we een paar dagen eerder
aan het werk.”
de twee studenten hebben het prima naar
hun zin in hun appartement. “We wonen
nu lekker rustig, mét een wasmachine én
met elkaar.” lachend: “We zijn hier dubbel
gelukkig.”
10
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11
1.3 De ontwikkelingen buiten
In 2011 waren het vooral externe
ontwikkelingen die ons bezighielden.
Ontwikkelingen die voor iedereen
in het oog sprongen. Een korte
­toelichting.
Het KSC:
1.betekent een enorme verbetering van onze
klantvriendelijkheid en servicegraad.
2.is bemand door mensen die afkomstig zijn van de
vestigingen Zwolle, Kampen en Wezep (gemeente
Oldebroek). Dat is wat we willen: de talenten die we in
huis hebben alle ruimte geven om zich te ontwikkelen.
Corporaties negatief in het nieuws
Klantprocessen geoptimaliseerd
Woningcorporaties hebben maatschappelijk kapitaal. En
Om onze financiële doelstellingen in de toekomst te halen,
het is belangrijk hoe zij met dit kapitaal omgaan en welke
is het van belang dat we efficiënt zijn georganiseerd.
risico’s zij nemen. Dat bleek in 2011. De corporaties
Daarvoor is het een voorwaarde dat we de klant- en
kwamen opnieuw negatief in het nieuws. Als deltaWonen
bedrijfsprocessen in beeld hebben. Alleen dan kunnen we
distantiëren we ons van deze ontwikkelingen. Natuurlijk,
ze verbeteren en efficiënter maken. De start van het KSC
we volgen ze op de voet en waar mogelijk denken we
was een goede aanleiding om aan de slag te gaan met ­
mee. Maar eerst steken we vooral energie in de positieve
de processen. Het KSC zou alleen kunnen functioneren
ontwikkeling van deltaWonen. Er zijn corporaties waar
als alle klantprocessen eenduidig ingericht en helder
het heel goed gaat. Wij zijn daar een voorbeeld van. We
beschreven zijn. Onder de uitdagende projectnaam
zouden graag zien dat de media hun aandacht evenredig
KERMIT 2.0 (‘it’s not easy being green’) brachten we
verdelen over het negatieve én het positieve nieuws.
elf klantprocessen in beeld. Elk proces is intern
gecertificeerd. Aan het einde van het jaar waren de
Waardedaling onroerend goed
elf klantprocessen gereed. Elf processen die een klant­
De gemiddelde waarde van een koopwoning in Nederland
gerichte dienstverlening waarborgen!
daalde in 2011 met 4 %. Een herstel van de prijzen van
koopwoningen zit er voorlopig niet in. Deze ontwikkeling
Nieuw woonruimteverdeelsysteem
is uiteraard ook merkbaar in ons werkgebied. Het dwingt
We introduceerden een nieuw woonruimteverdeelsysteem.
ons actief bezig te zijn met waardemanagement. We
U leest er meer over in hoofdstuk 2. We hebben dit
kunnen de marktprijzen niet beïnvloeden. Maar we kunnen
onderdeel van onze organisatie geoptimaliseerd.
met de juiste investeringen wel zorgen voor waardebehoud
U komt er verschillende voorbeelden van tegen in dit
Strategisch voorraadbeleid ingerekend in
meerjarenbegroting
jaarverslag. Ondanks de moeilijke situatie in de markt
Het is niet moeilijk om ambities te hebben. Maar zijn ze
zijn we erin geslaagd in 2011 onze doelstelling voor de
ook haalbaar? Dat was jarenlang voor deltaWonen ook de
woningverkopen ruimschoots te halen. Daardoor kunnen
vraag. In 2011 hebben we ons strategisch voorraadbeleid
wij blijven investeren.
geheel ingerekend in de meerjarenbegroting. Op basis van
en verhoging van de waarde van ons bestaand bezit.
de klantbehoefte (die kennis hebben we in huis) hebben
1.4 De ontwikkelingen binnen
we een strategisch voorraadbeleid opgesteld. Het accent
is daarin verschoven van nieuwbouw naar energierenovatie (het toepassen van energiemaatregelen aan de
Het Klantenservicecentrum (KSC)
gaat live!
woning) en herontwikkeling. Er zit nog wel spanning op
Op 11 februari 2011 ging ons KSC van start. Vanaf dat
een groot deel van ons strategisch voorraadbeleid kunnen
­moment wordt het gros van alle telefonische klantvragen
uitvoeren, met behoud van onze financiële continuïteit.
in één keer afgehandeld, zonder doorverbinden. In
hoofdstuk 7 komen we daar nog op terug. Het KSC staat
symbool voor het nieuwe deltaWonen.
12
de getallen, maar we weten nu dat we de komende jaren
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
klanttevredenheid toegenomen
tot en met 2011 werd elke twee jaar de klanttevredenheid
gemeten in het kader van het kWh-huurlabel. In 2011
scoorden we hogere cijfers dan ooit. voor ons de bevestiging dat onze ambitie - een klantgerichte organisatie
- werkelijkheid wordt. vanaf 2012 wordt onze klanttevredenheid voortdurend gemeten door het kWh.
1.5 een Vooruitblik
Volhouden en doorgaan
In het jaar 2011 boekten we vooruitgang als deltaWonen.
Intern en extern. We werden veel klantgerichter.
Medewerkers groeiden in hun rol. Meer dan ooit vormen
we nu één organisatie. resultaten waar alle medewerkers
aan bijgedragen hebben. Maar we zijn er nog niet. We
bevinden ons in een grootschalige transitie van een
aanbodgerichte naar een klantgerichte organisatie. deze
overgang vergt veel van de medewerkers. de werkdruk is
toegenomen en dat is voelbaar. processen moeten onder
de loep worden genomen en geïmplementeerd worden.
We zijn er zeker van dat het aan bereidwilligheid, teamgeest en enthousiasme niet zal ontbreken. Maar we zullen
dit continue verbeterproces goed moeten managen. Qua
timing en qua tempo.
4% meer productiviteit
de noodzaak van interne optimalisatie blijft bestaan. In
2014 moeten we zo’n € 4,5 miljoen heffing betalen aan
den haag, als bijdrage in de huurtoeslag. dat is circa 4%
van ons jaarbudget. als we geen concessies willen doen
aan geplande investeringen, zullen we de komende twee
jaar dus 4% meer inkomsten moeten genereren. dat is de
uitdaging waar we ook in 2012 aan zullen werken. genoeg
te doen…
13
14
2
ruiMte oM
te leVen
HOE VERDEELDEn WE In 2011 DE BESCHIKBaRE
WOOnRUIMTE? aan WELKE nIEUWBOUW- En
REnOVaTIEPROJECTEn WERKTEn WE? KORTOM: HOE
CREËERDEn WE RUIMTE OM TE LEVEn? na HET LEZEn
Van DIT HOOFDSTUK BEnT U OP DE HOOGTE.
15
2.1 dIt hoofdstUk In het kort 16
2.2 de WoonrUIMtebeMIddelIng 17
2.3 nIeUWboUW- en ModernIserIngsprojecten 21
2.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
We introduceerden een nieuw woonruimteverdeelsysteem. eind 2011 stonden
24.875 woningzoekenden ingeschreven in dit systeem. In totaal wezen we 1.125
woningen toe in zwolle, kampen en oldebroek. Met name in zwolle was de vraag
aanzienlijk groter dan het aanbod. We leverden in totaal 202 nieuwe woningen op
en werkten aan de modernisering van woningen in verschillende wijken.
16
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
2.2 De woonruiMtebeMiDDeling
de gemiddelde wachttijd voor de wensmodule bedroeg
3,6 jaar. door de verdeling naar verschillende modules
woningverdeling
is deze wachttijd niet helemaal vergelijkbaar met de
In 2011 werden we als organisatie klantgerichter dan
wachttijd van 3,1 jaar in 2010.
ooit. dat was ook merkbaar bij de woonruimteverdeling.
We introduceerden samen met de woningcorporaties
kampen
van zwolle, kampen en Ijsselmuiden een nieuw woon-
In kampen reageerden gemiddeld 39 mensen op een
ruimteverdeelsysteem via www.dewoningzoeker.nl. Met
woning. Iets meer dan in 2010. In de wensmodule wezen
dit systeem kunnen we de beschikbare woonruimte nog
we 104 woningen toe, in de spoedmodule 56 woningen.
klantgerichter verdelen. het systeem bestaat uit drie
de gemiddelde wachttijd voor de wensmodule bedroeg
modules: de wensmodule, de spoedmodule en de vrije
4,8 jaar. let op: dit is niet te vergelijken met zwolle. In
sectormodule. de wensmodule is bedoeld voor mensen
kampen wordt de tijd tussen inschrijfdatum en datum
die - zoals de naam zegt - er woonwensen op nahouden
toekenning als wachttijd gezien. In zwolle gaat de meter
en daar een woning bij zoeken. de spoedmodule is voor
pas lopen als een woningzoekende voor de eerste keer
huurders die een woning móeten hebben. door middel
reageert.
van loting worden de woningen onder deze spoedzoekers
verdeeld. de woningen in de vrije sectormodule zijn
oldebroek
bedoeld voor mensen met een belastbaar jaarinkomen
In oldebroek is de woningmarkt beduidend minder gespannen
van € 33.614,- tot € 43.000,-.
dan in zwolle en kampen. er reagerden gemiddeld 12 mensen
op een woning. We wezen in totaal 108 woningen toe;
bij de start van het nieuwe systeem in mei moest elke
een daling van 1% ten opzichte van 2010. de helft van de
woningzoekende zich opnieuw inschrijven. eind 2011
toegewezen woningen staat in Wezep.
hadden 24.875 woningzoekenden zich opnieuw ingeschreven. dat is tweederde van de woningzoekenden.
In oldebroek publiceerden we huurwoningen voorheen in
dat is beduidend meer dan het landelijk gemiddelde
de Woonkrant. dat deden we samen met UWoon, omnia
(bij vergelijkbare projecten schrijft slechts de helft zich
Wonen en woningstichting putten. de Woonkrant was
opnieuw in). van deze woningzoekenden reageren er
relatief kostbaar en arbeidsintensief. daarom kozen we
9.018 minimaal eens per jaar op een aangeboden woning.
voor een oplossing die breder toegankelijk en bovendien
dat is een daling van 24% ten opzichte van 2010. en
milieuvriendelijker is: internet. op 1 december 2011
dat is verklaarbaar: in het oude verdeelsysteem werd in
lanceerden we een nieuwe website. de introductie verliep
zwolle vaak gereageerd op de puntenadvertentie.
goed en leidde nauwelijks tot vragen van woningzoekenden.
sinds de ingebruikname van het nieuwe systeem in mei
voor seniorenwoningen ontwikkelden we een classificatie-
2011, hebben we 1.017 toewijzingen gedaan: 823 in
systeem. de woningen worden ingedeeld in een klasse.
zwolle en 194 in kampen. bij 44 woningen gaat het om
hierbij wordt gekeken naar de toe- en doorgankelijkheid
woningen in de zogenaamde vrije sectormodule.
van de woning (zijn de voorzieningen gelijkvloers en/of is
de woning geschikt voor rollator- en/of rolstoelgebruik?).
een deel van de woningzoekenden is niet in staat om zelf
In 2012 zal het systeem in gebruik worden genomen.
te zoeken óf op zoek te gaan naar zeer specifieke woningen.
Wij helpen hen met persoonlijke bemiddeling. komt er
Verantwoording inkomensgrens
een geschikte woning vrij, dan worden deze klanten door
deltaWonen is er primair voor mensen die niet in staat
een van onze medewerkers benaderd. op die manier hebben
zijn een eigen woning te kopen. de europese regelgeving
we in 2011 20% bemiddeld.
verbindt daar een voorwaarde aan: minimaal 90% van
ons woningbezit moeten we toewijzen aan huishoudens
Zwolle
met een inkomen tot € 33.614,-. In 2011 hebben we
In zwolle leverde een woning gemiddeld 124 reacties op.
aan die norm voldaan. ruim 91% van het woningbezit
dat is minder dan in 2010. In de wensmodule wezen we
wezen we toe aan mensen met een inkomen onder deze
436 woningen toe, in de spoedmodule 252 woningen.
inkomensgrens.
17
18
interView
Met
keeS Van pijkeren
lid klankbordgroep energierenovatie Wezep
“DeltaWonen neemt
ons als bewoners
serieus”
al 47 jaar bewoont kees van pijkeren
(72) met zijn vrouw zijn huidige woning
in Wezep. de tweede helft van 2011 was
de meest ingrijpende van al die jaren.
de hele wijk werd compleet gerenoveerd.
“alles stond even op z’n kop”, blikt van
pijkeren terug. “het dak ging er zelfs af.”
toch kijkt hij tevreden terug. “voordat de
renovatie begon, werd er een klankbordgroep van bewoners samengesteld, waar
ik ook lid van ben. We hebben uitstekend
samengewerkt met deltaWonen en samen
veel bereikt, mag ik wel zeggen.”
een bewijs is het toilet op de eerste
verdieping, vindt van pijkeren. “In de
modelwoning was die niet aanwezig.
namens de buurtbewoners hebben we
voor een extra toilet en een ruimere
douche gepleit. deltaWonen heeft daarnaar geluisterd. We worden als bewoners
serieus genomen en wonen nu aanzienlijk
comfortabeler en energiezuiniger. In een
woning van bijna 50 jaar, die weer als
nieuw is.”
19
20
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
2.3 nieuwbouw- en MoDerniSeringSprojeCten
Durf en Duurzaamheid…
In 2011 kregen de projecten echt vorm in de geest van
durf en duurzaamheid. We hadden in 2009 en 2010 durf
nodig om een aantal nieuwbouwprojecten opnieuw onder
de loep te nemen. deze projecten pasten niet meer in
onze visie. We hakten de knoop door en ontwikkelden ze
opnieuw volgens onze nieuwe visie. ook hebben we onze
projectenportefeuille opnieuw ingericht met het accent
op modernisering en energierenovatie van bestaande
bouw. nieuwbouwprojecten kregen een andere invulling,
gebaseerd op onze kennis van de markt, waardevastheid
en duurzaamheid. de eerste pilotprojecten voor de
energierenovatie en modernisering van bestaande
woningen werden opgeleverd. In totaal leverden we 118
woningen op. dat is weliswaar minder dan de voorgaande
jaren, maar gezien het grote aantal lopende projecten zal
dit aantal aanzienlijk toenemen in 2013 en 2014.
Opleveringen nieuwbouw- en moderniseringsprojecten
2011
project
Huur
zwolle, campherbeeklaan
2
zwolle, simon van slingelandtplein
12
zwolle, diezerenk
23
zwolle, saMen
koop
-
1
kampen, hanzewijk cluster 1
16
kampen, hanzewijk cluster 2b
12
kampen, hanzewijk cluster 2b
2
kampen, hanzewijk cluster 2b
33
kampen, hanzewijk cluster 3ab
18
kampen, hanzewijk cluster 1c
2
oldebroek, het ebc eikenhorst
8
oldebroek, het ebc eikenhorst
1
-
oldebroek, tulp-, anjer-, dalhiastraat
12
-
oldebroek, lavendelstraat e.o.
83
totaal
170
55
(Totaal 225 woningen waarvan 118 nieuwbouwwoningen)
21
Per 31 december 2011 zijn 1.309 woningen in voorbereiding voor ontwikkeling of modernisering, die als volgt over
de projecten zijn verdeeld:
project
Huur
koop
zwolle, jufferenwal
21
-
zwolle, stadshagen II de tippe
40
-
zwolle, vogelbuurt fase I
61
-
zwolle, amati holtenbroek
21
-
zwolle, campherbeeklaan
12
-
zwolle, anjerweg Westenholte
66
-
zwolle, abel tasmanstraat (Wipstrik)
14
-
6
-
zwolle, Meppelerstraatweg
zwolle, populierenstraat (diezerpoort)
264
-
zwolle, simon van slingelandtplein (dieze-oost)
102
-
zwolle, diezerenk
50
-
oldebroek, veldheem
51
-
8
-
12
-
8
-
oldebroek, verbouw oudbouw het ebc eikenhorst
oldebroek, pr. Irenelaan Wezep
oldebroek, j. van olde barneveld, oosterwolde
kampen, cpo ‘de dijk’
kampen, hanzewijk gezondheidscentrum
kampen, hanzewijk cluster 3b
-
-
32
95
17
kampen, hanzewijk cluster 6
24
44
kampen, hanzewijk cluster 7
40
32
kampen, hanzewijk cluster 4
kampen, juliana van stolberg
45
kampen, Margaretha
92
kampen, greenterweg
24
kampen, pannekoekendijk
95
totaal
22
14
1.327 m2
1.165
19
144
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Van Heutsz Kazerne Kampen
23
Zwolle
Vogelbuurt
In april 2011 sloten we met de gemeente een ontwikkel-
Stadshagen
overeenkomst voor een nieuwe vogelbuurt. de eerste fase
duurzaam wonen, zoals we dat in ons strategisch
bestaat uit 61 grondgebonden sociale huurwoningen.
beleidsplan als ideaal zagen, krijgt gestalte in de stads-
eind 2011 dienden we hiervoor de bouwaanvraag in.
uitbreidingswijk stadshagen. Wij zijn betrokken bij de
het plan is om woningen te ontwikkelingen die qua
ontwikkeling van het gebied de tippe (tussen stadshagen
architectuur recht doen aan hun locatie, dichtbij de
en Westenholte). We verwachten hier tussen de 30 en 40
binnenstad. We verwachten medio 2012 te kunnen
grondgebonden sociale huurwoningen te realiseren. We
starten met de bouw.
streven naar zogenaamde energie-nul-woningen. dit zijn
woningen die geen externe energie nodig hebben voor
kampen
de verwarming. de energie die nodig is, produceert de
woning zelf met een zonnepaneel of een warmtepomp.
Hanzewijk
In 2012 willen we gaan starten met de bouw.
de hanzewijk ondergaat een succesvolle metamorfose.
de oude hanzewijk maakt plaats voor een nieuwe wijk,
Campherbeeklaan
met nieuwe woningen en voor opvallend enthousiaste
We leverden 2 koopwoningen op aan de campherbeeklaan.
bewoners. In 2011 sloopten we 162 woningen en 12
de 12 sociale grondgebonden patiowoningen worden
garages. We bouwden door aan de nieuwe woningen.
begin 2012 opgeleverd. de gemeente én de inwoners
omdat ook de 47 middeldure eengezinswoningen snel
van berkum zijn uitermate positief over de ontwikkeling
waren verkocht, konden we de werkzaamheden in één
van deze woningen. We hebben omwonenden en belang-
fase uitvoeren. ook deze koopwoningen zijn in 2011
stellenden nauw betrokken bij de ontwikkeling.
opgeleverd.
We besloten aan de koggesingel 32 appartementen te
SaMEn
bouwen - mede dankzij bijdragen van de gemeente en
In het oude postkantoor in zwolle is het project saMen
het agentschap nl ter stimulering van de bouwproductie.
van start gegaan. We zochten een partij die maatschap-
eén blok van 16 appartementen is grotendeels verkocht.
pelijk onderneemt. na een prijsvraag selecteerden we
voor het andere hebben verschillende marktpartijen
saMen (voor meer informatie: zie www.samenzwolle.nl).
interesse getoond. de economische situatie houdt de
na een verbouwing kon saMen zich in december 2011 op
vernieuwing van de hanzewijk niet tegen!
de begane grond vestigen.
We waren nauw betrokken bij de realisatie.
Margaretha en Myosotis
het verzorgingshuis Margaretha en Myosotis is
Dieze-Oost
gedeeltelijk gesloopt. het archeologisch onderzoek ter
de eerste woningen in het project simon van slingelandt-
plaatse is afgerond. samen met Ijsselheem werkten we in
plein zijn opgeleverd naar tevredenheid van de bewoners.
2011 aan de plannen voor deze locatie. eén ding was me-
deze woningen maakten een sprong van gemiddeld ener-
teen duidelijk: we wilden een duurzaam, energiezuinig ge-
gielabel f naar energielabel a. de authentieke uitstraling
bouw realiseren. bij het ontwikkelen van het planconcept
van de gevels werd daarbij behouden. de modernisering
betrokken we de gemeente en omwonenden intensief. zo
krijgt in 2012 een vervolg.
hadden we overleg tijdens bijeenkomsten en gaven we
We maakten met de gemeente zwolle en sWz strategische
informatie via nieuwsbrieven. het planconcept dat we
afspraken over de verdere toekomst van dieze-oost.
uiteindelijk presenteerden, werd heel positief ontvangen.
Wat is de positionering van de wijk en wat is de gewenste
24
doelgroep? We merkten dat onze inbreng daarbij waarde-
Van Heutszkazerne
vol was. op basis van de klantsegmentatie en kennis
dankzij de toekenning van een aanzienlijke subsidie door
van de markt konden we de juiste input geven. dat heeft
de provincie overijssel, konden we de restauratie van
geleid tot een planning van de vastgoedontwikkeling in
het monument uitvoeren. We restaureerden in 2011 de
dieze-oost. de gemeente zal de ontwikkeling van het
buitengevels, de kozijnen en de dakconstructie. gelijktijdig
openbaar gebied op deze plannen afstemmen.
bezonnen we ons op de invulling van het complex.
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
samen met de gemeente ontwikkelden we plannen voor
einde exploitatie
een cultuurcluster in dit gebouw: een clustering van cul-
Woningen die niet meer efficiënt gerenoveerd kunnen
turele instellingen, zoals een bibliotheek, Ijsselacademie,
worden, slopen we. In 2011 ging het om 196 woningen
gemeentearchief, etc.
en 12 garages. ook is het voormalige verzorgingshuis
veldheem gesloopt. op 12 galerijappartementen na waren
oldebroek
deze appartementen niet meer in exploitatie. de laatste
bewoners werden in september 2011 uitverhuisd.
Locatie Veldheem
het concept voor het woonzorgcentrum werkten we
In Wezep stelden we een verhuurstop in voor het complex
verder uit. In 2012 zal hier meer duidelijkheid over komen.
spoorlaan. het pand werd niet gesloopt: er waren andere
argumenten, waaronder overlast en gestripte woningen.
Cliëntenstudio’s het EBC Eikenhorst
op dit moment zijn 3 duplexeenheden in beheer gegeven
We ontwikkelden samen met het evangelisch
aan ad hoc. ook de verhuur van de Willem de zwijger-
begeleidingscentrum (ebc) 8 cliëntenstudio’s
kazerne in oldebroek is per 31 december 2011 beëindigd.
met een begeleiderswoning.
We zijn in onderhandeling met een koper voor overname
van het complex.
goede samenwerking met gemeenten
We werkten opnieuw nauw samen met de gemeenten.
In de gemeente kampen stond, behalve de nieuwbouw,
vooral het op niveau houden van de sociale woningvoorraad centraal. Met de gemeente zwolle overlegden we intensief over de revitalisering van de wijken kamperpoort
en dieze-oost. ook zoeken we met deze gemeente naar
een structurele oplossing voor studentenhuisvesting.
Margaretha - Kampen
25
26
3
De prijS
Van prettig
wonen
HOE GInGEn WE In 2011 OM MET DE HUURPRIJZEn?
HOE LIETEn WE DaaRIn DE EnERGIEPRESTaTIES Van
DE WOnInGEn MEEWEGEn? En HOE OnTWIKKELDEn
DE BETaLInGSaCHTERSTanDEn ZICH?
U LEEST HET In DIT HOOFDSTUK.
27
3.1 dIt hoofdstUk In het kort 28
3.2 de jaarlIjkse hUUraanpassIng 29
3.3 hUUrachterstanden 32
3.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
In 2011 pasten we opnieuw gedifferentieerde huurverhoging toe. het idee:
wie in een woning woont met een ongunstig energielabel krijgt een lagere
huurverhoging. het aantal openstaande vorderingen steeg in 2011 mede door de
economische recessie. We besloten daarom extra aandacht te geven aan ons
incassobeleid. de aandacht voor (schuld)hulpverlening leidde tot een daling in het
aantal aanzeggingen en daadwerkelijke ontruimingen.
28
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
3.2 De jaarlijkSe HuuraanpaSSing
bij het verhogen van de huurprijzen, hanteerden we
opnieuw de woonlastenbenadering. We keken daarbij
naar de huurprijs én de energiekosten. voor de woningen
met energielabel a, b, c of d voerden we een huurverhoging van maximaal 1,3% door. net als voor de bedrijfsruimten, garages en parkeerplaatsen. dit is de inflatievolgende huurverhoging zoals deze door het ministerie
is vastgesteld. de bewoners van deze woningen hebben
relatief veel wooncomfort en lagere energiekosten.
bewoners van woningen met energielabel e, f of g hebben
echter hogere energiekosten. daarom kregen zij een
lagere huurverhoging. 1,1% voor de woningen met label
e, 0,9% voor de woningen met label f en 0,7% voor de
woningen met label g. We vinden het belangrijk om de
energiezuinigheid van een woning te laten meewegen bij
de huurprijsverhoging. Uiteindelijk is het ons doel om in
2020 alleen nog maar woningen te verhuren met label a,
b, c of d; woningen met comfort voor de huurder en een
laag energieverbruik.
29
interView
Met
joke buter
bestuurslid centrale bewonersraad
“Bewoners worden
nog beter en
sneller geholpen”
een woningcorporatie moet dienend zijn
voor haar klanten”, vindt joke buter uit
kampen. “de centrale bewonersraad,
waar ik bestuurslid van ben, is daar in
feite al een voorbeeld van. namens alle
bewoners houden wij toezicht op het
beleid en de besluiten van deltaWonen,
zodat de woningcorporatie zo goed
mogelijk rekening kan houden met haar
klanten.” dat vertaalt zich in de praktijk,
is de ervaring van buter. “Wij horen
veel van de bewoners en weten wat er
speelt. deltaWonen pakt de dingen die
wij doorgeven op en zoekt naar de beste
oplossing. het jongste bewijs is natuurlijk
het klantenservicecentrum, dat in 2011 is
gestart. bewoners met vragen of klachten
kunnen nu beter en sneller geholpen
worden. een mooie stap voorwaarts in
de klantgerichtheid van deltaWonen.
31
3.3 HuuraCHterStanDen
incassobeleid
We hebben een helder en zakelijk uitgangspunt voor ons incassobeleid. een streng incassobeleid is een sociaal
incassobeleid. Is er sprake van schuldenproblematiek? dan willen we daar in een zo vroeg mogelijk stadium bij
betrokken worden. alleen dan kunnen we hoog oplopende schulden helpen voorkomen. bij één of uiterlijk twee
maanden huurachterstand nemen we persoonlijk contact op en denken we na over vervolgstappen. Waar nodig
bieden wij passende hulpverlening, samen met partners op het snijvlak van zorg en welzijn.
De cijfers
het jaar 2011 ziet er in cijfers als volgt uit.
reguliere huur
Datum
kpI (31/12/2011)
€ x 1.000
Huurachterstand in
Dossiers
% van jaarhuur
Huurachterstand in % van jaarhuur
Zwolle
kampen
oldebroek
724
1.000
0,90
0,9
0,9
0,9
31/12/2011
1.099
1.242
1,36
1,44
1,43
0,91
31/12/2010
902
1.203
1,15
1,23
1,18
0,76
31/12/2009
803
1.173
1,04
1,04
1,20
0,70
realisatie:
ten opzichte van 2010 is de huurachterstand gestegen met € 197.000,- (+ 39 dossiers). We wilden juist een daling
bereiken. de stijging laat zich voornamelijk verklaren door de algemene economische ontwikkeling (stijgende schuldenlast, langere betalingstermijnen). het aantal dossiers Wsnp (= Wet schuldsanering natuurlijke personen) is in 4 jaar
tijd gestegen van 79 (€ 89.000,-) naar 151 dossiers (€ 293.000,-). door de werking van de wet is deze tendens door
deltaWonen moeilijk te beïnvloeden.
overige (totale) vorderingen
Verdeling over gemeenten
de totale vorderingen die we hebben uitstaan bij onze huurders bedragen per 31 december 2011 € 2.324.000,- en zijn
als volgt over de gemeenten verdeeld:
€ x 1.000
Zwolle
% totaal
€ x 1.000
kampen
% totaal
oldebroek
€ x 1.000
% totaal
31/12/2011
1.522
65
602
26
199
9
2.324
31/12/2010
1.359
67
517
26
151
7
2.027
31/12/2009
1.148
66
473
27
121
7
1.742
verdeling jaarhuur
56
30
14
bovenstaande tabel bevestigt dat het betaalgedrag in oldebroek redelijk tot goed is. de huurachterstanden in zwolle
zijn hoger dan verwacht mag worden op basis van de verdeling van de jaarhuur over de locaties. kampen blijkt licht
positief af te steken ten opzichte van het gemiddelde.
32
totaal
€ x 1.000
Ziekteverzuimpercentage 2002 - 2011
8,12%
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
6,90%
5,67%
4,45%
3,22%
2,00%
2002
2003
2004
2005
Exclusief zwangerschap
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Inclusief zwangerschap
het verloop van de totale vorderingen over de afgelopen
3 jaar geeft het volgende beeld, in grafiekvorm:
€ 2.500.000
€ 2.000.000
€ 1.500.000
€ 1.000.000
2011
2010
2009
€ 500.000
€0
Januari
Maart
Februari
Mei
April
Juli
Juni
September
Augustus
November
Oktober
December
Uit de grafiek blijkt dat de achterstanden blijven stijgen.
Minder ontruimen
daarom besloten we in oktober het incassoproces extra
In het voorgaande jaar, 2010, moesten we in 21 gevallen
aandacht te geven. We voeren in 2012 veranderingen
tot ontruiming overgaan. We namen ons voor om in
door om zowel in zakelijk als sociaal opzicht de achter-
2011 niet vaker te ontruimen. die doelstelling hebben we
standen effectief terug te dringen.
behaald.
Vorderingen naar ouderdom
Datum
de totale vorderingen die deltaWonen heeft uitstaan bij
realisatie 2011
66
20
30
huurders bedragen € 2.324.000,- (2,9% van de jaarhuur,
realisatie 2010
101
21
21
aanzeggingen ontruimingen
%
2.753 dossiers). hiervan is € 1.816.000,- (1.802 dossiers,
gemiddelde waarde € 1.007,- per dossier) ouder dan 6
We sturen - in het kader van het armoedepact en
maanden.
convenant schuldhulpverlening - meer op het beheersen
van achterstanden. leidt incasso niet tot betaling, dan
zoeken we samenwerking met hulpverleningsinstanties.
daaraan is het dalende aantal aanzeggingen en
ontruimingen te danken.
33
34
4
De kwaliteit
Van
DuurZaaMHeiD
OnZE WOnInGEn MOETEn VOLDOEn aan DE EISEn
Van VanDaaG En DE WEnSEn Van MORGEn.
HOE GaVEn WE DaaR In 2011 InVULLInG aan?
WELKE VORDERInGEn MaaKTEn WE? HOE STaaT HET
ERVOOR MET DE EnERGIEREnOVaTIE? na HET LEZEn
Van DIT HOOFDSTUK BEnT U OP DE HOOGTE.
35
4.1 dIt hoofdstUk In het kort 36
4.2 Investeren In kWalIteIt 37
4.3 het onderhoUd 37
4.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
4.4 alleen Maar energIezUInIge WonIngen In 2020 40
steeds vaker combineren we groot onderhoud met energierenovatie. dat past in
onze doelstelling om in 2020 alleen nog woningen met energielabel a, b, c of d te
hebben. 130 woningen met voorheen label e/f verdienden na een renovatie label
a/b. bij deze grootschalige projecten werkten we nauw samen met de bewoners.
36
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
4.2 inVeSteren in kwaliteit
als woningcorporatie investeerden we in 2011 opnieuw
opruimen van wietplantages. ook hebben wij in 2011
in een kwalitatief goed woningaanbod. daarbij stonden
relatief veel mutatieonderhoud verricht aan woningen die
twee uitgangspunten centraal: duurzaam voorzien in de
bestemd waren voor de verkoop om de verkoopsnelheid te
wensen van de klant én behoud van de vastgoedwaarde.
bevorderen.
deze twee uitgangspunten komen samen in ons strategisch voorraadbeleid. We bouwen, moderniseren en
het service- en mutatieonderhoud laat de volgende
renoveren. Maar ook voerden we klein en groot onder-
ontwikkeling zien:
houd uit. We willen woningen exploiteren die voldoen
aan onze kwaliteitseisen. Woningen die comfortabel en
energiezuinig zijn. alleen als het niet anders kan, worden
bestaande woningen gesloopt.
VERLOOP REALISATIE SERVICE- EN MUTATIEONDERHOUD 2009-2011
€ 3.000.000
4.3 Het onDerHouD
klantvriendelijk onderhoud
bij het plannen en uitvoeren van onderhoud aan woningen,
staat de klant centraal. Waar mogelijk werkten we in
2011 nog klantgerichter. We pasten onze planning
€ 2.000.000
€ 1.000.000
€0
2009
bijvoorbeeld zó aan, dat huurders niet meer een heel
2010
serviceonderhoud
dagdeel thuis hoeven te blijven maar slechts twee uur.
2011
mutatieonderhoud
Serviceonderhoud
Contractonderhoud
door serviceonderhoud aan bestaande woningen zorgen
In 2011 is een opsplitsing gerealiseerd in de contrac-
we ervoor dat de kwaliteit van de woningen gewaarborgd
ten. de contracten die gerelateerd zijn aan bewoners,
blijft. Én dat de woningen blijven voldoen aan de wensen
zoals schoonmaak, tuinonderhoud en servicekosten zijn
van de huurders.
ondergebracht bij de afdeling Wonen. de overige contracten zijn ondergebracht bij de afdeling vastgoed. de
de totale kosten van het serviceonderhoud zijn ten
kosten voor de vastgoedcontracten zijn lager dan begroot
opzichte van 2010 met € 303.884,- toegenomen. We
dankzij herziene afspraken met een aantal contractpart-
voerden voor € 268.445,- aan asbestsaneringen uit. dit
ners. In 2012 wordt de verdere analyse van de contracten
is een gevolg van de regelgeving. Inmiddels zijn we bezig
en de daarmee samenhangende kosten afgerond. daarna
met een asbestinventarisatie, zodat we de kosten van
volgt wellicht een structurele verlaging van de kosten
asbestverwijdering kunnen begroten.
voor onderhoudscontracten.
Mutatieonderhoud
Schades
als een bewoner zijn woning verlaat, voeren we muta-
het aantal schademeldingen is in 2011 afgenomen.
tieonderhoud uit. zo kan de nieuwe huurder een goede
In 2011 is € 128.900,- minder op schades geboekt dan
start maken. de totale kosten voor mutatieonderhoud
was begroot. ten opzichte van 2010 zien we een stijging
zijn in 2011 € 369.000,- (22%) hoger dan in 2010. het
in brand- en inbraakschades en een sterke daling in
aantal woningen waar mutatieonderhoud is uitgevoerd,
meldingen van waterschades.
is ongeveer gelijk gebleven. de toename van de kosten
per mutatie wordt grotendeels veroorzaakt doordat er in
2011 bij meer woningen voor meer dan € 10.000,- aan
mutatieonderhoud nodig was. deze hoge kosten werden
veroorzaakt door onder andere ontruimingen en het
37
38
38
interView
Met
Martin ZuiDberg
allround technisch medewerker deltaWonen
“Ik maak elke dag
het wonen leuker
voor onze klanten”
vakman zijn én mensen blij maken: voor
Martin zuidberg (51) is er geen mooier
werk. als allround technisch medewerker
van deltaWonen maakt hij wonen altijd
leuker. rond de zestien servicebezoeken
legt Martin per dag af. “elk bezoek betekent
iemand blij maken”, vertelt de enthousiaste
vakman, “want waar ik kom, is iets op
te lossen. een technisch probleem, dat
het woonplezier in de weg staat. als
klantgerichte organisatie nemen we dat
serieus.”
zo’n technisch probleem kan van alles zijn,
ervaart Martin dagelijks. “een loszittende
trapleuning, een lekkende wastafel,
een kapotte deur, noem maar op.”
die afwisseling én het feit dat hij met
mensen werkt, maakt Martins werk tot
het mooiste dat hij zich kan wensen.
“Ik maak elke dag het wonen leuker
voor onze klanten. dat past precies bij
mijn levensmotto: maak van elke dag
een feest.”
39
4.4 alleen Maar energieZuinige
woningen in 2020
Wmo
De doelstelling
In 2011 hebben we 470 aanvragen ontvangen in het kader
In 2009 kwamen we tot een nieuwe missie, visie en
van de Wet Wmo (Wet Maatschappelijke ondersteuning).
strategie. daarbij hoorden zeven strategische doelstellingen.
In totaal hebben we voor een bedrag van € 326.000,-
eén van die doelstellingen luidt als volgt:
aanpassingen gerealiseerd.
vanaf 2011 is dit bedrag niet meer opgenomen in de
In 2020 heeft deltaWonen alleen nog maar woningen met
begroting omdat deze aanpassingen door de gemeenten
een energielabel a, B, C of D. De woningen met een E-,
worden bekostigd. de komende tijd optimaliseren we de
F- of G-label worden verkocht, gesloopt of opgewaardeerd.
samenwerking met de gemeente kampen in dit opzicht.
Woningen die opgewaardeerd worden, krijgen minimaal
het doel is een eenduidig beleid binnen de drie gemeenten
energielabel B.
zwolle, kampen en oldebroek.
De energierenovatie
planmatig onderhoud en energiemaatregelen
bij de energierenovatie of modernisering treffen we energie-
onder planmatig onderhoud verstaan we het grootschalige
besparende maatregelen. het gaat dan om aanpassingen
onderhoud, zoals het vervangen van keukens, badkamers en
aan de ‘schil’ van de woning, zoals het aanbrengen
toiletten. ook schilderwerk, kozijnverbetering/vervanging
van dubbel glas en spouwmuur-, dak- en vloerisolatie.
en dakrenovaties vallen onder planmatig onderhoud. de
gaskachels worden vervangen. zo wordt de woning niet
uitvoering van grootschalige energierenovaties stemmen
alleen energiezuinig maar ook comfortabeler. en dat is
we af op het groot onderhoud. zo beperken we de
voelbaar! bovendien dalen de energiekosten.
overlast voor de huurder. bovendien realiseren we zo
renovaties en groot onderhoud is een aantal werkzaam-
Samen sterk: bewoners en deltawonen werken
samen
heden naar 2012 verschoven.
In 2011 voerden we de eerste grootschalige energie-
inkoopvoordelen. door deze afstemming tussen energie-
renovaties uit. We werkten hierbij nauw samen met
In zwolle hebben we voor een totaalbedrag van € 3,1
de bewoners. We dachten samen na over de gewenste
miljoen aan planmatig onderhoud uitgevoerd. In kampen
maatregelen, de wijze van uitvoering en de wijze van
ging het om € 1,4 miljoen, in oldebroek € 2,2 miljoen.
energieverrekening. per project was een klankbordgroep
dit is inclusief de uitgevoerde energiemaatregelen.
opgericht die meedacht over maatregelen, de beperking
dankzij de omstandigheden in de bouwsector konden
van overlast en de wijze van communiceren. leeftijd en
we de werkzaamheden scherp aanbesteden. en door een
gezinssamenstelling bepalen bijvoorbeeld de voorkeur
aantal werkzaamheden eerder uit te voeren dan gepland,
voor de aanpak. de een heeft liever een korte en heftige
profiteerden we optimaal van de btw-verlaging.
ingreep, de ander kiest voor een renovatie die langer
duurt maar minder ingrijpend is. dat resulteerde in een
aanpassing van het draaiboek. ook in 2012 wordt het
draaiboek verder geëvalueerd en waar nodig verbeterd.
het doel: een optimale werkwijze, maximale kwaliteit,
minimale overlast en een gunstige prijs.
pilotproject in gemeente oldebroek, wezep
In 2011 voerden we een pilot uit in Wezep: energierenovatie van 83 woningen in de acacia-, clematis-, hortensia-,
kalmia-, klimop-, lavendel -en ligusterstraat. We namen
niet alleen energiemaatregelen, maar voerden ook groot
onderhoud uit. daarbij kregen de bewoners verschillende
40
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
meerwerkopties. de samenwerking met de bewoners
Dieze-Oost
was bijzonder goed. Maar liefst 96% van de huurders deed
op 1 juni 2011 startten we officieel met de modernisering.
vrijwillig mee aan het project. de overige 4% huishoudens
de uitverhuizingen van het complex simon van
konden niet deelnemen om gezondheidsredenen. tijdens
slingelandtplein en omliggende straten zijn in een
de uitvoering van dit project maakten we een film. deze
vergevorderd stadium. blok 7 aan het simon van
kunnen we in de toekomst gebruiken om bewoners
slingelandtplein is in december opgeleverd. de nieuwe
tijdens informatieavonden een beeld te geven van
huurders zijn voor circa 30% afkomstig uit het complex.
energierenovatieprojecten.
de werkzaamheden aan blok 6 zijn gestart na de bouwvak. hier zullen 7 van de 10 bewoners terugkeren. ook
Tulp-, anjer- en Dahliastraat
zij kunnen verschillende individuele keuzes maken, onder
In 2011 leverden we de gerenoveerde woningen aan de
meer met betrekking tot de inrichting en materiaalkeuze
tulp-, anjer- en dahliastraat op. zowel de buiten- als de
van keuken en badkamer/sanitair.
binnenkant van de woningen is gerenoveerd. de woningen
eind december was de uitverhuizing van het grootste blok
zijn levensloopbestendig gemaakt. dit project is een mooi
aan de anthonie van der heimstraat afgerond. de woningen
voorbeeld van renoveren sámen met de bewoners.
op de begane grond worden uitgevoerd als duurzame
In nauw overleg ontwikkelden we een renovatieplan. veel
seniorenwoningen met energielabel a.
oudere bewoners zagen op tegen de verhuizing naar
een tijdelijke woonruimte. daarom kozen we voor een
Zorgvuldige selectie van uitvoerende partijen
niet-traditionele aanpak. Woningen die leeg kwamen,
kwaliteit, beperking van overlast en prijs. ze zijn allemaal
renoveerden we. vervolgens konden bewoners naar een
van belang bij de uitvoering van energierenovaties.
gerenoveerde woning in hun wijk verhuizen. dat alle
daarom selecteren we uitvoerende partijen zorgvuldig.
bewoners op vrijwillige basis meededen, zegt genoeg. bij
alleen aannemers die bewezen hebben gestructureerd
dit complex hanteerden we niet langer een leeftijdsgrens,
te werken en kwaliteit te leveren, komen in aanmerking.
om de woningen zo gemakkelijker te verhuren.
bovendien moeten de aannemers duurzaam denken en
werken, goed communiceren met bewoners én aantoon-
Energierenovatie Westenholte
baar investeren in de maatschappij. We houden overigens
In Westenholte passen we in 2012 in 61 woningen
niet alleen zelf toezicht op de uitvoering. ook de klank-
energierenovatie toe in combinatie met groot onderhoud.
bordgroep van de bewoners beoordeelt de aanpak van de
het gaat om woningen aan de anjerstraat, papaverweg,
aannemer.
rozenstraat en Westenholterweg. de plannen hiervoor
stelden we in 2011 op in samenwerking met een klank-
Hoever zijn we?
bordgroep van 8 bewoners. daarnaast bezochten we
We hebben in 2011 130 woningen van gemiddeld
alle bewoners om hen te informeren over de plannen.
energielabel e/f naar energielabel a of b opgewaardeerd.
daarbij gaven we uiteraard veel aandacht aan het
het ging om 83 woningen in Wezep (lavendelstraat en
thema duurzaamheid. 86% procent van de huurders
omgeving), 12 woningen in oldebroek (bloemenwijk),
ging akkoord met de maatregelen en de bijbehorende
23 woningen aan de diezerenk in zwolle en 12 woningen
huurverhoging.
aan het simon van slingelandtplein in de wijk dieze-oost
in zwolle. verder stelden we voor 291 woningen een uitvoeringsplan voor energiemaatregelen op. de uitvoering
hiervan is gedeeltelijk in 2011 gestart. voor nog eens 210
woningen zullen we in 2012 een uitvoeringsplan opstellen.
41
Terug naar inhoud
42
5
Met pleZier
in De buurt
IEDEREEn WIL In EEn VEILIGE En PRETTIGE BUURT
WOnEn. DaaR IS EEn COMFORTaBELE, EnERGIEZUInIGE
HUURWOnInG VOOR nODIG. MaaR OOK aanDaCHT VOOR
LEEFBaaRHEID. WaT DEDEn WIJ OP DaT GEBIED In 2011?
WELKE InITIaTIEVEn KOnDEn OP OnZE STEUn REKEnEn?
In DIT HOOFDSTUK Gaan WE EROP In.
5.1 dIt hoofdstUk In het kort 44
5.2 WIjkvernIeUWIng en leefbaarheId 45
5.3 leefbaarheIdsInItIatIeven 50
5.4 vItale coalItIes op het snIjvlak van Wonen,
Werken, leren, vrIje tIjd en zorg 52
5.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
als het gaat om wijkvernieuwing en leefbaarheid, viel er genoeg te doen in 2011.
zo namen we verschillende wijken onderhanden. In de hanzewijk in kampen
werd verder gewerkt aan de complete herstructurering. ook waren we actief
betrokken bij maatschappelijke initiatieven. van burendag en voetbaltoernooi
tot hennepconvenant en integrale buurtzorg.
44
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
5.2 wijkVernieuwing en leeFbaarHeiD
Herstructurering
prettig wonen in je woning, straat, wijk en stad. daar
Uitverhuizing
gaat het om bij wijkvernieuwing en leefbaarheid. soms
In het eerste kwartaal van 2011 hebben de laatste 4 huis-
is modernisering of energierenovatie voldoende om de
houdens uit deelplan 6 een ander onderkomen gevonden.
bewoners kwaliteit te bieden. soms vragen wijken om
In het voorjaar zijn de sloopwerkzaamheden begonnen en
een complete herstructurering. oude woningen worden
in het najaar van 2011 is gestart met het bouwrijp maken
gesloopt en maken plaats voor nieuwe woningen.
van de vrijgekomen grond. tegelijkertijd is in nauwe
passend bij de wensen van de beoogde klant. dat hoeft
samenwerking met de gemeente kampen én de architect
niet dezelfde klant te zijn als voorheen. een herstructure-
hard gewerkt aan de definitieve ontwerpen voor de nieuw-
ring biedt mogelijkheden om andere bewonersgroepen
bouw op de plek van deelplan 6.
aan te trekken en het sociale karakter van een wijk te
veranderen. vanzelfsprekend werken we daarbij nauw
daarnaast werden de 224 huishoudens van deelplan 7 per
samen met de betrokken huurders en instanties.
1 januari 2011 ‘wijkvernieuwingsurgent’. van deze voorrangsstatus is boven verwachting gebruik gemaakt. bijna
Zwolle
160 huishoudens zijn in 2011 uit deelplan 7 vertrokken.
Met uitzondering van de keulsestraat en de volcmarstraat
kamperpoort
zijn de vrijgekomen woningen op de onderste twee
In 2011 maakten we plannen voor nieuwbouw in de
woonlagen voor zover mogelijk tijdelijk verhuurd.
vogelbuurt. plannen voor 61 grondgebonden sociale
huurwoningen. We bespraken deze plannen met de
per 31 december 2011 is de exacte stand van zaken als volgt:
klankbordgroep en organiseerden een inloopavond. eind
totaal aantal te verhuizen huishoudens van deelplan 7: 224 huishoudens
december waren er in totaal 25 huishoudens die wilden
Inmiddels verhuisd:
terugkeren naar de nieuwe vogelbuurt. daarnaast
nog uit te verhuizen in 2012/2013:
158 huishoudens
66 huishoudens
keerden 14 ex-bewoners van de gesloopte woningen in de
vogelbuurt alsnog terug in de nieuwbouw op het fenixterrein van sWz in de kamperpoort. In dit traject wordt
nauw samengewerkt met verschillende ketenpartners. dit
om de sociale cohesie en leefbaarheid in combinatie met
de wijkvernieuwing te optimaliseren. de woonconsulent
en wijkconsulent zijn nauw betrokken bij alle ontwikkelingen in de wijk. er wordt onder andere deelgenomen aan
het ok-team (een samenwerkingsinitiatief van corporaties en hulpverleningsinstanties), werkgroep sociale pijler
en gebiedsbeheerteams/wijkschouwen.
kampen
Hanzewijk kampen: oud en nieuw naast elkaar
voor de hanzewijk stond 2011 opnieuw in het teken
van de herstructurering. ten noorden van de hanzelaan
leverden we de tweede fase van de nieuwbouw op. veel
uitverhuizers van de hanzewijk hebben hier een nieuwe
woonplek gevonden. zij zijn bijzonder tevreden over hun
nieuwe wijk.
In de speciale hanzewijkfilm die we lieten maken, zijn
hun enthousiasme en betrokkenheid zichtbaar. op
dezelfde wijze willen we dan ook het gebied ten zuiden
van de hanzelaan vernieuwen.
45
Leefbaarheid en veiligheid
eind 2011 werden 42 sloopwoningen bewoond door
tijdelijke huurders. een goede oplossing: ze helpen de wijk
leefbaar te houden. daarnaast houden we de wijk schoon.
portieken worden opgeruimd. nachtelijke surveillances
door een beveiligingsbedrijf versterken het gevoel van
veiligheid.
Communicatie
We informeerden huurders en andere betrokkenen in
2011 via een nieuwsbrief. We verspreidden een papieren
nieuwsbrief. In het kader van de duurzaamheid overwegen we meer digitaal nieuws te verspreiden. We informeerden niet alleen, maar gingen ook in overleg. Met de
klankbordgroep hanzewijk bijvoorbeeld en de gemeente
kampen. het gebiedsbeheer team hanzewijk ziet met
name toe op beheersaspecten als de schoonmaak van
openbare ruimten, groenvoorziening en speelvoorzieningen.
oldebroek
Locatie Veldheem
de huurders die hun woning moesten verlaten, zijn
herplaatst in Wezep/oldebroek. het gebouw is inmiddels
gesloopt en er is een klankbordgroep opgericht met
omwonenden. zo betrekken we de buurt bij de
ontwikkelingen.
46
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
47
48
interView
Met
naDia tanwir
bewoner Wortmanstraat in kampen
“Samen met
deltaWonen
zorgen voor
een fijne wijk”
de Wortmanstraat in kampen heeft voor
de 52-jarige nadia tanwir geen geheimen.
ze woont er al 28 jaar, met haar man en
kinderen, in een flatwoning. als zich in
de woning een mankement of technisch
probleempje voordoet, belt ze naar het
klantenservicecentrum van deltaWonen.
“dan is het zo geregeld en wordt de
klacht opgelost. de mensen waarmee je
dan contact hebt, zijn altijd vriendelijk en
behulpzaam.” veiligheid en rust in een
woonwijk zijn belangrijk, vindt tanwir.
“soms maak ik me daar zorgen over. lukt
het ons om deze straat zo mooi te houden
als het was? die zorg deel ik met andere
bewoners én met deltaWonen. zodoende
weten zij ervan en kunnen we samen
zorgen voor woonplezier in deze wijk.”
49
5.3 leeFbaarHeiDSinitiatieVen
Zwolle en kampen
Hennepconvenant
Early Warning/buurt voor buurtonderzoek
de gemeenten zwolle en kampen sloten een hernieuwd
deltaWonen werkt in zwolle mee aan het buurt voor
hennepconvenant. Wij waren één van de deelnemende
buurtonderzoek; het zogeheten early Warning systeem.
partijen. als corporatie dragen we graag bij aan het
dit systeem genereert sturingsinformatie op allerlei
tegengaan van illegale hennepteelt. het doel van
niveaus over buurten en haar bewoners. op basis hiervan
de samenwerking is het nemen van preventieve en
stemmen instanties hun inzet af op de problematiek en
repressieve maatregelen om:
kan gerichter ingegrepen worden.
1. gevaarlijke situaties te beëindigen;
2. activiteiten met betrekking tot hennepkwekerijen te
voorkomen en te bestrijden;
3. de leefbaarheid in de betreffende straten en buurten
te verbeteren;
nationale Schoonmaakdag
samen met de gemeente zwolle en rova zijn op de
nationale schoonmaakdag activiteiten georganiseerd
in holtenbroek (palestrinalaan) en zwolle-zuid. bij de
4. gevoelens van onveiligheid weg te nemen;
activiteiten zijn vooral de bewoners van de wijken
5. het oneigenlijke gebruik van woonruimte en uitkeringen,
betrokken maar ook medewerkers van de gemeente,
het illegaal aftappen van elektriciteit en belastingfraude
rova en deltaWonen hebben meegewerkt.
tegen te gaan.
als convenantpartij kunnen we bovendien sancties en
oldebroek
maatregelen op elkaar afstemmen. al heeft oldebroek
nog geen vergelijkbaar convenant, ook in die gemeente
Burendag
pakken wij de illegale hennepteelt aan.
de landelijke burendag was een mooie aanleiding om
mensen bij elkaar te brengen. dat werd zichtbaar in onder
Zwolle
andere Wezep. samen met buurtbemiddeling organiseerden
we hier een burendag rond de gerenoveerde woningen.
Samen Gaan Voor de Palestrinalaan en Zorgsaam Zwolle
de 83 huurders konden hun zolderinboedel te koop aan-
een integrale buurtaanpak. dat is de beste samenvatting
bieden. verschillende partijen werkten samen: omliggende
van de leefbaarheidsinitiatieven rond de palestrinalaan.
basisscholen, huurders, buurtbewoners, buurtbemiddeling,
We werkten daarbij samen met andere partners. een aan-
het agnietencollege en wij als woningcorporatie. het
tal malen per jaar maken we een informatiebulletin voor
oranjefonds droeg bij in de kosten van de kraampjeshuur.
de bewoners en organiseerden we diverse activiteiten.
overigens hebben we ook in zwolle onze steun gegeven
daarnaast werkten we aan het uitbouwen van het project
aan activiteiten in het kader van de burendag.
zorgsaam. dat is een samenwerkingsverband tussen
woningcorporaties, gemeente en zorgverzekeraars.
Veilige doorgang agnietencollege
huishoudens met sociale problematiek kunnen terecht
het agnietencollege in Wezep maakte gebruik van een
bij een professional. een centraal aanspreekpunt op het
sporthal met een inrit aan de rondweg. dat veroorzaakte
gebied van wonen, werk, welzijn en zorg.
levensgevaarlijke situaties. daarom gaven we het
agnietencollege toestemming om een fietspad aan te
Regiegroep Probleemhuishoudens
leggen langs het voetbalveld, over het terrein van de
huishoudens die op verschillende leefgebieden problemen
kazerne.
hebben, kunnen voor overlast (gaan) zorgen. We zetten
50
dan de regiegroep probleemhuishoudens in. deze groep
Koffiecorner Turfhorst
wordt gevormd door hulpverleningsinstanties, woningcor-
bij de oplevering van nieuwbouwcomplex turfhorst
poraties en de gemeente. door een integrale benadering
beloofden we de bewoners een koffiecorner. eind 2011
proberen we huisuitzettingen te voorkomen. eind 2011
maakten we een begin met de bouw. ontmoeten en
was de regiegroep betrokken bij 36 probleemhuishoudens.
verbinden, daar gaat het om bij deze koffiecorner.
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
ook dat is leefbaarheid. de koffiecorner wordt in 2012
kampen
opgeleverd.
Coördinatie Moeilijk Plaatsbaren Kampen
Buurtbemiddeling Oldebroek
het aantal multiprobleemhuishoudens nam toe. deze
We zijn samenwerking aangegaan met buurtbemiddeling.
huishoudens hebben met verschillende problemen te
We verwezen 18 zaken door naar buurtbemiddeling. In 7
maken; vooral het aantal huishoudens met grote finan-
gevallen werd de zaak naar tevredenheid opgelost.
ciële problemen nam toe. deze huurders zijn daardoor
moeilijk plaatsbaar. onze coördinatoren in kampen
Sport
behandelden in 2011 55 gevallen. We maakten bovendien
We stelden het voetbalveld van de Willem de
een start met het optimaliseren van het coördinatieproces.
zwijgerkazerne ter beschikking aan de plaatselijke voetbalvereniging. als tegenprestatie zal de vereniging ons
ondersteunen als we in 2012 een toernooi organiseren.
In 2011 waren we als sponsor betrokken bij een voetbaltoernooi. bij dit toernooi, opgezet door de gemeente,
deden de wijken mee met een eigen team. het doel van
het toernooi was aandacht creëren voor het project ‘sport
en gezond leven’.
51
5.4 Vitale coalities op het snijvlak van wonen, werken, leren,
vrije tijd en zorg
In aansluiting op de nieuwbouw
initiatieven in hoofdstuk 2 en de leefbaarheidsinitiatieven in paragraaf
5.3 zijn in 2012 nieuwe coalities en
nieuwe samenwerkingsvormen in
bestaande coalities gesmeed.
kan de plannen mogelijk doorkruisen. Het is niet zeker
dat Careander en Viattence budget krijgen toegekend. In
2012 zal hier meer duidelijkheid over komen.
Cliëntenstudio’s het EBC Eikenhorst
Samen met het Evangelisch Begeleidingscentrum
(EBC) ontwikkelden we 8 cliëntenstudio’s met een
begeleiderwoning. De studio’s bieden extra opvang- en
De doelstelling
huisvestings­capaciteit voor een kwetsbare groep in de
In 2009 kwamen we tot een nieuwe missie, visie en
samenleving. In 2011 moest EBC haar bedrijfsvoering
­strategie. Daarbij hoorden zeven strategische doelstellingen.
echter herzien. Daarom kochten wij op hun verzoek
Eén van die doelstellingen luidde als volgt:
de monumentale boerderij (die we in 2012 zullen
moderniseren). Hierdoor kon EBC haar bedrijfsvoering
Sterke buurten ontstaan waar bewoners een actieve rol
continueren. Bovendien betekende de aankoop voor ons
vervullen in de samenleving. Om hieraan invulling te
waardebehoud van de gerealiseerde nieuwbouw.
geven, sluit deltaWonen vanaf 1 januari 2010 in elk van
onze drie gemeenten nieuwe, vitale coalities op het
snijvlak van wonen, werken, leren, vrije tijd en zorg.
Prestatieafspraken Oldebroek
De prestatieafspraken met de gemeente Oldebroek zijn
afgerond en ondertekend. Er waren eerder nog geen
Daar hebben we ook in 2011 werk van gemaakt.
prestatieafspraken met de gemeente Oldebroek gemaakt.
Belangrijkste afspraak is dat we de totale woningvoor-
Oldebroek
raad op peil houden.
Buurtbemiddeling Oldebroek
Zwolle
We zijn samenwerking aangegaan met Buurtbemiddeling.
Huisvesting bijzondere doelgroepen
Stichting Present Wezep
Met de RIBW (Regionale Instelling voor Begeleid Wonen)
Stichting Present Wezep is actief geworden en heeft
hebben we de samenwerking geïntensiveerd en twee
meteen haar nut bewezen. De stichting organiseerde de
projecten in ontwikkeling genomen: Amati in Holtenbroek
allereerste actie bij een huurder van deltaWonen. Door
en de oude dansschool in de binnenstad, samen 42 won-
omstandigheden had de tuin achterstallig onderhoud op-
ingen voor mensen die extra begeleiding nodig hebben
gelopen. Deze is door vrijwilligers weer op orde gebracht.
vanwege een psychiatrisch probleem. In het project in
de binnenstad wordt op de begane grond commerciële
Maatschappelijke stage
ruimte gecreëerd waar leer-werkplekken komen voor
Met het Agnietencollege spraken we af dat er in het
klanten van de RIBW. In 2012 komen beide projecten naar
schooljaar 2012-2013 ook maatschappelijke stages op
verwachting gereed.
onze locatie in Wezep plaatsvinden. Dat versterkt onze
lokale positie.
Samen
In het oude postkantoor aan de Nieuwe Markt is een
52
Locatie Veldheem
ondernemersduo op basis van een prijsvraag onder de
Het concept voor het woonzorgcentrum werkten we
naam SAMEN begonnen met een duurzaam horecaconcept.
verder uit. Dat deden we in nauwe samenwerking met de
De producten komen zoveel mogelijk uit de nabije omgeving
beoogde huurders Careander en Viattence. De ontkop-
van Zwolle en worden duurzaam geteeld en daarbij worden
peling van wonen en zorg, geïnitieerd door de overheid,
er werkervaringsplekken gerealiseerd in samenwerking
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
met onderwijs- en zorginstellingen. zie voor meer infor-
een andere instantie moet gaan winkelen. de samen-
matie ook hoofdstuk 2.3 en www.samenzwolle.nl.
werking moet leiden tot korte lijnen, snel en adequaat
handelen, omdat men echt weet wat er in de buurt speelt
Domusvoorzieningen Leger des Heils
en waar behoefte aan is. de verwachting is dat de eerste
In samenwerking met het leger des heils is de crisis-
pilots in zwolle en kampen gaan draaien.
opvang aan de burgemeester van Walsumlaan omgebouwd
tot een huisvestingsvorm voor mensen die tijdelijk extra
Prestatieafspraken Zwolle
begeleiding nodig hebben. een voorziening waar nog veel
samen met de gemeente zwolle en de twee andere
behoefte aan was in zwolle.
woningcorporaties bereidden we prestatieafspraken
voor over de periode 2012-2015. de afspraken zullen in
Ketensamenwerking met Zorgcombinatie Zwolle
het eerste kwartaal van 2012 worden vastgesteld. deze
Met zorgcombinatie zwolle hebben we de huismeester-
afspraken zijn beduidend meer meetbaar en van een
taken geïntegreerd in die van de zorgverlener, vanuit de
goed ambitieniveau. de belangrijkste afspraken zijn dat
overtuiging dat door het vervlechten van deze taken in
de sociale huurvoorraad minimaal even groot blijft en
één functie, de dienstverlening effectiever zal zijn, dat
dat we actief gaan zoeken naar ontwikkellocaties in het
bovendien als bijeffect nog efficiencyvoordeel oplevert.
bebouwde gebied.
de resultaten van deze nieuwe samenwerking worden in
2012 geëvalueerd. een soortgelijke samenwerking wordt
kampen
voorbereid met driezorg.
Margaretha
Zorgsaam
deltaWonen en Ijsselheem zijn daadwerkelijk gestart met
deltaWonen participeert in de pilot zorgsaam van de
de realisatie van de nieuwbouw Margaretha, waarmee
kern. In deze samenwerkingsvorm wordt ervoor gezorgd
een belangrijke ontwikkelopgaaf voor de binnenstad
dat huishoudens met meerdere problemen slechts door
wordt gerealiseerd en de huisvesting en zorg voor
één hulpverlener worden geholpen, namens meerdere
kampenaren met een zorgvraag verdere invulling krijgt.
hulpverleningsinstanties. dit voorkomt dat mensen van
het kastje naar de muur worden gestuurd en dat instel-
Daklozen
lingen elkaar tegenwerken.
In de hanzewijk is in samenwerking met de rIbW voor
een drietal kamper daklozen een tijdelijke opvangvoor-
Samen Berkum
ziening gerealiseerd, waarmee betrokkenen klaar-
deltaWonen heeft zich enthousiast aangesloten bij het
gestoomd worden om naar een volgende trede op
project samen berkum, dat is geïnitieerd door het woon-
de woonladder door te groeien.
zorgcentrum berkumstede. doel van de samenwerking
is dat partners in de keten op wonen, werken, leren,
Buurtgeluk
recreëren en zorg hun dienstverlening nog beter op elkaar
In zwolle en kampen worden pilots voorbereid (zie tekst
afstemmen en daarmee bevorderen dat mensen nog
buurtgeluk zwolle). de gemeente kampen heeft buurt-
betere kansen krijgen om deel te nemen aan de samen-
geluk omarmd als model voor het wijkgericht werken.
leving.
Prestatieafspraken Kampen
Buurtgeluk
In kampen zijn de prestatieafspraken van kracht die
op initiatief van deltaWonen en sWz is er een coalitie
in 2010 zijn opgesteld en ondertekend.
gesmeed met de gemeenten zwolle en kampen, Icare,
We evalueren periodiek de voortgang
Ijsselheem, rIbW, frion, travers, de kern en ekc
met de gemeente en beter Wonen
(eigen kracht centrale). deze coalitie bereidt een samen-
Ijsselmuiden.
werkingsvorm voor, die ervan uitgaat dat de buurt meer
in zijn kracht komt en gebruik kan maken van de diensten
van de samenwerkende partijen, waarbij voorkomen
wordt dat de bewoner voor iedere afzonderlijke vraag bij
53
Terug naar inhoud
54
6
Met Zorg
DiCHtbij
WOnEn En ZORG HEBBEn aLLES MET ELKaaR
TE MaKEn. WaT WaREn In DaT OPZICHT DE
OnTWIKKELInGEn In 2011? BIJ WELKE InITIaTIEVEn
WaREn WIJ BETROKKEn? In DIT HOOFDSTUK GEVEn
WE U EEn BEKnOPT OVERZICHT.
55
6.1 dIt hoofdstUk In het kort 56
6.2 van servIcepUnt tot WoonservIcegebIed 57
6.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
hoe breng je zorg in de wijk? en wat zijn precies de behoeften? Met die vragen
hielden we ons bezig. er waren verschillende nieuwe en bestaande ontwikkelingen
waarbij we zijn betrokken.
56
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
6.2 Van SerViCepunt tot woonSerViCegebieD
Servicepunt wezep
Visie wonen, Zorg, welzijn kampen
de adviesgroep Woonservicegebied (Wsg) heeft het
samen met andere woon-, zorg- en welzijnsinstellingen
servicepunt in de gemeente geëvalueerd. de provinciale
leverden we een bijdrage aan de visie van de gemeente
subsidie loopt namelijk in maart 2012 af. de adviesgroep
kampen op het gebied van Wonen, zorg en Welzijn. de
bekeek of de doelstellingen de afgelopen tijd zijn behaald.
plannen zijn om in kampen vijf woonservicegebieden te
de conclusie was dat voortzetting in de huidige vorm niet
ontwikkelen. belangrijke speerpunten daarbij zijn het wijk-
wenselijk is. op verzoek van de stuurgroep Wsg heeft de
gericht werken, preventie en onderlinge samenwerking.
adviesgroep een advies uitgebracht. ook met betrekking
tot de locatie en bekendheid van het servicepunt deed de
Zwolle
adviesgroep aanbevelingen.
onder de noemer vitale coalities in hoofdstuk 5.4 wordt
een aantal samenwerkingsinitiatieven genoemd die be-
enquête onder 75-plussers in oldebroek
trekking hebben op het aanbod op het snijvlak van wonen
‘preventief huisbezoek 75+’. dat was het thema van
en zorg, te weten: twee huisvestingsprojecten in samen-
een enquête die onder 75-plussers in oldebroek werd
werking met de rIbW, zorgsaam, samen berkum en de
uitgevoerd. de enquête werd uitgevoerd in opdracht van
ketensamenwerking met zorgcombinatie zwolle.
de gemeente oldebroek en deltaWonen. vrijwilligers en
een stagiaire van het servicepunt Wezep bezochten 159
75-plussers thuis. de resultaten? de ouderen in oldebroek
kunnen zich prima redden en willen graag zelfstandig
blijven wonen. punten van zorg daarbij zijn wel het tuinonderhoud en de bereikbaarheid van voorzieningen. ook
eenzaamheid moet aandacht krijgen in de toekomst. de
senioren kregen een informatiepakketje over activiteiten
in de gemeente en het servicepunt Wezep.
57
58
interView
Met
ben De Fooij
regiomanager rIbW Ijssel-vecht
“DeltaWonen
kijkt naar de mens
achter de stenen”
samen met 300 collega’s van rIbW heeft
regiomanager ben de fooij de zorg voor
een kwetsbare groep mensen. “Mensen
met een psychiatrische beperking of
psychosociale problematiek helpen wij
hun leven op te bouwen en vorm te geven,
door hen te begeleiden bij wonen, werken
en welzijn.”
deltaWonen speelt daarin een belangrijke
rol, vertelt de fooij. “ons onderdeel rIbW
Ijssel-vecht huurt in zwolle en kampen zo’n 95 locaties van deltaWonen.
variërend van groepsvoorzieningen tot
individuele woonruimte. Maar wat mij
altijd weer opvalt, is dat deltaWonen meer
doet dan stenen verhuren. ze kijkt naar
de mensen áchter de stenen en wil ook
investeren in mensen.” die maatschappelijke betrokkenheid is tekenend voor
deltaWonen, vindt de fooij. “net als wij,
stelt zij de mens centraal. door die klantgerichte instelling is het bijzonder prettig
samenwerken.”
59
60
7
Met Het oog
op De klant
WIE ZIJn OnZE KLanTEn En aan WELKE WOOnRUIMTE
HEBBEn ZE BEHOEFTE? HOE HEBBEn WE OnZE KLanTEn
LEREn KEnnEn En HOE Gaan WE MET ZE In GESPREK?
En WELKE BIJZOnDERE DOELGROEPEn KREGEn
aanDaCHT? In DIT HOOFDSTUK VERTELLEn WE MEER
OVER OnZE FOCUS: DE KLanT.
61
7.1
dIt hoofdstUk In het kort 62
7.2 onze focUs Intern verankerd 63
7.3 dIaloog Met beWoners 67
7.4 doelgroepen 69
7.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
We focusten ons in 2011 ook op de klant. zo hebben we per gemeente een
marktstrategie vastgesteld en deze vertaald tot op wijk- en complexniveau. de wijken complexstrategieën die dit opleverden, vormden vervolgens de basis voor de
meerjarenbegroting. voor de huisvesting die we de komende tijd willen bieden, zijn
in de toekomst de middelen beschikbaar. In 2011 ging het klantenservicecentrum
(ksc) van start. en met resultaat: 85% van de klantvragen kon het ksc direct
afhandelen. de klachtenadviescommissie bracht voor drie klachten van bewoners
advies uit aan de directie. als corporatie waren we betrokken bij de huisvesting van
verschillende doelgroepen, zoals verslaafden, studenten en probleemhuishoudens.
62
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
7.2 onZe FoCuS intern VerankerD
Doelstelling
In 2009 kwamen we tot een nieuwe missie, visie en strategie.
kennis van de markt en de klant is een voorwaarde voor
daarbij hoorden zeven strategische doelstellingen. een van
de ontwikkeling van klantgerichte producten en diensten.
die doelstellingen heeft betrekking op de wijze waarop we
dat is geen kwestie van communicatie en service alleen.
de markt bedienen. In 2011 hebben we deze doelstelling
het vraagt om een organisatie die tot in de haarvaten
aangepast. deze luidt nu als volgt:
klantgericht is. We moesten van een aanbodgerichte
organisatie een klantgestuurde organisatie worden. In
Per 1 juli 2011 heeft deltaWonen haar markt en klant in
die transitie hebben we in 2011 opnieuw een stap kunnen
beeld. Vanaf 2012 wordt het strategisch voorraadbeleid
maken. In hoofdstuk 1 gaven we al aan dat we elf klant-
fasegewijs ingevoerd. Eind 2012 is er een integraal beeld
processen hebben beschreven en geoptimaliseerd. op die
van klant en markt.
manier verankeren we klantgerichtheid in de organisatie.
een boeiende ontwikkeling.
63
64
interView
Met
riet SelleS
lid klankbordgroep kampen hanzewijk
“DeltaWonen dóet
wat met onze
opmerkingen”
de hanzewijk in kampen verkeert midden
in een herstructurering. een project dat
jaren vergt en al voor een groot deel
voltooid is. riet selles is er als lid van de
klankbordgroep kampen hanzewijk nauw
bij betrokken. “deltaWonen begrijpt dat
de bewoners van een wijk de belangrijkste
partij zijn. daarom is er bij de start van
het project een klankbordgroep opgericht.”
een bewijs van de klantgerichtheid van
deltaWonen, wat selles betreft. “deltaWonen neemt ons serieus en dóet wat
met onze vragen en opmerkingen. die
kunnen over van alles gaan. van het
nieuwe winkelcentrum tot veiligheid en
straatverlichting.”
de herstructurering is daardoor een
constructief project van bewoners én
woningcorporatie samen, vindt selles.
“We hebben prachtige dingen bereikt.
er zijn mensen die hier veertig jaar
geleden naast elkaar woonden, aan de
rand van de wijk. nu wonen ze weer
naast elkaar, in een nieuwe seniorenflat.
dankzij deltaWonen, die onze belangen
serieus neemt.”
65
Strategisch voorraadbeleid
We hebben per gemeente de marktstrategie vastgesteld.
een beknopt overzicht:
Markstrategie
Zwolle
kampen
oldebroek
sterke groei huishoudens
gespannen markt
kwantitatief:
lichte groei voorraad
kwalitatief:
meer energiezuinig
meer ééngezinswoningen
meer drie-kamerwoningen
meer centrum-stedelijk
meer groen-stedelijk
minder onzelfstandig
minder buiten-centrum
gematigde groei huishoudens
licht gespannen markt
kwantitatief:
voorraad in stand houden
kwalitatief:
meer energiezuinig
meer ééngezinswoningen
meer drie-kamerwoningen
meer centrum-stedelijk
meer groen-stedelijk
minder onzelfstandig
minder buiten-centrum
zeer bescheiden groei huishoudens
ontspannen markt
kwantitatief:
voorraad kan licht afnemen
kwalitatief:
meer energiezuinig
meer levensloop geschikt
meer drie-kamerwoningen
de marktstrategie hebben we vertaald naar wijk- en
de gemaakte keuzes vormden de basis voor
complexstrategieën. dat deden we als volgt:
de meerjarenbegroting 2012.
1.
2.
3.
We maakten een afwegingskader. de criteria: marktstrategie, energieprestatie, leefbaarheid, verhuur-
dankzij deze uitgekristalliseerde wijk- en complex-
baarheid en financiële prestatie (bedrijfswaarde en
strategieën kunnen we onze marktstrategie waarmaken.
huurpotentie).
althans, voor een groot deel. voor een aantal complexen
aan de hand van dit kader bepaalden we per wijk
(328 woningen) hebben we geen rekening gehouden
waar we onze positie willen versterken, handhaven of
met de maatregelen uit het strategisch voorraadbeleid.
waar we bereid zijn ons terug te trekken. dit leidde
daarvoor ontbreken de middelen. In 2012 zullen we een
tot een rapportcijfer per complex.
manier moeten vinden om deze extra ambitie te bekostigen.
per complex bepaalden we de strategie: doorexploi-
Mogelijkheden zijn het verkopen van complexen, het
teren, energierenovatie, moderniseren, omzetten
ontduplexen van woningen of het optrekken van de
van onzelfstandig naar zelfstandig, ontduplexen,
streefhuur.
verkopen, slopen en/of nieuw bouwen.
66
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
7.3 Dialoog Met bewonerS
kwH-Huurlabel
plan bij wijkvernieuwing. ook hebben we afspraken gemaakt
We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan het ver-
over de zelfevaluatie die in 2012 zal plaatsvinden.
beteren van onze kwaliteit. en dan bedoelen we vooral de
kwaliteit zoals de klant deze beleeft. In 2011 werden de
bewonerscommissies
eerste resultaten van onze inspanningen zichtbaar tijdens
de bewonerscommissie oldebroek is grotendeels veranderd
de toetsing door het kwaliteitscentrum Woningcorporaties
van samenstelling. We hadden intensief overleg met deze
huursector (kWh). dit keurmerkinstituut toetste ons
commissie over de nieuwbouw en renovatieprojecten.
dit jaar op de onderdelen corporatie bellen, woning
ook informeerden we de commissie over beleidszaken en
onderhouden, klachten afhandelen en woning verlaten.
nodigden we hen uit voor de jaarlijkse wijkschouw.
ze voerden een schriftelijke meting uit onder klanten,
testten de telefonische bereikbaarheid en beoordeelden
er zijn verschillende overleggen geweest met
informatiemateriaal.
bewonerscommissies in zwolle. besproken zijn:
Met gemiddelde cijfers tussen de 7,0 en 8,5 scoorden we
huuraanpassingen, servicekosten, onderhouds-
hoger dan ooit! Maar wat we belangrijker vinden, is dat
plannen voor het komende jaar en andere ontwik-
het ons helpt om voor onze klant de nummer 1 te worden.
kelingen in de gemeente of het complex.
klantenservicecentrum
klachtenadviescommissie
op 11 februari 2011 ging ons klantenservicecentrum
de zwolse corporaties hebben een centrale klachten-
(ksc) van start. een geweldig moment! geweldig, omdat
adviescommissie. deze commissie is actief in ons
alle inspanningen achter de schermen nu zichtbaar
hele werkgebied. het reglement van de commissie is
werden. voor klanten én medewerkers. de medewerkers
goedgekeurd door de bewonersvertegenwoordigingen en
van het ksc zijn het eerste aanspreekpunt voor klanten.
vastgesteld door de directies. Met ingang van 1 januari
ongeacht of ze telefonisch, schriftelijk of via de mail
2012 gaat deze klachtenadviescommissie samen met
contact opnemen. ongeacht of hun vraag betrekking
de klachtencommissie woonruimteverdeling zwolle.
heeft op woonruimte in zwolle, kampen of oldebroek.
de huurdersorganisaties hebben daarmee ingestemd.
het ksc is één centraal aanspreekpunt dat zoveel mogelijk
vragen direct afhandelt. Werden in het verleden klanten
de klachtenadviescommissie bestond op 31 december
standaard doorverbonden, nu hebben we een enorme
2011 uit de volgende personen:
vooruitgang geboekt. Maar liefst 85% procent van de
1.
klantvragen handelt het ksc direct af. In 2012 ontwikkelt
2.
de heer j. Ubro (vice-voorzitter)
het ksc het klantcontact nog verder. naast het afhandelen
3.
de heer r. berkhof
van vragen gaan de medewerkers ook outbound bellen,
4.
de heer p. buter
proactief. verder zullen ze een belangrijke rol spelen bij
5.
de heer j. kiers
het benutten van social media.
6.
de heer j. ter scheggel
Centrale bewonersraad
Onafhankelijke commissie
deltaWonen mag zich verheugen op een open en con-
de klachtenadviescommissie is onafhankelijk en be-
structieve samenwerking met de centrale bewonersraad,
handelt klachten van (mede)huurders, ex-huurders en
de formele huurdersorganisatie. Menig onderwerp
woningzoekenden. hebben woningkopers of leden van
passeerde de revue, waaronder: de jaarlijkse huurver-
een vereniging van eigenaren klachten? ook zij kunnen
hoging; met lagere huurverhoging voor woningen met
bij de commissie terecht. de commissie garandeert dat
de laagste energielabels, bijdrage aan de goede doelen,
klachten serieus, gedegen en volgens vaste regels worden
nieuwe verkoopselectie bestaand bezit, het strategisch
behandeld.
de heer a.f.M. ter bekke (voorzitter)
voorraadbeleid, de samenwerkingsovereenkomst met
de bewonerscommissies, de bewonersavond, de samenvoeging van klachtenadviescommissies en het sociaal
67
Drie klachten behandeld
In 2011 ontving de klachtenadviescommissie elf klachten.
de onderwerpen liepen uiteen van burenoverlast en het
herstel van gebreken aan de woning tot het gedogen van
een caravan en vergoeding van gevolgschade. de afhandeling van negen klachten liet de commissie over aan de
organisatie. Met betrekking tot drie klachten (waarvan
één uit 2010) gaf de commissie de directie advies. eén
klacht werd gegrond verklaard, één klacht ongegrond en
één klacht deels ongegrond. In overleg met de personen
die een klacht indienden, vonden we in de meeste gevallen
een goede oplossing.
68
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
7.4 Doelgroepen
Huisvesting statushouders
afspraken en samenwerking
In zwolle en kampen stellen we samen met andere
In zwolle hebben we quotumafspraken gemaakt voor
corporaties woningen beschikbaar voor de huisvesting van
het huisvesten van bijzondere doelgroepen. In kampen
vluchtelingen. In oldebroek zijn we de enige corporatie die
en oldebroek geven we deze doelgroepen ook speciale
woonruimte levert. als een woning op de coa-aanbodsite
aandacht, maar zonder quotumafspraken. samen met
geen reacties oplevert, gaat deze weer in de reguliere
betrokken instanties werkten we aan huisvesting en
verhuur.
hulpverlening.
gemeente
verhuurd aan vluchtelingen
tijdelijke opvang verslaafden oostzeelaan
zwolle deltaWonen
4
We realiseerden een tijdelijke voorziening voor chronisch
kampen deltaWonen
8
verslaafden aan de oostzeelaan in zwolle. dat deden
oldebroek
8
we samen met tactus, de zwolse woningcorporaties en
de gemeente. de voorziening bestaat uit een hostel en
een activiteiten- en behandelcentrum. We gebruikten
hiervoor de wooncontainers van de ontmantelde studentenboot. tot de oplevering van de definitieve voorziening
aan de burgemeester roelenweg blijven deze containers
staan.
begeleid wonenproject jufferenwal
We gaan samen met rIbW een begeleid wonenproject
realiseren. aan de jufferenwal is straks ruimte voor 21
cliënten. samen met het deltion college realiseren
we op dezelfde locatie een werkbegeleidingsproject.
tijdens een informatieavond waren de reacties van
omwonenden positief. Inmiddels zijn de voorwaarden voor verhuur opgesteld en is een aannemer
geselecteerd.
Studentenhuisvesting
Met ingang van het collegejaar 2011-2012 huisvestten we
110 studenten van hogeschool Windesheim. ze wonen in
de studentencomplexen aan de harm smeengekade en
de leliestraat. de studenten van de harm smeengekade
20 zorgden voor overlast in de laatste maanden van het
jaar. feesten liepen uit de hand en de veiligheid kwam in
het geding. In overleg met Windesheim is inmiddels een
feestverbod ingesteld.
In het laatste kwartaal werd een stageonderzoek uitgevoerd naar de leefbaarheid in het genoemde studentencomplex. tijdens een bezoek aan de bewoners, in het
kader van deze stageopdracht, spraken we over de
leefbaarheid, onze rol daarin en die van de studenten.
de stageopdracht wordt begin 2012 afgerond.
69
Terug naar inhoud
70
8
een teaM Met
een FoCuS
DELTaWOnEn VERanDERT In EEn KLanTGERICHTE
ORGanISaTIE. HOE HEBBEn OnZE MEDEWERKERS
DaaRaan BIJGEDRaGEn? HOE KOnDEn ZIJ TEGELIJK
ZICHZELF OnTWIKKELEn? HOE STaaT HET ERVOOR
MET HUn GEZOnDHEID? DEZE En anDERE OnDERWERPEn KOMEn aan BOD In DIT HOOFDSTUK.
71
interView
Met
SaSkia Van Der winDe
medewerkster klantenservicecentrum
van deltaWonen
“Vanaf het moment
dat ik opneem, ben
ik er voor de klant”
72
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
alle vragen en servicemeldingen van de
klanten van deltaWonen komen binnen bij
saskia van der Winde (29) en haar collega’s
van het klantenservicecentrum. “het kan
over van alles gaan. van reparatieverzoeken tot vragen over huurbetalingen of
over inschrijving voor een nieuwe woning.
die veelzijdigheid is de charme van dit
werk. Ik krijg zeker zestig telefoontjes op
een dag, maar geen gesprek is hetzelfde.”
klantgerichtheid begint al met het opnemen
van de telefoon, vindt van der Winde.
“vanaf dat moment ben ik er voor de
klant. door aandachtig te luisteren en
door te vragen als dat nodig is. en om zo
goed mogelijk te helpen, natuurlijk. nee,
het is niet moeilijk om dat met een glimlach
te doen. contact met zoveel mensen die
allemaal weer anders zijn, maakt elke dag
en elk gesprek leuk!”
73
8.1 dIt hoofdstUk In het kort 74
8.2 personeelsoMvang 75
8.3 personeelsbeleId 78
8.4 cUltUUr 78
8.5 ManageMent developMent 78
8.6 persoonlIjke ontWIkkelIngsplannen voor
MedeWerkers 78
8.7 gezondheIdsbeleId 79
8.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
het jaar 2011 was een dynamisch jaar voor onze medewerkers.
klantgericht werken, dat was onze focus. en dat vroeg om een organisatieen een cultuurverandering. We hebben onder meer enquêtes gehouden en
klant- en cultuurdagen georganiseerd. daarnaast investeerden we in
de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. een organisatie waarin
klanten en medewerkers zich thuis voelen, dát is het doel.
74
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
8.2 perSoneelSoMVang
bezetting gelijk gebleven
grafiek 1, verloop personeelsformatie 2007 - 2011
In 2011 is de vaste personeelsbezetting vrijwel gelijk
gebleven. aan het einde van 2011 was de formatie ten
opzichte van het einde van 2010 met 0,8 fte afgenomen.
aan het einde van 2010 hadden we 202 medewerkers in
dienst, in totaal 173,3 fte. aan het einde van 2011 hadden we 201 medewerkers in dienst, in totaal 172,5 fte
(grafiek 1). de formatie wordt de komende jaren teruggebracht. In de meerjarenbegroting is gerekend met een
krimpdoelstelling in de personeelsformatie (2012: 170 fte,
2013: 165 fte, 2014: 160 fte).
aantal inleenkrachten
In 2011 is het aantal inleenkrachten gedaald tot 9 per
31 december 2011 (grafiek 2). dit aantal ligt binnen een
’normaal’ inleenvolume van tussen de 5% en 8% van het
vaste personeelsbestand.
Personeelsformatie van 2007 - 2011
210 Personeelsformatie van 2007 - 2011
210
205
205
200
200
195
195
090
090
185
185
180
180
175
175
170
170
165
165
160
160
155
155
150
150
2007
2008
2007
2008
Aantal medewerkers
Aantal medewerkers
2009
2009
Aantal fte
Aantal fte
2010
2010
2011
2011
grafiek 2, verloop aantal inleenkrachten
Aantal inleenkrachten
Aantal inleenkrachten
50
50
45
45
40
40
35
35
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
2007
2007
2008
2008
2009
2009
2010
2010
2011
2011
75
Leeftijdsopbouw per 31-12-2011
“Een organisatie waarin
klanten en medewerkers
zich thuis voelen,
dát is het doel”
76
15
10
10
5
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
5
0
0
2007
2008
2009
2010
2011
2007
2008
2009
2010
2011
opbouw personeelsbestand
de opbouw van het personeelsbestand zag er in 2011 als
volgt uit:
Leeftijdsopbouw per 31-12-2011
Verhouding man/vrouw per 31 december 2011
35% Leeftijdsopbouw
per 31-12-2011
Verhouding
voltijd/deeltijd per 31 december 2011
35%
30%
47%
53%
30%
25%
45%
55%
25%
20%
Man
Vrouw
20%
15%
Voltijd
Deeltijd
15%
10%
10%
5%
Verhouding voltijd/deeltijd per 31 december 2011
5%
0%
0%
45%
< 25 jr
25 - 35 jr
35 - 45 jr
45 - 55 jr
> 55 jr
< 25 jr
25 - 35 jr
35 - 45 jr
45 - 55 jr
> 55 jr
55%
Lengte dienstverband per 31-12-2011
35% Lengte dienstverband per 31-12-2011
Voltijd
Deeltijd
35%
30%
30%
25%
25%
20%
20%
15%
15%
10%
10%
5%
5%
0%
0%
< 5 jr
5 - 10 jr
10 - 15 jr
15 - 20 jr
> 20 jr
< 5 jr
5 - 10 jr
10 - 15 jr
15 - 20 jr
> 20 jr
de gemiddelde leeftijd op 31 december 2011
bedroeg 45,79 jaar. de gemiddelde lengte van
het dienstverband bedroeg op 31 december
2011 13,78 jaar.
77
8.3 perSoneelSbeleiD
In 2011 hebben we de volgende beleidsonderwerpen op het gebied van personeelsbeleid vastgesteld:
onderwerp
toelichting
promotiebeleid en prestatieregeling
geeft de kaders weer hoe om te gaan met een medewerker die van functie
verandert. geeft richtlijnen voor het geven van een extra beloning.
Mobiele bedrijfsmiddelen
geeft richtlijnen voor het duurzaam zakelijk gebruik van onder andere
telefoons, bedrijfsauto’s, bestelbussen en laptops
beoordelingsbeleid
betreft een herziening van het beleid uit 2008. belangrijkste wijziging:
meer aandacht voor de ontwikkeling van competenties die bij de functie
van een medewerker horen.
8.4 Cultuur
8.6 perSoonlijke ontwikkelingSplannen Voor MeDewerkerS
behoefte aan eenheid
In hoofdstuk 1 gaven we het al aan. onze medewerkers
De doelstelling
zijn in 2011 nog meer één team gaan vormen, met één
In 2009 kwamen we tot een nieuwe missie, visie en strategie.
strategie, één organisatie-inrichting en één cultuur.
daarbij hoorden zeven strategische doelstellingen. eén
het cultuurproject dat we in 2010 zijn gestart, kreeg
van die doelstellingen luidde als volgt:
daarom een vervolg. zo kwamen we tot gezamenlijke
kernwaarden.
Op 1 juli 2010 is er voor 90% van de medewerkers een
persoonlijk ontwikkelingsplan en op 1 januari 2011 is 80%
kernwaarden
van de plannen geïmplementeerd. In de periode 2011
verbindend, verrassend, respectvol en professioneel. dat
tot 2014 groeit 90% van de medewerkers naar volledige
zijn de vier kernwaarden die het deltadna vormen. het
competentie voor de functie.
hart van onze cultuur. ze zijn het resultaat van verschillende activiteiten met medewerkers. zo organiseerden we
In het persoonlijke ontwikkelingsplan (pop) leggen
chatsessies en workshops en hielden we enquêtes. alle
medewerkers hun functie en persoonlijke competen-
medewerkers waren hierbij betrokken. alleen deze bezin-
ties naast elkaar. ze gaan op zoek naar verbeterpunten
ning op onze identiteit gaf al een gevoel van eenheid.
én naar uitdagingen die echt bij hen passen. op basis
nadat we de vier kernwaarden vaststelden, konden de
daarvan kunnen ze bijvoorbeeld opleidingen gaan volgen,
afdelingen hier verder invulling aan geven.
coaching krijgen of zelfs van functie veranderen.
In het vorige jaarverslag gaven we al aan dat het behalen
8.5 ManageMent DeVelopMent
van de genoemde doelstelling geen doel op zich is (op
dit moment heeft ruim 70% van de medewerkers een
persoonlijk ontwikkelingsplan). Waar het om gaat, is dat
het management development (Md) traject, onderdeel
de ontwikkeling van de organisatie én het welbevinden
van het cultuurprogramma, kreeg in 2011 een vervolg.
van onze medewerkers in harmonie moeten zijn. In dat
belangrijk was vooral het verder ontwikkelen van durf en
opzicht is het aangepaste beoordelingsbeleid een winst-
zelfinzicht. andere belangrijke aandachtspunten waren
punt. er is meer structurele aandacht gekomen voor de
het resultaatgericht communiceren en werken, het stellen
ontwikkeling van medewerkers.
van prioriteiten en het bevorderen van onderlinge samenwerking. een waardevol traject voor de leidinggevenden!
stond hierbij de cultuur centraal, in 2012 geven we meer
aandacht aan de individuele ontwikkeling van managementvaardigheden.
78
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
8.7 geZonDHeiDSbeleiD
onderwerp
toelichting
veiligheidscommissie
de commissie is vier keer bij elkaar gekomen en volgt/borgt onder andere de realisatie van de
aanbevelingen uit de arbo risico-inventarisatie 2008. activiteiten zijn opgepakt op het gebied
van het voorkomen van legionella, werken op hoogte, werken in besloten ruimtes, werken met
derden, zwangere medewerksters en alcohol, drugs en medicijnen. ook is gestart met het
continuïteitsplan, dat in 2012 verder wordt uitgewerkt.
bhv
de bhv-organisatie is in 2011 verder ingericht en op orde gemaakt. er zijn onder meer
16 nieuwe bhv-ers aangesteld en de (verplichte) herhalingen en oefeningen zijn uitgevoerd.
beeldschermwerk en kantooromgeving
In 2009 bleek uit het medewerkersonderzoek dat medewerkers meer dan gemiddeld ontevreden
zijn over hun werkplek, de voorlichting over beeldschermwerk en de werkhouding op het gebied van
beeldschermwerk en kantooromgeving. daarnaast beoordeelden de medewerkers de
kantoorvoorzieningen, met name op het gebied van de computer, printer, fax en kopieerapparaat
als onvoldoende. In 2011 zijn daarom de kans-consulenten getraind. kans staat voor klachten
aan arm, nek of schouder. de consulenten zijn getraind om deze klachten te voorkomen en hun
collega’s gevraagd en ongevraagd te adviseren over beeldschermwerk, werkplek en werkhouding.
verzuim- en re-integratiebeleid
door enerzijds de toepassing van integraal management en de herontwikkeling van deltadna
en anderzijds een bedrijfseconomisch aspect, voortkomend uit het overheidsbeleid (‘werk boven
uitkering’) is het verzuim- en re-integratiebeleid in 2011 (opnieuw) opgesteld. de leidinggevenden
volgden een tweedaagse training. centraal stonden de inhoud van het beleid en de verschillende
rollen en stijlen bij het managen van verzuim.
periodiek Medisch onderzoek (pMo)
het pMo helpt ons om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verbeteren. voor de
medewerkers is het tegelijk een waardevolle check van hun gezondheid en levensstijl. deelname
aan het onderzoek was vrijwillig. de animo was groot: 160 van de 201 medewerkers hebben
aan het onderzoek deelgenomen. de resultaten van het onderzoek waren over het algemeen
positief. de eindconclusie: we hebben gezonde, sportieve werknemers die het werk positief
waarderen maar wel klachten hebben over werkdruk en klimaat. naar aanleiding van deze
klachten hebben we maatregelen genomen of gepland. de uitkomsten van het pMo geven geen
aanleiding voor een aangepast programma gericht op leefstijl en gezondheid. We blijven in dit
opzicht echter alert. de gemiddelde leeftijd van onze medewerkers is relatief hoog; we verwachten
dan ook een toename van hart- en vaatziekten. Wellicht dat leefstijl en gezondheid daarom meer
aandacht krijgen in het kader van duurzame inzetbaarheid.
79
80
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Ziekteverzuim
In de periode 2005 tot en met 2007 is het ziekteverzuim
gestegen. vanaf 2007 is dit cijfer gedaald. In 2010 werd
het laagste cijfer in onze historie gerealiseerd, 3,76%. In
2011 is het ziekteverzuim ten opzichte van het succesjaar 2010 gestegen naar: 4,58%. het kortdurend verzuim
(minder dan 6 weken) betrof 1,18%, het langdurend verzuim
(meer dan 6 weken) 3,4%. het percentage verzuim
vanwege zwangerschap is 1,27%. ten opzichte van 2010
is de gemiddelde verzuimduur ook enigszins gestegen:
11,34 dagen in 2010 versus 12,77 dagen in 2011. het
kortdurend verzuim biedt voor de organisatie de meeste
mogelijkheden om het verzuim(cijfer) te beïnvloeden. het
kortdurend verzuim is laag. We hebben geanticipeerd
op de stijging door aanpassingen van het verzuim- en
re-integratiebeleid en ontwikkeling van leidinggevenden
op dit gebied.
grafiek 3, overzicht verzuimpercentage 2002 - 2011
Ziekteverzuimpercentage 2002 - 2011
8,12%
6,90%
5,67%
4,45%
3,22%
2,00%
2002
2003
2004
Exclusief zwangerschap
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Inclusief zwangerschap
€ 2.500.000
€ 2.000.000
€ 1.500.000
€ 1.000.000
81
Terug naar inhoud
82
9
beleiD aCHter
De SCHerMen
HOE WaaRBORGEn WE EEn TRanSPaRanT
OnDERnEMInGSBESTUUR? WELKE RICHTLIJnEn
In DE GOVERnanCECODE ZIJn RICHTInGGEVEnD?
En WaT ZIJn DE BEVInDInGEn Van DE RaaD Van
COMMISSaRISSEn? U LEEST HET In DIT HOOFDSTUK.
83
9.1
dIt hoofdstUk In het kort 84
9.2
governancecode WonIngcorporatIes 85
9.3
verslag van de raad van coMMIssarIssen 88
9.4
InhoUd van het toezIcht 89
9.5
volkshUIsvestelIjke opgaven 91
9.6
saMenstellIng raad van coMMIssarIssen 97
9.7
(her)benoeMIngen 2011 103
9.8
IntegrIteIt 104
9.9
coMMIssIes 107
9.10 evalUatIe en bezoldIgIng bestUUr 109
9.11 fUnctIoneren raad van coMMIssarIssen 110
9.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
deltaWonen onderschrijft de aedescode en de governancecode Woningcorporaties.
de principes zijn vastgelegd in afzonderlijke documenten en te vinden op
www.deltawonen.nl. We hebben gekozen voor de strategie van productleider.
dit houdt in dat we ons willen onderscheiden door de aard en de inhoud van onze
producten en diensten voor onze klanten. We stelden een balanced score card
vast met kritieke succesfactoren voor ons maatschappelijk rendement. In 2012
wordt deze balanced score card onderdeel van de kwartaalrapportages.
84
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.2 goVernanCeCoDe woningCorporatieS
de raad van commissarissen hecht grote waarde aan een
transparant ondernemingsbestuur waarin de belangen
van alle belanghebbenden worden meegewogen en
onderschrijft daarom de aedescode en de governancecode Woningcorporaties (hierna: de ‘governancecode’).
naar de mening van de raad van commissarissen en
de bestuurder zijn de governancecode en de aedescode
goede instrumenten voor herstel van het vertrouwen van
3. het protocol inzake de onafhankelijkheid van
de accountant.
4. het introductie- en opleidingsprogramma voor
de leden van raad van commissarissen.
5. het reglement (her)benoeming lid raad van de
commissarissen met en zonder bindende voordracht
van de huurdersorganisatie.
6. het reglement (her)benoeming lid bestuur.
het publiek in een eerlijke, integere en transparante gang
van zaken binnen woningcorporaties. de aedescode en
Verankering
de governancecode worden door deltaWonen volledig
de volgende punten uit de governancecode waren op 31
onderschreven.
december 2011 nog niet geheel verankerd in documenten
of werkprocessen van deltaWonen:
sinds 1 juli 2011 is de vernieuwde governancecode van
1. het opstellen van systematische risico-analyses
kracht. de herziening van de governancecode vormde
van de operationele en financiële doelstellingen
aanleiding de governance documenten van deltaWonen
(uitwerkingsbepaling II.1.4 sub a).
te beoordelen op compliance ten opzichte van de herziene
2. het opstellen van handleidingen voor de inrichting
governancecode. aangezien het inmiddels twee tot
van de financiële verslaggeving, alsmede voor
drie jaar geleden is dat de governance documenten van
de opstelling daarvan te volgen procedures
deltaWonen zijn vastgesteld, zijn de documenten tevens
(uitwerkingsbepaling II.1.4 sub d).
beoordeeld op consistentie, volledigheid en zinvolheid. dit
heeft geleid tot een aantal wijzigingen in de governance
documenten.
3. het opstellen van beleid omtrent kwaliteitszorg
(uitwerkingsbepalingen II.1.4 sub c en III.1.6 sub d).
4. het uitbreiden van een toetsingskader waarin wordt
vastgelegd welke criteria er worden gehanteerd bij het
In 2012 wordt getoetst in hoeverre deltaWonen de
doen van investeringen (uitwerkingsbepaling II.1.4 sub
verplichtingen uit de governancecode naleeft (de
g) tot een investeringsstatuut.
zogenaamde compliance toets). Met andere woorden,
de toetsing van de werking in de praktijk.
5. het laten aansluiten van de profielschets van
de raad van commissarissen bij principe III.3 van
de governancecode (uitwerkingsbepaling III.3.1).
governance documenten
6. het aanpassen van het rooster van aftreden van
de door deltaWonen gehanteerde corporate governance
de raad van commissarissen in verband met het
principes zijn neergelegd in afzonderlijke documenten,
verkorten van de maximale zittingsduur van drie
namelijk:
termijnen naar twee termijnen (uitwerkingsbepaling
1. het reglement werkwijze voor de raad van commis-
III.3.5).
sarissen en de daarbij behorende bijlagen (de profiel-
de organisatie pakt deze punten in 2012 op. In maart
schets voor de raad van commissarissen, het rooster
2012 zijn de zittingstermijnen uit het rooster van af-
van aftreden van de leden van de raad van commis-
treden van de raad van commissarissen teruggebracht
sarissen, het reglement van de auditcommissie, het
naar twee termijnen van vier jaar.
reglement van de selectie- en remuneratiecommissie
en het reglement van de strategie- en vastgoedcommissie).
2. het bestuursreglement en de profielschets van het
bestuur.
85
interView
Met
arjan berenDS
adjunct-directeur bouwbedrijf salverda
“We betrekken
de bewoners er
altijd bij”
86
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
klantgericht zijn als woningcorporatie is
één. samenwerken met partijen die dat
ook zijn, is twee. Met bouwbedrijf salverda
- dat al 25 jaar samenwerkt met woningcorporaties - is deltaWonen ervan verzekerd,
belooft adjunct-directeur arjan berends.
“klantgerichtheid zit in onze genen. niet
voor niets zijn we dit jaar uitgeroepen tot
de beste klantgerichte bouwer. dat is een
hele eer, maar daar hebben we dan ook
veel voor gedaan. We leiden onze mensen
zelfs speciaal op, om de klanten van
deltaWonen zo goed mogelijk te kunnen
bedienen.”
Maatwerk voor bewoners en goede
communicatie zijn daarbij cruciaal,
vindt berends. “We informeren tijdig
en goed en komen zoveel mogelijk aan
specifieke woonwensen tegemoet. of
het nu gaat om het vervangen van een
deur, de uitbreiding van een badkamer
of een grootscheeps renovatieproject.
We betrekken de bewoners er altijd bij.
Uiteindelijk draait het om de plek waar zij
wonen en leven. samen met deltaWonen
zorgen wij er graag voor, dat ze daarvan
kunnen genieten.”
87
9.3 VerSlag Van De raaD Van
CoMMiSSariSSen
governancestructuur
raad van Commissarissen
deltaWonen heeft haar governancestructuur ingericht
de raad van commissarissen heeft tot taak toezicht te
volgens het tweelagenbestuursmodel. er is een raad van
houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken
commissarissen, bestaande uit zeven personen en één
binnen deltaWonen en de met haar verbonden onderne-
directeur-bestuurder.
mingen en staat het bestuur met raad ter zijde. de raad
van commissarissen houdt onder andere toezicht op:
Het bestuur
1. realisatie van de doelstellingen van de corporatie.
het bestuur is belast met het besturen van deltaWonen,
2. realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven.
wat onder meer inhoudt dat het bestuur verantwoordelijk
3. strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten
is voor de realisatie van de doelstellingen van deltaWonen,
de strategie, het beleid en de daaruit voortvloeiende
resultatenontwikkeling, de financiering en het beleid
van de corporatie.
4. opzet en werking van de interne risicobeheersing- en
controlesystemen.
ten aanzien van deelnemingen van de corporatie. het
5. kwaliteitsbeleid.
bestuur legt hierover verantwoording af aan de raad van
6. kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording.
commissarissen. het richt zich bij de vervulling van zijn
7. financieel verslaggevingsproces.
taak naar het belang van deltaWonen in het licht van
8. naleving van toepasselijke wet- en regelgeving.
haar volkshuisvestelijke, maatschappelijke en statutaire
dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie
doelstellingen en weegt daartoe de in aanmerking
verbonden ondernemingen en bevat onder andere
komende belangen van bij deltaWonen betrokkenen af.
het toezicht op het risicomanagement en de interne
het bestuur verschaft tijdig de informatie die nodig
beheersing van verbindingen.
is voor de uitoefening van de taak van de raad van
commissarissen. het bestuur is verantwoordelijk voor
de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van
de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en
de raad van commissarissen zijn in artikel 12 tot en
voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de
met 23 van de statuten omschreven. een ander is verder
activiteiten van deltaWonen. hiertoe ontwikkelt, imple-
uitgewerkt in het reglement werkwijze voor de raad van
menteert en onderhoudt het bestuur een op deltaWonen
commissarissen.
en haar bedrijfsvoering toegesneden intern risicobeheersing- en controlesysteem en bespreekt dit met de raad
de governance structuur en de daarbij behorende
van commissarissen en zijn auditcommissie. de taken,
documenten zijn te vinden op de website van deltaWonen
verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn in artikel 5
(www.deltaWonen.nl).
en verder van de statuten van deltaWonen omschreven.
een en ander is verder uitgewerkt in het bestuursreglement.
door het goedkeuren van de begroting door de raad van
commissarissen, is de bestuurder gemandateerd tot het
nemen van besluiten en interne formalisatie. voor een
aantal (materiële) besluiten van de bestuurder, die niet
in overeenstemming zijn met de begroting, zijn op basis
van de statuten en het bestuursreglement aanvullende
afspraken met de raad van commissarissen gemaakt
over voorafgaande goedkeuring van de raad van
commissarissen.
88
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.4 inHouD Van Het toeZiCHt
toezichtkader
In dit jaarverslag legt de raad van commissarissen,
omdat we hebben vastgesteld dat een belangrijk deel van
als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende
onze ambities uit het strategisch voorraadbeleid na de
organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze
zichtperiode van de meerjarenbegroting valt, zullen we in
waarop hij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van
2012 de financiële effecten hiervan verder uitwerken.
zijn taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. als
toezichtkader voor het uitoefenen van zijn taken hanteert
interne risicobeheersing en controlesystemen
de raad van commissarissen:
deltaWonen heeft rechtstreeks onder de directeur-
1. het besluit beheer sociale huursector.
bestuurder een concerncontroller. de concerncontroller
2. de door haar goedgekeurde missie (strategisch
zorgt voor een transparante informatievoorziening
document ‘durf en duurzaamheid’ 2010-2015).
richting externe en interne toezichthouders. de concern-
3. het ondernemingsplan (ondernemingsplan ‘durf en
controller is verantwoordelijk voor het opstellen, bewaken
duurzaamheid’ 2010-2015).
en toetsen van de planning en controlcyclus, de admini-
4. de begroting (meerjarenbegroting 2011-2020).
stratieve organisatie, corporate governance, beheer
5. de statuten.
vermogen, het risicomanagement en de kwaliteit van
6. de governancecode en de governance documenten.
de informatievoorziening. de concerncontroller heeft
7. het toetsingskader voor investeringen.
de mogelijkheid om rechtstreeks aan de raad van
8. het verbindingenstatuut.
commissarissen te rapporteren. de concerncontroller is
9. Integriteitcode.
aanwezig bij de vergaderingen van de auditcommissie en
10. afspraken met externe belanghebbenden.
de raad van commissarissen.
11. aanbevelingen van de externe accountant.
12. concrete (kwalitatieve) normen voor financiële
continuïteit.
op basis van het interne controleplan zijn diverse interne
controles uitgevoerd. de bevindingen van deze interne
controles, de bevindingen van de accountant tijdens de
dit toezichtkader heeft de raad van commissarissen
interimcontrole en de jaarrekeningcontrole, de in 2009
in 2011 gehanteerd bij het nemen van beslissingen, het
uitgevoerde legal audit en de in 2010 uitgevoerde
beoordelen van bestuursvoorstellen en de bewaking van
visitatie zijn samengevoegd tot een voortgangsverslag.
de realisatie van de corporatiedoelstellingen.
tijdens iedere vergadering van de auditcommissie
wordt het verslag van de voortgang besproken. door de
goedkeuring van operationele en financiële
doelstellingen en strategie
bevindingen van de interne controle, de accountant en de
de operationele en financiële doelstellingen en de
is deltaWonen in staat om haar processen en de daarbij
strategische koers van deltaWonen zijn in 2009 vast-
behorende beheersmaatregelen, taken, bevoegdheden en
gelegd in het ondernemingsplan ‘durf en duurzaamheid
verantwoordelijkheden te verbeteren. evenals in 2011, zal
2010-2015’. de bestuurder bepaalt het kader en de
de concerncontroller in 2012 via de kwartaalrapportages
voornaamste doelstellingen van de begroting. In november
verslag doen over de voortgang van de interne controles.
legal audit op deze gestructureerde wijze op te pakken,
2011 heeft de raad van commissarissen de begroting
2012 en de meerjarenbegroting 2012-2021 goedgekeurd.
In december 2011 is een balanced score card met kritieke
In de begroting en meerjarenbegroting is zoveel mogelijk
succesfactoren vastgesteld. Met behulp van deze balanced
rekening gehouden met wijzigingen vanuit de nieuwe
score card wordt gestuurd op de kritieke prestatie-
rj645 en de eU-beschikking. verder is op complexniveau
indicatoren, op het hoogste abstractieniveau.
het in 2011 vastgestelde strategische voorraadbeleid in
de meerjarenbegroting opgenomen. de uitwerking van
In 2012 wordt deze balanced score card onderdeel van
het strategisch voorraadbeleid past binnen de financiële
de kwartaalrapportages. daarnaast wordt in 2012 een
kaders zoals kasstromen, rendementen en waardeontwik-
verdiepingsslag gemaakt rondom de balanced score card.
keling van de complexen (assetmanagement).
89
In 2011 zijn voor al deze risico’s verbeteringen doorgevoerd.
zo zijn alle 11 klantprocessen geoptimaliseerd, de
maandrapportages uitgebreid met een verlies- en winstrekening en hebben we onze gegevens geoptimaliseerd.
ten behoeve van een betere risicobeheersing bij
projectontwikkeling is in 2011 een softwarepakket
geïmplementeerd waarin de vastgoedgegevens
eenduidig worden vastgelegd.
In de vorm van beheersplannen is in 2011 een follow-up
gegeven aan de verbeteringen. de belangrijkste componenten van de reguliere interne risicobeheersing- en
controlesystemen in het verslagjaar waren:
1. systeem van periodieke monitoring via maand- en
kwartaalrapportages.
2. het goedkeuren van het treasuryjaarplan 2011
door de raad van commissarissen.
3. het bespreken van de bevindingen uit het intern
controleplan in het managementteam en in de
auditcommissie.
4. het goedkeuren van de meerjarenbegroting
2012-2021 door de raad van commissarissen.
5. het bespreken van de belangrijkste risico’s van
deltaWonen in de raad van commissarissen.
6. het bespreken van diverse fasedocumenten van
nieuwbouwprojecten in de auditcommissie.
7. het bespreken van de ontwikkelingen op het gebied
van de europese beschikking en de nieuwe richtlijn
voor de jaarverslaggeving in de auditcommissie.
8. het vastgestelde strategisch voorraadbeleid.
9. herijking van de klantprocessen.
Financiële continuïteit
In 2010 is een start gemaakt met het project risico-
jaarlijks wordt in het overleg tussen de raad van
management. naar aanleiding van een bijeenkomst met
commissarissen en de bestuurder beoordeeld in hoeverre
de raad van commissarissen, het managementteam en
het voorgenomen beleid dient te worden bijgesteld om te
het middenkader is een top vijf met risico’s benoemd.
voldoen aan de benoemde doelstellingen ten behoeve van
voor deltaWonen zijn dat:
de financiële continuïteit en het behoud van het vermogen.
1. dienstverlening naar de klant onvoldoende gericht
gedurende 2011 is vastgehouden aan de interne
op de behoeftes van de klant.
2. de managementrapportages geven onvoldoende
sturingsmogelijkheden.
de kasstroomtoets van het Waarborgfonds sociale
Woningbouw (WsW) inspanningen verricht om de
3. Informatie onjuist of onvolledig.
toekomstige kasstromen te optimaliseren zodat borging
4. applicaties onvoldoende in lijn met de processen.
door het WsW gehandhaafd blijft.
5. projectbeheersing nog onvoldoende.
90
solvabiliteitseis van 25%. tevens zijn ten behoeve van
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.5 VolkSHuiSVeStelijke opgaVen
beleidsdag
de raad van commissarissen heeft zijn goedkeuring
tijdens de beleidsdag in juli 2011 zijn, in aanwezigheid
gegeven aan de vaststelling van de groep stakeholders en
van de externe accountant, de volgende onderwerpen
de wijze waarop wordt voorzien in het overleg met deze
doorgesproken met de bestuurder, het managementteam,
stakeholders.
de concerncontroller, de secretaris van de ondernemingsraad en de raad van commissarissen:
tot de groep primaire stakeholders (de moet-categorie)
1. de strategie van deltaWonen (bijstelling strategische
behoren: de bewonersraad, Ijsselheem, rIbW, Icare/
doelstellingen).
espria, chr. hogeschool Windesheim, landstede, deltion
2. duurzaamheid anno 2011.
college, travers, Wezo en de gemeenten zwolle, kampen
3. Wijkanalyses (ontwikkeling van wijkstrategieën).
en oldebroek (vertegenwoordigd door de wethouders
4. Wijzigingen organisatiestructuur.
volkshuisvesting van de drie gemeenten). In 2011 heeft
deltaWonen de groep stakeholders geëvalueerd. naar aan-
onze stakeholders
leiding van deze evaluatie is de kern (maatschappelijke
In 2009 heeft deltaWonen haar groep stakeholders en
dienstverlening) toegetreden als primaire stakeholder.
de vorm van periodiek overleg met hen vastgesteld.
daarbij is onderscheid gemaakt tussen drie categorieën
overleg met stakeholders
stakeholders binnen de gebieden klantgroepen, wonen/
In 2011 heeft één bijeenkomst met de primaire stake-
veiligheid, leveranciers, zorg, welzijn, onderwijs, werken,
holders plaatsgevonden. In het overleg van juni, waarbij
vrije tijd, financiën, toezichthouders en overheid:
de directeur-bestuurder, het voltallige managementteam,
Moet-categorie:
de raad van commissarissen (met uitzondering van één
dit zijn partijen die vanuit de strategie nauw betrokken
commissaris) en een groot deel van onze primaire
zijn bij de organisatie. deze stakeholders worden
stakeholders (namelijk vertegenwoordigers van rIbW,
conform de governancecode jaarlijks in de gelegenheid
Ijsselheem, Wezo, Windesheim, de bewonersraad en de
gesteld advies uit te brengen over de vastgestelde
wethouders van de gemeenten zwolle, oldebroek en
jaarrekening, het jaarverslag, de strategie en het beleid
kampen) aanwezig waren, is gesproken over de jaar-
van deltaWonen. dit in het licht van haar volkshuis-
rekening 2010, corporaties 2.0 (ontwikkelingen), de
vestelijke en maatschappelijke doelstellingen. deze
strategische doelstellingen van deltaWonen en het belang
groep stakeholders wordt jaarlijks vastgesteld.
van deze doelstellingen voor onze stakeholders.
Kan-categorie:
dit betreft de samenwerkingspartners van delta-
tijdens deze bijeenkomst zijn de stakeholders in de gele-
Wonen. deze stakeholders worden geïnformeerd
genheid gesteld advies uit te brengen. de adviezen zullen
over de vastgestelde jaarstukken, de strategie en
door deltaWonen worden meegenomen bij de aanscherping
het beleid van deltaWonen. ook kunnen zij gevraagd
van haar beleid en bij het uitwerken van verdere plannen.
worden om advies uit te brengen over thema’s die
het verslag van de bijeenkomst is op de website van
spelen binnen hun werkveld.
deltaWonen geplaatst.
Mag-categorie:
dit betreft de partijen waarmee deltaWonen incidenteel
verder heeft deltaWonen in 2011 bijeenkomsten geor-
samenwerkt. deze stakeholders worden niet standaard
ganiseerd tussen de directeur-bestuurder en de raad
geïnformeerd, maar kunnen wel een rol spelen bij
van commissarissen van deltaWonen en de colleges van
vraagstukken binnen de organisatie. In dat geval kan
burgemeester en Wethouders van de gemeenten kampen
aan deze stakeholders worden verzocht een advies
en oldebroek. tijdens deze bijeenkomsten hebben
over een thema uit te brengen.
partijen nader kennis met elkaar gemaakt, zijn lopende
projecten van deltaWonen in de betreffende gemeente
het is een organisch model en zal continu op de niveaus
aan de orde gekomen en is gesproken over de (toekomstige)
‘kunnen’ en ‘mogen’ worden aangevuld.
samenwerking tussen partijen.
91
In maart 2012 staat een dergelijke bijeenkomst gepland
de uitkomsten van het onderzoek te leren en concrete
met het college van burgemeester en Wethouders van
aandachtspunten te krijgen om zaken meer, beter of
zwolle.
anders te kunnen doen.
eind 2011 heeft de raad van commissarissen tijdens
deltaWonen rapporteert over de voortgang van de
de incompany training ‘stakeholders en samenwerking’
bevindingen en aanbevelingen uit het visitatierapport
gesproken over een nieuwe werkwijze richting onze
in de notitie ‘voortgang ao/Ic’ en de raad van
stakeholders. aan de hand van enkele maatschappelijke
commissarissen volgt de voortgang en realisatie daarvan.
thema’s is bekeken op welke wijze de stakeholders hierbij
In 2011 zijn de volgende verbeteringen doorgevoerd:
kunnen worden betrokken en hoe de verkregen input een
1. doelstellingen ondernemingsplan ‘durf en duurzaam-
meer geïntegreerd onderdeel van het besluitvormings-
heid’ 2010-2015 zijn geconcretiseerd en smart
proces kan worden. In maart 2012 wordt een uitgewerkt
gemaakt door hieraan kpI’s te koppelen. Met ingang
voorstel besproken in de vergadering van de raad van
van 2012 wordt over deze kpI’s gerapporteerd in de
commissarissen, waarna de nieuwe werkwijze zal worden
balanced score card.
besproken met onze stakeholders.
2. beleidsdoelstellingen (en het waarom van bepaalde
keuzes) zijn besproken met stakeholders tijdens de
Visitatie
Met als doel een beeld te krijgen van haar functioneren
stakeholdersbijeenkomst van juni 2011.
3. na het vaststellen van de marktstrategie in 2010 is in
als maatschappelijke organisatie, heeft deltaWonen zich
2011, als onderdeel van het svb, de wijk- en complex-
in 2010 laten visiteren. het onderzoek is uitgevoerd door
strategie vastgesteld.
kWh.
deltaWonen laat zich vóór juni 2014 opnieuw visiteren
de visitatiecommissie is positief over het presteren van
door een onafhankelijke visitatiecommissie. deltaWonen
deltaWonen, zeker gezien de omstandigheden waaronder
voldoet hiermee aan de aedescode, die voorschrijft
dit moest gebeuren (gezien de bestuurswisseling eind
dat elke corporatie zich tenminste eens in de vier jaar
2007 en het gewijzigde beleid vanaf die periode). de com-
onafhankelijk, extern en gezaghebbend laat visiteren. het
missie ziet dat de in gang gezette ontwikkelingen in 2010
rapport van de visitatie is terug te vinden op
al leiden tot duidelijke resultaten: een stijgende lijn in het
www.deltawonen.nl.
presteren van de organisatie.
Verbindingen
sterke punten van deltaWonen zijn de benaderbaarheid,
deltaWonen kent een aantal verbindingen. dit zijn
de creativiteit, het overleg met stakeholders en de imple-
ondernemingen waarin deltaWonen een belang genomen
mentatie van de governancecode. verbeterpunten liggen
heeft. ze worden aangegaan vanuit financiële, fiscale of
bij het verder uitwerken van een integraal beleidskader,
operationele motieven. ook kunnen er vanuit risicobeheer
het smart maken van de ambities en het maken van
argumenten zijn om deel te nemen aan verbindingen.
keuzes op basis van een gedegen omgevingsanalyse.
het afwegingskader heeft deltaWonen vastgelegd in een
deltaWonen heeft gekozen voor een meer zakelijke
verbindingenstatuut. deltaWonen wordt in de verbinding-
benadering richting de stakeholders. een aandachtspunt
en vertegenwoordigd door haar bestuurder of een daartoe
hierbij is het goed uitleggen waarom bepaalde keuzes
door de bestuurder aangewezen manager.
gemaakt worden, waardoor wordt voorkomen
dat deltaWonen als afstandelijk wordt ervaren.
deltaWonen wil de visitatie gebruiken om verantwoording
af te leggen aan de maatschappij. een tweede doel is van
92
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
interne informatievoorziening
In 2011 is over elke maand een kostenplaatsrapportage
de raad van commissarissen heeft in het afgelopen
en een winst-en-verliesrekening opgesteld. deze informatie
boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte
geeft inzicht in de exploitatie en de ontwikkeling van
te houden van de ontwikkelingen in het speelveld van
de kosten ten opzichte van het budget. In 2012 wordt de
deltaWonen:
volledige winst-en-verliesrekening op budgethoudersniveau
1. overleg met de directeur-bestuurder.
opgesteld. de maandrapportage is een intern document
2. overleg met de externe accountant.
dat naar de leden van het managementteam en de
3. overleg met de huurdersorganisatie.
teammanagers gaat. accountmanagers uit de financiële
4. overleg met de ondernemingsraad.
afdelingen hebben regelmatig overleg met de (team)man-
5. overleg met stakeholders van deltaWonen.
agers over de realisatie ten opzichte van de begroting. dit
6. deelname aan deskundigheidsbevorderende activite-
overleg moet bijsturing, indien gewenst, mogelijk maken.
iten, waaronder cursussen op het gebied van corpo-
daarnaast wordt ieder kwartaal een kwartaalrapportage
rate goverance, beleid en regelgeving woningcorpora-
opgesteld. deze rapportage bevat zowel financiële,
ties, financiën en de incompanytrainingen ‘fiscaliteit’
operationele als volkshuisvestelijke informatie. de kwartaal-
en ‘stakeholders en samenwerking’ voor alle leden
rapportage wordt besproken in het managementteam en de
van de raad van commissarissen.
auditcommissie en gaat ter informatie naar de raad van
commissarissen.
een aantal (materiële) besluiten van de bestuurder, zoals
vastgelegd in de statuten en in het reglement werkwijze
externe accountant
voor de raad van commissarissen, is onderworpen aan
de externe accountant wordt benoemd door de raad van
de voorafgaande goedkeuring van de raad van commis-
commissarissen na advies van de directeur-bestuurder.
sarissen.
de raad van commissarissen stelt de beloning van de
externe accountant vast na overleg met de directeur-
In totaal heeft de raad van commissarissen in 2011 vijf
bestuurder. accountantskantoor deloitte accountants b.v.
keer volgens een vooraf vastgesteld schema vergaderd.
is voor de periode 2009 t/m 2012 benoemd tot externe
agendering van de onderwerpen vindt plaats op basis van
accountant van deltaWonen. de accountant is door de
een governance jaaragenda die jaarlijks door de raad van
auditcommissie en het bestuur in 2011 als onafhankelijk
commissarissen wordt vastgesteld. geen van de leden
beoordeeld.
van de raad van commissarissen is frequent afwezig
geweest bij vergaderingen.
de externe accountant heeft het gedeelte van de vergadering van de raad van commissarissen bijgewoond
waarin het verslag van de externe accountant over het
onderzoek van de jaarrekening 2010 is besproken en
waarin is besloten over de goedkeuring van de jaarrekening. de accountant is tijdens de vergadering ook bevraagd
over zijn bevindingen tijdens de jaarrekeningcontrole.
activiteiten van de raad van Commissarissen
om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de raad van commissarissen zich regelmatig
mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten
informeren over de (financiële) resultaten in relatie tot de
beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de
wensen en behoeften van belanghebbenden.
93
De Raad van
Commissarissen heeft
in 2011 de volgende
onderwerpen behandeld:
1.
goedkeuren jaarrekening en jaarverslag 2010 en het verlenen van decharge aan bestuurder voor het gevoerde
beleid in 2010.
2.
vaststellen remuneratierapport 2010.
3.
goedkeuren begroting 2011 en meerjarenbegroting 2011-2020.
4.
goedkeuren meerjarenbegroting 2012-2021.
5.
goedkeuren treasury jaarplan 2011.
6.
vaststellen governance jaaragenda 2012.
7.
vaststellen c.q. goedkeuren van gewijzigde governance documenten naar aanleiding van herziene
governancecode.
8.
vaststellen herzien rooster van aftreden en herziene reglementen van auditcommissie, selectie- en
remuneratiecommissie en strategie- en vastgoedcommissie in verband met gelijkstellen herbenoemingstermijn
commissielid aan herbenoemingstermijn als lid van de raad van commissarissen.
9.
vaststellen onafhankelijkheid leden raad van commissarissen.
10.
vaststellen honorering leden raad van commissarissen.
11.
vaststellen opleidingsvoorstel leden raad van commissarissen.
12.
Instemmen met acties naar aanleiding van zelfevaluatie raad van commissarissen in 2010.
13.
evaluatie profielschets, samenstelling en competentie raad van commissarissen.
14.
zelfevaluatie 2011 raad van commissarissen en afzonderlijke leden van de raad van commissarissen.
15.
beoordelen functioneren bestuurder.
16.
vaststellen herziene profielschets bestuur.
17.
vaststellen functie-indeling, beloning bestuurder (met ingang van 2011), autoregeling (met ingang van 2012) en
18.
goedkeuren benoeming belanghouders en vorm van het periodiek overleg met deze belanghouders.
19.
vaststellen onafhankelijkheid van de externe accountant.
20.
vaststellen onderwerpen incompanytrainingen 2011 en 2012.
21.
Instemmen met opdrachtverlening aan externe partij voor begeleiding van de incompanytraining fiscaliteiten.
bijbehorende wijzigingen arbeidsovereenkomst bestuurder.
94
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
22.
goedkeuren aanvaarding door bestuurder van commissariaat bij cogas holding n.v.
23.
vaststellen bedrag waarmee investeringen ten opzichte van begroting overschreden mogen worden zonder
goedkeuring vooraf door de raad van commissarissen en vaststellen van een kader waarbinnen overschrijdingen
zonder goedkeuring vooraf plaats kunnen vinden met betrekking tot vastgoedinvesteringen.
24.
goedkeuren handhaven concerncontrol model en werving en selectie nieuwe concerncontroller.
25.
goedkeuren toevoeging primaire stakeholder ‘de kern’ en goedkeuren vorm van overleg met stakeholders.
26.
goedkeuren financiering stichting gereglementeerd eigendom zwolle.
27.
goedkeuren uitbreiding verkoopvijver met 342 woningen.
28.
goedkeuren verkoop aandelen Woonquest b.v. aan Woningnet n.v.
29.
goedkeuren verwerving woonzorgboerderij de eikenhorst in oldebroek.
30.
goedkeuren ontwikkeling cpo de dijk in kampen.
31.
goedkeuren deelname deltaWonen aan c.v.-constructie voor studenteneenheden aan de burg. roelenweg/
32.
goedkeuren start realisatiefase gezondheidscentrum in de hanzewijk in kampen.
33.
goedkeuren ontwikkel-, realisatie- en koopovereenkomst betreffende de ontwikkeling van de vogelbuurt in zwolle.
34.
goedkeuren verkoop Willem de zwijgerkazerne en bijgebouwen in Wezep.
pannekoekendijk in zwolle.
35.
goedkeuren realisatie ‘samen, de huiskamer van zwolle’.
36.
goedkeuren realisatie historische dakkapellen Margaretha in kampen.
37.
goedkeuren realisatie amati holtenbroek in zwolle (herontwikkeling koopwoningen tot appartementen voor rIbW).
38.
goedkeuren grondexploitatie en start realisatie veldheem en klinkenberg.
39.
goedkeuren wijzigingen programma en het daaruit voortvloeiend budget voor de ontwerpfase winkelcentrum
hanzewijk - cluster 4 in kampen.
40.
goedkeuren budget ontwerpfase van heutszkazerne kampen.
41.
goedkeuren annuleren project oldebroek West I en oldebroek West II.
42.
goedkeuren aankoop appartementen heiligeweg 3 en 5 in zwolle.
43.
goedkeuren procedure aan- en verkoop diverse complexen.
44.
goedkeuren uitwerking plannen ten aanzien van interne huisvesting.
45.
goedkeuren kwalificatie sociaal vastgoed in verband met wijziging waarderingsgrondslagen rj 645.
46.
goedkeuren proces besluitvorming buiten vergadering ten aanzien van diverse fasedocumenten.
47.
bespreken kwartaalrapportages (inclusief projectenoverzicht).
ondernemingsraad
de bewonersraad, waarbij een terugkoppeling is gegeven
een delegatie van de raad van commissarissen heeft in
over een aantal zaken die aan de orde is geweest binnen
2011 tweemaal overleg gevoerd met de ondernemingsraad.
de raad van commissarissen. ook is gesproken over het
hierbij zijn onder meer aan de orde geweest:
functioneren van de bewonersraad. bij een van deze ver-
1. samenwerking tussen ondernemingsraad en bestuurder.
gaderingen was de bestuurder van deltaWonen aanwezig.
2. advies- en instemmingsaanvragen (evaluatie en
vooruitblik).
klachtenadviescommissie
de raad van commissarissen heeft kennis genomen van
Centrale bewonersraad
het jaarverslag 2010 van de klachtenadviescommissie in
ook heeft een delegatie van de raad van commissaris-
de zin van artikel 16 bbsh.
sen in 2011 viermaal een vergadering bijgewoond van
95
De Raad van
Commissarissen bestond
per 31 december 2011
uit de volgende
personen.
96
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.6 SaMenStelling raaD Van CoMMiSSariSSen
Voorzitter
Vice-voorzitter
De Heer j. FranSSen (1951)
De Heer DrS. l. Dragt (1943)
Beroep
Laatste beroep
commissaris van de koningin in zuid-holland
voorzitter groepsdirectie woningbouw bij baM
Deskundigheid
Woningbouw b.v., tevens lid hoofddirectie
bestuurlijk, politiek, sociaal
Deskundigheid
Jaar van aantreding/aftreding
vastgoed, management- en organisatieontwikkeling,
2007/2015
communicatie
Jaar van aantreding/aftreding
2009/2017
de heer j. franssen werkte in het onderwijs en was weten-
de heer l. dragt bekleedde directiefuncties bij bouw- en
schappelijk medewerker van de stichting voor politiek
vastgoedontwikkelbedrijven (nederhorst bouw b.v. 1972-
Wetenschappelijk onderzoek te ’s-gravenhage. hij was korte
1977, coöperatief bouwbedrijf Moes U.a. 1979-1988,
tijd lid van het dagelijks bestuur gewest gooi- en vechtstreek
nbM amstelland n.v. 1988-1993, koninklijke baM groep
(portefeuilles ruimtelijke ordening, distributieplanologie, ver-
n.v. 1993-2005) en een installatiebedrijf (installatie-
keer en vervoer). van 1982 tot 1994 was hij lid van de tweede
bedrijf aquatherm 1978). verder had hij diverse bestuur-
kamer der staten-generaal voor de vvd. daarna was hij
lijke functies, onder meer bij vereniging grootbedrijf
burgemeester van zwolle tot 2000, het jaar waarin hij werd
bouw, algemeen verbond bouw bedrijven, stichting
benoemd tot commissaris van de koningin in zuid-holland.
bouw research, commissie robers, commissie
In 2006 werd hij in deze functie herbenoemd.
economisch beleid bouw, raad voor de volkshuisvesting,
training en vormingscentrum de essenburgh, estella
op dit moment vervult de heer franssen diverse nevenfuncties
fonds, hockey club de Mezen.
in verschillende sectoren. hij is voorzitter bestuurlijk platform
zuidvleugel, voorzitter prins bernard cultuurfonds zuid-
de heer dragt vervulde in 2011 diverse functies waaronder
holland, voorzitter carnegie heldenfonds, vice-voorzitter
die van voorzitter raad van toezicht algemeen ziekenhuis
nationaal comité 4 en 5 mei, lid van de stuurgroep
sint jansdal harderwijk, voorzitter raad van commissarissen
rijn-schelde delta, voorzitter sectorbestuur onderwijs-
van rijsenburg Invest (gebiedsontwikkeling), voorzitter
arbeidsmarkt (sbo), voorzitter stichting kennisontwikkeling
raad van commissarissen Ursem beheer b.v. (bouw- en
hbo, voorzitter raad van toezicht stichting Mondriaan
projectontwikkeling), commissaris rabobank randmeren
onderwijs groep, voorzitter raad van toezicht rijndam
en associate partner bij Mazars berenschot corporate
revalidatiecentrum, voorzitter van het bestuur van de kilyàn
finance.
foundation, voorzitter van de nederlandse vereniging van
beveiligingsbedrijven vebon, voorzitter van het nederlands
Instituut voor lexicologie, lid raad van advisory board
leidse onderwijs Instelling, lid raad van commissarissen
van de vereniging hendrick de keyser, voorzitter raad van
commissarissen van gelder groep b.v. elburg.
97
Leden
De Heer DrS. a. Vroon (1947)
De Heer Mr. e.l.M. De bruYn (1963)
Beroep
Beroep
interim-bestuurder/bestuursadviseur
directeur particulieren friesland bij abn aMro bank te
Deskundigheid
leeuwarden
bestuurlijk, politiek, sociaal
Deskundigheid
Jaar aantreden/aftreden
financiën
2006/2014
Jaar aantreden/aftreden
2009/2013
de heer vroon was onder andere directeur stadsontwik-
de heer de bruyn is sinds 1988 tot op heden werkzaam
keling en grondbedrijf purmerend (1979-1988), directeur
bij de abn aMro bank, waar hij diverse functies heeft
sbI training en advies (1988-1999) en voorzitter college
bekleed. hij is begonnen als concern kader trainee
van bestuur christelijke hogeschool nederland (1999-
en vanaf 2010 tot heden is hij directeur particulieren
2006). hij was daarnaast partijpenningmeester cda en
friesland. In deze functie is hij commercieel en finan-
lid dagelijks bestuur (1993-1999) en bestuurslid hbo-
cieel eindverantwoordelijk voor de particuliere advi-
raad (2002-2007).
seurs en de kantoren in het werkgebied friesland. In de
tussenliggende periode was hij commercieel beleids-
In 2006 en 2007 was de heer vroon onder andere
medewerker bU volmacht & Maatschappij (1989-1992),
interim-bestuurder openbaar onderwijs zwolle en regio
hoofd commerciële coördinatie makelaardij (1992-1994),
en vanaf 17 december 2007 tot 25 maart 2008 als
projectmanager productontwikkeling en marketing (1994-
gedelegeerd commissaris ‘waarnemer van het bestuur’
1997), afdelingsdirecteur productontwikkeling zakelijke
van deltaWonen, en trad hij tijdelijk terug uit de raad van
verzekeringen (1997-1999), afdelingsdirecteur marketing
commissarissen.
bankverzekeren (1999-2001), afdelingsdirecteur marketing
zaken expertise (2001-2002), vice-president marketing
de heer vroon was van 2000 tot 2012 lid van de raad
solutions (2002-2004), vice-president segment mass
van commissarissen van Mnservices te rijswijk en is
retail (2004-2006) en vice-president segment marketing
voorzitter van het bestuur van de nvaz ( antroposofische
mass affluent (2006-2007) en regiodirecteur particulieren
zorgaanbieders). tevens is hij beoordelaar en auditor van
zwolle & noordoost polder (2008-2010).
excellentieprogramma’s in het hoger onderwijs in het
kader van het siriusprogramma.
daarnaast vervult de heer de bruyn een aantal nevenfuncties binnen zwolle en friesland. hij was tot november
hij bekleedde en bekleedt diverse functies op het gebied
2010 voorzitter van de zwolse hockeyclub tempo’41 en
van cultuur en onderzoek.
is daar nog steeds betrokken bij het fusieproces tussen
de twee zwolse hockeyclubs, hij heeft een adviesrol bij
hogeschool Windesheim en stenden University en hij is
actief bij diverse maatschappelijke projecten in de
provincie friesland.
98
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
MeVrouw Mr. DrS. w.e.M. De jong (1966)
Beroep
partner bij governance University & advisory te doorn
Deskundigheid
financiën, juridisch
Jaar aantreden/aftreden
2009/2013
Mevrouw de jong was van 1991 tot 1998 werkzaam
bij abn aMro bank nv te amsterdam waar zij diverse
functies heeft bekleed, gericht op dienstverlening aan
de grootzakelijke markt.
vervolgens is zij van 1998 tot en met 2004 in dienst
geweest bij alpinvest partners n.v. te amsterdam, een
private equity manager en dochteronderneming van de
pensioenfondsen abp en pggM. zij is bij alpinvest actief
geweest als investeerder in het segment mid-market
buyouts en vervolgens in wereldwijd fondsinvesteren.
sinds 2005 is mevrouw de jong adviseur managementen organisatieadvies. zij richt zich hierbij met name op
instellingen die vermogens beheren met een maatschappelijk doel, waaronder pensioenfondsen.
Mevrouw de jong heeft diverse nevenfuncties bekleed.
Momenteel is zij lid van de raad van toezicht en lid van
de audit commissie van stichting pameijer te rotterdam,
lid van de raad van commissarissen van woningstichting
Wherestad te purmerend, lid van de raad van toezicht
en lid van de audit commissie van hagaziekenhuis te
den haag (leyenburg, rode kruis en juliana kinderziekenhuis) en lid van de raad van commissarissen
en voorzitter van de auditcommissie van rabobank
Westland.tevens is zij mede-auteur van het boek
‘toezicht pensioenfondsen’ een uitgave van het
nationaal register te den haag.
99
Voorgedragen
door de
Bewonersraad
MeVrouw b.g. Verberk-janSen (1953)
Beroep
bestuurs- en juridisch adviseur
Deskundigheid
zorg en welzijn
Jaar aantreding/aftreding
2006/2014
In de periode 1990-2006 is mevrouw verberk-jansen
werkzaam geweest bij de gemeente zwolle als juridisch
medewerker. vanaf 2006 is zij werkzaam bij de gemeente
epe als bestuurs- en juridisch adviseur en plaatsvervangend
griffier. naast deze werkzaamheden is zij bestuurslid dan
wel voorzitter geweest van instellingen, die zich bewegen
op het terrein van zorg en welzijn, waaronder het
nederlandse rode kruis, afdeling zwolle. sinds december
2010 is mevrouw verberk lid van de raad van toezicht van
stichting de parabool in schalkhaar.
Mevrouw verberk-jansen is door de centrale bewonersraad
voorgedragen voor de raad van commissarissen en
maakt sinds 1 januari 2006 deel uit van deze raad.
zij is per 1 januari 2010 voor een periode van vier jaar
herbenoemd.
100
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
De Heer b. HaMMer (1979)
De Heer DrS. F. MaZenier (1971)
Beroep
Beroep
directeur-bestuurder stichting Mee veluwe te apeldoorn
registeraccountant bij Mazars paardekooper hoffman
Deskundigheid
n.v. (Mazars) te apeldoorn
volkshuisvesting, klanten, doelgroepen
Ingangsdatum/einde stage
Jaar aantreding/aftreding
2009/2013
2009/2013
vanaf 1999 tot 2004 bekleedde de heer hammer diverse
vanaf januari 2009 tot heden is de heer Mazenier
functies binnen klM cityhopper b.v., waaronder proces-
registeraccountant bij Mazars paardekooper hoffman n.v.
ontwikkelaar kwaliteit en veiligheid. van 2004 tot 2008
(Mazars) te apeldoorn. hij is met drie partner-aandeel-
heeft hij zijn carrière voortgezet als wethouder van de
houders verantwoordelijk voor het beleid van het kantoor
gemeente hilversum met de portefeuilles wonen-welzijn-
in apeldoorn. daarnaast is hij eindverantwoordelijk voor
zorg (inclusief Wmo), grondzaken en stedelijke vernieuwing.
de dienstverlening aan diverse klanten in de profit en
In de periode 2006 tot en met 2008 was de heer hammer
not-for-profit sector. vanuit het kantoor in apeldoorn is
lid van het dagelijks bestuur gewest gooi en vechtstreek,
de heer Mazenier vooral actief in het werkgebied rond
gedelegeerde volkshuisvesting, Maatschappelijke zorg
zwolle. landelijk is hij binnen Mazars lid van het bestuur
en Welzijn. tevens was hij lid van het algemeen bestuur
van de sectorgroep bouw & vastgoed en daarbinnen
gewest gooi en vechtstreek. In dezelfde periode was hij
verantwoordelijk voor de landelijke coördinatie van de
loco-burgemeester van de gemeente hilversum. de heer
(multidisciplinaire) dienstverlening aan woningcorporaties.
hammer is momenteel als enig directeur-bestuurder van
In de periode vanaf 1989 tot eind 2008 was de heer
stichting Mee veluwe verantwoordelijk voor de algehele
Mazenier registeraccountant bij ernst & Young accountants
leiding van de organisatie, financieel beleid, strategisch
llp te zwolle. hij was daar lid van het managementteam
beleid, personeelsbeleid en overige beleidskwesties.
van het kantoor zwolle en eindverantwoordelijk voor de
sinds maart 2010 is de heer hammer bestuurslid van Mee
dienstverlening aan een grote verscheidenheid klanten,
nederland. daarnaast was de heer hammer tot medio
waaronder woningcorporaties. ook was hij medeauteur
2011 voorzitter van de commissie herijking regionale
van de scenariostudie voor Woningcorporaties (Woning-
samenwerking gooi & vechtstreek, in opdracht van het
corporaties 2015), die medio 2008 is gepubliceerd.
gewest gooi & vechtstreek. tevens is hij secretaris van het
bestuur van de stichting vrienden van amaris gooizicht.
de heer Mazenier verricht een aantal nevenfuncties. hij is
de heer hammer was lid van het ‘Inspiratieteam voor de
penningmeester van stichting paardensport gehandicapten
wijken’, een initiatief van kenniscentrum voor stedelijke
Meppel e.o. en van stichting rozengala.
vernieuwing keI, op verzoek van het Ministerie van
vroM. het team bezoekt zogenaamde ‘vogelaarwijken’
de heer Mazenier wordt in verband met zijn opleiding bij
en probeert partijen die daar actief zijn te inspireren.
het nationaal register voor commissarissen en toezichthouders (nrct) in de gelegenheid gesteld praktijkervaring op te doen bij de raad van commissarissen van
deltaWonen. In 2011 heeft de heer Mazenier zijn opleiding
bij het nrct afgerond.
101
rooster van aftreden
de raad van commissarissen bestaat op 31 december
In de vergadering van maart 2011 heeft de raad van
2011 uit zeven leden. de raad van commissarissen
commissarissen het nieuwe rooster van aftreden vast-
werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn om-
gesteld, waarbij de zittingstermijnen conform de herziene
vang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste
governancecode zijn teruggebracht naar maximaal twee
deskundigheid en achtergrond van de leden van de raad
termijnen van vier jaar. later in 2012 zal de raad van
van commissarissen. de profielschets is als bijlage
commissarissen de benodigde wijzigingen aanbrengen in
opgenomen in het reglement van de raad van commis-
de profielschets.
sarissen.
In 2011 trad de heer j. franssen op als voorzitter van de
eind 2011 heeft de raad van commissarissen de profiel-
raad van commissarissen. het vice-voorzitterschap werd
schets, alsmede de samenstelling en competentie van de
vervuld door de heer dragt.
raad van commissarissen geëvalueerd. hierbij kwam de
raad van commissarissen tot de conclusie dat het nodig
alle leden van de raad van commissarissen zijn lid van
is wijzigingen aan te brengen in het rooster van aftreden
de vereniging van toezichthouders in Woningcorporaties
en de profielschets zodat aangesloten wordt bij de kortere
(vtW) en wonen geregeld themabijeenkomsten bij.
maximale zittingsduur uit de herziene governancecode.
102
lid raad van
Commissarissen
M/V
geb. jaar benoemd Herbenoemd
per
per
uiterlijke
datum
aftreden
Commissie lidmaatschap
j. franssen (voorzitter)
M
1951
2007
2015
- selectie- en remuneratiecommissie
- strategie- en vastgoedcommissie
l. dragt
(vice-voorzitter)
M
1943
2009
2017
- strategie- en vastgoedcommissie
a. vroon
M
1947
2006
2014
- auditcommissie
e.l.M. de bruyn
M
1963
2009
2017
- auditcommissie
W.e.M. de jong
v
1966
2009
2017
- auditcommissie
b.g. verberk-jansen
v
1953
2006
2014
- selectie- en remuneratiecommissie
b. hammer
M
1979
2009
2017
- selectie- en remuneratiecommissie
- strategie- en vastgoedcommissie
2011
2010
2010
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Honorering 2011
reglement
de honorering van de raad van commissarissen is gekop-
de raad van commissarissen heeft gebruik gemaakt van
peld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke
een reglement als basis voor het eigen functioneren en
leden van de raad van commissarissen en is niet gekop-
de relatie met de bestuurder. dit reglement is vastgesteld
peld aan prestaties van deltaWonen.
in 2008 en gewijzigd in 2011 naar aanleiding van de
wijzigingen in de governancecode. In het reglement zijn
In 2011 bedroeg de bezoldiging van de leden van de raad
de uitgangspunten van de governancecode verwerkt.
van commissarissen € 112.104,-. de (reis)onkosten en de
kosten van deelname aan cursussen (tot een bedrag van
€ 700,- per cursus) zijn bij het honorarium inbegrepen,
tenzij herbenoeming heeft plaatsgevonden na inwerkingtreding van de honoreringscode (zie hieronder).
9.7 (Her)benoeMingen 2011
de specificatie van de bezoldiging van de leden van de
raad van commissarissen ziet er als volgt uit:
In 2011 zijn er geen nieuwe leden toegetreden tot
de raad van commissarissen. Wel heeft er een her-
de heer j. franssen
€ 15.000,-
benoeming plaatsgevonden. de heer j. franssen
de heer l. dragt
€ 18.672,-
is herbenoemd als lid en voorzitter van de raad
de heer a. vroon
€ 18.672,-
van commissarissen per 1 januari 2011 voor een
de heer e.l.M de bruyn
€ 14.940,-
periode van vier jaar. tijdens de herbenoemings-
Mevrouw W.e.M. de jong
€ 14.940,-
procedure, die in 2010 plaatsvond, trad de
Mevrouw b.g. verberk-jansen
€ 14.940,-
heer franssen tijdelijk terug uit de selectie- en
de heer b. hammer
€ 14.940,-
remuneratiecommissie en is hij vervangen door
aan de commissaris in opleiding, de heer f. Mazenier, is
de heer l. dragt. herbenoeming heeft plaats-
in 2011 een vergoeding uitbetaald van
gevonden aan de hand van de procedure zoals
€ 7.500,-.
beschreven in het reglement ‘(her)benoeming
lid raad van commissarissen (al dan niet met
In verband met de inwerkingtreding van de honorerings-
bindende voordracht door de huurdersorganisatie)’.
code op 1 juli 2010 heeft de raad van commissarissen
zich in 2011 door een externe partij laten adviseren over
belangrijke argumenten voor de herbenoeming
de consequenties voor de honorering van de leden van
waren het functioneren en het voldoen aan de
de raad van commissarissen. naar aanleiding van dit advies
huidige profielschets. voorafgaand aan de her-
heeft de raad van commissarissen besloten de vergoedingen
benoemingen van de heer franssen is de onder-
van alle commissarissen te verlagen naar € 10.000,-,
nemingsraad verzocht een advies uit te brengen
exclusief onkostenvergoeding en exclusief de opslagen
ten aanzien van de voorgenomen herbenoeming.
van de voorzitter (50%) en vice-voorzitter (10%) en de
de ondernemingsraad heeft een positief advies
opslag van de voorzitter van de auditcommissie (25%).
uitgebracht, waarna een definitieve herbenoeming
ook de kosten van cursussen zijn niet bij het honorarium
kon plaatsvinden.
inbegrepen. de verlaging gaat in per 1 januari 2012,
tenzij een commissaris is herbenoemd na inwerkingtreding van de honoreringscode en het herbenoemingsbesluit
na deze datum is genomen. In dat geval is de vergoeding
per de herbenoemingsdatum in lijn getrokken met de
honoreringscode.
103
9.8 integriteit
deltaWonen vindt het belangrijk dat medewerkers integer
en betrouwbaar handelen. daarom is een integriteitcode
opgesteld. de integriteitcode bevat een omschrijving van
de kernwaarden van het integriteitbeleid en een concrete
invulling van het begrip ‘integriteit’ in het dagelijks werk.
de medewerkers van deltaWonen hebben via deelname
aan dilemmasessies (in 2009) een nadere invulling gegeven aan de integriteitcode en hebben de integriteitcode
ondertekend. vanaf medio 2009 ondertekenen nieuwe
medewerkers bij indiensttreding de integriteitcode. de
herziene integriteitcode sluit aan bij wat omschreven is in
artikel II.1.4 van de governancecode en dient als instrument
van het interne risicobeheersing- en controlesysteem.
In 2012 wordt onderzocht op welke wijze de integriteitcode kan worden herzien, zodat deze beter aansluit op
de kernwaarden van deltaWonen zoals opgenomen in
het ondernemingsplan ‘durf en duurzaamheid’.
deltaWonen verwacht dat ook haar klanten en stakeholders zich houden aan de normen en waarden die zijn
omschreven in de integriteitcode. hiertoe is in 2011
een aparte overeenkomst ‘integriteit en duurzaamheid’
opgesteld die gelijktijdig met het sluiten van de overeenkomst inzake de opdrachtverlening wordt afgesloten.
ook bij de keuze van de samenwerkingspartners staat
integriteit hoog in het vaandel.
Verankering integriteit
In 2012 worden maatregelen genomen om het beleid op
het gebied van integer handelen te verbeteren. zoals het
opstellen en implementeren van controlemaatregelen, het
uitvoeren van interne audits, het verbeteren van de informatievoorziening en het laten uitvoeren van een integrale
risicoanalyse op het gebied van integriteit. de uit het
onderzoek naar voren gekomen integriteitsrisico’s worden
opgenomen in een integraal risicobeheersingsysteem.
binnen dit risicobeheersingsysteem worden de risico’s
gemonitord en worden maatregelen genomen om het
manifest van de risico’s te voorkomen. daarnaast worden
in 2012 de volgende verbetermaatregelen doorgevoerd:
104
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
•
•
•
•
Het systeem van fasedocumenten, dat wordt toege-
code. tevens vervult geen van de leden van de raad van
past bij nieuwbouwprojecten, wordt geïmplementeerd
commissarissen of het bestuur een nevenfunctie die
bij moderniseringsprojecten.
onverenigbaar is met het lidmaatschap van de raad of
Integriteit wordt als uitsluitend criterium opgenomen
het bestuur. een overzicht van de nevenfuncties van de
in het aanbestedingsprotocol.
leden van de raad van commissarissen is opgenomen
Het vaststellen van richtlijnen voor de borging van
in paragraaf 9.6. de bestuurder vervulde in 2011 twee
integriteit bij abc-constructies.
nevenfuncties. hij is vanaf 2010 bestuurslid van het
Bij vastgoedtransacties zal een check bij het kadaster
ronald Mcdonald huis in zwolle en vanaf 18 mei 2011
plaatsvinden op waardeverloop van het object bij
is hij lid van de raad van commissarissen van cogas
voorgaande en/of opvolgende transacties.
holding n.v. in almelo.
zoals uit het bovenstaande blijkt, staat verbetering van
de borging van integriteit hoog op de agenda van delta-
leningen of garanties
Wonen. dit zal leiden tot een nog betere verankering van
deltaWonen heeft als beleid geen leningen of garanties
integriteit binnen deltaWonen.
te verlenen aan leden van de raad van commissarissen,
de directeur-bestuurder en het personeel. In 2011 zijn
klokkenluiderregeling
dergelijke leningen of garanties dan ook niet verstrekt.
de klokkenluiderregeling is bedoeld voor die gevallen
onafhankelijkheid van de raad van commissarissen
waarin de geadviseerde routes voor het bekend maken
de raad van commissarissen waakt er voor dat de leden
van misstanden, zoals in de integriteitcode omschreven,
van de raad naar zijn oordeel in formele zin onafhankelijk
niet effectief blijken. deze regeling maakt het mogelijk
zijn in het licht van de in de governancecode bepaling
dat iedere medewerker misstanden kan melden, dat alle
III.2.2 aangeduide criteria. deze onafhankelijkheidscri-
meldingen serieus en volgens een bepaalde procedure
teria heeft deltaWonen overgenomen in het reglement
worden behandeld én dat de medewerker die ‘aan de bel
werkwijze voor de raad van commissarissen.
trekt’ (de klokkenluider) persoonlijk geen negatieve gevolgen
van zijn melding ondervindt.
de governancecode schrijft voor dat de raad van commissarissen ten aanzien van iedere commissaris vaststelt
In 2011 is geen gebruik gemaakt van de klokkenluider-
of deze in een zodanige relatie tot deltaWonen staat of
regeling.
heeft gestaan dat hij geacht kan worden onafhankelijk te
zijn, waarbij de raad van commissarissen ten minste de
de integriteitcode en de klokkenluiderregeling zijn, zoals
in de governancecode genoemde onafhankelijkheidscri-
de governancecode voorschrijft, op de website van delta-
teria in zijn beoordeling betrekt. de leden van de raad
Wonen geplaatst (www.deltawonen.nl).
van commissarissen hebben begin 2011 een zogenaamde
‘onafhankelijkheidsverklaring’ getekend, waarin alle
tegenstrijdige belangen en nevenfuncties
onafhankelijkheidscriteria uit de governancecode zijn
elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen
opgenomen. In de vergadering van 8 april 2011 heeft
deltaWonen en de directeur-bestuurder respectievelijk de
de raad van commissarissen de onafhankelijkheid van
leden van de raad van commissarissen wordt vermeden.
alle leden van de raad van commissarissen vastgesteld.
het reglement van de raad van commissarissen en het
de commissarissen van deltaWonen ondertekenen voor
bestuursreglement bevatten een verdere uitwerking van
hun aantreden en vervolgens jaarlijks deze zogenaamde
dit belangrijke uitgangspunt. In deze documenten is te-
‘onafhankelijkheidsverklaring’.
vens de handelwijze in geval van belangenverstrengeling
geregeld. In 2011 zijn geen transacties met de directeurbestuurder of leden van de raad van commissarissen
geweest die tegenstrijdige belangen hebben opgeleverd
zoals bedoeld in principe II.3 en III.6 van de governance-
105
de raad van commissarissen hecht veel waarde aan
In 2010 is een dergelijk onderzoek uitgevoerd bij de
een goede reputatie en integriteit. leden van de raad
zittende commissarissen en Mt-leden. de directeur-
van commissarissen, het bestuur en het Mt worden
bestuurder heeft voorafgaand aan zijn aanstelling (per
benoemd nadat een pre-employmentscreening heeft
1 oktober 2008) deelgenomen aan het onderzoek en is
plaatsgevonden door een extern bureau. dit is vastgelegd
niet opnieuw gescreend. op basis van de rapporten van
in het reglement werkwijze voor de raad van commis-
het externe bureau en de getekende onafhankelijkheids-
sarissen en in het bestuursreglement. hiermee wil de
verklaringen heeft de raad van commissarissen in 2010
raad van commissarissen een bijdrage leveren aan
de onafhankelijkheid en integriteit van de leden van de
voorbeeldgedrag, bewustwording en risicomanagement
raad van commissarissen vastgesteld. Uit de rapporten
binnen deltaWonen. bij de pre-employmentscreening
kan eveneens de onafhankelijkheid en integriteit van de
wordt aandacht besteed aan de ‘onafhankelijkheid’ en de
toen zittende leden van het managementteam worden
‘integriteit’ van de personen die in het onderzoek worden
afgeleid. In 2011 zijn geen nieuwe leden tot de raad van
betrokken. daarbij zal onder meer een strafrechtelijk
commissarissen, het bestuur of het managementteam
antecedentenonderzoek worden gedaan. ook wordt een
toegetreden.
frauderisico-analyse uitgevoerd, waarbij de personen
een ‘verklaring omtrent gedrag’ moeten overleggen en
worden identiteitsbewijzen en diploma’s beoordeeld op
echtheid.
106
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.9 CoMMiSSieS
auditcommissie
•
Wijziging waarderingsgrondslagen RJ 645.
In 2011 is de auditcommissie vijf keer bij elkaar geweest.
•
Leningen aan verbindingen.
de externe accountant heeft één vergadering (gedeeltelijk)
•
Aanbesteding planmatig onderhoud.
bijgewoond. naast de drie leden van de raad van com-
•
Procedure aan- en verkoop diverse complexen.
missarissen, te weten de heer a. vroon, mevrouw W.e.M.
•
Diverse fasedocumenten vastgoedprojecten.
de jong en de heer e.l.M. de bruijn, zijn de bestuurder,
•
Organisatiewijziging bedrijfsbeheer en
de manager vastgoed, de concerncontroller en manager
bedrijfsbeheer aanwezig bij de vergaderingen van de
concerncontrol.
•
auditcommissie.
Taakverdeling auditcommissie en strategie- en
vastgoedcommissie.
•
Incompanytraining fiscaliteiten.
daarnaast hebben de leden van de auditcommissie in
2011 eenmaal buiten aanwezigheid van het bestuur
de auditcommissie heeft haar bevindingen en adviezen
overlegd met de externe accountant.
omtrent genoemde zaken gerapporteerd aan de raad van
commissarissen.
de taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in het reglement
van de auditcommissie. de auditcommissie is op basis
het bestuur en de auditcommissie maken ieder tenminste
van dit reglement namens de raad van commissarissen
éénmaal in de vier jaar een grondige beoordeling van het
onder meer belast met het toezicht op de werking van
functioneren van de externe accountant in de diverse
de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de
entiteiten en capaciteiten waarin de externe accountant
financiële informatieverschaffing door deltaWonen, de
fungeert. deze beoordeling zal plaatsvinden in 2012.
naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen
van de externe accountant en de relatie met de externe
Selectie- en remuneratiecommissie
accountant.
de raad van commissarissen van deltaWonen heeft
uit zijn midden een selectie- en remuneratiecommissie
onderwerpen die aan bod zijn gekomen in 2011 zijn:
ingesteld, bestaande uit drie leden. In 2011 werd de
•
Jaarverslag en jaarrekening 2010.
selectie- en remuneratiecommissie gevormd door
•
Jaarverslag 2010 Wonen Boven Winkels Zwolle.
de heer j. franssen, mevrouw b.g. verberk-jansen
•
Jaarrekening Stichting Woonservice 2010.
en de heer b. hammer.
•
Treasury jaarplan 2011.
•
Bedrag waarmee investeringen ten opzichte van
de taken en bevoegdheden van de selectie- en remunera-
begroting overschreden mogen worden zonder goed-
tiecommissie zijn omschreven in het reglement van deze
keuring vooraf door de raad van commissarissen en
commissie. de selectie- en remuneratiecommissie is op
kader overschrijdingen vastgoedinvesteringen zonder
basis van dit reglement namens de raad van commis-
goedkeuring vooraf.
sarissen onder meer belast met de selectie en benoeming
Governance jaaragenda 2012 en herziening
van de leden van de raad van commissarissen en het
•
governance documenten.
bestuur en is tevens belast met het bezoldigingsbeleid en
•
Onafhankelijkheid accountant.
de beoordeling van het bestuur.
•
Verkoop aandelen Woonquest B.V. aan Woningnet N.V.
•
Huurverhoging 2011.
ten behoeve van de uitvoering van haar taken heeft de
•
Stand van zaken huurincasso.
selectie- en remuneratiecommissie in 2011 driemaal
•
Kwartaalrapportages 2011 (inclusief projecten-
vergaderd. twee vergaderingen werden bijgewoond door
overzicht).
de directeur-bestuurder van deltaWonen en een vertegen-
•
Begroting 2012 en meerjarenbegroting 2012-2021.
woordiging vanuit het managementteam. de commissie
•
Voortgang bevindingen interne controles, Legal Audit
heeft haar bevindingen en adviezen gerapporteerd aan de
en visitatie.
raad van commissarissen.
•
Bedrijfslastenreductie.
107
In het jaar 2011 heeft de selectie- en remuneratiecom-
de strategie- en vastgoedcommissie heeft in 2011
missie de raad van commissarissen geadviseerd over:
tweemaal vergaderd. deze vergaderingen werden
•
De vaststelling van het remuneratierapport 2010.
bijgewoond door de heer l. Mazenier, commissaris in
Het profiel, de samenstelling en competentie Raad
opleiding, de directeur-bestuurder en een vertegenwoor-
van commissarissen.
diging vanuit het managementteam.
•
•
De vorm en inhoud van de zelfevaluatie in 2011.
•
Opleidingen 2011 en 2012 leden Raad van
In het jaar 2011 zijn de volgende onderwerpen aan de
commissarissen.
orde gekomen bij de vergaderingen van de strategie- en
De honorering van de leden van de Raad van
vastgoedcommissie:
commissarissen en de beloning van de bestuurder
•
Stand van zaken strategische doelstellingen.
in verband met de inwerkingtreding van de
•
Maatschappelijke thema’s.
honoreringscode en beloningscode.
•
Strategisch voorraadbeleid (inclusief wijkstrategieën).
De profielschets van het bestuur.
•
Beleidsdag 2011.
De functie-indeling en bezoldiging van de bestuurder
•
Toelichting werkwijze (inclusief besluitvorming)
•
•
•
met ingang van 2011.
•
De autoregeling van de bestuurder (vanaf 2012).
•
De beoordeling van het functioneren van de bestuurder
fasedocumenten.
•
Taakverdeling auditcommissie en strategie- en
vastgoedcommissie.
over 2011.
•
Het commissariaat van de bestuurder van deltaWonen
de raad van commissarissen heeft kennis genomen van
bij cogas holding n.v.
de verslagen van de auditcommissie, selectie- en remuneratiecommissie en strategie- en vastgoedcommissie.
Strategie- en vastgoedcommissie
de strategie- en vastgoedcommissie richt zich op
strategisch volkshuisvestelijke vraagstukken. de
commissie bestaat uit drie leden van de raad van
commissarissen, namelijk de heer j. franssen, de heer
l. dragt en de heer b. hammer. het reglement van de
strategie- en vastgoedcommissie bevat een omschrijving
van de taken en bevoegdheden van deze commissie.
108
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
9.10 eValuatie en beZolDiging beStuur
de raad van commissarissen is verantwoordelijk voor een
goed bestuur, onder meer door benoeming, schorsing,
ontslag en jaarlijkse evaluatie van het bestuur. In 2011 is
de samenstelling van het bestuur niet gewijzigd. In 2011
bestond het bestuur uit één directeur-bestuurder, de heer
e. leideman. hij is per 1 oktober 2008 benoemd voor een
periode van vier jaar, waarna herbenoeming telkens voor
een periode van maximaal vier jaar mogelijk is.
In 2011 bedroeg de beloning van de directeur-bestuurder
als volgt (bedragen in euro’s):
2011
2010
periodiek fiscaal loon - vaste component
125.489
114.059
variabele beloning (belast)
11.783
(uitbetaald in 2011, betreft
variabele beloning 2010)
10.543
(uitbetaald in 2010, betreft
variabele beloning 2009)
beloningen betaalbaar op termijn (pensioenbijdrage werkgever) 26.194
25.845
totaal
150.447
163.466
109
de raad van commissarissen heeft in 2011 het
van de beoordeling. de raad van commissarissen heeft
bezoldigingsbeleid en de arbeidsvoorwaarden van
vastgesteld dat de prestatieafspraken naar verwachting
de bestuurder geëvalueerd naar aanleiding van de
zijn gerealiseerd en dat de competenties als goed zijn
inwerkingtreding van de sectorbrede beloningscode
beoordeeld. op grond hiervan is aan de bestuurder een
bestuurders woningcorporaties. een extern bureau
loonsverhoging toegekend van 3%. daarnaast zijn pres-
adviseerde de raad van commissarissen over het toepassen
tatieafspraken gemaakt voor 2012. de beoordeling over
van de beloningscode op de situatie van deltaWonen. het
2011 en de prestatieafspraken voor 2012 zijn vastgelegd
salaris van de directeur-bestuurder wordt met ingang van
in de beoordelingsbrief die de bestuurder begin 2012 van
2011 jaarlijks, bij goed functioneren, verhoogd met 3%
de raad van commissarissen heeft ontvangen.
(tot het maximum van de beloningsschaal is bereikt).
daarnaast vindt jaarlijkse aanpassing plaats conform
het indexatiepercentage dat voortvloeit uit de beloningscode. de bestuurder ontvangt met ingang van 2011 geen
9.11 FunCtioneren raaD Van
CoMMiSSariSSen
variabele beloning, behoudens de variabele beloning in
het verband met het realiseren van de prestatieafspraken
de raad van commissarissen bespreekt tenminste
over 2010. de nieuwe beloningsafspraken zijn vastgelegd
eenmaal in het jaar buiten aanwezigheid van het bestuur
in de arbeidsovereenkomst van de bestuurder en zijn in
zowel zijn eigen functioneren als dat van zijn individuele
lijn met de beloningscode.
leden en de conclusies die hieraan moeten worden verbonden. de raad vraagt hiertoe uitdrukkelijk de visie van
aan het bestuur is een pensioen toegezegd op basis
het bestuur terzake en betrekt deze in de bespreking.
van de cao Woondiensten. de pensioenkosten worden
gefinancierd door bijdragen van zowel de werkgever
In de interne vergadering van 25 november 2011 heeft de
als de directeur-bestuurder. de verdeling van de kosten
raad van commissarissen het functioneren van de raad
is vastgelegd middels de premieverdeling conform de
van commissarissen als geheel en de bijdrage van de
cao Woondiensten. de overige arbeidsvoorwaarden zijn
individuele leden afzonderlijk beoordeeld en heeft daartoe
gebaseerd op de cao Woondiensten.
de visie van het bestuur gevraagd en deze betrokken in de
bespreking. de zelfevaluatie 2011 omvatte de volgende
de raad van commissarissen heeft eind 2011 de
drie onderdelen:
profielschets van het bestuur geëvalueerd, waarna een
•
Individuele evaluatie.
nieuwe profielschets is vastgesteld waarin de wijzigingen
•
Evaluatie Raad van Commissarissen als collectief
ten aanzien van de onderdelen ‘toezicht houden’ en
in de organisatiestructuur zijn verwerkt. ook heeft de
‘informatievoorziening’.
raad van commissarissen de regeling ten aanzien van
de bedrijfsauto van de bestuurder geëvalueerd, waarna
•
Evaluatie actiepunten van de zelfevaluatie 2010.
nieuwe afspraken zijn gemaakt die aansluiten bij de
•
De individuele evaluatie heeft plaatsgevonden door
regeling mobiele bedrijfsmiddelen van deltaWonen.
middel van bilaterale (telefonische) gesprekken tussen
de voorzitter en de afzonderlijke leden van de raad
de raad van commissarissen bespreekt tenminste
van commissarissen. de evaluatie als collectief en de
eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van het bestuur
evaluatie van de actiepunten uit de zelfevaluatie van
het functioneren van het bestuur en de conclusies die
2010 heeft schriftelijk plaatsgevonden aan de hand
hieraan moeten worden verbonden en bespreekt deze
van stellingen. tijdens de interne vergadering zijn
conclusies met het bestuur. In 2011 heeft beoordeling
de resultaten van de evaluaties besproken. de zelf-
van de competenties plaatsgevonden aan de hand van
evaluatie resulteert in een raad van commissarissen
een 360 graden feedbackmethode, waarbij de leden van
die tevreden is over het eigen functioneren. de raad
de raad van commissarissen, het managementteam,
van commissarissen is zich ervan bewust zichzelf
de ondernemingsraad en de centrale bewonersraad een
scherp te houden en is op zoek naar een goede
vragenformulier hebben ingevuld. daarnaast waren de
wisselwerking tussen ‘binnen en buiten’.
prestatieafspraken met betrekking tot 2011 onderwerp
110
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
de belangrijkste aandachts- en verbeterpunten die uit
de zelfevaluatie naar voren zijn gekomen, zijn:
•
Optimaliseren taakafbakening Raad van
commissarissen en zijn commissies.
•
•
Aanscherpen maatschappelijke taak van deltaWonen.
Als Raad van Commissarissen meer aandacht hebben
voor externe ontwikkelingen.
111
Terug naar inhoud
112
10
FinanCiële
inForMatie
WaT IS HET RESULTaaT Van DELTaWOnEn In 2011?
WELKE CIJFERS KOnDEn WE nOTEREn En WELKE
KEnGETaLLEn HOREn DaaRBIJ? HOEVEEL InVESTEERDEn
WE In VERBInDInGEn En DEELnEMInGEn?
DIT HOOFDSTUK GEEFT U InZICHT In OnZE CIJFERS.
113
10.1
dIt hoofdstUk In het kort 114
10.2
fInancIËle kengetallen 115
10.3
fInancIËle kaders 120
10.4
beoordelIngen 121
10.5
treasUrY 122
10.6
beleggIngen en lenIngen U/g 124
10.7
verbIndIngen 125
10.8
overIge deelneMIngen 127
10.9
verklarIng van bestedIng van MIddelen 127
10.10 verkoop bestaand bezIt 128
10.11 hUUrdervIng 128
10.12 de conseQUentIes van Weten regelgevIng 130
10.1
Dit
HooFD
Stuk
in Het
kort
In het jaar 2011 zagen we ons resultaat stijgen naar € 37,1 miljoen. dit is onder
meer te danken aan minder onrendabele toppen, lagere onderhoudskosten, een
belastingmeevaller en de mutatie reële waarde.
114
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
10.2 Financiële kengetallen
De resultaten
Het jaar 2011 sloten we af met een positief resultaat van € 37,1 miljoen. Dat is maar liefst € 20,2 miljoen
hoger dan in 2010. Een toelichting op de belangrijkste verschillen tussen 2010 en 2011.
(x € 1000)
2011
2010
verschil
Bedrijfsopbrengsten
Huren
Vergoedingen
Overheidsbijdragen
Verkoop onroerende zaken
Geactiveerde productie
Overige bedrijfsopbrengsten
Totaal bedrijfsopbrengsten
73.982 72.330 1.652
4.491
4.237 254
- 13.715
25 25-
11.964 1.751
296 642 346-
1.696 2.214
519-
94.180
91.413
2.768
Bedrijfslasten
Afschrijvingen op materiële vaste activa
1.396 1.292
104-
Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
7.663 10.893 3.230
Lonen en salarissen
8.781 8.561 219-
Sociale lasten
1.245
1.122
123-
Pensioenlasten
2.045 2.062
17
Lasten onderhoud
10.618 12.288 1.670
Overige bedrijfslasten
19.150
19.826 675
Totaal bedrijfslasten
50.898 56.044 5.146
35.368 7.914
Bedrijfsresultaat
43.282 Financiële baten en lasten
Rentebaten
Waardeverandering financiële vaste activa en effecten
432
769 337-
10- 37- 27
Rentelasten
20.276- 20.117- 158-
Financiële baten en lasten, per saldo last
19.854- 19.385- 469-
15.983 7.445
1.950 2.059-
2.850- 5.324
15.082
10.709
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
23.428 Resultaat deelnemingen
110- Vennootschapsbelasting
2.473 Netto resultaat na belastingen 25.792 vóór mutatie reële waarde materiële vaste activa
Mutatie reële waarde materiële vaste activa en rentabiliteitswaarde
11.353 1.831 Resultaat na belastingen na mutatie reële waarde
materiële vaste activa en rentabiliteitswaarde
37.145 16.913 9.522
20.231
115
interView
Met
arjan Dunning
bewoner gemoderniseerde woning
dieze-oost, zwolle
“Je hebt contact
met mensen, niet
met een instantie”
het was dubbel feest voor arjan dunning
(24) en zijn partner annelies Meijerink
(22), in december 2011. ze gingen voor
het eerst samenwonen én waren de eersten
die een gerenoveerde maisonettewoning in
de zwolse wijk dieze-oost betrokken. als
nieuwe klanten van deltaWonen viel hen
gelijk iets op aan de woningcorporatie.
“deltaWonen heeft een gezicht. je hebt contact met mensen, niet met een instantie.”
daar heeft dunning een sprekend voorbeeld van. “op een gegeven moment was
de betaling van de huur blijven hangen bij
de bank. die was dus bij mij de deur uit,
maar kwam niet binnen bij deltaWonen.
bij de meeste instanties krijg je in zo’n
geval een boze, afstandelijke brief. bij
deltaWonen niet. Ik werd opgebeld door een
vriendelijke dame, die netjes informeerde
of er misschien iets mis was gegaan. dát
noem ik klantgerichtheid.”
116
117
De stijging van het jaarresultaat is op hoofdlijnen als volgt te verklaren:
Meer resultaat (x € 1.000) wegens:
Huren en vergoedingen
€ 1.906 Verkoop onroerende zaken
€ 1.751 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
€ 3.230 Lasten onderhoud
€ 1.670 Overige bedrijfslasten
€ 675 Vennootschapsbelasting
€ 5.324 Mutatie reële waarde
€ 9.522 € 24.078
Minder resultaat (x € 1.000) wegens:
Overheidsbijdragen
€ 25
Geactiveerde productie
€ 346
Overige bedrijfsopbrengsten
€ 519
Afschrijvingen op materiële vaste activa
€ 104
Salariskosten
€ 325
Financiële lasten
Resultaat deelnemingen
€ 469
€ 2.059
€ 3.847
Per saldo hoger resultaat 2011
Meer huren en vergoedingen
De stijging in de huuropbrengst is voornamelijk
veroorzaakt door de oplevering van nieuwbouwwoningen en de jaarlijkse huurverhoging. In 2011
bedroeg die op basis van de inflatie in 2010 1,2%.
De stijging van de inkomsten werd deels teniet
gedaan door de verkoop en de sloop van huurwoningen en het uit exploitatie nemen van nog
te slopen woningen. In de jaarrekening wordt de
mutatie verder toegelicht.
Meer verkopen
De stijging van de verkoopopbrengsten wordt
met name veroorzaakt door de hogere verkoop­
opbrengsten van het bestaande bezit. In 2011
zijn 89 woningen verkocht (2010: 71 woningen).
De gemiddelde opbrengst per woning bedraagt
voor 2011 € 148.000,- (2010: € 151.000,-).
118
€ 20.231
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Minder maatschappelijke investeringen
Specifieke onrendabel top ten laste van 2011
(x € 1.000)
Grondexploitatie Hanzewijk
€ 700-
Juliana van Stolberglocatie
€ 3.830
EBC Eikenhorst (aangekochte boerderij)
€ 193
Margaretha
€ 297
Jufferenwal
€ 224
Grondexploitatie Veldheem
€ 1.337
Amatie
€ 1.127
Onrendabele toppen
€ 6.308
Hanzewijk cluster 1
€ 98
Hanzewijk cluster 2
€ 618 -
Tulp- Anjer-, Dahliastraat
EBC Eikenhorst (nieuwbouw)
Afboeking grondbezit ‘De Dijken’
€ 70
€ 101€ 52
Afboeking grondbezit Berkum Veldhoek
€ 1.854
Opgeleverde projecten
€ 1.355
Totale onrendabel toppen € 7.663
De hierboven vermelde onrendabele toppen komen
€ 3,2 miljoen lager uit dan in 2010. De onrendabele
toppen worden verantwoord op het moment van
goedkeuring fasedocument start realisatie.
Positievere mutatie reële waarde
De mutatie reële waarde is in 2011 € 9,5 miljoen
positiever dan die over 2010. Dit wordt enerzijds
veroorzaakt door beleidskeuzes van het management en anderzijds door niet te beïnvloeden
parameteraanpassingen zoals inflatie en rente.
Negatiever resultaat deelnemingen
Het negatieve resultaat deelnemingen ten
opzichte van 2010 wordt met name veroorzaakt
door het positieve GREX-resultaat bij de liquidatie
van de VOF-Holtenbroek ultimo 2010 (aandeel
deltaWonen: € 2,3 miljoen) .
119
10.3 FinanCiële kaDerS
duurzaamheid is voor deltaWonen een belangrijk leidend
thema. om niet alleen nu, maar ook in de toekomst
financieel duurzaam te zijn, toetsen we onze plannen
onder andere aan de volgende criteria:
•
De komende jaren hebben we een positieve operationele
kasstroom (voorwaarde voor het onder borging
kunnen financieren van onze bedrijfsactiviteiten).
hierbij houden we een buffer aan van € 2 miljoen.
•
Onze solvabiliteit ligt boven de 25%.
•
We hebben een interest dekkingsratio inclusief 2%
aflossingsfictie, dat boven de 1,25 ligt.
In 2011 hebben we de meerjarenbegroting 2012 - 2021
vastgesteld. hierin zijn de volgende waarden opgenomen
ten aanzien van bovengenoemde financiële criteria.
saldo operationele
kasstromen (x € 1.000)
solvabiliteit
Interest coverage ratio
2012
2013
2014
2015
2016
€ 12.024
€ 11.714
€ 5.843
€ 5.305
€ 6.318
34%
36%
36%
35%
37%
1,6
1,6
1,3
1,2
1,3
vastgesteld kan worden, dat deltaWonen financieel
gezond is. door middel van bedrijfslastenreductie willen
we extra middelen vrijmaken voor de realisatie van onze
ambitie.
120
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
10.4 beoorDelingen
Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV)
oordeelsbrief 2011 VroM
het cfv heeft de volgende specifieke taken op het gebied
de oordeelsbrief 2011 kijkt terug op 2010 en beschrijft
van financieel toezicht:
twee onderwerpen:
• De rapportage over de financiële positie van individuele
corporaties, mede ter signalering van mogelijke
• De financiële positie van de corporatie
toekomstige saneringsgevallen.
• Voor de financiële positie laat het ministerie van
• De rapportage over de sector als geheel. Bij deze
binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties (bzk)
rapportage gaat het om een landelijk beeld, dat naar
zich adviseren door het cfv. zoals hierboven al is
gebiedsdelen kan worden gedifferentieerd.
aangegeven, is het cfv van mening dat, uitgaande van
• De advisering over de financiële aspecten van nieuwe
toelatingen, fusies, statutenwijzigingen, investeringen
in het buitenland door corporaties en meldingplichtige
verkoop aan beleggers.
• De advisering met betrekking tot de financiële
aspecten van een ministeriële aanwijzing.
• De financiële beoordeling van nevenactiviteiten.
voortgezette verhuur van het bezit, de solvabiliteit
ultimo 2010 voldoende is. bzk heeft dit standpunt
overgenomen.
• Rechtmatigheid
• De mate waarin wetten en relevante regels worden
nageleefd. het ministerie van vroM heeft vastgesteld
dat deltaWonen over het verslagjaar 2010 voldaan
heeft aan de naleving van wet- en regelgeving.
Solvabiliteitsoordeel 2010 CFV
het eigen vermogen van deltaWonen was per 31 december
2010 22,7% van het totaal vermogen en had een waarde
van € 136 miljoen (volkshuisvestelijk vermogen volgens
cfv normen). het cfv heeft naar aanleiding van de plannen
van deltaWonen de financiële risico’s beoordeeld en
aangegeven dat wij op basis van cfv uitgangspunten
voldoende solvabiliteit hebben. Intern hanteert
deltaWonen een solvabiliteitsnorm van 25%.
Continuïteitsoordeel 2011-2015 CFV
het continuïteitsoordeel doet een uitspraak over hoe
actief een corporatie is met haar vermogen. er wordt
vooruit gekeken aan de hand van de meerjarenbegroting
(vijf jaar). de overheid stimuleert de corporaties actief
maatschappelijk te investeren.
deltaWonen heeft ook in 2011 weer de a1-status
ontvangen. de a1-status geeft aan dat de voorgenomen
activiteiten in financieel opzicht passen bij de
vermogenspositie van deltaWonen. het vermogen
wordt maximaal maatschappelijk ingezet, zonder dat
de continuïteit van het bedrijf in gevaar wordt gebracht.
121
10.5 treaSurY
vier keer per jaar worden diverse treasuryaspecten
een additionele financieringsruimte van bijna € 700
behandeld in een treasurycommissie. doel van de trea-
miljoen. als randvoorwaarde wordt gesteld dat de
suryfunctie is het indekken en spreiden van renterisico’s,
kasstromen uit exploitatie voldoende moeten zijn voor
het toetsen van de financierbaarheid van alle (geplande)
de rente- en aflossingsbetalingen. door de integrale
activiteiten, het aantrekken van benodigde financiering,
vennootschaps-belastingheffing en de toekomstige
optimalisatie van de financieringsstructuur van
bijdragen aan het Ministerie van vroM en/of centraal
deltaWonen en het minimaliseren van de rentelasten. de
fonds volkshuisvesting wordt het voor actief investerende
treasurycommissie handelt binnen de kaders van
corporaties zoals deltaWonen steeds moeilijker om aan
het treasurystatuut en het treasuryjaarplan.
deze voorwaarde te voldoen. het WsW verwacht dat
steeds meer woningcorporaties met ‘maatwerk’ zullen
liquiditeit en financieringsruimte
moeten worden bediend.
onder borgstelling van het Waarborgfonds sociale Woningbouw (WsW) zijn in 2011 voor € 55 miljoen een viertal
treasuryactiviteiten in 2011
nieuwe leningen ontvangen. drie ontvangen leningen
In 2011 zijn de volgende relevante zaken uitgevoerd:
waren al in 2010 aangetrokken, voor een totaalbedrag
van € 40 miljoen. In 2011 is voor een bedrag van € 47,7
op 12 september 2011 is bij de bng een roll-over lening
miljoen aan leningen afgelost. naast deze reguliere
op 3-maands basis met een hoofdsom van € 15 miljoen
aflossingen heeft deltaWonen tijdelijk € 16 miljoen
en een bankopslag van 0,30% aangetrokken. de lening
teruggestort op roll-over leningen met een variabele
kent een looptijd van 1 november 2011 tot 1 november
hoofdsom. laatstgenoemd bedrag zal in 2012 weer
2027 en een opslagherziening op 1 november 2013. deze
worden opgenomen.
lening dient ter vervanging van een roll-over lening bij de
rabobank.
de komende jaren worden grote uitgaven gedaan op het
gebied van projectontwikkeling en herstructurering.
bovenstaande acties zijn in overeenstemming met het
deze inspanningen kunnen niet verricht worden zonder
mandaat (zoals afgegeven in het treasuryjaarplan 2011)
het aantrekken van aanvullende leningen. eind 2012
om tot een bedrag van € 80 miljoen aan te trekken. In
bedraagt de financieringsbehoefte, volgens de in december
2011 zijn geen acties gepleegd die buiten het voor dat
2011 opgestelde prognose, circa € 7 miljoen. deze
jaar afgegeven mandaat van de organisatie vallen.
financieringsbehoefte loopt op tot circa € 195 miljoen
aan het eind van 2016. In de planningsperiode 2012 -
daarnaast is de per 1 januari 2011 in werking getreden
2016 heeft deltaWonen voor € 147 miljoen aan netto
eU-beschikking betreffende staatssteun nadrukkelijk aan
investeringen begroot en wordt circa € 167 miljoen op
de orde geweest. voor zover informatie over de imple-
financieringen afgelost. de benodigde financiering kan
mentatie van deze beschikking beschikbaar was, heeft
worden aangetrokken door het inzetten van borgstelling
deltaWonen zo goed mogelijk op de praktische gevolgen
op toekomstige nieuwbouwinvesteringen. het faciliter-
hiervan geanticipeerd.
ingsvolume op basis van de laatste faciliteringsbrief van
het WsW na de beoordeling over 2010 bedraagt ultimo
het tarief voor kasgeld bedraagt op dit moment euribor +
boekjaar 2011 € 69 miljoen tot en met het jaar 2013.
0,60%. afgezet tegen de markt is dit een scherp tarief.
additionele borging op bestaand bezit kan worden verkregen tot een maximum van 50% van de Woz-waarde
alle activiteiten zijn gericht op (rente)risicospreiding, het
van het bezit. op dit moment ligt de Woz-waarde van het
voorzien in de financieringsbehoefte en verlaging van de
woningbezit op circa € 2,3 miljard. borging is mogelijk tot
gemiddelde rentekostenvoet. onderstaande grafiek geeft
een bedrag van € 1,15 miljard, waarvan al € 466 miljoen
een beeld van het verloop van het renterisico. aantrekken
is ingezet voor de bestaande leningportefeuille. er bestaat
van leningen voor nieuwe projecten en andere treasury-
dus, afgezien van de toevoeging door nieuwbouw,
activiteiten zijn erop gericht het renterisico in 2012 en
verder omlaag te brengen. de hiervoor genoemde
122
transacties zijn in de grafiek verwerkt:
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Renterisico: jaarlijks relatief risico (bedrijfseconomisch)
5,0%
2,5%
0,0%
2,5%
5%
7,5%
10%
12,5%
15%
17,5%
2012
0,5%
-5,8%
2013
-7,7%
-15,7%
2014
-8,9%
-16,3%
2015
-8,3%
-14,0%
2016
-9,2%
-11,5%
2017
-7,1%
-6,7%
2018
-6,4%
-11,7%
2019
-1,0%
-6,0%
2020
-0,7%
-6,2%
2021
3,1%
-1,6%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
-15,0%
Excl. investeringen
Incl. investeringen
Norm max.
In 2013 tot en met 2018 wordt het renterisico grotendeels
wordt het (toekomstig) renterisico verminderd. alle swaps
veroorzaakt door de voorgenomen investeringen. zonder
zijn per 31 december 2011 gekoppeld aan aangetrokken
rekening te houden met de investeringen bedraagt het
rollover leningen.
risico in deze jaren tussen de 6% en 9%.
een payer swap is een rente-instrument met een waarde jaren 2013 en 2014 laten in eerste instantie een
deontwikkeling, afhankelijk van de renteontwikkeling kan
lichte overschrijding zien op de norm van 15%. het is
dit resulteren in een positieve of een negatieve markt-
echter te verwachten dat investeringen later dan gepland
waarde. voor geen van de afgesloten payer swaps geldt
plaatsvinden en dat daardoor de norm niet daadwerkelijk
de verplichting tot het bijstorten c.q. aanhouden van
overschreden gaat worden.
middelen als gevolg van te grote afwijking tussen markten swaprente.
rente-instrumenten
deltaWonen heeft per 31 december 2011 de beschikking
kort gezegd zal bij een stijgende rente de swap een
over vijf payer swaps, die al voor 2008 met verschillende
positieve waarde krijgen en bij een dalende rente een
ingangsdata zijn afgesloten bij diverse banken. Met deze
negatieve waarde. de belangrijkste modaliteiten van de
swaps zijn renteafspraken gemaakt, waarbij de hoogte
afgesloten swaps zijn hieronder weergegeven.
van de rente voor deltaWonen is vastgelegd. hierdoor
tegenpartij
fortIs
Hoofdsom
Startdatum
einddatum
te betalen vaste rente
Marktwaarde 31-12-2011
€ 15 mln.
3-12-2007
2-12-2019
3,80%
- € 1,8 mln.
abn-aMro
€ 15 mln.
1-12-2006
3-12-2018
3,70%
- € 1,7 mln.
abn-aMro
€ 15 mln.
1-9-2008
1-9-2020
3,86%
- € 2,2 mln.
bng
€ 15 mln.
1-11-2009
1-11-2027
5,00%
- € 4,9 mln.
bng
€ 15 mln.
1-6-2010
1-6-2029
5,00%
- € 5,5 mln.
totaal
€ 75 mln.
- € 16,1 mln.
123
10.6 beleggingen en leningen u/g
In het WoonInvesteringsfonds (WIf) is voor een bedrag
Sponsoring
van € 5.225.000,- geïnvesteerd in de vorm van certifi-
Met het sponsorbeleid richt deltaWonen zich in 2011/2012
caten. deze certificaten geven met ingang van 2011 een
op het thema bewegen. de aanvragen die binnen komen
vast rendement van 2,25% per jaar en kennen geen eind-
worden beoordeeld aan de hand van criteria die openbaar
datum. aan de stichting gereglementeerd eigendom (ge),
zijn voor de aanvrager. deze criteria zijn te vinden op
in 1999 opgericht door de zwolse corporaties, is tot en
onze website. Wij verwachten van de sponsoractiviteiten
met 2011 voor een totaal van circa € 1,6 miljoen leningen
dat zij gericht zijn op het behoud van de leefbaarheid
verstrekt ten behoeve van de aankoop van woningen van
en het bevorderen van de sociale cohesie van de ge-
eigenaren binnen de ge. het aankopen van deze woningen
meenschappen waar we actief zijn. het thema bewegen
is noodzakelijk, zodat de overwaarde op de ge-woningen
verstevigt ons duurzame karakter. In 2011 sponsorden
binnen de stichting ge blijft en niet wegvloeit naar de
we diverse sportieve activiteiten. daarnaast vinden we
eigenaren. bij verkoop van de aangekochte woningen
vanuit onze maatschappelijke rol het ook belangrijk om
door de stichting ge zullen de leningen weer worden
onze huurders op verschillende terreinen te stimuleren
afgelost. de andere zwolse corporaties hebben in 2011
en kansen te bieden. zo zijn we founder van Museum
een aandeel van de lening op zich genomen, de bedragen
de fundatie, daarmee richten we ons op het culturele
zijn nog niet doorgestort naar deltaWonen. aan cultuur-
vlak voor volwassenen (museumbezoeken). In 2011 is voor
fonds Monumenten overijssel is in 2005 een renteloze
een bedrag van € 73.131,- aan sponsoring uitgegeven.
lening verstrekt van € 100.000,-. de lening wordt in 2015
terugbetaald. daarnaast staan, voor een totaalbedrag
van circa € 53.000,-, leningen open aan kopers van een
vve waarbij in 1999 onderhoudswerkzaamheden moesten
worden uitgevoerd.
leningenportefeuille
het schuldrestant van de leningenportefeuille per
31 december 2011 bedraagt € 450 miljoen (inclusief
de tijdelijke terugstorting van € 16 miljoen) met een
gemiddelde rentevoet van 4,5%. de rentabiliteitswaarde
van de leningportefeuille, berekend op basis van de interne rekenrente van 5,25% en rekening houdend met de
transitorische interest van circa € 10 miljoen, bedraagt
€ 436 miljoen. het verschil van circa € 21 miljoen
tussen de nominale waarde en de rentabiliteitswaarde
is opgenomen in de waardering van de materiële vaste
activa. de komende jaren vertoont de gemiddelde rente van
de leningenportefeuille, uitgaande van geprognosticeerde
rentepercentages variërend van 3,2% tot 4,75% bij (her)
financieringen en conversies, het in de onderstaande tabel
gegeven beeld. alle genoemde transacties tot en met 31
december 2011 zijn verwerkt.
124
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
4,34%
4,17%
4,18%
4,15%
4,21%
4,21%
4,35%
4,46%
4,49%
4,52%
4,51%
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
10.7 VerbinDingen
deltaWonen heeft een aantal deelnemingen, die in min-
de goedkeuring dienen te hebben van de raad van
dere of meerdere mate met ons verbonden zijn vanwege
commissarissen als een dergelijk besluit door het
het volkshuisvestelijk belang. de deelnemingen worden
bestuur van deltaWonen zou worden genomen);
verspreid over het werkgebied van deltaWonen beheerd
•
rapportages: periodiek ontvangt de Raad van Com-
en verschillen onderling van aard, omvang en risico’s en
missarissen tussentijdse informatie over besluiten die
zijn sterk verschillend naar de invloed/zeggenschap die
genomen zijn in de nevenstructuur en de financiële
deltaWonen daarop kan uitoefenen.
uitkomsten.
In 2007 is het verbindingenstatuut vastgesteld ten einde
een beslissingskader te verkrijgen voor het wel of niet
treasury: projectgebonden leningen u/g en/of verschaffen
aangaan of aanhouden van deelnemingen, het toedelen
van kapitaal aan deelnemingen gelden niet als belegging
van taken en verantwoordelijkheden binnen deltaWonen
maar als investering. de mogelijkheden tot voorfinanciering
als aandeelhouder/participant in de entiteiten en het sys-
en/of leningen u/g dienen per deelneming vooraf door
tematisch toepassen van toezicht en control met als doel:
de raad van commissarissen van deltaWonen te zijn
•
Het beperken van risico’s en/of het aanreiken van
goedgekeurd. een en ander is vastgelegd in het treasury-
risicobeheersingskaders.
protocol verbindingen zijnde onderdeel van het door de
Het inzichtelijk maken van het meerjarenperspectief
raad van commissarissen goedgekeurde treasurystatuut
en de rendementseisen.
van deltaWonen. In 2011 zijn geen voorstellen aan de
•
raad van commissarissen voorgelegd.
In de jaarrekening zijn naast de cijfers van deltaWonen
ook de balans en winst-en-verliesrekening van stichting
risico’s met betrekking tot deelnemingen van deltaWonen
Woonservice volledig geconsolideerd opgenomen en toe-
worden verder beperkt door de rechtspersoonstructuur
gelicht. stichting Woonservice is een rechtspersoon die
van de deelnemingen (nv, bv).
een verbinding met deltaWonen vormt en waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend.
Stichting woonservice
de balans en winst-en-verliesrekening van de nv Wonen
stichting Woonservice is op 15 juni 1991 opgericht met
boven Winkels zwolle is proportioneel geconsolideerd
als doel het verrichten van een zo breed mogelijk samen-
aangezien de zeggenschap in beide rechtspersonen door
gesteld pakket aan activiteiten gericht op het belang
deltaWonen/gemeente zwolle gezamenlijk beide voor
van de volkshuisvesting. de stichting heeft een 100%
50% wordt uitgeoefend. de overige deelnemingen waarop
deelneming in sawon beheer b.v. deltaWonen heeft in
geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, zijn
2011 € 4.600,- aan personeelskosten doorberekend. het
gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of een lagere vermo-
eigen vermogen ultimo 2011 bedraagt € 130.000,- en het
genswaarde.
jaarresultaat was negatief € 4.700,-. binnen stichting
Woonservice hebben in 2011 geen activiteiten plaats-
toezicht op verbindingen/risicobeheersing
gevonden.
een deel van de activiteiten van deltaWonen vindt niet
plaats binnen de stichting deltaWonen, maar in andere
Sawon beheer b.V.
rechtspersonen of samenwerkingsverbanden. de raad
op 13 juni 2000 is de besloten vennootschap met beperkte
van commissarissen ziet toe op deze entiteiten door:
aansprakelijkheid sawon beheer b.v. gevestigd te zwolle
•
vooraf de oprichting van rechtspersonen of het
opgericht. bij de oprichting is het maatschappelijk kapitaal
aangaan van samenwerkingen goed te keuren;
van € 101.000,- door stichting Woonservice gestort.
vooraf de besluiten al dan niet goed te keuren in
sawon beheer b.v. treedt als holding op voor een of
entiteiten waarover deltaWonen of een dochteronder-
meerdere werkmaatschappijen. het gemeenschappelijke
neming overwegende zeggenschap heeft (indien deze
doel is werkzaamheden te verrichten ten behoeve van de
besluiten volgens de statuten van deltaWonen vooraf
volkshuisvesting.
•
125
In 2000 is door sawon beheer b.v. de hanze vastgoed
ontwikkeling b.v. opgericht. het eigen vermogen ultimo
2011 bedraagt € 97.989,- en het jaarresultaat was
€ 2.500,- negatief. binnen sawon beheer b.v. hebben
in 2011 geen activiteiten en geldstromen van en naar
deltaWonen plaatsgevonden.
Hanze Vastgoed ontwikkeling b.V.
op 17 oktober 2000 is de besloten vennootschap met
beperkte aansprakelijkheid hanze vastgoed ontwikkeling
b.v. gevestigd te zwolle opgericht. bij de oprichting is het
maatschappelijke kapitaal van € 20.000,- door sawon
beheer b.v. gestort. doel is werkzaamheden te verrichten
ten behoeve van de volkshuisvesting door het ontwikkelen
van vastgoedprojecten. het eigen vermogen ultimo 2011
bedraagt € 13.000,- en het jaarresultaat was negatief
€ 700,-. In het boekjaar 2011 hebben binnen hanze
vastgoed ontwikkeling b.v. geen activiteiten en geen
geldstromen van en naar deltaWonen plaatsgevonden.
n.V. wonen boven winkels Zwolle
op 6 november 2002 is de n.v. Wonen boven Winkels
zwolle opgericht met als doel het bevorderen van het
wonen in leegstaande ruimten boven winkels in de
binnenstad van zwolle. het maatschappelijk kapitaal
bedraagt € 6.800.000,- waarvan € 1.360.000,bij de oprichting is geplaatst. deltaWonen en de gemeente zwolle hebben hierin beiden een belang van
50%. deltaWonen heeft in 2011 geen personeels- en
administratiekosten aan de nv doorberekend. het eigen
vermogen ultimo 2011 bedraagt € 1.034.701,- en het
jaarresultaat is € 219.223,- negatief. het resultaat tot en
met 2011 is op basis van het 50% belang in de jaarrekening
verwerkt. binnen de nv Wonen boven Winkels heeft in
2011 geen projectontwikkeling plaatsgevonden.
In 2011 zijn geen nieuwe verbindingen aangegaan.
126
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
10.8 oVerige DeelneMingen
nemen voor een prijs van de verwervingskosten vermeerderd met 4% financieringsrente. dit gebeurt onder
Stadsherstel Zwolle b.V.
de voorwaarde dat deze percelen als bouwterrein in
op 28 december 2001 is de stichting administratiekan-
de zin van artikel 11, lid 4, van de wet omzetbelasting
toor stadsherstel b.v. opgericht met als doel het voeren
geleverd kunnen worden en de gemeente zwolle geen
van de directie en het houden van aandelen in de b.v.
bestemmingsplanwijziging in procedure brengt. deze
die zich het herstel en behoud van onroerende zaken in
voorwaardelijke verplichting bedraagt op 31 december
zwolle ten doel stelt. het maatschappelijk kapitaal van de
2011 € 5.001.145,-. In het boekjaar 2011 hebben geen
vennootschap bedraagt nominaal € 100.000,-. deltaWonen
activiteiten en geen geldstromen van en naar deltaWonen
participeert met 200 certificaten van € 100,- in de b.v. In
plaatsgevonden. het kapitaal ultimo 2011 is nihil.
het boekjaar 2002 is een voorziening getroffen voor het
bedrag van de deelname omdat de activiteiten gezien hun
Consortium de Dijken b.V.
aard naar verwachting verliesgevend zullen zijn. In 2011
op 22 december 2008 is consortium de dijken b.v. te
hebben geen financiële transacties plaatsgevonden tussen
zwolle opgericht. de b.v. heeft als doel het voeren van
deltaWonen en stadsherstel zwolle bv.
een grondexploitatie tot en met de uitgifte van bouwrijpe
kavels. deltaWonen heeft 3.750 van de 50.000 aandelen
tussen de Verlaten b.V.
van elk € 1,- nominaal. hiermee heeft deltaWonen 7,5%
op 22 juni 2004 is de tussen de verlaten b.v. opgericht
belang in het consortium de dijken b.v. deltaWonen moet
met als doel het al dan niet gezamenlijk deelnemen in en
nog goedkeuring van het ministerie van vroM ontvangen
het besturen van andere ondernemingen, het verkrijgen,
of deze b.v. binnen de regelgeving van het bbsh past.
verwerven in genot, vervreemden, huren, verhuren,
de andere aandeelhouders hebben zich verplicht om de
vervaardigen, financieren, beheren, exploiteren en
aandelen van deltaWonen af te nemen, indien wij geen
bezwaren van goederen en het voorzien in de behoefte
goedkeuring krijgen. In 2009 heeft deltaWonen haar aan-
aan financieringsmiddelen van groepsmaatschappijen
delen ter overname aangeboden aan de andere vennoten.
en anderen. het maatschappelijk kapitaal van de ven-
de onderhandelingen over verkoop van de aandelen zijn
nootschap bedraagt € 90.000,-. het geplaatste kapitaal
gedurende 2011 nog niet afgewikkeld.
bedraagt € 18.000,- verdeeld in 180 aandelen van
€ 100,-. deltaWonen, openbaar belang en sWz hebben
elk afzonderlijk 60 aandelen, dus elke woningcorporatie
participeert voor een derde deel. het eigen vermogen
ultimo 2011 bedroeg € 10.000,- en het jaarresultaat was
10.9 Verklaring Van beSteDing Van
MiDDelen
nihil. In het boekjaar 2011 hebben geen activiteiten en geen
geldstromen van en naar deltaWonen plaatsgevonden.
deltaWonen heeft haar middelen in 2011 uitsluitend
besteed in het belang van de volkshuisvesting, waar-
V.o.F. berkum-Veldhoek
bij voortdurend een goede balans is gezocht tussen
op 24 juni 2004 is bij notariële akte de v.o.f. berkum-
maatschappelijke en financiële doelstellingen.
veldhoek opgericht met als doel het verwerven, ontwikkelen en in exploitatie brengen van percelen grond in het
deltaWonen verklaart kennis te hebben genomen van de
gebied berkum-veldhoek. In de v.o.f. participeren tussen
aedescode en het daarbij behorende reglement, onder-
de verlaten b.v. te zwolle en Maatgravenpoort b.v. te
schrijft de inhoud daarvan en handelt naar inhoud en
almelo, elk voor 50% in het uiteindelijke projectresultaat.
geest van de code en neemt het reglement in acht.
Uiterlijk 1 juli 2014 is de v.o.f. verplicht gronden af te
127
10.10 Verkoop beStaanD beZit
uitbreiding van de verkoopselectie en
vergroten verkoopbaarheid van woningen
aanvullende maatregelen om het begrote aantal verkopen
In 2011 hebben we 89 woningen definitief verkocht. dat
wordt in 2012 ingezet op een geringe uitbreiding van de
wil zeggen: woningen waarvan de eigendomsoverdracht
verkoopselectie en op het vergroten van de verkoopbaar-
bij de notaris in 2011 heeft plaatsgevonden. het begrote
heid van de woningen die op de vrije markt verschijnen.
te realiseren zijn om die reden onontkoombaar. primair
verkoopaantal van 80 woningen is daarmee ruimschoots
gehaald. de start van 2011 was moeizaam vanwege
realisatie verkopen bestaand bezit woningen in 2011
de slechte marktomstandigheden op de woningmarkt.
halverwege het jaar is de verkoopselectie uitgebreid en
hebben we fors bijgestuurd om de verkoopbaarheid van
de woningen te vergroten.
18%
46%
20%
51%
Verkopen naar locatie
Zwolle
Kampen
Oldenbroek
algemeen beeld woningmarkt in 2011
de woningmarkt kende in het vierde kwartaal van 2011
een daling van het aantal transacties met 13% ten
opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor. In
geheel 2011 werden 4,3% minder woningen verkocht dan
in 2010. de prijs van de gemiddelde woning daalde in
het afgelopen jaar met 4,1%. dat het aantal transacties
10.11 HuurDerVing
niet nog lager is uitgevallen, heeft ook te maken met de
verlaging van de overdrachtsbelasting. er is een dalende
de huurderving door leegstand bedroeg in 2011 1,71%
trend waarneembaar in het aantal transacties. de
van de bruto jaarhuur. een stijging van 13% ten opzichte
slechte economische vooruitzichten maken de consument
van vorig jaar. dat heeft te maken met voorraadbeheer
onzeker. bovendien heeft de consument een ruime keuze
én met het ‘niet aansluitend verhuren’.
binnen het aanbod van koopwoningen. de vraag neemt
het was onze doelstelling om het leegstandspercentage,
af, het aanbod neemt toe. In het vierde kwartaal van 2011
exclusief voorraadbeheerkosten, onder de 1% te houden.
is vooral het aanbod toegenomen. hieruit leiden we af dat
In 2011 bedroegen de voorraadbeheeractiviteiten 0,76%
het behalen van de verkoopdoelstelling in 2012 weer een
van het totaal. hiermee komt het leegstandspercentage
uitdaging wordt.
op 0,95% en is de doelstelling behaald. ondanks het feit
dat de doelstelling is behaald, is er een stijging van 9%
prognose 2012
ten opzichte van 2010.
voor het komende jaar is geen herstel van de woningmarkt te verwachten. de onzekerheid van de consument
Meer leegstand door niet aansluitend verhuren
zal blijven voortduren, onder meer door de geplande
door nieuwe werkprocessen is met name de derving door
bezuinigingen van het kabinet. het grootste probleem
niet aansluitende verhuur opgelopen. gaandeweg het jaar
blijft het ontbreken van toekomstperspectief, een integrale
was deze derving het gebruikelijke percentage (0.2 tot
aanpak van de woningmarkt en als gevolg daarvan
0.25). In december is deze post echter weer toegenomen.
voortdurende onzekerheid bij consumenten. de verwacht-
het blijft een aandachtspunt.
ing is dat het aantal transacties in 2012 met circa 5%
128
afneemt. de prijsdaling zal eveneens circa 5% bedragen.
Meer leegstand door voorraadbeheer
deze percentages zullen nog negatiever worden, wanneer
de leegstand als gevolg van voorraadbeheeractiviteiten is
er verkeerde maatregelen worden genomen, zoals het
gestegen ten opzichte van 2010. naast de reguliere
versneld verder terugbrengen van de leencapaciteit, het
activiteiten voor onderhoud en renovatie (het beschikbaar
terugdraaien van de verlaging van de overdrachtsbelasting
stellen van modelwoningen bijvoorbeeld), valt hieronder
en de aanhoudende onzekerheid over wat er met de hy-
ook een aantal herstructureringsprojecten. In kampen is
potheekrenteaftrek gaat gebeuren.
een groot herstructureringsproject in de hanzewijk en in
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
zwolle in de wijk dieze-oost. In Wezep is de uitverhuizing
van veldheem gerealiseerd, alsmede de uitverhuizing
van enkele bewoners van de tulp-, dahlia-, anjerstraat in
verband met een modernisering.
gelijke leegstand door verkoopactiviteiten
net als in 2010 is het percentage leegstand door verkoopactiviteiten 0,33%. Woningen blijven lang leeg staan
voordat verkoop plaatsvindt. een beeld dat in de algehele
verkoopmarkt terug te zien is.
Minder leegstand
In 2009 was het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen
hoog en daarmee ook het leegstandspercentage. In 2010
is het leegstandspercentage sterk gedaald ondanks het
feit dat veel nieuwbouwwoningen zijn opgeleverd. ook in
2011 hebben we deze lijn vast weten te houden. een verklaring hiervoor is een strakkere planning in de oplevering
van nieuwbouwwoningen.
Meer leegstand door mutatieonderhoud
de leegstand als gevolg van mutatieonderhoud is het
afgelopen jaar gestegen. er zijn vaker woningen tijdens
mutatie aangehouden om onderhoud uit te voeren. In
2012 zal deze post naar verwachting stijgen. In december
2011 is gestart met het werken in de nieuwe bedrijfsprocessen. eén belangrijk besluit hierin is dat bij mutatie
periode tussen de sleutelinlevering van de oude huurder
van woningen altijd eerst het onderhoud wordt uitgevoerd
en de sleuteluitgifte aan de nieuwe huurder.
voordat de nieuwe huurder de sleutel krijgt. voorheen
voerde de mutatieploeg in de huurtijd van de nieuwe
de onderstaande tabel laat de leegstandspercentages van
huurder de werkzaamheden uit. dit gebeurt nu in de
2008 tot en met 2011 zien op alle onderdelen.
reden leegstand
% leegstand 2008
% leegstand 2009
% leegstand 2010
% leegstand 2011
te declareren
0,28%
0,25%
0,28%
0,21%
voorraadbeheer
0,67%
1,03%
0,65%
0,76%
verkoop
0,17%
0,23%
0,33%
0,33%
niet aansluitend verhuurd
0,24%
0,18%
0,23%
0,29%
verhuurbaarheid
0,19%
0,17%
0,23%
0,24%
Mutatieonderhoud
0,05%
0,05%
0,03%
0,06%
nieuwbouw
0,01%
0,14%
0,03%
0,01%
ontruiming
0,04%
0,02%
0,02%
0,02%
totaal
1,65%
2,09%
1,80%
1,92%
129
10.12 De ConSeQuentieS Van wet- en
regelgeVing
De € 33.000,- inkomensgrens
de europese commissie heeft al in 2009 vastgesteld
wanneer nederland staatssteun mag geven aan corporaties. sinds oktober 2010 is definitief bepaald dat dit geldt
voor huurwoningen met een huur onder de € 647,53 en
bewoners met een inkomen van maximaal € 33.614,-.
van onze huurders moet 90% aan deze eis voldoen.
In 2011 was dit percentage 91%. daarmee voldeden we
aan de gestelde norm.
Commercieel vastgoed, commerciële financiering
de € 33.000,- inkomensgrens heeft nog een andere
consequentie. Investeringen in vastgoed voor huurders die
boven die grens zitten, mogen we niet meer financieren
‘onder borging’, lees: met overheidssteun. voor deze
investeringen moeten we een financiering aantrekken op
de markt. dat heeft gevolgen. het is complexer geworden
om een financiering te verkrijgen. bovendien kunnen
we niet langer volstaan met één bedrijfsfinanciering.
We moeten per project financieren. en omdat het om
commerciële financieringen gaat, zijn deze duurder.
Veranderingen in verslaggevingsregels: de
vernieuwde richtlijn 645
voor woningbouwcorporaties zijn specifieke (verslaggevings)regels van toepassing die gebruikt worden bij de
inrichting van de jaarrekening. de waardering en presentatie van posten op de balans en in de winst-en-verliesrekening zijn aan regels gebonden. deze regels zijn van
toepassing op alle woningbouwcorporaties in nederland.
In nederland worden de verslaggevingsregels vastgesteld
door de raad voor de jaarverslaggeving. deze raad heeft
de vernieuwde richtlijn 645 voor toegelaten Instellingen
volkshuisvesting vastgesteld. de richtlijn is vanaf 1
januari 2012 van kracht. de vernieuwde richtlijn gaat
onder meer over de bedrijfswaarde waartegen we ons
onroerend goed in de boeken zetten. een deel van ons
vastgoed zullen we moeten gaan waarderen op basis
van de marktwaarde. naar verwachting krijgen we een
hogere balanspositie. voor de sector zijn best practices
uitgewerkt.
Zwolle, 8 juni 2012
De heer J. Franssen
130
Voorzitter Raad van Commissarissen
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
131
132
11
jaarrekening
2011
133
11.1
kengetallen 2011 135
11.2
geconsolIdeerde jaarrekenIng 2011 138
11.3
geconsolIdeerde WInst-en-verlIesrekenIng over 2011 140
11.4
geconsolIdeerd kasstrooMoverzIcht 2011 (dIrecte Methode) 141
11.5
algeMene toelIchtIng 142
11.6
grondslagen voor WaarderIng van actIva en passIva 144
11.7
grondslagen voor bepalIng van het resUltaat 148
11.8
toelIchtIng op de geconsolIdeerde balans en WInst en verlIesrekenIng 152
11.9
enkelvoUdIge balans per 31 deceMber 2011 168
11.10
enkelvoUdIge WInst-en-verlIesrekenIng over 2011 170
11.11
toelIchtIng op de enkelvoUdIge balans en WInst en verlIesrekenIng 171
134
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.1 kengetallen 2011
gegevens over het bezit
2011
2010
2009
2008
2007
13.515
13.766
13.690
13.808
13.843
621
605
610
664
665
- woonwagens (incl. eventuele standplaats)
49
48
48
49
41
- bijzondere woongebouwen
27
26
25
23
24
- standplaatsen
72
72
73
74
74
- garages/parkeerplaatsen
752
765
780
769
751
- winkels/bedrijfsruimten
104
103
105
97
90
0
0
0
1
1
15.140
15.385
15.331
15.485
15.489
14.759
14.987
14.900
15.075
15.068
Woningen in beheer
1
1
29
29
40
standplaatsen/woonwagens in beheer
8
8
8
9
9
208
120
247
187
218
aantal verhuureenheden (vhe’s) in exploitatie
- woningen
- onzelfstandige wooneenheden
- verzorgingshuis
totaal
herleid aantal vhe’s tbv berekening kengetallen
Veranderingen in bezit (vhe’s)
aantal gesloopt / Uit exploitatie
aantal verkocht
89
71
61
54
97
aantal aangekocht
0
29
1
168
184
aantal opgeleverd
51
225
200
79
201
goedkoop
25%
28%
31%
33%
35%
bereikbaar
67%
66%
65%
63%
62%
8%
6%
4%
4%
3%
32.647
30.943
30.442
29.450
27.997
percentage woningen naar huurklasse
duur
waarde (in € per vhe)
boekwaarde
bedrijfswaarde
45.145
43.072
40.620
37.643
38.181
153.188
153.857
154.269
147.935
140.050
17.241
14.501
13.451
11.385
14.078
1.133
1.138
1.144
2.377
1.538
28.419
28.595
28.380
26.450
25.108
kortlopende schulden
3.765
3.581
4.203
4.318
3.160
Materiële vaste activa
47.720
45.715
45.716
42.388
41.656
973
844
1.136
1.024
601
1.873
1.256
1.077
1.117
1.628
Woz-waardering
gegevens over balans en winst- en-verliesrekening
balans (in € per vhe)
overige reserves
voorzieningen
vreemd vermogen
financiële vaste activa
vlottende activa
135
2011
2010
2009
2008
2007
solvabiliteit
33,2%
29,6%
rentabiliteit groepsvermogen
14,6%
7,8%
28,1%
25,6%
32,1%
14,4%
-23,6%
-6,1%
kostenvoet vreemd vermogen
4,5%
4,6%
4,7%
4,7%
4,9%
rentabiliteit totaal vermogen
current ratio
7,5%
5,1%
7,0%
-3,2%
1,0%
0,50
0,38
0,26
0,26
0,52
gegevens over financiële continuïteit
winst-en-verliesrekening (in € per vhe)
huren en vergoedingen
5.328
5.123
5.046
4.774
4.637
verkoop onroerende zaken
929
948
594
723
1.183
bijdragen en overige opbrengsten
135
192
154
101
146
98
86
92
87
84
Waardeverandering materiële vaste activa
519
727
-2
2.670
1.144
personeelskosten
818
784
766
711
718
onderhoudskosten
719
820
1.170
956
899
afschrijvingen
overige lasten
1.304
1.338
1.283
1.438
1.445
rentebaten
29
51
50
36
63
rentelasten
1.383
1.363
1.348
1.274
1.306
-168
190
-275
-388
50
vennootschapsbelasting
Mutatie reële waarde
769
122
470
-1.574
-1.243
2.516
1.128
1.932
-2.687
-860
huurachterstand in % van de jaarhuur
1,49%
1,14%
1,04%
0,90%
1,10%
huurderving leegstand in % van de jaarhuur
1,50%
1,51%
1,88%
1,19%
1,33%
27
31
41
37
44
netto resultaat
gegevens over huur en verhuur
aantal ontruimingen
aantal aanvragers huurtoeslag
2.970
3.014
3.059
3.222
3.339
percentage huurders met huurtoeslag
21%
21%
21%
22%
22%
gemiddeld huurtoeslagbedrag in €
178
176
169
165
163
aantal mutaties woningen
1.461
1.367
1.360
1.285
1.392
Mutatiegraad in % van het aantal woningen
9,65%
8,89%
8,87%
8,30%
8,99%
gemiddeld % huurverhoging per 1 juli
1,20%
1,10%
2,50%
1,60%
1,10%
gemiddelde puntprijs in €
3,04
3,10
3,03
2,89
2,85
gemiddelde netto huurprijs per maand in €
425
415
404
388
375
14.884
13.192
13.556
13.135
15.268
gegevens over onderhoud, kwaliteit en leefbaarheid
aantal reparatieverzoeken
kosten per reparatieverzoek in €
185
186
182
193
143
kosten per mutatie in €
1.300
1.007
1.082
1.429
1.218
aantal deelnemers service-abonnement
8.183
8.231
8.331
8.404
8.620
58%
57%
58%
58%
60%
51
57
49
43
43
deelnemers in % van aantal huurders
kosten service-abonnement per deelnemer in €
136
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
2011
2010
2009
2008
2007
dagelijks onderhoud per woning in €
297
251
287
355
294
planmatig onderhoud per woning in €
515
671
1040
991
702
totaal onderhoudskosten per woning in €
812
922
1.327
1.345
996
personeelsbezetting in fte's
173
173
174
177
178
Werkelijk aantal personeelsleden
201
202
203
206
205
bezettingsgraad 100 vhe's
1,17
1,15
1,17
1,17
1,18
aantal vhe's per fte
85,3
86,6
85,6
85,3
84,7
gegevens over het personeel
137
11.2 geConSoliDeerDe jaarrekening 2011 (na resultaatbestemming)
geconsolideerde balans per 31-12-2011
ref.
31-12-2011
31-12-2010
690.119
671.577
21.347
17.380
362
337
onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
9.016
7.669
onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie
4.797
5.545
725.640
702.508
aCtiVa
Vaste activa
Materiële vaste activa
11.8.1
onroerende en roerende zaken in exploitatie
onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
overige goederen in exploitatie (geisers etc.)
financiële vaste activa
11.8.2
deelnemingen
overige
6
7
14.351
12.644
14.357
12.651
vlottende activa
voorraden
11.8.3
13.395
6.035
onderhanden projecten
11.8.4
344
3.911
huurdebiteuren
11.8.5
276
296
gemeenten
11.8.6
223
652
belastingen en premies soc. verzekeringen/pensioenen
11.8.7
562
2.297
groepsmaatschappijen
11.8.8
-
44
overige vorderingen
11.8.9
3.509
3.472
4.570
6.762
9.336
2.115
27.644
18.823
767.642
733.982
vorderingen:
liquide middelen
totaal vlottende activa
totaal generaal
138
11.8.10
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
ref.
31-12-2011
31-12-2010
254.458
217.322
11.8.12
16.719
17.055
leningen overheid en kredietinstellingen
11.8.13
419.441
428.559
terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden
11.8.14
21.458
17.380
440.899
445.939
paSSiVa (x € 1000)
eigen vermogen
11.8.11
overige reserves
Voorzieningen
voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw
langlopende schulden
kortlopende schulden
schulden aan kredietinstellingen
11.8.15
33.118
32.659
schulden aan leveranciers
11.8.16
4.444
4.799
schulden aan de gemeenten
11.8.17
2.364
538
schulden aan groepsmaatschappijen
11.8.18
-
94
belastingen en premies soc. verzekeringen/pensioenen
11.8.19
2.395
2.536
overige schulden
11.8.20
365
321
overlopende passiva
11.8.21
totaal generaal
12.880
12.719
55.566
53.666
767.642
733.982
139
11.3 geConSoliDeerDe winSt-en-VerlieSrekening oVer 2011
(x € 1000)
ref.
2011
2010
huren
11.8.24
74.149
72.538
vergoedingen
11.8.25
4.491
4.237
overheidsbijdragen
11.8.26
-
25
verkoop onroerende zaken
11.8.27
13.715
14.202
geactiveerde productie
11.8.28
296
642
overige bedrijfsopbrengsten
11.8.29
1.696
2.209
94.348
93.854
bedrijfsopbrengsten
totaal bedrijfsopbrengsten
bedrijfslasten
afschrijvingen op materiële vaste activa
11.8.30
1.447
1.292
overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
11.8.31
7.663
10.893
lonen en salarissen
11.8.32
8.781
8.561
sociale lasten
1.245
1.122
pensioenlasten
2.045
2.062
10.618
12.288
lasten onderhoud
11.8.33
overige bedrijfslasten
11.8.34
19.243
20.017
totaal bedrijfslasten
51.042
56.235
bedrijfsresultaat
43.305
37.617
433
770
Financiële baten en lasten
rentebaten
11.8.35
Waardeverandering financiële vaste activa en effecten
11.8.36
10-
37-
rentelasten
11.8.37
20.415-
20.428-
19.992-
19.694-
23.313
17.923
2.473
2.850-
25.787
15.072
11.353
1.831
37.140
16.903
financiële baten en lasten, per saldo last
resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
vennootschapsbelasting
11.8.38
netto resultaat na belastingen vóór mutatie reële waarde materiële vaste activa
Mutatie reële waarde materiële vaste activa en rentabiliteitswaarde
resultaat na belastingen na mutatie reële waarde materiële vaste activa en rentabiliteitswaarde
140
11.8.39
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.4 geConSoliDeerD kaSStrooMoVerZiCHt 2011 (dIrecte Methode)
(x € 1000)
huren
rente ontvangen
overige ontvangsten
2011
2010
74.195
72.510
397
570
7.423
7.211
inkomende operationele kasstromen
82.015
80.291
personeelsuitgaven (inclusief overige personeelsuitgaven)
-14.067
-13.378
Uitgaven onderhoud
-10.142
-13.100
rente uitgaven
-20.491
-20.213
1.754
1.675
vennootschapsbelasting
overige bedrijfsuitgaven (inclusief leefbaarheid)
-17.002
uitgaande operationele kasstromen
kasstroom uit operationele activiteiten
verkoop bestaand bezit (inclusief kosten)
verkoop nieuwbouw (ontvangsten)
nieuwbouw huurwoningen (inclusief sloopkosten)
aankoop
kwaliteitsverbeteringen en renovaties
overig
14.700
21.394
aflossing financiering
uitgaande financieringskasstromen
kasstromen uit financieringsactiviteiten
Mutatie liquide middelen
25.600
-6.654
-12.400
-15.811
-27.900
-698
-4.100
-3.906
-3.200
-734
-850
-27.803
-48.450
-6.409
-22.850
342
6.700
55.000
40.000
inkomende financieringskasstromen
Mutatie financiële vaste activa (verstrekt)
17.197
7.748
kasstroom uit investeringen en desinvesteringen
aangetrokken financiering
22.067
10.900
uitgaande (des) investeringskasstromen
Mutatie financiële vaste activa (ontvangsten)
-63.094
13.646
inkomende (des) investeringskasstromen
verkoop nieuwbouw (uitgaven)
-18.078
-59.948
55.342
46.700
-128
-1.950
-63.651
-37.378
-63.779
-39.328
-8.437
7.372
7.221
1.719
141
11.5 algeMene toeliCHting
algemeen
Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen zijn waar
Wooncorporatie deltaWonen is een stichting met de status van
nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende
“toegelaten instelling volkshuisvesting”. zij heeft specifieke
waarderingsgrondslagen voor deltaWonen en haar deelnemingen
toelating in de regio zwolle, kampen en oldebroek en is
(groep). daar waar van de gegevens in totaliteit geen belangrijke
werkzaam binnen de juridische wetgeving van uit de Woningwet
invloed uitgaat op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening
en het besluit beheer sociale huursector. de vestigingsplaats is
is van correctie van de grondslagen afgezien.
zwolle.
de resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en
regelgeving
de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en ven-
de jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting
nootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum.
dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het
de verkrijgingsprijs bestaat uit het geldbedrag of equivalent
besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt titel 9
dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen
boek 2 bW voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van
entiteit vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten.
specifieke aard. voor verslagjaren vanaf 2006 is door de raad
Indien de verkrijgingsprijs hoger is dan het nettobedrag van de
voor de jaarverslaggeving de definitieve richtlijn 645 toegelaten
reële waarde van de identificeerbare activa en passiva wordt het
Instellingen volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn
meerdere als goodwill geactiveerd onder de immateriële vaste
onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-
activa.
en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke
presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften
groepsmaatschappijen blijven in de consolidatie opgenomen tot
geformuleerd.
het moment dat zij worden verkocht; de consolidatie vindt plaats op
het moment dat de beslissende zeggenschap wordt overgedragen.
de geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming
de in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennoot-
met de wettelijke bepalingen van titel 9 boek 2 bW en de stellige
schappen (allen gevestigd te zwolle) zijn:
uitspraken van de richtlijnen voor de jaarverslaggeving,
uitgegeven door de raad voor de jaarverslaggeving.
volledig geconsolideerd
• Stichting Woonservice (100% zeggenschap)
toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening
en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd.
• Hanze Vastgoed B.V. (100% deelneming via Stichting
Woonservice)
• Sawon Beheer B.V. (100% deelneming via Stichting
grondslagen voor consolidatie
Woonservice)
In de consolidatie worden de financiële gegevens van deltaWonen
en haar groepsmaatschappijen opgenomen. dit betreft alle
proportioneel geconsolideerd
maatschappijen waarmee zij een organisatorische en econo-
• N.V. Wonen Boven Winkels Zwolle (50% deelneming)
mische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden
deelnemingen opgenomen waarin beslissende zeggenschap op
overige deelnemingen, gewaardeerd op netto vermogenswaarde
het beleid kan worden uitgeoefend. In het algemeen betreft het
• Stadsherstel Zwolle B.V. (18,2% deelneming)
deelnemingen waarin het belang meer dan 50% bedraagt.
• Tussen de Verlaten B.V. (33 1/3% deelneming)
het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het
binnen al deze deelnemingen heeft deltaWonen zeggenschap
groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld.
van betekenis.
proportioneel in de consolidatie worden deelnemingen opgenomen
binnen de stichting Woonservice, hanze vastgoed b.v. en
in entiteiten voor zover eenzelfde invloed op het beleid kan
sawon beheer b.v. hebben in het verslagjaar geen activiteiten
worden uitgeoefend als de andere participanten. looptijd en
plaatsgevonden.
rechtsvorm zijn hierbij niet van belang.
142
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
de activiteiten van de n.v. Wonen boven Winkels zwolle bestaan
uit projectontwikkeling in de binnenstad van zwolle. Met de
gemeente zwolle wordt de zeggenschap gezamenlijk uitgeoefend.
de activiteiten van stadsherstel zwolle b.v. betreffen het herstel
en behoud van onroerende zaken in zwolle. de activiteiten van
tussen de verlaten b.v. bestaan voornamelijk uit projectontwikkeling. In 2011 heeft deze rechtspersoon geen activiteiten
ontwikkeld. In 2011 zijn wij van plan om onze aandelen in
Woonquest b.v. te verkopen. voor 2011 zijn deze vennootschappen aan te merken als een joint venture.
Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge
vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen worden
geëlimineerd. ongerealiseerde verliezen op intercompanytransacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een
bijzondere waardevermindering. resultaten op intercompanytransacties tussen in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden volledig uit zowel de balanswaardering
als het groepsresultaat geëlimineerd voorzover deze resultaten
nog niet door een overdracht van het verkregen actief of passief
aan derden buiten de groep zijn gerealiseerd.
Stelselwijziging
In 2011 zijn geen stelselwijzigingen doorgevoerd.
143
11.6 gronDSlagen Voor waarDering Van aCtiVa en paSSiVa
Materiële vaste activa
vanaf 2007 hanteert deltaWonen het “medio numerando model”,
hierbij wordt ervan uitgegaan dat kasstromen medio het jaar
onroerende en roerende zaken in exploitatie:
vallen. dit is conform de berekeningsmethodiek van het centraal
de onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen de
fonds volkshuisvesting.
reële waarde gebaseerd op bedrijfswaarde. deze wordt gevormd
door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van
bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangs-
toekomstige exploitatie-opbrengsten en toekomstige exploita-
punten:
tielasten over de geschatte resterende looptijd van de investe-
•
ring.
daarna is 2% ingerekend
•
de reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen
•
bestemming van complexen. de reële waarde van de onroerende
Genormeerde kosten algemeen beheer gebaseerd op de
begrote kosten over 2012
•
de kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onder-
Ca. € 1.077 (2011 € 1.010) per eenheid en gelijk verdeeld
over de verhuureenheden
•
weergeven van de economische omstandigheden die van
toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van
Variabele lasten (OZB, verzekering en overige lasten)
gaand jaar)
•
voor verhuur worden aangehouden.
bouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie
Jaarlijkse huurderving van 1% voor 2012 en verder.
gebaseerd op de werkelijke kosten over 2011; (idem voor-
zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. de onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn
Jaarlijkse huurverhoging van 2012 is 1,97. Voor de jaren
Jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 2% voor
2012 en verder
•
Jaarlijkse stijgingen van de onderhoudslasten van 1,75%
het actief. de kasstromen zijn gebaseerd op de begin 2011 intern
voor 2012, 2,13% voor 2013, 2,39% voor 2014, 2,57% voor
geformaliseerde parameters en uitgangspunten begroting en
2015 en 2,70% voor 2016. de jaren daarna 3,0%; klachten-
bestrijken een periode van vijf jaar behoudens de verwachte
en mutatieonderhoudskosten gebaseerd op de begrote
kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met
kosten over 2012 € 254 per eenheid en gelijk verdeeld over
een werkingsduur van meer dan vijf jaar. de kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de 10-jaars meerjaren
de verhuureenheden; (voorgaand jaar € 260)
•
Kosten van planmatig onderhoud, conform onderhoudsbe-
onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. voor
groting voor de eerstkomende 10 jaar, daarna een jaarlijkse
latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde
bedrijfseconomische norm van € 950 per verhuureenheid;
groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus.
(voorgaand jaar € 925)
•
•
Een rekenrente van 5,25%; (voorgaand jaar 5,25%)
De periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel
met de geschatte resterende levensduur, variërend van
minimaal 10 jaar tot 50 jaar van de complexen/investering
tenzij er andersluidende plannen (sloop/verkoop) bestaan;
(voorgaand jaar idem)
•
De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting
en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen
onderdeel uit van de bedrijfswaarde
bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden
met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille. de rentabiliteitswaardecorrectie betreft het verschil
tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit
hoofde van leningen en de waardering van deze posten op de
balans.
de verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor
144
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het
bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de
bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen
reële waarde van de kasstroomgenererende eenheid waartoe de
een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet
onroerende zaken gaan behoren betrokken. Indien de bijzondere
door de koper worden gedragen. ter bepaling van dit worden
waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende
vergelijkbare onroerende zaken als referentie gehanteerd.
zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil
gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht in
gewaardeerd en wordt een voorziening getroffen onder de post
het kader van de financiering van onrendabele investeringen in
voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw.
nieuwbouw worden deze verkopen voor een periode van vijf jaar
in de waardering betrokken. daarmee wordt recht gedaan aan het
Ingenomen grondposities worden verwerkt tegen aanschafprijs en
voorwaardelijke karakter van de geoormerkte verkopen.
bijkomende kosten of lagere marktwaarde.
de bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de
Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het
bedrijfswaarde vindt voor zover er nog geen herbestemming van
aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post
de grond heeft plaatsgevonden plaats op basis van de huidige
voorraad / onderhanden werk, het aandeel huurwoningen wordt
vergelijkbare kavelprijs voor een sociale huurwoning. deze
verantwoord onder onroerende en roerende zaken in ontwikkeling.
kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur,
verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing
voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde
en vervolgens contant gemaakt. Indien feitelijke dan wel in rechte
project wordt bij het passeren van het moment dat het project
afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties
intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd is het onrenda-
hebben voor de bestemming van de grond dan wordt met deze
bele deel, verminderd met het verwachte verkoopresultaat, in de
gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden.
winst-en-verliesrekening verantwoord onder de post overige
waardeveranderingen materiële vaste activa. bij oplevering van
de complexindeling sluit aan op de wijze waarop het interne
het totale project wordt het verkoopresultaat zowel verantwoord
beleid en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. aansluiting is daarbij
onder de post verkoop onroerende zaken als onder de post overige
gezocht bij de differentiatie in het huur- onderhoudsbeleid
waardeveranderingen materiële vaste activa. daarmee wordt de
alsmede levensduurschattingen.
economische realiteit van de transactie het best zichtbaar
gemaakt.
onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
onroerende zaken die in het kader van een regeling verkoop
onder voorwaarden (vov) zijn overgedragen aan een derde en
waarvoor de woningcorporatie een terugkoopverplichting kent,
worden aangemerkt als financieringsconstructie. de betreffende
onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde,
zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste
waardering) en daarna de marktwaarde op basis van vov. voor
de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de
creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen.
deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en
getoetst aan de bij de overdracht ontstane verplichting, rekening
houdend met de contractvoorwaarden.
onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen
uitgaafprijzen en toegerekende kosten van de werkorganisatie uit
hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek
van een bijzondere waardevermindering. bij de bepaling van de
145
onroerende en roerende zaken ten dienste van
de exploitatie
latentie opgenomen voor voorwaartse verrekenbare verliescom-
de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
verplichtingen geschiedt tegen de op het eind van het verslag-
worden gewaardeerd op basis van aanschafwaarde onder aftrek
jaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren
van lineaire afschrijvingen. de afschrijvingen vinden plaats
geldende tarieven, voorzover reeds bij wet vastgelegd.
pensatie. de berekening van de latente belastingvorderingen en
vanaf 1 januari van het boekjaar volgend op het jaar waarin de
investering is gedaan.
latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend
de gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn:
uit voortwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd
50 jaar
indien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal
verbouwing
20 tot 30 jaar
zijn waarmee de verliezen kunnen worden gecompenseerd en
Meubilair, Ict, auto’s
5 jaar
verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. belasting-
bussen
8 jaar
latenties worden gewaardeerd op nominale waarde.
kantoren
jaarlast onderhoud aan activa ten dienste van de exploitatie:
Indien de latenties een verplichting zijn, dan zijn ze opgenomen
€ 191.000,-
onder de voorzieningen.
Financiële vaste activa
overige financiële vaste activa
de overige financiële vaste activa die bestemd zijn om de
Deelnemingen
uitoefening van de werkzaamheid van de onderneming
deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen
duurzaam te dienen, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs
waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden
of lagere marktwaarde.
gewaardeerd volgens de nettovermogens-waardemethode.
de onder financiële vaste activa opgenomen overige vorderingen
Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aan-
omvatten leningen die tot de vervaldag zullen worden aangehouden.
wezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%.
deze vorderingen worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde
kostprijs.
de nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen
die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan
Voorraden
onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze
grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van
Voorraden grond- en hulpstoffen
de betreffende deelneming.
Waardering van voorraden grond- en hulpstoffen vindt plaats
tegen laatst betaalde inkoopprijzen. tevens wordt rekening
Indien de waardering van een deelneming volgens de nettover-
gehouden met een aftrek voor mogelijke incourantheid.
mogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd.
Indien en voorzover deltaWonen in deze situatie geheel of ten
onderhanden werk
dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk
de voorraden onderhanden werk (onverkochte woningen uit
het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar
projectontwikkeling) worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs
schulden in staat te stellen wordt een voorziening getroffen.
of lagere opbrengstwaarde. de vervaardigingsprijs omvat alle
kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging,
deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uit-
alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige
geoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, indien
plaats en in hun huidige staat te brengen. de opbrengstwaarde
hiertoe aanleiding bestaat, een lagere waarde.
is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare
verkoopkosten. bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt
latente belastingvorderingen
rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.
latente belastingvorderingen en verplichtingen worden getroffen
voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en
onderhanden projecten
verplichtingen en hun belastinggrondslag. tevens wordt een
onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaar-
146
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
deerd tegen de gerealiseerde projectopbrengsten (bestaande uit
de gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst). Indien
van toepassing, worden hierop de verwerkte verliezen en reeds
gedeclareerde termijnen in mindering gebracht. onderhanden
projecten waarvan de gefactureerde termijnen hoger zijn dan de
gerealiseerde projectopbrengsten worden gepresenteerd onder
de kortlopende schulden.
Uitgaven voor projectkosten voor nog niet verrichte prestaties
worden opgenomen onder de voorraden.
voor onderhanden projecten, waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten
en de projectkosten verwerkt als netto-omzet en kosten in de
winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties
per balansdatum (de ‘percentage of completion’-methode, ofwel
de poc-methode).
de voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis
van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding
tot de geschatte totale projectkosten. als het resultaat (nog)
niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, dan worden
de opbrengsten als netto-omzet verwerkt in de winst-en-verliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten, dat
waarschijnlijk kan worden verhaald; de projectkosten worden
dan verwerkt in de winst-en-verliesrekening in de periode waarin
ze zijn gemaakt. zodra het resultaat wel op betrouwbare wijze
kortlopende vorderingen
kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats
volgens de poc-methode naar rato van de verrichte prestaties
Huurdebiteuren
per balansdatum.
Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend
met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de project-
interne schattingen.
opbrengsten en projectkosten. projectopbrengsten zijn de
contractueel overeengekomen opbrengsten en opbrengsten uit
gemeenten
hoofde van meer- en minderwerk, claims en vergoedingen indien
Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend
en voor zover het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd
met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
en ze betrouwbaar kunnen worden bepaald. projectkosten zijn de
interne schattingen.
direct op het project betrekking hebbende kosten, die kosten die
in het algemeen aan projectactiviteiten worden toegerekend en
belastingen en sociale verzekeringen
toegewezen kunnen worden aan het project en andere kosten die
Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend
contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend.
met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
interne schattingen.
Indien het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale
projectopbrengsten overschrijden, dan worden de verwachte
groepsmaatschappijen
verliezen onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verwerkt.
Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend
de voorziening voor het verlies maakt onderdeel uit van de post
met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
onderhanden projecten.
interne schattingen.
147
overige vorderingen
langlopende schulden
Waardering geschiedt tegen nominale waarde rekening houdend
langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamorti-
met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op
seerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend
interne schattingen.
met agio of disagio. het verschil tussen de bepaalde boekwaarde
en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt tezamen met de
liquide middelen
verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve
liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met
rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-
een looptijd korter dan twaalf maanden. rekening-courantschulden
verliesrekening wordt verwerkt.
bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen
onder kortlopende schulden.
de aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden.
Voorzieningen
voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of
overige activa en passiva
feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan,
voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden
waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen
activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. hierbij wordt
noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden
op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens
geschat. voorzieningen worden tegen nominale waarde
mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.
opgenomen.
Met verplichtingen van samenwerkingscombinaties in de vorm
11.7 gronDSlagen Voor bepaling Van Het
reSultaat
van een vennootschap onder firma wordt als gevolg van de
hoofdelijke aansprakelijkheid slechts rekening gehouden indien
algemeen
en voor zover de financiële positie van één of meerdere partners
het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde
daartoe aanleiding geeft.
van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het
jaar. de resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar
vanaf boekjaar 2005 is de aangepaste richtlijn rj271 (personeels-
waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn.
beloningen) van toepassing. onder deze regeling dient een
het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming van de ver-
(actuarieel te bepalen) voorziening te worden gevormd voor uit-
werking van ongerealiseerde waardeveranderingen van op actuele
gestelde personeelsbeloningen zoals toegezegde pensioenregelingen
waarde gewaardeerde materiële vaste activa in exploitatie.
en jubileumuitkeringen. op grond van schattingen betreffende
de impact van de toekomstige jubileumuitkeringen is besloten
opbrengstverantwoording
hiervoor géén voorziening op te nemen maar de verplichting als
opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van zelfvervaardigde
uitgaande kasstroom in de bedrijfswaarde via de mutatie reële
of van derden verkregen goederen worden in het verslagjaar
waarde ten laste te brengen van het resultaat.
verwerkt indien aan alle volgende voorwaarden wordt voldaan:
•
Alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede
Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw
alle belangrijke risico’s met betrekking tot de goederen zijn
verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen
overgedragen aan de koper;
nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mind-
•
De voortgezette betrokkenheid bij de verkochte goederen is
ering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de
niet zodanig dat de corporatie feitelijk kan beschikken over die
investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte
goederen en daarmee kan besluiten over de aanwending van
verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen,
die goederen;
wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. onder
•
tante waarde van alle investeringsuitgaven minus de aan
Het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze
worden bepaald;
verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto con•
Het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met
betrekking tot de transactie de corporatie zullen toevloeien;
deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde.
•
De reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog
moeten worden gemaakt met betrekking tot de transactie
kunnen op betrouwbare wijze worden bepaald.
148
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
verwerkt naar rato van de verrichte prestaties. het resultaat kan
geactiveerde productie ten behoeve van het eigen
bedrijf
betrouwbaar worden geschat indien aan bovenstaande voor-
de toe te rekenen interne directe kosten ten behoeve van onroer-
waarden (punt 2 tot en met 5) is voldaan.
ende zaken in ontwikkeling worden hieronder verantwoord.
bijzondere posten
bedrijfslasten
opbrengsten met betrekking tot het verlenen van diensten worden
bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone
incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een
afschrijvingen op materiële vaste activa ten dienste
van de exploitatie en overige activa
goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuit-
de afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op
oefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin.
basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. afschrijvingen
bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de
vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de
vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard
geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde
en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht.
wordt geen rekening gehouden.
bedrijfsopbrengsten
overige waardeveranderingen (im)materiele vaste
activa
Huren
de overige waardeveranderingen worden gevormd door de
de jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden
waardevermindering die is ontstaan door de nieuwe juridische
aan een maximum. voor het verslagjaar 2011 bedroeg dit
en feitelijke verplichtingen die zijn aangegaan gedurende het
maximumpercentage 1,2%. de opbrengsten uit hoofde van huur
verslagjaar met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en
voortvloeiend uit contracten waar ‘huurvast’ en ‘huurzeker’ geldt,
herstructurering.
bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het
worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van opeisbaarheid daar bij tussentijdse beëindiging van het huurcontract
periodiek betaalbare beloningen
geen terugbetalingsverplichting geldt.
lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de
arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor
overheidsbijdragen
zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
onder deze post zijn de bijdragen in medische aanpassingen
opgenomen. voor zover de overige overheidsbijdragen nog niet
pensioenen
zijn ontvangen, is de bijdrage berekend op grond van de regeling,
deltaWonen heeft voor haar werknemers een toegezegd-
waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurver-
pensioenregeling. hiervoor in aanmerking komende werknemers
hogingen en lastenstijgingen.
hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen
dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over
Verkoop onroerende zaken
de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd
de post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de
bij deltaWonen. de verplichtingen, welke voortvloeien uit deze
behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct toereken-
rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfs-
bare verkoopkosten. Winsten bij verkoop bestaand bezit worden
takpensioenfondsen spW.
verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte).
eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verant-
de pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor
woord zodra deze voorzienbaar zijn.
zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van
het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit
de opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden worden
toelaat. naar de stand van ultimo december 2011 is de dekkings-
niet verantwoord als verkoopopbrengst daar de belangrijkste
graad van het pensioenfonds spW 101% (zie www.spw.nl d.d. 1
economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. de
mei 2012). In 2014 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad
gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de
van ten minste 105% te hebben. het pensioenfonds verwacht
post langlopende schulden, terugkoopverplichting vov woningen
hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de
en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoorwaarden
aangesloten woningcorporaties om extra stortingen te verrichten
gewaardeerd.
149
of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. deltaWonen
hoge raad. hierin is bepaald dat de werkzaamheden die zijn uit-
heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen
gewerkt in het bbsh gericht zijn op het dienen van het algemeen
in geval van een tekort bij de pensioenfondsen, anders dan het
belang. op basis van deze uitspraak bestaat de mogelijkheid om
effect van hogere toekomstige premies. deltaWonen heeft daarom
de herbestedingsreserve in de vennootschapsbelasting te claimen.
alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het jaar
dit zorgt ervoor dat we over die jaren geen belasting hoeven te
in de jaarrekening opgenomen.
betalen. tot 2010 waren we uitgegaan van de situatie dat we wel
vennootschapsbelasting moesten betalen. In de jaarrekening 2011
lasten onderhoud
hebben we deze te betalen vennootschapsbelasting lasten terug-
onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te
genomen. voor 2011 hebben we, op basis van de uitspraak van de
rekenen kosten van onderhoud verantwoord. van toerekenbaarheid
hr, geen te betalen vennootschapsbelasting opgenomen.
is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar
hebben plaatsgevonden.
rentebaten en rentelasten
het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in
rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening
kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het
houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa
materiaalverbruik. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten
en passiva. bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening
van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en
gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen
sociale lasten. de lasten van onderhoud onderscheiden zich van
leningen.
activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een
waardeverhoging van het actief.
Financiële instrumenten
binnen het treasurybeleid van deltaWonen dient het gebruik
overige bedrijfslasten
van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-,
de overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar
looptijden- en markt-) risico’s. op grond van het vigerende interne
waarop zij betrekking hebben.
treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts
toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/
belastingen
gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er
vanaf 1 januari 2008 is deltaWonen integraal belastingplichtig ge-
van tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille
worden voor de vennootschapsbelasting (vpb). corporaties zijn sinds-
leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te
dien verplicht over hun integrale activiteiten belasting te betalen.
maken van deze instrumenten.
de belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat
door deltaWonen worden binnen het treasurybeleid de volgende
voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend
risico’s onderkend:
met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande
•
boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belasting-
deltaWonen is alleen werkzaam in nederland en loopt geen
vorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling
van niet-aftrekbare kosten. tevens wordt rekening gehouden met
Valutarisico
valuta risico.
•
Prijsrisico
wijzigingen die optreden in de latente belastingvordering of
deltaWonen loopt risico’s ten aanzien van de waardering van
- verplichting uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren
verstrekte leningen opgenomen onder financiële vaste activa.
belastingtarief.
•
Renterisico
deltaWonen loopt renterisico over de rentedragende vorderingen
de belastingdienst heeft een convenant afgesloten met de vier
(met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide
grote fiscale advieskantoren. dit convenant richt zich op een
middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende
snelle afwikkeling van de aangiftes 2006 tot en met 2008. Mo-
schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). voor
menteel vindt er vooroverleg plaats tussen de belastingdienst en
vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt
de vier aangesloten advieskantoren. vanuit dit vooroverleg komen
deltaWonen risico ten aanzien van toekomstige kasstromen,
er diverse discussiepunten naar voren. In de jaarrekening hebben
met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden
wij, gezien de onzekere uitkomst, nog geen rekening gehouden met
loopt deltaWonen risico’s over de marktwaarde. Met betrek-
de effecten van deze discussie op de vennootschapsbelastinglast.
king tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met
daarnaast is er op 13 januari 2012 een uitspraak geweest van de
betrekking tot renterisico gecontracteerd. Met betrekking tot
150
bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstel-
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
vaste rente betaalt en variabele rente ontvangt.
timing en verwerking van onrendabele investeringen
nieuwbouw en herstructurering
Kredietrisico en liquiditeitsrisico
In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplich-
deltaWonen heeft geen significante concentraties van krediet-
tingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden
risico. deltaWonen maakt gebruik van meerdere banken teneinde
gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’.
over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. voor-
hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn
zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de
gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders
bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.
aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen
lingen) heeft deltaWonen renteswaps gecontracteerd, zodat zij
•
en toekomstige nieuwbouwprojecten. een feitelijke verplichting is
ter beperking van renterisico’s worden door deltaWonen derivaten
gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie
gehanteerd. financiële derivaten (met name interestswaps)
rondom projectontwikkeling en herstructurering. vanaf 2009
worden initieel niet in de balans verwerkt en gewaardeerd. zodra
neemt deltaWonen de onrendabele investering op het moment dat
de derivaten zijn gekoppeld aan onderliggende waarden worden zij
de realisatiefase intern wordt goedgekeurd. de aannames gedaan
binnen de balans via de rentabiliteitswaardecorrectie gewaardeerd.
bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen
nadat derivaten voor het eerst in de balans zijn opgenomen, vindt
kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten.
waardering tegen reële waarde plaats. de waarde wordt verwerkt
planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan
via de rentabiliteitswaardecorrectie in de bedrijfswaarde van de
door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke
materiële vaste activa. Wijzigingen in de reële waarde van een
procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.
derivaat worden, voor zover zij een in de balans verwerkte post
afdekken, in de winst-en-verliesrekening onder de post mutatie
Verwerking fiscaliteit
reële waarde materiële vaste activa verantwoord in de periode
ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in
waarin deze wijzigingen zich voordoen. deltaWonen past
de jaarrekening heeft deltaWonen een aantal standpunten in-
generieke hedgedocumentatie toe.
genomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2010 door de fiscus zullen worden getoetst.
kasstroomoverzicht
de belangrijkste standpunten betreffen:
Met ingang van 2010 is het kasstroomoverzicht opgesteld volgens
•
Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen;
de directe methode. In dit model worden de werkelijke kasstromen
•
De waardering van de SWAP’s;
weergegeven en geven daardoor een goed zicht op de herkomst en
•
De verwerking van projectontwikkelingsresultaten;
de besteding van de geldmiddelen.
dientengevolge kan de fiscale last over 2010 en voorgaande jaren
In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen
nog wijzigingen ondergaan en belastinglatenties een andere
operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.
waarde kennen.
belangrijke inschattingen ten aanzien van
waardering en resultaatbepaling
de jaarrekening wordt overeenkomstig bW2 titel 9 opgesteld.
de directie dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa
en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van
voorwaardelijke activa en verplichtingen.
Materiële vaste activa
de uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van
de interne beleidsvoornemens van deltaWonen. deze beleidsvoornemens komen ondermeer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen keuzes worden gemaakt ten aanzien van
verhuur of verkoop, levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. voor
zover mogelijk hanteert deltaWonen binnen de sector gangbare
uitgangspunten.
151
11.8 toeliCHting op De geConSoliDeerDe balanS en winSt-en-VerlieSrekening
(na resultaatbestemming)
algemeen
Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat
de grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de
vennootschappelijke jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. deelnemingen in groepsmaatschappijen worden
gewaardeerd op de nettovermogenswaarde in overeenstemming
met paragraaf 7.2 in de geconsolideerde jaarrekening. voor de
grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de
bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de toelichting op
de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
balans
activa
11.8.1 Materiële VaSte aCtiVa
(x € 1000)
activa in
exploitatie
activa in
ontwikkeling
activa ten
dienste v/d
exploitatie
totaal
758.501
15.735
13.486
787.722
86.587
8.066
7.941
102.594
671.914
7.669
5.545
685.128
3.028
12.295
654
15.977
38-
33-
stand per 1 januari 2011:
verkrijgingsprijzen
cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen
Mutaties 2011:
Investeringen
desinvesteringen
Mutatie reële waarde materiële vaste activa
afschrijvingen
5
11.463
11.463
86-
1.364-
subsidies
1.450-
Waardeverminderingen (maatschappelijke investeringen)
7.663-
7.663-
overboeking van/naar onderhanden werken koop
-
overboeking van/naar voorziening onrendabel
3.696-
4.566
overboekingen (inclusief onrendabele toppen)
7.852
7.852-
18.567
1.346
748-
19.165
769.386
20.178
13.405
802.969
78.905
11.163
8.608
98.676
690.481
9.016
4.797
704.293
totaal mutaties
870
stand per 31 december 2011:
verkrijgingsprijzen
Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen
152
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
van de activa ten dienste van is per 1 januari 2011 de verkrijgingsprijs en de waardevermindering aangepast met de in 2010
geboekte waardevermindering van € 1.480.000 op de oude
vismarkt.
Met uitzondering op de overige activa wordt met ingang van
2005 op de activa in exploitatie niet meer afgeschreven.
de annuïtaire afschrijving op de overige activa zoals geisers etc.
is gebaseerd op 6% rente.
de activa ten dienste van de exploitatie wordt lineair afgeschreven
op basis van economische of technische levensduur. In 2011
heeft geen activering van rente bij onderhanden projecten
plaatsgevonden.
alle activa is verzekerd tegen aanschaf- en/of voortbrengingskosten. jaarlijks wordt de waarde aangepast aan het indexcijfer
voor nieuwbouwwoningen, zoals dit door het cbs wordt berekend.
de verzekerde waarde op balansdatum bedraagt circa € 1,4
miljard.
de onroerende zaken zijn nagenoeg geheel gefinancierd met
rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder garantie. het
Waarborgfonds sociale Woningbouw verleent borgstelling voor
99% van de leningportefeuille.
de actuele waarde van de materiele vaste activa in exploitatie
gebaseerd op reële waarde, met inrekening van het verkoopen strategisch voorraadbeleid, bedraagt ultimo 2011 € 666,3
miljoen (2010 = € 645,6 miljoen).
het verschil met het hierboven genoemde bedrag materiële
vaste activa in exploitatie, totaal € 688,4 miljoen, betreft de
rentabiliteitswaardecorrectie van € 20,7 miljoen en de post
overige activa voor een bedrag van € 0,4 miljoen. door deltaWonen zijn 2011 344 woningen aan de bestaande verkoopvijver
toegevoegd. Ultimo 2011 zijn nu circa 1.900 woningen voor
definitieve verkoop geselecteerd. het verwachte aantal verkopen in
2012 bedraagt 85 woningen. de reële waarde van deze woningen
bedraagt circa € 12,8 miljoen.
onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
2011
2010
21.347
17.380
specificatie materiële vaste activa (€ 704.293) plus onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (€ 21.347) sluit aan op totaal vaste
activa in de balans (€ 725.640).
153
11.8.2 FinanCiële VaSte aCtiVa
- saldo per 1 januari
- toevoegingen
leningen
u/g
Deelnemingen
6.640
7
totaal per 31 december
totaal
6.004
12.651
2.285
2.630
344
- resultaat deelnemingen
- aflossingen
latente
belasting
1-
1-
923-
923-
6.061
6
8.289
14.357
de reële waarde van de financiële vaste activa per ultimo 2011 bedraagt € 7,5 miljoen (excl. latente belasting).
de reële waarde is bepaald door het tegen 5,25% contant maken van de kasstromen uit financiële vaste activa.
de reële waarde van de leningen u/g is € 7,0 miljoen met een gemiddeld rendement van 4,6%, waaronder een bedrag van € 5,225
miljoen, verstrekt aan het WoningInvesteringsfonds.
de onderstaande waarderingen van de deelnemingen zijn berekend onder aftrek van eventuele afwaarderingen.
De deelnemingen betreffen:
stadsherstel zwolle b.v.
Woonquest b.v.
tussen de verlaten b.v.
aandeel
Mutatie
boekjaar
netto Vermogenswaarde
18,20%
-
-
6,25%
1-
-
1
33,33%
-
6
6
6
7
2011
totaal deelnemingen financiële vaste activa
2010
de deelnemingen zijn toegelicht bij het onderdeel verbindingen/deelnemingen in het hoofdstuk financiën in dit jaarverslag.
latente belastingvordering
balans 1 januari
mutatie in het boekjaar
naar kortlopend
balans 31 december
tijdelijk verrekenbare
verschillen
Compensabele verliezen
4.615
1.390
915-
3.388
1893.512
4.778
de latenties bestaat uit verschillen in de fiscale waardering en de waardering van de jaarrekening van de posten grondposities, projecten en financiële vaste activa en passiva.
als gevolg van de uitspraak van de hoge raad dat woningcorporaties het algemeen nut beogen is voor de jaren 2007 tot en met 2011
de herbestedingsreserve verwerkt. hierdoor is de verliescompensatie uit voorgaande jaren weer teruggenomen.
154
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Vlottende activa
11.8.3 VoorraDen
2011
2010
223
238
9-
9-
215
229
bestede kosten projecten (voor verkoop) in ontwikkeling
15.496
10.603
af: reeds gefactureerde termijnen
1.922-
4.929-
onderhoudsmaterialen etc.
af: voorziening wegens incourantheid
totaal voorraad materialen
voorraad onderhanden werk
resultaatneming tussentijds
totaal voorraad onderhanden werk
394-
132
13.180
5.806
de voorraad koopwoningen bestaat uit:
- onderhanden projecten (5 woningen)
-
verkocht/in ontwikkeling
- voorraad onderhanden werk (146 woningen)
7.294
onverkocht/in ontwikkeling
- voorraad koopwoningen (36 woningen)
5.886
onverkocht/gereed
totaal
13.180
11.8.4 onDerHanDen projeCten
voorraad grondposities
344
bestede kosten projecten (voor verkoop) in ontwikkeling
9.606
af: reeds gefactureerde termijnen
8.482-
resultaatneming tussentijds
totaal onderhanden projecten
2.719
67
344
3.910
1.201
897
924-
601-
276
296
balans 1 januari
601
496
dotatie
323
105
924
601
overig
223
652
totaal
223
652
11.8.5 HuurDebiteuren
saldo 31-12
af: voorziening wegens oninbaarheid
totaal debiteuren
Mutatieoverzicht voorziening debiteuren:
onttrekkingen
balans 31 december
11.8.6 geMeenten
155
11.8.7 belaStingen en preMieS SoCiale VerZekeringen
2011
2010
14
1.937
latente belastingvordering
548
359
totaal
562
2.296
belastingen
sociale lasten en pensioenpremies
-
de post belastingen per ultimo 2010 betreft een vordering vennootschapsbelasting van stichting deltaWonen als gevolg van het negatieve fiscale resultaat 2008.
11.8.8 groepSMaatSCHappijen
nv Wonen boven Winkels zwolle
-
44
-
44
11.8.9 oVerige VorDeringen
overige vorderingen inzake projecten
-
af te wikkelen energie- en servicekosten
30
overige vorderingen
3.509
3.442
totaal
3.509
3.472
9.336
2.115
217.322
200.419
Uit resultaatbestemming
37.136
16.903
Saldo per 31 december
254.458
217.322
17.055
17.051
vrijval
19.068-
7.674-
dotatie
18.732
7.678
Saldo per 31 december
16.719
17.055
11.8.10 liQuiDe MiDDelen
kas en bank (direct opvraagbaar)
passiva
11.8.11 oVerige reSerVeS
saldo per 1 januari
netto jaarresultaat voor mutatie reële waarde
25.787
-afschrijving materiële vaste activa in exploitatie
9.475-
-boekwaarde verkopen woningen bestaand bezit
3.321-
-overige waardeveranderingen
24.145
Voorzieningen
11.8.12 VoorZiening onrenDabele toppen
saldo per 1 januari
156
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
de voorziening onrendabele toppen bestaat uit de onrendabele toppen van nieuwbouwprojecten waarbij de projectkosten onvoldoende
zijn om de onrendabele top op af te boeken. naar verwachting worden deze posten binnen één jaar afgewikkeld.
11.8.13 langlopenDe SCHulDen
leningen overheid en kredietinstellingen:
leningen overheid
leningen kredietinstellingen
2011
2011
2010
2010
totaal
rentevoet
totaal
rentevoet
40.769
5,69%
50.257
6,02%
411.789
4,34%
410.961
4,47%
452.559
461.218
aflossingen komend boekjaar
33.118-
32.659-
totaal balans
419.441
428.559
de totale gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt 4,46%. (2010: 4,64%)
van de leningen met een resterende looptijd korter dan 5 jaar bedraagt het saldo € 146,1 miljoen.
de rentabiliteitswaarde van de totale leningportefeuille bedraagt ultimo 2011 € 439,7 miljoen (excl. transitorische rente), uitgaande
van een disconteringsvoet van 5,25%.
de mutaties in 2011 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:
stand per 1 januari 2011
bij: nieuwe leningen
af: aflossingen conform contracten
leningen
overheid
leningen
kredietinstellingen
totaal
50.257
410.961
461.218
-
55.000
55.000
9.487-
af: aflossingen tijdelijk op roll-over financiering
Stand per 31 december 2011
40.770
38.172-
47.659-
16.000-
16.000-
411.789
452.559
deltaWonen heeft per 31 december 2011 de beschikking over vijf payer swaps, die al voor 2008 met verschillende ingangsdata zijn
afgesloten bij diverse banken. Met deze swaps zijn renteafspraken gemaakt, waarbij de hoogte van de rente voor deltaWonen is vastgelegd. hierdoor wordt het (toekomstig) renterisico verminderd. alle swaps zijn per 31 december 2011 gekoppeld aan aangetrokken
rollover leningen.
een payer swap is een rente-instrument met een waardeontwikkeling, afhankelijk van de renteontwikkeling kan dit resulteren in
een positieve of een negatieve marktwaarde. voor geen van de afgesloten payer swaps geldt de verplichting tot het bijstorten c.q.
aanhouden van middelen als gevolg van te grote afwijking tussen markt- en swaprente.
kort gezegd zal bij een stijgende rente de swap een positieve waarde krijgen en bij een dalende rente een negatieve waarde.
de belangrijkste modaliteiten van de afgesloten swaps zijn weergegeven.
157
tegenpartij
Hoofdsom
Startdatum
einddatum
te betalen vaste rente
Marktwaarde 31-12-2011
fortIs
€ 15 mln.
abn-aMro
€ 15 mln.
3-12-2007
2-12-2019
3,80%
- € 1,8 mln.
1-12-2006
3-12-2018
3,70%
- € 1,7 mln.
abn-aMro
€ 15 mln.
1-9-2008
bng
€ 15 mln.
1-11-2009
1-9-2020
3,86%
- € 2,2 mln.
1-11-2027
5,00%
- € 4,9 mln.
bng
€ 15 mln.
1-6-2010
1-6-2029
5,00%
totaal
€ 75 mln.
Verloop renterisico leningen
2012
2013
aflossing leningen (excl. regulier)
27.815
renteconversies (excl. roll-overs)
-
renterisico leningen
In % schuldrestant 2011
- € 5,5 mln.
- € 16,1 mln.
2014
2015
2016
23.200
13.205
35.801
37.000
5.602
22.174
1.046
12.433
27.815
28.802
35.379
36.847
49.433
6,1%
6,4%
7,8%
8,1%
10,9%
2011
2010
21.458
17.380
2011
2010
33.118
32.659
33.118
32.659
11.8.14 terugkoopVerpliCHting Verkoop onDer VoorwaarDen
terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden
kortlopende schulden
11.8.15 SCHulDen aan kreDietinStellingen
aflossing leningen komend boekjaar
deltaWonen beschikt over een kredietfaciliteit in rekening courant met kasgeldoptie bij de Ing-bank tot een maximum van € 25 miljoen. voor deze kredietfaciliteit zijn geen zekerheden afgegeven. door afgifte van bankgaranties voor een totaalbedrag van € 673.000
is de beschikbare ruimte per 31 december 2011 teruggebracht tot circa € 24,3 miljoen.
11.8.16 SCHulDen aan leVeranCierS
schulden aan leveranciers
4.444
4.799
2.364
538
11.8.17 SCHulDen aan geMeenten
schulden aan gemeenten
11.8.18 SCHulDen aan groepSMaatSCHappijen
nv Wonen boven Winkels zwolle
158
94
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.8.19 belaStingen en preMieS SoCiale VerZekeringen
loonbelasting en premies pensioen/sociale verzekeringen
omzetbelasting
vennootschapsbelasting
982
676
1.413
1.860
-
-
2.395
2.536
313
251
52
70
365
321
10.640
10.384
290
276
11.8.20 oVerige SCHulDen
vooruitontvangen huur
Waarborgsommen
11.8.21 oVerlopenDe paSSiVa
nog niet vervallen rente op leningen
reservering vakantiedagen
af te wikkelen energie- en servicekosten
overige overlopende passiva
totaal
234
204
1.717
1.856
12.880
12.719
11.8.22 niet uit De balanS blijkenDe VerpliCHtingen
Met financiers overeengekomen leningen
Ultimo 2011 zijn twee overeenkomsten tot geldlening afgesloten:
- € 12,5 miljoen 3,210% fixe-lening met een stortingsdatum van 1 maart 2012 en een looptijd van 50 jaar.
- € 12,5 miljoen 3,310% fixe-lening met een stortingsdatum van 2 juli 2012 en een looptijd van 47 jaar.
obligo waarborgfonds Sociale woningbouw
Met betrekking tot de leningen onder garantie van het Waarborgfonds sociale Woningbouw (WsW),totaal oorspronkelijk bedrag of
het schuldrestant bij overname directe overheidsrisico’s, samen € 551 miljoen, dient aan obligo 3,85%, zijnde circa € 21,2 miljoen,
gereserveerd te worden. dit bedrag wordt door het WsW ingevorderd als haar vermogen onder de minimumgrens van 0,25% van de
gegarandeerde uitstaande schuldrestanten komt. het WsW verwacht voor de komende vijf jaar conform haar actuele meerjarenliquiditeitsprognose geen beroep te doen op deze obligoverplichting.
Herstructurering Hanzewijk
In de periode tot 2014 zijn en worden in de hanzewijk in kampen 940 portiekflats en 15 winkelpanden gesloopt. op het beschikbaar
komend terrein en op toegevoegd gebied aan de rand van de wijk worden ongeveer 850 huur- en koopwoningen teruggebouwd. dat
vindt plaats in meerdere deelplannen. In april 2005 is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen de gemeente kampen en
deltaWonen. een wijziging in de stedebouwkundige opzet gaf in augustus 2008 aanleiding tot het maken van aanvulling op de overeenkomst. bij de samenwerking zijn geen andere partijen betrokken.
afhankelijk van de omstandigheden in de komende jaren blijft per deelplan bijsturing in de programmering mogelijk. de projectresultaten worden in de genoemde periode gefaseerd ten laste en/of ten gunste van de resultaten gebracht. het totale begrote negatieve
projectresultaat bedraagt circa € 41 miljoen, waarvan tot en met 2011 circa € 23 miljoen is verwerkt in het resultaat.
159
borgstellingen / bankgaranties
de per 31 december 2011 verstrekte bankgaranties bedragen in totaal € 673.000. per 31 december 2011 staat deltaWonen
via het dutch International guarantees for housing (dIgh) garant voor een lening van € 1,3 miljoen ten behoeve van een
sociaal woningbouwproject in johannesburg (zuid-afrika).
Verplichtingen planmatig onderhoud
er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor uitvoering onderhoudsactiviteiten tot een bedrag van circa € 2 miljoen.
Verplichtingen nieuwbouwprojecten
er zijn niet in de balans opgenomen verlichtingen voor nieuwbouwprojecten tot een bedrag van circa € 33 miljoen.
Huurverplichtingen
het jaarlijks bedrag van met derden aangegane huurverplichtingen van onroerend goed bedraagt in totaal circa € 448.000.
de huurverplichtingen lopen nog 9 jaar.
11.8.23 VerbonDen partijen
Met de meeste van haar deelnemingen heeft deltaWonen naast haar aandelenbelang ook een zakelijke relatie, waarbij producten
(veelal onroerende zaken bestemd voor de verhuur) en/of diensten van de betreffende deelnemingen worden afgenomen.
deze transacties zijn gebaseerd op gebruikelijke contractuele afspraken waarbij marktconforme condities zijn overeengekomen.
WInst-en-verlIesrekenIng
bedrijfsopbrengsten
11.8.24 Huren
2011
2010
72.417
70.969
te ontvangen netto huur:
- Woningen en woongebouwen
- onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen
2.881
2.875
75.298
73.844
16-
191-
- wegens leegstand en oninbaarheid
1.132-
1.114-
totaal derving
1.132-
1.114-
totaal huren
74.149
72.539
huurafdracht beheercomplexen
huurderving:
de “te ontvangen netto huur” is gewijzigd als gevolg van:
-
verhoging van de huren wegens algemene huurverhoging: € 0,8 miljoen.
-
aanpassing tot streefhuur bij mutatie: € 0,6 miljoen.
-
het in exploitatie komen van nieuw of aangekocht bezit: € 1,1 miljoen.
-
verkoop van woningen etc.: - € 0,4 miljoen.
-
het (voornemen tot) slopen van woningen etc.: - € 0,7 miljoen.
-
overige mutaties: € 0,3 miljoen
de gemiddelde huurstijging per 1 juli 2011 voor woningen en woongebouwen bedroeg 1,2%. de verhogingen voor de bedrijfsruimten
bedroegen 1,2% op basis van prijsindexcijfers of een aanpassing volgens overeenkomst. de huren van woonwagens en standplaatsen
zijn per 1 juli verhoogd met 1,3%. de huurderving over 2011 bedraagt 1,5% (in 2010 1,5%).
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
de geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:
gemeente zwolle
41.406
40.804
gemeente oldebroek
11.202
10.928
gemeente kampen
22.690
22.112
totaal
75.298
73.844
5.294
4.735
629-
347-
4.666
4.388
175-
151-
175-
151-
4.491
4.237
11.8.25 VergoeDingen
overige goederen, leveringen en diensten
af te rekenen servicekosten
af: vergoedingsderving
- wegens leegstand en oninbaarheid
totaal vergoedingen
de tarieven van de diverse servicekostencomponenten zijn aangepast per 1 juli 2011. de wijzigingen van de tarieven zijn gebaseerd
op de schatting van de kosten over 2010. jaarlijks vindt afrekening plaats op basis van de werkelijke kosten.
11.8.26 oVerHeiDSbijDragen
2011
2010
bijdragen medische aanpassingen
-
25
totaal overheidsbijdragen
-
25
13.345
10.735
verkoopresultaat bestaand bezit
13.345
10.735
opbrengst verkopen nieuwbouwprojecten
16.129
28.768
af: kostprijs verkopen nieuwbouwprojecten
15.958-
26.881-
199-
1.578-
370
3.465
13.715
14.200
11.8.27 Verkoop onroerenDe Zaken
opbrengst verkoop bestaand bezit
opbrengst verkoop bedrijfsruimten
af: boekwaarde bedrijfsruimten
af: reeds tussentijds genomen resultaat
bij: verrekeningen reeds opgeleverde projecten
verkoopresultaat nieuwbouwprojecten
totaal verkoopopbrengst
161
specificatie resultaat verkopen bestaand bezit:
- 52 woningen gemeente zwolle (2010: 53 woningen)
7.847
7.873
- 18 woningen gemeente oldebroek (2010: 4 woningen)
2.868
725
- 19 woningen gemeente kampen (2010: 14 woningen)
2.630
2.138
13.345
10.735
het resultaat verkopen nieuwbouw kan als volgt gespecificeerd worden:
- (p3667k) 70 woningen hanzewijk cluster 2 a en b
489
- (p3668k) 32 woningen hanzewijk cluster 3 aa en ab
212
- (p1021k) campherbeeklaan
- (p3677k) 32 woningen hanzewijk cluster 1b
143
475-
- verkopen in 2010
3.465
370
3.465
296
642
11.8.28 geaCtiVeerDe proDuCtie
geactiveerde kosten werkorganisatie
11.8.29 oVerige beDrijFSopbrengSten
2011
2010
kostenvergoeding verhuurmutaties
16
52
administratie/systeembeheer derden + toezicht vve
28
75
btW-teruggave pro-rataregeling
1.319
bijdrage studentenboot
sociale projectbegeleiding
opbrengst verhuur eigen kantoorpanden
overige exploitatieopbrengsten
doorberekende kosten td toezicht
17
84
91
184
458
30
39
aan grondposities toegerekende rente berkum veldhoek
vrijval voorziening roerende zaken
156
35
89
1.696
2.209
subsidie restauratiefonds
totaal overige bedrijfsopbrengsten
280
883
71
11.8.30 aFSCHrijVingen op Materiële VaSte aCtiVa
onroerende en roerende zaken in exploitatie
onroerende zaken ten dienste van de exploitatie
83
38
1.364
1.254
1.447
1.292
af: geactiveerd ten gunste van onderhanden werk
totaal afschrijvingen
de afschrijving op de activa in exploitatie is gebaseerd op een 6%-annuiteit (idem vorig boekjaar).
162
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.8.31 oVerige waarDeVeranDeringen Van VaSte aCtiVa
totaal waardeverandering (im)materïele zaken
7.663
10.893
7.663
9.413
deze post betreft de afboeking van onrendabele toppen van nieuwbouwcomplexen.
nadere specificatie overige waardeveranderingen:
nieuwbouw
afboeking lagere marktwaarde oude vismarkt
1.480
terugname onrendabele top bestaand bezit
-
-
afboeking onrendabele top bestaand bezit
-
-
7.663
10.893
salarissen
8.781
8.561
sociale lasten
1.245
1.122
totaal overige waardeveranderingen
11.8.32 SalariSSen, SoCiale laSten en penSioenlaSten
pensioenlasten
totaal personeelskosten
2.045
2.062
12.071
11.746
In 2010 waren gemiddeld 202,5 werknemers en in 2011 gemiddeld 201,5 werknemers in dienst van deltaWonen.
11.8.33 laSten onDerHouD
derden:
2011
2010
serviceonderhoud (niet cyclisch) klantgestuurd
4.384
3.759
onderhoudsuitgaven (cyclisch) vastgoedgestuurd
7.599
10.052
af: onderhoud in eigen beheer
1.365-
1.523-
totale uitgaven derden
10.618
12.288
vastgoedgestuurd onderhoud
7.599
10.053
Mutatie-onderhoud
1.629
1.244
klachtenonderhoud
2.755
2.515
11.983
13.812
de onderhoudslasten zijn te verdelen in:
totaal
11.8.34 oVerige beDrijFSlaSten
beheerskosten
algemene beheer- en administratiekosten *)
4.876
5.825
huisvestingskosten
915
901
automatiseringskosten
759
706
6.550
7.431
Subtotaal beheerskosten
*) inclusief overige personeelskosten.
163
heffingen
belastingen
4.252
4.145
verzekeringen
306
276
sectorspecifieke heffing
853
790
contributie aedes
106
108
5.517
5.320
Subtotaal heffingen
overige bedrijfslasten
servicekosten
oninbare debiteuren
3.792
3.377
791
280
Wijk- en buurtbeheer
198
358
bijdrage bijzondere doelgroepen
316
358
-
190
1.184
1.143
zorgpluspakket Icare
Uitverhuis- en sloopkosten herstructurering
bijdrage goede doelen
14
1
880
1.559
Subtotaal overige bedrijfslasten
7.176
7.26
totaal overige bedrijfslasten
19.243
overige exploitatie- en bedrijfskosten
20.017
accountantshonorarium 2011 o.b.v. art. 2:382a bW
Controlerende
accountantsorganisatie
onderzoek van de jaarrekening
79
fiscale adviesopdrachten
36
andere adviesopdrachten
overige accountantsorganisaties
5
40
5
155
10
11.8.35 rentebaten
2011
2010
rente financiele vaste activa:
te vorderen subsidie bWs
overige financiele vaste activa
29
184
435
189
119
rente op vorderingen:
rente op overige vorderingen
rente grond berkum-veldhoek
rente op liquide middelen
totaal rentebaten
185
60
1
433
770
10-
37-
10-
37-
11.8.36 waarDeVeranDering FinanCiële VaSte aCtiVa en eFFeCten
Waardeverandering financiële vaste activa en effecten
164
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.8.37 rentelaSten
rente op langlopende schulden:
- rente leningen overheid en kredietinstellingen
20.364
20.336
eenmalige financieringskosten nieuwe leningen
overige schulden
totaal rentelasten
50
92
20.415
20.428
11.8.38 belaSting
de belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:
acute belastingen
latente belastingvordering
1.1992.473
1.651-
2.473
2.850-
de acute belastinglast is als volgt bepaald:
- resultaat voor belasting en mutatie reële waarde in de jaarrekening
- niet aftrekbare kosten (permanente verschillen)
23.313
4.502
- niet aftrekbare kosten (tijdelijke verschillen)
1.271-
belastbaar bedrag
26.544
als gevolg van de uitspraak van de hr dat een woningcorporatie werkzaamheden verricht die vallen onder het algemeen nut, zal in de
aangifte 2011 de herbestedingsreserve geclaimd worden. derhalve is in de jaarrekening uitgegaan van een acute belastingdruk van € 0,-.
het effectieve tarief is 0% en het toepasselijke tarief bedraagt 25%.
165
11.8.39 Mutatie reële waarDe Materiële VaSte aCtiVa
de reële waarde is in het verslagjaar toegenomen met een bedrag van € 11,4 miljoen ten opzichte van de reële waarde ultimo het
voorgaande verslagjaar. de mutatie in de reële waarde laat zich als volgt verklaren (x € 1.000):
jaarresultaat
a autonome mutatie in de reële waarde van de materiële vaste activa
13.947
gevolgen van aanpassing van beleidsparameters en uitgangspunten
a In de huurprijscomponenten
b In de onderhoudslasten
c In de overige lasten
d In de discontovoet
e In de levensduur
2.597
20.258
13.5082.101
f In de restwaarde-inschatting
1.137-
g In de voorgenomen (des-)investeringen
1.909-
h In de indexaties
14.977
23.379
gevolgen van mutaties in bezit
a aanpassing bedrijfswaarde in exploitatie genomen activa
2.788-
b overige mutaties woningvoorraad
7.495-
c verkocht bezit
13.34523.628-
Mutatie rentabiliteitswaardecorrectie
a autonome ontwikkeling
b invloed nieuwe leningen
c renteconversies etc.
d wijziging discontovoet
1.4617732.234-
Waardeverandering verkoop onder voorwaarden
111-
Mutatie reële waarde materiële vaste activa
11.353
166
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
167
11.9 enkelVouDige balanS per 31 DeCeMber 2011
(na resultaatbestemming)
activa
enkelvoudige jaarrekening 2011
ref.
31-12-2011
31-12-2010
687.048
668.455
21.347
17.380
362
337
onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
9.022
7.669
onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie
4.797
5.545
722.576
699.386
523
633
14.351
12.644
14.874
13.277
Vaste activa
Materiële vaste activa
11.11.1
onroerende en roerende zaken in exploitatie
onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
overige goederen in exploitatie (geisers etc.)
financiële vaste activa
11.11.2
deelnemingen
overige
Vlottende activa
voorraden
11.8.3
13.395
6.035
onderhanden projecten
11.8.4
344
3.911
11.11.3
263
296
vorderingen:
huurdebiteuren
gemeenten
belastingen en premies soc. verzekeringen/pensioenen
groepsmaatschappijen
overige vorderingen
liquide middelen
totaal vlottende activa
totaal generaal
168
11.8.6
223
652
11.11.4
548
2.292
11.8.8
-
44
11.11.5
3.506
3.452
4.540
6.737
8.948
1.684
27.226
18.367
764.676
731.030
11.11.6
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
passiva
(x € 1000)
31-12-2011
31-12-2010
254.333
217.188
11.8.12
16.719
17.055
leningen overheid en kredietinstellingen
11.11.8
416.894
426.011
terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden
11.8.14
21.458
17.380
438.352
443.392
eigen vermogen
ref.
11.11.7
overige reserves
Voorzieningen
voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw
langlopende schulden
kortlopende schulden
schulden aan kredietinstellingen
11.8.15
33.118
32.659
schulden aan leveranciers
11.11.9
4.432
4.768
schulden aan de gemeenten
11.8.17
2.364
538
schulden aan groepsmaatschappijen
11.11.10
-
187
belastingen en premies soc. verzekeringen/pensioenen
11.11.11
2.231
2.383
overige schulden
11.11.12
352
319
overlopende passiva
11.11.13
12.774
12.541
55.272
53.395
764.676
731.030
totaal generaal
169
11.10 enkelVouDige winSt-en-VerlieSrekening oVer 2011
(x € 1000)
ref.
2011
2010
11.11.14
73.982
72.330
11.8.25
4.491
4.237
bedrijfsopbrengsten
huren
vergoedingen
overheidsbijdragen
verkoop onroerende zaken
geactiveerde productie
overige bedrijfsopbrengsten
11.8.26
-
25
11.11.15
13.715
11.965
11.8.28
296
642
11.11.16
1.696
2.214
94.180
91.413
totaal bedrijfsopbrengsten
bedrijfslasten
afschrijvingen op materiële vaste activa
11.11.17
1.396
1.292
overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
11.8.31
7.663
10.893
lonen en salarissen
11.8.32
8.781
8.561
1.245
1.122
sociale lasten
pensioenlasten
2.045
2.062
11.8.33
10.618
12.288
11.11.18
19.150
19.826
totaal bedrijfslasten
50.898
56.044
bedrijfsresultaat
43.282
35.369
11.11.19
432
769
11.8.36
10-
37-
11.11.20
20.276-
20.117-
19.854-
19.385-
23.428
15.984
11.11.21
110-
1.950
11.8.38
2.473
2.850-
25.792
15.083
11.353
1.831
37.145
16.914
lasten onderhoud
overige bedrijfslasten
Financiële baten en lasten
rentebaten
Waardeverandering financiële vaste activa en effecten
rentelasten
Financiële baten en lasten, per saldo last
resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
resultaat deelnemingen
vennootschapsbelasting vóór mutatie reële waarde materiële vaste activa
netto resultaat na belastingen
Mutatie reële waarde materiële vaste activa en rentabiliteitswaarde
resultaat na belastingen na mutatie reële waarde materiële vaste activa en
rentabiliteitswaarde
170
11.8.39
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.11 toeliCHting op De enkelVouDige balanS en winSt-en-VerlieSrekening
(na resultaatbestemming)
de toelichting op de afzonderlijke posten zijn opgenomen voorzover deze cijfers afwijken van de toelichting op de geconsolideerde
cijfers. Wijzigingen in systematiek staan in de toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening.
algemeen
Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat
de grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde in overeenstemming met
paragraaf 7.2 in de geconsolideerde jaarrekening. voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling
van het resultaat wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
11.11.1 Materiële VaSte aCtiVa
balans
activa
(x € 1000)
activa in
exploitatie
activa in
ontwikkeling
activa ten
dienste v/d
exploitatie
totaal
verkrijgingsprijzen
775.942
15.735
13.486
805.163
cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen
107.150
8.066
7.941
123.157
668.792
7.669
5.545
682.006
3.028
12.301
654
15.983
Stand per 1 januari 2011
Mutaties 2011
Investeringen
desinvesteringen
Mutatie reële waarde materiële vaste activa
afschrijvingen
5
38-
11.463
3311.463
34-
1.364-
1.398-
subsidies
-
Waardeverminderingen (maatschappelijke investeringen)
7.663-
7.663-
overboeking van/naar onderhanden werken koop
overboeking van/naar voorziening onrendabel
overboekingen (inclusief onrendabele toppen)
totaal mutaties
3.696-
4.566
870
7.852
7.852-
18.618
1.352
748-
19.223
773.416
20.184
13.405
807.005
86.006
11.163
8.608
105.776
687.410
9.022
4.797
701.229
Stand per 31 december 2011
verkrijgingsprijzen
cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen
van de activa ten dienste van is per 1 januari 2011 de verkrijgingsprijs en de waardevermindering aangepast met de in 2010 geboekte
waardevermindering van € 1.480.000 op de oude vismarkt. Met uitzondering op de overige activa wordt met ingang van 2005 op
de activa in exploitatie niet meer afgeschreven. de annuïtaire afschrijving op de overige activa zoals geisers etc. is gebaseerd op 6%
rente. de activa ten dienste van de exploitatie wordt lineair afgeschreven op basis van economische of technische levensduur.
171
In 2011 heeft geen activering van rente bij onderhanden projecten plaatsgevonden.
alle activa is verzekerd tegen aanschaf- en/of voortbrengingskosten. jaarlijks wordt de waarde aangepast aan het indexcijfer voor
nieuwbouwwoningen, zoals dit door het cbs wordt berekend. de verzekerde waarde op balansdatum bedraagt circa € 1,4 miljard.
de onroerende zaken zijn nagenoeg geheel gefinancierd met rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder garantie.
het Waarborgfonds sociale Woningbouw verleent borgstelling voor 99% van de leningportefeuille.
de actuele waarde van de materiele vaste activa in exploitatie gebaseerd op reële waarde, met inrekening van het verkoop- en
strategisch voorraadbeleid, bedraagt ultimo 2011 € 666,3 miljoen (2010 = € 645,6 miljoen). het verschil met het hierboven genoemde
bedrag materiële vaste activa in exploitatie, totaal € 688,4 miljoen, betreft de rentabiliteitswaardecorrectie van € 20,7 miljoen en de
post overige activa voor een bedrag van € 0,4 miljoen.
door deltaWonen zijn 2011 344 woningen aan de bestaande verkoopvijver toegevoegd. Ultimo 2011 zijn nu circa 1.900 woningen voor
definitieve verkoop geselecteerd. het verwachte aantal verkopen in 2012 bedraagt 85 woningen. de reële waarde van deze woningen
bedraagt circa € 12,8 miljoen.
onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
totaal
2011
2010
21.347
17.380
11.11.2 FinanCiële VaSte aCtiVa
- saldo per 1 januari
- toevoegingen
leningen
u/g
Deelnemingen
latente
belasting
totaal
6.640
633
6.004
13.277
2.285
2.630
344
- resultaat deelnemingen
- aflossingen
totaal per 31 december
110-
110-
9236.061
923523
8.289
14.874
de reële waarde van de financiële vaste activa per ultimo 2011 bedraagt € 7,5 miljoen (excl. latente belasting).
de reële waarde is bepaald door het tegen 5,25% contant maken van de kasstromen uit financiële vaste activa.
de reële waarde van de leningen u/g is € 7,0 miljoen met een gemiddeld rendement van 4,6%, waaronder een bedrag van € 5,225
miljoen, verstrekt aan het WoningInvesteringsfonds.
de onderstaande waarderingen van de deelnemingen zijn berekend onder aftrek van eventuele afwaarderingen.
De deelnemingen betreffen
aandeel
Mutatie
boekjaar
n.v. Wonen boven Winkels zwolle
50,00%
110-
stadsherstel zwolle b.v.
18,20%
-
Woonquest b.v.
netto Vermogenswaarde
2011
2010
516
626
-
6,25%
1-
-
1
tussen de verlaten b.v.
33,30%
-
6
6
vof holtenbroek I
50,00%
-
totaal deelnemingen financiële vaste activa
522
de deelnemingen zijn toegelicht bij het onderdeel verbindingen/deelnemingen in het hoofdstuk financiën in dit jaarverslag.
172
633
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
tijdelijk verrekenbare
verschillen
Compensabele verliezen
latente belastingvordering
4.615
1.390
mutatie in het boekjaar
balans 1 januari
915-
3.388
naar kortlopend
189-
balans 31 december
3.512
4.778
de latenties bestaat uit verschillen in de fiscale waardering en de waardering van de jaarrekening van de posten grondposities, projecten en financiële vaste activa en passiva. als gevolg van de uitspraak van de hoge raad dat woningcorporaties het algemeen nut
beogen is voor de jaren 2007 tot en met 2011 de herbestedingsreserve verwerkt. hierdoor is de verliescompensatie uit voorgaande
jaren weer teruggenomen.
11.11.3 HuurDebiteuren
2011
2010
1.123
897
860-
601-
263
296
balans 1 januari
601
496
dotatie
259
105
860
601
2011
2010
saldo 31-12
af: voorziening wegens oninbaarheid
totaal debiteuren
Mutatieoverzicht voorziening debiteuren
onttrekkingen
balans 31 december
11.11.4 belaStingen en preMieS SoCiale VerZekeringen
belastingen
1.933
sociale lasten en pensioenpremies
-
latente belastingvordering
548
359
totaal
548
2.292
de post belastingen per ultimo 2010 betreft een vordering vennootschapsbelasting van stichting deltaWonen als gevolg van het negatieve fiscale resultaat 2008.
11.11.5 oVerige VorDeringen
2011
overige vorderingen inzake projecten
2010
-
af te wikkelen energie- en servicekosten
30
overige vorderingen
3.506
3.422
totaal
3.506
3.452
173
11.11.6 liQuiDe MiDDelen
2011
2010
8.948
1.684
8.948
1.684
overige reserves
2011
2010
saldo per 1 januari
217.188
200.274
Uit resultaatbestemming
37.145
16.914
Saldo per 31 december
254.333
217.188
2010
2010
kas en bank (direct opvraagbaar)
passiva
11.11.7 eigen VerMogen
netto jaarresultaat voor mutatie reële waarde
25.792
-afschrijving materiële vaste activa in exploitatie
9.475-
-boekwaarde verkopen woningen bestaand bezit
3.321-
-overige waardeveranderingen
24.149
11.11.8 langlopenDe SCHulDen
leningen overheid en kredietinstellingen
leningen overheid
leningen kredietinstellingen
2011
2011
totaal
rentevoet
totaal
rentevoet
38.222
5,74%
47.709
6,02%
411.789
4,34%
410.961
4,47%
450.011
458.670
aflossingen komend boekjaar
33.118-
32.659-
totaal balans
416.893
426.011
de totale gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt 4,46%. (2010: 4,64%)
van de leningen met een resterende looptijd korter dan 5 jaar bedraagt het saldo € 146,1 miljoen.
de rentabiliteitswaarde van de totale leningportefeuille bedraagt ultimo 2011 € 439,7 miljoen (excl. transitorische rente), uitgaande
van een disconteringsvoet van 5,25%.
de mutaties in 2011 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:
stand per 1 januari 2011
bij: nieuwe leningen
af: aflossingen conform contracten
leningen
overheid
leningen
kredietinstellingen
totaal
47.709
410.961
458.670
-
55.000
55.000
9.487-
38.172-
47.659-
16.000-
16.000-
411.789
450.011
af: aflossingen tijdelijk op roll-over financiering
Stand per 31 december 2011
38.222
per ultimo 2011 hebben alle door deltaWonen afgesloten payers-swaps een onderliggende waarde in de vorm van roll-over leningen
met identieke modaliteiten. In 2011 is € 8 miljoen (op een totaal van € 75 miljoen) tijdelijk op deze roll-overs afgelost. de bedragen
worden in 2012 weer opgenomen.
174
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
Verloop renterisico leningen
aflossing leningen (excl. regulier)
2012
2013
2014
2015
2016
23.200
13.205
35.801
37.000
-
5.602
22.174
1.046
12.433
27.815
28.802
35.379
36.847
49.433
6,2%
6,4%
7,9%
8,2%
11,0%
2011
2010
27.815
renteconversies (excl. roll-overs)
renterisico leningen
In % schuldrestant 2011
kortlopende schulden
11.11.9 SCHulDen aan leVeranCierS
schulden aan leveranciers
4.432
4.768
4.432
4.768
2011
2010
-
187
2011
2010
11.11.10 SCHulDen aan groepSMaatSCHappijen
nv Wonen boven Winkels zwolle
11.11.11 belaStingen en preMieS SoCiale VerZekeringen
loonbelasting en premies pensioen/sociale verzekeringen
omzetbelasting
982
676
1.249
1.707
2.231
2.383
2011
2010
300
249
52
70
11.11.12 oVerige SCHulDen
vooruitontvangen huur
Waarborgsommen
overige schulden
-
-
352
319
11.11.13 oVerlopenDe paSSiVa
2011
2010
10.534
10.212
reservering vakantiedagen
290
276
af te wikkelen energie- en servicekosten
234
204
nog niet vervallen rente op leningen
overige overlopende passiva
totaal
1.717
1.849
12.774
12.541
175
winst-en-verliesrekening
bedrijfsopbrengsten
2011
2010
72.250
70.876
2.881
2.759
75.131
73.635
16-
191-
- wegens leegstand en oninbaarheid
1.132-
1.114-
totaal derving
1.132-
1.114-
totaal huren
73.982
72.330
gemeente zwolle
41.314
40.688
gemeente oldebroek
11.177
10.897
gemeente kampen
22.640
22.050
totaal
75.131
73.635
11.11.14 Huren
te ontvangen netto huur:
- Woningen en woongebouwen
- onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen
huurafdracht beheercomplexen
huurderving:
de “te ontvangen netto huur” is gewijzigd als gevolg van:
- verhoging van de huren wegens algemene huurverhoging: € 0,8 miljoen.
- aanpassing tot streefhuur bij mutatie: € 0,6 miljoen.
- het in exploitatie komen van nieuw of aangekocht bezit: € 1,1 miljoen.
- verkoop van woningen etc.: - € 0,4 miljoen.
- het (voornemen tot) slopen van woningen etc.: - € 0,7 miljoen.
- overige mutaties: € 0,1 miljoen
de gemiddelde huurstijging per 1 juli 2011 voor woningen en woongebouwen bedroeg 1,2%.
de verhogingen voor de bedrijfsruimten bedroegen 1,2% op basis van prijsindexcijfers of een aanpassing
volgens overeenkomst. de huren van woonwagens en standplaatsen zijn per 1 juli verhoogd met 1,3%.
de huurderving over 2011 bedraagt 1,5% (in 2010 1,5%).
de geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:
176
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.11.15 Verkoop onroerenDe Zaken
2011
2010
opbrengst verkoop bestaand bezit
13.345
10.735
verkoopresultaat bestaand bezit
13.345
10.735
opbrengst verkopen nieuwbouwprojecten
16.129
22.283
af: kostprijs verkopen nieuwbouwprojecten
15.958-
22.632-
199-
1.578-
370
1.229
13.715
11.964
- 52 woningen gemeente zwolle (2010: 53 woningen)
7.847
7.873
- 18 woningen gemeente oldebroek (2010: 4 woningen)
2.868
725
af: reeds tussentijds genomen resultaat
bij: verrekeningen reeds opgeleverde projecten
Verkoopresultaat nieuwbouwprojecten
totaal verkoopopbrengst
specificatie resultaat verkopen bestaand bezit:
- 19 woningen gemeente kampen (2010: 14 woningen)
2.630
2.138
13.345
10.735
het resultaat verkopen nieuwbouw kan als volgt gespecificeerd worden:
- (p3667k) 70 woningen hanzewijk cluster 2 a en b
489
- (p3668k) 32 woningen hanzewijk cluster 3 aa en ab
212
- (p1021k) campherbeeklaan
143
- (p3677k) 32 woningen hanzewijk cluster 1b
475-
- verkopen in 2010
1.229
370
1.229
11.11.16 oVerige beDrijFSopbrengSten
kostenvergoeding verhuurmutaties
16
52
administratie/systeembeheer derden + toezicht vve
28
75
1.319
280
btW-teruggave pro-rataregeling
bijdrage studentenboot
883
sociale projectbegeleiding
opbrengst verhuur eigen kantoorpanden
overige exploitatieopbrengsten
doorberekende kosten td toezicht
17
84
91
184
463
30
39
aan grondposities toegerekende rente berkum veldhoek
vrijval voorziening roerende zaken
156
35
subsidie restauratiefonds
totaal overige bedrijfsopbrengsten
89
71
1.696
2.214
177
11.11.17 aFSCHrijVingen op Materiële VaSte aCtiVa
onroerende en roerende zaken in exploitatie
onroerende zaken ten dienste van de exploitatie
2011
2010
32
38
1.364
1.254
1.396
1.292
af: geactiveerd ten gunste van onderhanden werk
totaal afschrijvingen
de afschrijving op de activa in exploitatie is gebaseerd op een 6%-annuiteit (idem vorig boekjaar).
11.11.18 oVerige beDrijFSlaSten
beheerskosten
algemene beheer- en administratiekosten *)
4.876
5.825
huisvestingskosten
915
901
automatiseringskosten
759
706
6.550
7.431
Subtotaal beheerskosten
Heffingen
belastingen
4.250
4.145
verzekeringen
306
276
sectorspecifieke heffing
853
790
contributie aedes
106
108
5.514
5.320
3.792
3.377
oninbare debiteuren
791
280
Wijk- en buurtbeheer
198
358
bijdrage bijzondere doelgroepen
316
358
-
190
1.184
1.143
14
1
790
1.368
7.086
7.074
19.150
19.826
Subtotaal heffingen
overige bedrijfslasten
servicekosten
zorgpluspakket Icare
Uitverhuis- en sloopkosten herstructurering
bijdrage goede doelen
overige exploitatie- en bedrijfskosten
Subtotaal overige bedrijfslasten
totaal overige bedrijfslasten
*) inclusief overige personeelskosten.
178
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
11.11.19 rentebaten
rente financiele vaste activa
2011
te vorderen subsidie bWs
2010
29
overige financiele vaste activa
184
435
189
118
rente op vorderingen
rente op overige vorderingen
rente grond berkum-veldhoek
185
rente op liquide middelen
totaal rentebaten
59
1
432
769
20.225
20.026
11.11.20 rentelaSten
rente op langlopende schulden
- rente leningen overheid en kredietinstellingen
eenmalige financieringskosten nieuwe leningen
-
overige schulden
totaal rentelasten
50
92
20.276
20.117
-
2.223
11.11.21 reSultaat DeelneMingen
resultaat deelneming vof holtenbroek I
resultaat deelneming n.v. Wonen boven Winkels zwolle
110-
273-
totaal resultaat deelnemingen
110-
1.950
Zwolle, 23 april 2012
Zwolle, 8 juni 2012
De heer E. Leideman
De heer J. Franssen
Directeur-bestuurder deltaWonen
Voorzitter Raad van Commissarissen
179
12
oVerige
gegeVenS
180
bestuurders en commissarissen
ter zake van beloning van bestuurder wordt verwezen naar het
onderdeel bezoldigingsbeleid bestuurders in het verslag van de
raad van commissarissen.
Voorstel resultaatbestemming
de resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud
van de goedkeuring door de raad van commissarissen reeds in
de jaarrekening verwerkt.
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant.
hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
181
182
Focus deltaWonen jaarverslag 2011
183
postbus 604, 8000 ap zwolle
t (038) 851 02 00
[email protected]
www.deltawonen.nl

Omnivera is een woningcorporatie met een bezit van ruim

AGENDA ALGEMENE LEDENVERGADERING ONDERLINGE

Download hier direct de profielschets (pdf).

Profiel R v C leden St.Talent voor Rotterdam

Heren U15

vinden

Geachte heer, mevrouw, ik zie je ECP-14-102

Inschrijfformulier GOZ e.o. - Gereformeerde Onderwijsvereniging

VACATURE - Woonstichting Gendt

27 MEI A.S. START VERKOOP!