Inzicht in bladval en waarschuwingsmodel

Gewasbescherming
Inzicht in bladval en waarschuwingsmodel
verbeteren bestrijding vruchtboomkanker
Nu de oogst erop zit, begint de
Dank aan vruchtboomkwekers
periode van bladval. Bij vroege
Het Neonectria-model is ontwikkeld met PT-geld van Nederlandse vruchtboomkwe-
rassen, zoals Delcorf, is de bladval
kers. Dankzij hen is er nu een model. De basis van het model is afkomstig uit Chili. In
al begonnen. Deze periode is voor
Chili onderzocht men de kiemsnelheid van sporen van de vruchtboomkankerschimmel
de vruchtboomkankerbestrijding
(Neonectria ditissima) bij verschillende temperaturen in het laboratorium. Vervolgens
voerde men een proef uit tijdens de bladval in de boomgaard. Met deze proef werd
van groot belang. Het gebruik van
PPO Randwijk heeft samen met Bodata het Latorre-model naar Nederland gehaald.
vruchtboomkanker kan de bestrij-
Hiermee is tijdens de bladval van 2006 een eerste, succesvolle proef op jonge bomen
ding verbeteren.
uitgevoerd. In de jaren daarna is in verscheidene proeven de werking van het model bij
vruchtbomen en later ook op fruitpercelen gevalideerd.
Herbert Mombarg, adviseur
[email protected]
Peter Frans de Jong (WUR)
Adrie Boshuizen (Bodata)
I
n het praktijknetwerk ‘Fruittelers werken aan schoon water’ doen zeventig
fruittelers ervaring op met het gebruik
van nieuwe ziektemodellen voor zwartvruchtrot, meeldauw en vruchtboomkanker.
Het doel is om met behulp van de modellen meer gericht te spuiten waardoor de
bestrijding beter wordt. Op die manier kan
de emissie teruggebracht worden. Binnen
het netwerk werken inmiddels 34 telers met
het Neonectria-model. De eerste fruittelers
uit het praktijknetwerk begonnen tijdens de
bladval van 2012 met dit model. De anderen
startten later. Welke ervaringen zijn er tot
nu opgedaan?
Anders spuiten
Fruitteelt 43, 25 oktober 2014, jaargang 104
Voor vrijwel alle telers is het gebruik van
6
aangetoond dat het model werkt.
een waarschuwingsmodel tegen
een model tegen vruchtboomkanker nieuw.
In het verleden werd er op vaste momenten
gespoten. Dit wordt anders als er op basis
van het model gespoten wordt. Omdat het
nieuw is, besloten sommige telers om voorlopig hun ‘oude’ schema aan te houden en
extra te spuiten op gevaarlijke momenten
volgens het waarschuwingsmodel. Op die
manier kregen ze ervaring zonder risico te
lopen. Andere telers gebruikten het model
wel als basis. Het model gaf nieuwe inzichten zoals spuiten in de winter wanneer de
bladval laat is.
Bladval goed waarnemen
Van nature zijn verse bladlittekens tijdens
de bladval de belangrijkste invalspoort voor
nieuwe aantasting. Bovendien is de ziektedruk in de herfst het hoogst. Uit proeven is
gebleken dat het Neonectria-model in deze
periode een bruikbaar hulpmiddel is. Het
tijdstip van de bladval verschilt tussen rassen en percelen en van jaar tot jaar. Soms
is al het blad in twee weken gevallen, maar
het komt ook voor dat de bladval meer dan
zes weken duurt. Op eenzelfde perceel kan
de bladval het ene jaar een maand later beginnen dan het andere jaar. Een standaard
advies voor de timing van de bespuitingen
is dus niet te geven. Het kan natuurlijk lastig zijn na zo’n drukke plukperiode, maar
voor een goede bestrijding van vruchtboomkanker is het noodzakelijk dat een fruitteler
de bladval op zijn percelen goed in de gaten
houdt. Is er namelijk veel blad gevallen
van een bepaald ras dan is daar meer risico
en moet daar misschien sneller gespoten
worden. Percelen waar de bladval nog moet
beginnen, kunnen dan voorlopig overgeslagen worden. In het praktijknetwerk worden
de deelnemers die meedoen met het model
actief en wekelijks via e-mail benaderd om
de bladval in de gaten te houden. De informatie van telers over het percentage bladval
per ras kan in de toekomst gebruikt worden
om de bladval beter te voorspellen.
Tabel. Resultaten aangetaste percelen van de afgelopen twee jaar
Aantal percelen waargenomen
Ras
2013
2014
Bomen met nieuwe aantasting
in procenten
2013
2014
Nicoter / Kanzi
Civni / Rubens
Delcorf
Elstar
Overige
Totaal / gemiddeld
17
5
2
2
6
32
17
4
4
2
6
33
13
14
2
8
19
13
5
5
4
2
11
6
Aantal nieuwe kankers/100 bomen
2013
2014
32
40
4
8
39
31
5
5
4
2
12
6
1HRQHFWULDPRGHO
8WUHFKW
Neonectria-model
In dit regio-overzicht zijn de berekeningen van het Neonectria-model
van de weerstations in Utrecht over
een periode van vijf dagen weergegeven. Fruittelers dienen de bladval
op het perceel te volgen. Wanneer
het model de 1000 punten bereikt
heeft (rode kleur in het overzicht),
adviseert het model een nieuwe
bespuiting. Uiteraard als er bladval
2YHU]LFKWJHPDDNWRSRNWREHURP
]RQGDJ
PDDQGDJ
GLQVGDJ
ZRHQVGDJ
GRQGHUGDJ
RNWREHU
RNWREHU
RNWREHU
RNWREHU
RNWREHU
0HHWSODDWV
:LMNELM'XXUVWHGH
W*R\
2GLMN
&RWKHQ
%XQQLN
+DUPHOHQ
0RQWIRRUW
-DDUVYHOG
%HQVFKRS
:HUNKRYHQ
F%RGDWD
van betekenis is opgetreden en de
vorige bespuiting is uitgewerkt.
.LHPLQJ
1RJJHHQNLHPLQJWRWSXQWHQ
6SRUHQEHJLQQHQWHNLHPHQWRWSXQWHQ
6SRUHQ]LMQYHUJDDQGJHNLHPGWRWSXQWHQ
6SRUHQ]LMQJHNLHPGYDQDISXQWHQ
*HHQSXQWHQZLWLVJHHQJHJHYHQV
Tellingen
Door Bodata zijn in juni en juli 2013 en
2014 tellingen uitgevoerd op circa dertig
praktijkpercelen. Dit werd gedaan om een
objectief beeld te krijgen van de werking
van het model: verkankeren de aangetaste
percelen verder of komt vruchtboomkanker
door het gebruik van het model onder controle? In de tabel zijn de resultaten van de
bijeenkomsten in augustus werd de gezamenlijke conclusie getrokken dat het al dan
niet optreden van vorst tijdens de winter
van invloed is op het tot uiting komen van
nieuwe aantasting. In een proef op PPO
Randwijk bleek dat er na een vorstperiode
gevolgd door warmer en vochtig weer,
kankers ontstonden. Percelen die gespoten
waren in de periode vlak na de vorst hadden de minste aantasting.
Praktijknetwerk
Het praktijknetwerk ‘Fruittelers werken aan schoon water’ bestaat uit vijf
groepen met in totaal zeventig fruittelers. De groepen bevinden zich in vijf
gebieden in Nederland met veel oppervlaktewater. De deelnemende fruittelers
willen gezamenlijk de emissie beperken.
Dit moet leiden tot een reductie van het
aantal normoverschrijdingen in het op-
Vroeger was het makkelijker
kanker.
Foto: Caroline van Assche, NFO
afgelopen twee jaar vermeld. Opvallend is
de veel lagere aantasting in 2014 in vergelijking met 2013. We moeten hierbij bedenken dat de tellingen een momentopname
zijn en het resultaat van alle maatregelen
die de telers tegen vruchtboomkanker genomen hebben. Ook het jaareffect speelt
mee. Uit de discussies tijdens de groeps-
pervlaktewater.
Onder begeleiding van PPO Fruit en
een voorlichter van de gewasbeschermingshandel testen en optimaliseren de
groepen de (nieuwe) emissiebeperkende
maatregelen en waarschuwingsmodellen. De telers brengen de opgedane
kennis over op andere telers en voorlichters zodat ook anderen deze kennis
gaan toepassen. Waterschappen, gewasbeschermingproducenten en de Nederlandse Fruittelers Organisatie helpen
mee door mee te denken, te stimuleren
en mogelijke oplossingen aan te bieden.
Het praktijknetwerk wordt mede gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en
het Ministerie van Economische Zaken.
Fruitteelt 43, 25 oktober 2014, jaargang 104
Bladval; de kritieke periode voor vruchtboom-
De bestrijding van vruchtboomkanker
tijdens de bladval is de afgelopen jaren
niet gemakkelijker geworden. De gemiddelde temperatuur ging omhoog waardoor
het teeltseizoen langer werd. Hierdoor
ontstond een latere bladval die daarnaast
over een langere periode verspreid was.
Gecombineerd met minder strenge winters
speelde dit vruchtboomkanker in de kaart.
Je spuit dan vaker om die periode af te
dekken. Maar dit is vanwege de berijdbaarheid van de paden niet altijd mogelijk. Als
oplossing kan kalkmelk via de beregening
gebruikt worden om de wonden af te dekken. Een andere optie is het zoeken naar
mogelijkheden om de bladval te versnellen. Een aantal telers binnen het netwerk
probeert dat te doen. Het grote voordeel
is dat er minder gespoten hoeft te worden.
Vanwege toekomstige beperkingen op het
aantal bespuitingen met captan komt dat
goed van pas. Nog belangrijker is dat de
temperatuur bij een vroegere bladval vaak
hoger ligt. Bladwonden genezen dan sneller. Als er nog blad valt in december of januari, kan het nog weken duren voordat de
wonden niet meer infecteerbaar zijn.
Vruchtboomkanker is een moeilijk te bestrijden ziekte maar er zijn gelukkig nog
mogelijkheden om de bestrijding te optimaliseren. Het gebruik van het model en
het bijhouden van de bladval is een belangrijk onderdeel daarvan.
E
7

Download Report